Historia Polski dla dzieci
Historia Polski dla dzieci i według dzieci.
Grupa na Facebooku:
https://www.facebook.com/groups/historia.dla.dzieci
Patronite:
https://patronite.pl/historia-dla-dzieci
Kategorie:
Edukacja
Edukacja
56 - Maria Skłodowska-Curie
2019-05-20 17:22:08
Prawie 100 lat temu Maria Skłodowska-Curie dostała w prezencie od prezydenta USA jeden gram radu. Czy wiecie ile to jest jeden gram? Na przykład spinacz do papieru albo taka mała guma do żucia, waży właśnie jeden gram. Dlaczego, więc prezydent USA dał Marii tylko jeden gram radu? Ten jeden gram radu kosztował, wtedy sto tysięcy dolarów. Ale kim była Maria Skłodowska-Curie i do czego był jej potrzebny ten rad? Maria Curie urodziła się w 1867 roku w Warszawie. I w Paryżu ona studiowała fizykę i matematykę, a w 1895 roku wyszła za mąż z Piotrem i potem, odkryli razem substancję radioaktywną nazywaną uran. A potem jeszcze, w 1903 roku oni dostali nagrodę Nobla. Maria Skłodowska-Curie urodziła się podczas zaborów. Jak pewnie pamiętacie zabory to okres 123 lat, kiedy nie było Polski, była ona podzielona między Rosję, Prusy i Austrię. Maria urodziła się w rosyjskim zaborze. Jej rodzice byli nauczycielami. Jej ojciec, był nauczycielem matematyki i fizyki oraz dyrektorem szkoły dla chłopców, a jej mama była przełożoną pensji dla dziewcząt. Dziewczynki w tamtych czasach, nie mogły się uczyć tego samego co chłopcy. Miały taka specjalną szkołę, gdzie uczyły się czytać, śpiewać, grać, ale nie uczyły się takich normalnych przedmiotów jak matematyka czy fizyka. Tak, więc Maria która chciała się uczyć takich przedmiotów najpierw, uczył ją jej tata oraz starsze rodzeństwo. Maria była najmłodsza z pięciorga dzieci. Później uczyła się na takim latającym uniwersytecie, ponieważ nie wolno było uczyć dziewczynek. Ten uniwersytet latał od jednego domu do drugiego, tak aby policja go nie znalazła, ponieważ obawiano się policji. Nie wolno było też na lekcjach robić notatek, aby policja nie miała dowodów. A więc Maria musiała wszystko zapamiętywać w głowie. Nie mogła sobie niczego zapisać. Później postanowiła, wraz z siostrą pojechać do Paryża na studia, ale nie miała pieniędzy. Umówiła się, więc ze swoja starszą siostrą Bronią, że najpierw ona, czyli Maria będzie pracować i ona będzie płacić za studia starszej siostry. A potem na odwrót, potem jej siostra zapłaci za jej studia. Maria została więc nauczycielką i wysyłała pieniądze Broni do Paryża. Maria uczyła dzieci bogatych ludzi za pieniądze, ale w wolnych chwilach uczyła biedne dzieci za darmo, a to też było wtedy zakazane. Władze carskie, czyli te które rządziły w zaborze rosyjskim zakazywały uczenia, pisania i czytania biednych ludzi. Później Bronia zaprosiła ją do siebie do Paryża i ona płaciła za studia Marii. Maria zaczęła studiować matematykę i fizykę. Na studiach poznała naukowca Piotra Curie i wyszła za niego za mąż. Ożeniła się z Pierre Curie i się nazywa Maria Curie. Wyszła za mąż z nim, ale nie mieli dużo pieniędzy to nie mogli mieć obrączek. I kiedy była ceremonia, to była tylko ich rodzina i przyjaciół. I potem kiedy, mieli pójść na takie swoje wakacje to nie mieli pieniędzy, więc pojechali na rowerach trochę tak blisko. Oboje byli bardzo biedni. I po ślubie pojechali, tylko na taką przejażdżkę rowerami. W 1903 roku Maria skończyła studia i napisała pracę doktorską „Badanie ciał radioaktywnych”. Czy wiecie co to jest radioaktywność? Radioaktywność, to jest nauka, która bada takie ciała które promieniują. Za te badania nad ciałami radioaktywnymi jej mąż oraz jeszcze jeden fizyk dostali nagrodę Nobla, ale mąż Piotr Curie zaprotestował i powiedział, że przecież Maria jako pierwsza zaczęła pracować nad radioaktywnością, iż to jest nie sprawiedliwe, że ona tez nie dostała nagrody Nobla. Wtedy dopisano Marię, jako trzecia dostała nagrodę Nobla z fizyki w 1903 roku. Ale jak odkryto tą radioaktywność? Promieniowanie uranu odkrył taki fizyk Henri Becquerel, ale on nie wiedział skąd się ona bierze. Dopiero Maria, która była jeszcze studentką odkryła, że promieniowanie pochodzi z samego atomu uranu. Zaczęła badać ten uran, a potem dołączył do niej mąż. I dlatego właśnie w 1903 roku nagrodę Nobla z fizyki dostali właśnie ten fizyk Henri Becquerel, Piotr Curie oraz Maria Curie. Takie promieniowanie jest bardzo groźne. Mąż Marii chciał sprawdzić jak ono działa i specjalnie położył sobie na ramieniu kawałek uranu. W tym miejscu zrobiła mu się okropna rana, która przez długi czas nie chciała się zagoić. Piotr Curie zapisywał wszystko co się dzieje z tą raną, żeby w ten sposób przeprowadzić badania. Aby zdobyć trochę uranu Maria i Piotr musieli przekopywać całe góry, pewnej rudy. Z jednej tony tej rudy, ruda to jest taki piasek otrzymywali tylko jeden gram uranu. A ile to jest jedna tona? Tona to tysiąc kilogramów. Na przykład mały samochód waży jedną tonę. Tak, więc z rudy o wadze jednej tony, oni otrzymywali tylko jeden gram uranu. Była to bardzo ciężka praca i bardzo monotonna, ale oni oboje poświęcili swoje życie nauce. Przy tej okazji odkryli dwa inne pierwiastki chemiczne. Maria nazwała pierwszy polon od polski, a drugi rad, bo radius to po łacinie znaczy promień. Wszystkie te pierwiastki, czyli uran, polon i rad, były bardzo promieniotwórcze. Ale czy wy wiecie co to są pierwiastki chemiczne? Można je znaleźć w tak zwanym układzie okresowym pierwiastków. Uran i rad to właśnie są, pierwiastki chemiczne. Nazywały się polon i rad. Polon to jest 84, a rad to jest 88. Uran jest oznaczany literką U i ma numer 92. Polon jest oznaczany literkami Po i ma numer 84. A rad jest oznaczany literkami Ra i ma numer 88. Niestety 1906 roku Piotr Curie został potrącony przez wóz i zmarł. Sorbona, czyli uniwersytet w Paryżu zaproponował Marii, aby uczyła zamiast swojego męża. W ten sposób, Maria stała się pierwszą kobieta profesorem na Sorbonie w Paryżu. W 1911 Maria dostała druga nagrodę Nobla, tym razem z chemii. Jest więc jedyna osobą, która dostała dwie nagrody Nobla z dwóch różnych dziedzin. Maria dostała najpierw nagrodę Nobla z fizyki, a później nagrodę Nobla z chemii. Jak pewnie pamiętacie, w 1914 roku wybuchła pierwsza wojna światowa. Maria jako jedna z pierwszych kobiet dostała we Francji prawo jazdy i jeździła na front, żeby pomagać rannym żołnierzom. A jak ona mogła pomóc? Maria jak pamiętacie zajmowała się promieniowaniem, zajmowała się materiałami, które promieniują. A jak można to wykorzystać? Można zrobić zdjęcia rentgenowskie, czyli na przykład jak żołnierz ma złamaną rękę, można zrobić zdjęcie i na zdjęciu widać jak wygląda to złamanie. Maria jeździła, więc na front takim samochodem z taką maszyną rentgenowską i robiła zdjęcia żołnierzom. Dzięki temu właśnie uratowała życie wielu, z tych rannych żołnierzy. To promieniowanie, którym zajmowała się Maria jest bardzo, bardzo szkodliwe, ale jak widzicie może być i pożyteczne na przykład do robienia zdjęć rentgenowskich. Maria i jej mąż nie byli jedynymi, którzy dostali nagrodę Nobla w tej ich rodzinie. Ich córka, czyli Irena oraz jej mąż Fryderyk odkryli sztuczne promieniowanie i oni także dostali nagrodę Nobla. Maria pracowała nad tym promieniowaniem do końca życia, ale było bardzo trudno dostać uran, rad bo te pierwiastki, były bardzo drogie. Tak więc w latach 20. kobiety w USA zebrały pieniądze na rad dla Marii, aby mogła kontynuować badania. Ten rad przekazał jej właśnie prezydent USA w 1921 roku, czyli 98 lat temu. Ten rad jeden gram, był bardzo drogi, kosztował prawie 100 tysięcy dolarów. Niestety Maria zachorowała przez promieniowanie nad którym pracowała. W 1934 roku ostatni raz odwiedziła Polskę i tego samego roku zmarła. Rzeczy, które promieniują na przykład ten rad który przekazał prezydent USA przekazał Marii, był trzymany w zamkniętym ołowianym pojemniku. Wszystkie promieniotwórcze rzeczy trzeba trzymać właśnie w takich zamkniętych ołowianych pojemnikach, bo ołów nie przepuszcza promieniowania. Maria Skłodowska-Curie przez całe swoje życie tak została napromieniowana, że kiedy ja pochowano musiano ją pochować w ołowianej trumnie, aby ludzie którzy przechodzą obok jej grobu nie zostali napromieniowani. Także wszystkie jej papiery, a nawet jej książka kucharska jest dzisiaj przechowywana w ołowianym pojemniku, bo jest niebezpiecznie napromieniowana. Co zapamiętaliście? Maria nie tylko przyczyniła się do odkrycia radioaktywności, ale także odkryła dwa nowe pierwiastki był to polon i rad. Była ona też pierwszą kobietą w wielu dziedzinach, na przykład jako pierwsza kobieta dostała nagrodę Nobla, jako pierwsza kobieta, była profesorem na Sorbonie, jako pierwsza kobieta była kierowcą we Francji i tak dalej. Tak, więc dzisiaj wiele kobiet bierze ją sobie za wzór. Na dzisiaj to wszystko dziękuję wam bardzo za wysłuchanie do końca zapraszam do kolejnego odcinka niedługo, a więc do usłyszenia. Była taka kobieta, która się nazywała Maria Słodowska, ale potem się ożeniła się z Pierr Curie i się nazywa Maria Curie, przypomina mi kiwi. Transkrypcji audycji dokonała: Patrycja Frymark
Prawie 100 lat temu Maria Skłodowska-Curie dostała w prezencie od prezydenta USA jeden gram radu. Czy wiecie ile to jest jeden gram? Na przykład spinacz do papieru albo taka mała guma do żucia, waży właśnie jeden gram. Dlaczego, więc prezydent USA dał Marii tylko jeden gram radu? Ten jeden gram radu kosztował, wtedy sto tysięcy dolarów. Ale kim była Maria Skłodowska-Curie i do czego był jej potrzebny ten rad?
Maria Curie urodziła się w 1867 roku w Warszawie. I w Paryżu ona studiowała fizykę i matematykę, a w 1895 roku wyszła za mąż z Piotrem i potem, odkryli razem substancję radioaktywną nazywaną uran. A potem jeszcze, w 1903 roku oni dostali nagrodę Nobla.
Maria Skłodowska-Curie urodziła się podczas zaborów. Jak pewnie pamiętacie zabory to okres 123 lat, kiedy nie było Polski, była ona podzielona między Rosję, Prusy i Austrię. Maria urodziła się w rosyjskim zaborze. Jej rodzice byli nauczycielami. Jej ojciec, był nauczycielem matematyki i fizyki oraz dyrektorem szkoły dla chłopców, a jej mama była przełożoną pensji dla dziewcząt. Dziewczynki w tamtych czasach, nie mogły się uczyć tego samego co chłopcy. Miały taka specjalną szkołę, gdzie uczyły się czytać, śpiewać, grać, ale nie uczyły się takich normalnych przedmiotów jak matematyka czy fizyka. Tak, więc Maria która chciała się uczyć takich przedmiotów najpierw, uczył ją jej tata oraz starsze rodzeństwo. Maria była najmłodsza z pięciorga dzieci. Później uczyła się na takim latającym uniwersytecie, ponieważ nie wolno było uczyć dziewczynek. Ten uniwersytet latał od jednego domu do drugiego, tak aby policja go nie znalazła, ponieważ obawiano się policji. Nie wolno było też na lekcjach robić notatek, aby policja nie miała dowodów. A więc Maria musiała wszystko zapamiętywać w głowie. Nie mogła sobie niczego zapisać. Później postanowiła, wraz z siostrą pojechać do Paryża na studia, ale nie miała pieniędzy. Umówiła się, więc ze swoja starszą siostrą Bronią, że najpierw ona, czyli Maria będzie pracować i ona będzie płacić za studia starszej siostry. A potem na odwrót, potem jej siostra zapłaci za jej studia. Maria została więc nauczycielką i wysyłała pieniądze Broni do Paryża. Maria uczyła dzieci bogatych ludzi za pieniądze, ale w wolnych chwilach uczyła biedne dzieci za darmo, a to też było wtedy zakazane. Władze carskie, czyli te które rządziły w zaborze rosyjskim zakazywały uczenia, pisania i czytania biednych ludzi. Później Bronia zaprosiła ją do siebie do Paryża i ona płaciła za studia Marii. Maria zaczęła studiować matematykę i fizykę. Na studiach poznała naukowca Piotra Curie i wyszła za niego za mąż.
Ożeniła się z Pierre Curie i się nazywa Maria Curie. Wyszła za mąż z nim, ale nie mieli dużo pieniędzy to nie mogli mieć obrączek. I kiedy była ceremonia, to była tylko ich rodzina i przyjaciół. I potem kiedy, mieli pójść na takie swoje wakacje to nie mieli pieniędzy, więc pojechali na rowerach trochę tak blisko.
Oboje byli bardzo biedni. I po ślubie pojechali, tylko na taką przejażdżkę rowerami. W 1903 roku Maria skończyła studia i napisała pracę doktorską „Badanie ciał radioaktywnych”. Czy wiecie co to jest radioaktywność? Radioaktywność, to jest nauka, która bada takie ciała które promieniują. Za te badania nad ciałami radioaktywnymi jej mąż oraz jeszcze jeden fizyk dostali nagrodę Nobla, ale mąż Piotr Curie zaprotestował i powiedział, że przecież Maria jako pierwsza zaczęła pracować nad radioaktywnością, iż to jest nie sprawiedliwe, że ona tez nie dostała nagrody Nobla. Wtedy dopisano Marię, jako trzecia dostała nagrodę Nobla z fizyki w 1903 roku. Ale jak odkryto tą radioaktywność? Promieniowanie uranu odkrył taki fizyk Henri Becquerel, ale on nie wiedział skąd się ona bierze. Dopiero Maria, która była jeszcze studentką odkryła, że promieniowanie pochodzi z samego atomu uranu. Zaczęła badać ten uran, a potem dołączył do niej mąż. I dlatego właśnie w 1903 roku nagrodę Nobla z fizyki dostali właśnie ten fizyk Henri Becquerel, Piotr Curie oraz Maria Curie. Takie promieniowanie jest bardzo groźne. Mąż Marii chciał sprawdzić jak ono działa i specjalnie położył sobie na ramieniu kawałek uranu. W tym miejscu zrobiła mu się okropna rana, która przez długi czas nie chciała się zagoić. Piotr Curie zapisywał wszystko co się dzieje z tą raną, żeby w ten sposób przeprowadzić badania. Aby zdobyć trochę uranu Maria i Piotr musieli przekopywać całe góry, pewnej rudy. Z jednej tony tej rudy, ruda to jest taki piasek otrzymywali tylko jeden gram uranu. A ile to jest jedna tona? Tona to tysiąc kilogramów. Na przykład mały samochód waży jedną tonę. Tak, więc z rudy o wadze jednej tony, oni otrzymywali tylko jeden gram uranu. Była to bardzo ciężka praca i bardzo monotonna, ale oni oboje poświęcili swoje życie nauce. Przy tej okazji odkryli dwa inne pierwiastki chemiczne. Maria nazwała pierwszy polon od polski, a drugi rad, bo radius to po łacinie znaczy promień. Wszystkie te pierwiastki, czyli uran, polon i rad, były bardzo promieniotwórcze. Ale czy wy wiecie co to są pierwiastki chemiczne? Można je znaleźć w tak zwanym układzie okresowym pierwiastków. Uran i rad to właśnie są, pierwiastki chemiczne. Nazywały się polon i rad. Polon to jest 84, a rad to jest 88.
Uran jest oznaczany literką U i ma numer 92. Polon jest oznaczany literkami Po i ma numer 84. A rad jest oznaczany literkami Ra i ma numer 88. Niestety 1906 roku Piotr Curie został potrącony przez wóz i zmarł. Sorbona, czyli uniwersytet w Paryżu zaproponował Marii, aby uczyła zamiast swojego męża. W ten sposób, Maria stała się pierwszą kobieta profesorem na Sorbonie w Paryżu. W 1911 Maria dostała druga nagrodę Nobla, tym razem z chemii. Jest więc jedyna osobą, która dostała dwie nagrody Nobla z dwóch różnych dziedzin. Maria dostała najpierw nagrodę Nobla z fizyki, a później nagrodę Nobla z chemii. Jak pewnie pamiętacie, w 1914 roku wybuchła pierwsza wojna światowa. Maria jako jedna z pierwszych kobiet dostała we Francji prawo jazdy i jeździła na front, żeby pomagać rannym żołnierzom. A jak ona mogła pomóc? Maria jak pamiętacie zajmowała się promieniowaniem, zajmowała się materiałami, które promieniują. A jak można to wykorzystać? Można zrobić zdjęcia rentgenowskie, czyli na przykład jak żołnierz ma złamaną rękę, można zrobić zdjęcie i na zdjęciu widać jak wygląda to złamanie. Maria jeździła, więc na front takim samochodem z taką maszyną rentgenowską i robiła zdjęcia żołnierzom. Dzięki temu właśnie uratowała życie wielu, z tych rannych żołnierzy. To promieniowanie, którym zajmowała się Maria jest bardzo, bardzo szkodliwe, ale jak widzicie może być i pożyteczne na przykład do robienia zdjęć rentgenowskich. Maria i jej mąż nie byli jedynymi, którzy dostali nagrodę Nobla w tej ich rodzinie. Ich córka, czyli Irena oraz jej mąż Fryderyk odkryli sztuczne promieniowanie i oni także dostali nagrodę Nobla.
Maria pracowała nad tym promieniowaniem do końca życia, ale było bardzo trudno dostać uran, rad bo te pierwiastki, były bardzo drogie. Tak więc w latach 20. kobiety w USA zebrały pieniądze na rad dla Marii, aby mogła kontynuować badania. Ten rad przekazał jej właśnie prezydent USA w 1921 roku, czyli 98 lat temu. Ten rad jeden gram, był bardzo drogi, kosztował prawie 100 tysięcy dolarów. Niestety Maria zachorowała przez promieniowanie nad którym pracowała. W 1934 roku ostatni raz odwiedziła Polskę i tego samego roku zmarła. Rzeczy, które promieniują na przykład ten rad który przekazał prezydent USA przekazał Marii, był trzymany w zamkniętym ołowianym pojemniku. Wszystkie promieniotwórcze rzeczy trzeba trzymać właśnie w takich zamkniętych ołowianych pojemnikach, bo ołów nie przepuszcza promieniowania. Maria Skłodowska-Curie przez całe swoje życie tak została napromieniowana, że kiedy ja pochowano musiano ją pochować w ołowianej trumnie, aby ludzie którzy przechodzą obok jej grobu nie zostali napromieniowani. Także wszystkie jej papiery, a nawet jej książka kucharska jest dzisiaj przechowywana w ołowianym pojemniku, bo jest niebezpiecznie napromieniowana. Co zapamiętaliście? Maria nie tylko przyczyniła się do odkrycia radioaktywności, ale także odkryła dwa nowe pierwiastki był to polon i rad. Była ona też pierwszą kobietą w wielu dziedzinach, na przykład jako pierwsza kobieta dostała nagrodę Nobla, jako pierwsza kobieta, była profesorem na Sorbonie, jako pierwsza kobieta była kierowcą we Francji i tak dalej. Tak, więc dzisiaj wiele kobiet bierze ją sobie za wzór. Na dzisiaj to wszystko dziękuję wam bardzo za wysłuchanie do końca zapraszam do kolejnego odcinka niedługo, a więc do usłyszenia.
Była taka kobieta, która się nazywała Maria Słodowska, ale potem się ożeniła się z Pierr Curie i się nazywa Maria Curie, przypomina mi kiwi.
Transkrypcji audycji dokonała: Patrycja Frymark
Maria Curie urodziła się w 1867 roku w Warszawie. I w Paryżu ona studiowała fizykę i matematykę, a w 1895 roku wyszła za mąż z Piotrem i potem, odkryli razem substancję radioaktywną nazywaną uran. A potem jeszcze, w 1903 roku oni dostali nagrodę Nobla.
Maria Skłodowska-Curie urodziła się podczas zaborów. Jak pewnie pamiętacie zabory to okres 123 lat, kiedy nie było Polski, była ona podzielona między Rosję, Prusy i Austrię. Maria urodziła się w rosyjskim zaborze. Jej rodzice byli nauczycielami. Jej ojciec, był nauczycielem matematyki i fizyki oraz dyrektorem szkoły dla chłopców, a jej mama była przełożoną pensji dla dziewcząt. Dziewczynki w tamtych czasach, nie mogły się uczyć tego samego co chłopcy. Miały taka specjalną szkołę, gdzie uczyły się czytać, śpiewać, grać, ale nie uczyły się takich normalnych przedmiotów jak matematyka czy fizyka. Tak, więc Maria która chciała się uczyć takich przedmiotów najpierw, uczył ją jej tata oraz starsze rodzeństwo. Maria była najmłodsza z pięciorga dzieci. Później uczyła się na takim latającym uniwersytecie, ponieważ nie wolno było uczyć dziewczynek. Ten uniwersytet latał od jednego domu do drugiego, tak aby policja go nie znalazła, ponieważ obawiano się policji. Nie wolno było też na lekcjach robić notatek, aby policja nie miała dowodów. A więc Maria musiała wszystko zapamiętywać w głowie. Nie mogła sobie niczego zapisać. Później postanowiła, wraz z siostrą pojechać do Paryża na studia, ale nie miała pieniędzy. Umówiła się, więc ze swoja starszą siostrą Bronią, że najpierw ona, czyli Maria będzie pracować i ona będzie płacić za studia starszej siostry. A potem na odwrót, potem jej siostra zapłaci za jej studia. Maria została więc nauczycielką i wysyłała pieniądze Broni do Paryża. Maria uczyła dzieci bogatych ludzi za pieniądze, ale w wolnych chwilach uczyła biedne dzieci za darmo, a to też było wtedy zakazane. Władze carskie, czyli te które rządziły w zaborze rosyjskim zakazywały uczenia, pisania i czytania biednych ludzi. Później Bronia zaprosiła ją do siebie do Paryża i ona płaciła za studia Marii. Maria zaczęła studiować matematykę i fizykę. Na studiach poznała naukowca Piotra Curie i wyszła za niego za mąż.
Ożeniła się z Pierre Curie i się nazywa Maria Curie. Wyszła za mąż z nim, ale nie mieli dużo pieniędzy to nie mogli mieć obrączek. I kiedy była ceremonia, to była tylko ich rodzina i przyjaciół. I potem kiedy, mieli pójść na takie swoje wakacje to nie mieli pieniędzy, więc pojechali na rowerach trochę tak blisko.
Oboje byli bardzo biedni. I po ślubie pojechali, tylko na taką przejażdżkę rowerami. W 1903 roku Maria skończyła studia i napisała pracę doktorską „Badanie ciał radioaktywnych”. Czy wiecie co to jest radioaktywność? Radioaktywność, to jest nauka, która bada takie ciała które promieniują. Za te badania nad ciałami radioaktywnymi jej mąż oraz jeszcze jeden fizyk dostali nagrodę Nobla, ale mąż Piotr Curie zaprotestował i powiedział, że przecież Maria jako pierwsza zaczęła pracować nad radioaktywnością, iż to jest nie sprawiedliwe, że ona tez nie dostała nagrody Nobla. Wtedy dopisano Marię, jako trzecia dostała nagrodę Nobla z fizyki w 1903 roku. Ale jak odkryto tą radioaktywność? Promieniowanie uranu odkrył taki fizyk Henri Becquerel, ale on nie wiedział skąd się ona bierze. Dopiero Maria, która była jeszcze studentką odkryła, że promieniowanie pochodzi z samego atomu uranu. Zaczęła badać ten uran, a potem dołączył do niej mąż. I dlatego właśnie w 1903 roku nagrodę Nobla z fizyki dostali właśnie ten fizyk Henri Becquerel, Piotr Curie oraz Maria Curie. Takie promieniowanie jest bardzo groźne. Mąż Marii chciał sprawdzić jak ono działa i specjalnie położył sobie na ramieniu kawałek uranu. W tym miejscu zrobiła mu się okropna rana, która przez długi czas nie chciała się zagoić. Piotr Curie zapisywał wszystko co się dzieje z tą raną, żeby w ten sposób przeprowadzić badania. Aby zdobyć trochę uranu Maria i Piotr musieli przekopywać całe góry, pewnej rudy. Z jednej tony tej rudy, ruda to jest taki piasek otrzymywali tylko jeden gram uranu. A ile to jest jedna tona? Tona to tysiąc kilogramów. Na przykład mały samochód waży jedną tonę. Tak, więc z rudy o wadze jednej tony, oni otrzymywali tylko jeden gram uranu. Była to bardzo ciężka praca i bardzo monotonna, ale oni oboje poświęcili swoje życie nauce. Przy tej okazji odkryli dwa inne pierwiastki chemiczne. Maria nazwała pierwszy polon od polski, a drugi rad, bo radius to po łacinie znaczy promień. Wszystkie te pierwiastki, czyli uran, polon i rad, były bardzo promieniotwórcze. Ale czy wy wiecie co to są pierwiastki chemiczne? Można je znaleźć w tak zwanym układzie okresowym pierwiastków. Uran i rad to właśnie są, pierwiastki chemiczne. Nazywały się polon i rad. Polon to jest 84, a rad to jest 88.
Uran jest oznaczany literką U i ma numer 92. Polon jest oznaczany literkami Po i ma numer 84. A rad jest oznaczany literkami Ra i ma numer 88. Niestety 1906 roku Piotr Curie został potrącony przez wóz i zmarł. Sorbona, czyli uniwersytet w Paryżu zaproponował Marii, aby uczyła zamiast swojego męża. W ten sposób, Maria stała się pierwszą kobieta profesorem na Sorbonie w Paryżu. W 1911 Maria dostała druga nagrodę Nobla, tym razem z chemii. Jest więc jedyna osobą, która dostała dwie nagrody Nobla z dwóch różnych dziedzin. Maria dostała najpierw nagrodę Nobla z fizyki, a później nagrodę Nobla z chemii. Jak pewnie pamiętacie, w 1914 roku wybuchła pierwsza wojna światowa. Maria jako jedna z pierwszych kobiet dostała we Francji prawo jazdy i jeździła na front, żeby pomagać rannym żołnierzom. A jak ona mogła pomóc? Maria jak pamiętacie zajmowała się promieniowaniem, zajmowała się materiałami, które promieniują. A jak można to wykorzystać? Można zrobić zdjęcia rentgenowskie, czyli na przykład jak żołnierz ma złamaną rękę, można zrobić zdjęcie i na zdjęciu widać jak wygląda to złamanie. Maria jeździła, więc na front takim samochodem z taką maszyną rentgenowską i robiła zdjęcia żołnierzom. Dzięki temu właśnie uratowała życie wielu, z tych rannych żołnierzy. To promieniowanie, którym zajmowała się Maria jest bardzo, bardzo szkodliwe, ale jak widzicie może być i pożyteczne na przykład do robienia zdjęć rentgenowskich. Maria i jej mąż nie byli jedynymi, którzy dostali nagrodę Nobla w tej ich rodzinie. Ich córka, czyli Irena oraz jej mąż Fryderyk odkryli sztuczne promieniowanie i oni także dostali nagrodę Nobla.
Maria pracowała nad tym promieniowaniem do końca życia, ale było bardzo trudno dostać uran, rad bo te pierwiastki, były bardzo drogie. Tak więc w latach 20. kobiety w USA zebrały pieniądze na rad dla Marii, aby mogła kontynuować badania. Ten rad przekazał jej właśnie prezydent USA w 1921 roku, czyli 98 lat temu. Ten rad jeden gram, był bardzo drogi, kosztował prawie 100 tysięcy dolarów. Niestety Maria zachorowała przez promieniowanie nad którym pracowała. W 1934 roku ostatni raz odwiedziła Polskę i tego samego roku zmarła. Rzeczy, które promieniują na przykład ten rad który przekazał prezydent USA przekazał Marii, był trzymany w zamkniętym ołowianym pojemniku. Wszystkie promieniotwórcze rzeczy trzeba trzymać właśnie w takich zamkniętych ołowianych pojemnikach, bo ołów nie przepuszcza promieniowania. Maria Skłodowska-Curie przez całe swoje życie tak została napromieniowana, że kiedy ja pochowano musiano ją pochować w ołowianej trumnie, aby ludzie którzy przechodzą obok jej grobu nie zostali napromieniowani. Także wszystkie jej papiery, a nawet jej książka kucharska jest dzisiaj przechowywana w ołowianym pojemniku, bo jest niebezpiecznie napromieniowana. Co zapamiętaliście? Maria nie tylko przyczyniła się do odkrycia radioaktywności, ale także odkryła dwa nowe pierwiastki był to polon i rad. Była ona też pierwszą kobietą w wielu dziedzinach, na przykład jako pierwsza kobieta dostała nagrodę Nobla, jako pierwsza kobieta, była profesorem na Sorbonie, jako pierwsza kobieta była kierowcą we Francji i tak dalej. Tak, więc dzisiaj wiele kobiet bierze ją sobie za wzór. Na dzisiaj to wszystko dziękuję wam bardzo za wysłuchanie do końca zapraszam do kolejnego odcinka niedługo, a więc do usłyszenia.
Była taka kobieta, która się nazywała Maria Słodowska, ale potem się ożeniła się z Pierr Curie i się nazywa Maria Curie, przypomina mi kiwi.
Transkrypcji audycji dokonała: Patrycja Frymark
55 - Stolice Polski
2019-04-17 15:47:14
Dziś przywitali was Staś i Antek z Wrocławia, a ich mama Kasia podsunęła mi pomysł aby nagrać odcinek o stolicach. Muszę was jednak uprzedzić, że temat stolicy Polski jest bardzo skomplikowany. Najpierw muszę was jednak zapytać czy wiecie co to jest stolica? Stolica to najważniejsze miasto, które najczęściej jest również największe. W Polsce stolicą jest teraz Warszawa i rzeczywiście jest ona największym miastem. Ale np. w USA największe miasta to Nowy York i Los Angeles, a stolicą jest Washington jest od nich o wiele mniejszy. Jednak w większości krajów stolica jest największym miastem, w którym mieszka najwięcej ludzi. W Polsce takim miastem jest Warszawa, ale jak to się stało, że została ona stolicą? O tym właśnie będzie dzisiejsza audycja. Pierwszym historycznym władcą Polski był Mieszko I. Jeździł on po wielu miastach i w zasadzie nie miał stałej stolicy, a jednak historycy mówią, że stolicą było Gniezno. Dlaczego tak twierdzą? Skąd wiemy, że pierwszą stolicą Polski było Gniezno? Kiedy Mieszko I napisał list do papieża (ten list nazywa się Dagome Iudex) to właśnie Gniezno podał jako stolicę. Później jego syn Bolesław I Chrobry zaprosił cesarza Ottona III na zjazd, który się odbył właśnie w Gnieźnie. Stąd nazwa: zjazd gnieźnieński, który odbył się w 1000 roku. Bolesław I Chrobry oraz jego syn Mieszko II Lambert byli też koronowani w Gnieźnie. Tam też Bolesław przechowywał szczątki św. Wojciecha. Tak więc pierwszą stolicą Polski było Gniezno. Pamiętacie jednak co się stało gdy Polską rządził Mieszko II Lambert? Kraj został zniszczony przez sąsiadów, którzy go napadali, szczególnie przez Czechów. Dodatkowo ludzie się zbuntowali. Dlaczego jednak Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę do Krakowa? Gniezno było całe zniszczone i trzeba było je dopiero odbudować. Kazimierz Odnowiciel ożenił się z ruską księżniczką Marią Dobronięgą. Maria nie chciała mieszkać w zniszczonym Gnieźnie, ona chciała aby stolicą był Kraków. Kazimierz Odnowiciel i Maria Dobroniega mieli dwóch synów: Bolesława II Śmiałego i Władysława Hermana. Pierwszy został po śmierci ojca królem w Krakowie, a drugi był księciem na Mazowszu i mieszkał w Płocku. Czy pamiętacie co zrobił Bolesław II Śmiały? Pokłócił się z krakowskim biskupem Stanisławem i kazał go zabić. Za to został wygnany z Polski. Władcą Polski został więc jego brat Władysław Herman. Ten jednak nie pojechał do Krakowa, ale został w Płocku, dlaczego? Później jego syn czyli Bolesław III Śmiały także miał stolicę w Płocku. Zobacznie omówiliśmy dopiero 7 historycznych władców i już mamy trzy stolice. Zapamiętaliście może jakie stolice Polska miała w ich czasach? Mieszko I, Bolesław I Chrobry oraz Mieszko II mieli stolicę w Gnieźnie. Później Kazimierz Odnowiciel oraz Bolesław II Śmiały mieli stolicę w Krakowie, a potem Władysław Herman oraz Bolesław III Krzywousty mieli stolicę w Płocku. Po śmierci Bolesława III Krzywoustego Polska podzieliła się na wiele małych kawałków i każdy z nich miał swoją stolicę. Gdybym chciał wszystkie wymienić to nie starczyłoby mi czasu. W tamtym jednak czasie było trzech królów: Przemysł II, Wacław II oraz Wacław III. Wszyscy trzej byli koronowani w Gnieźnie. Jednak Przemysł II mieszkał w Poznaniu, dlaczego? Przemysł II był księciem poznańskim, a gdy został królem Polski dalej mieszkał w Poznaniu. Tak więc na krótko także Poznań był stolicą Polski. Polskę połączył na nowo Władysław Łokietek. Poprzedni królowie czyli Przemysł II, Wacław II oraz Wacław III byli koronowani w Gnieźnie. Dlaczego Łokietek był koronowany w Krakowie? Papież pozwolił się koronować Władysławowi Łokietkowi, ale nie pozwolił na koronację w Gnieźnie. Koronę gnieźnieńską mieli królowie czescy, a Łokietek dostał koronę krakowską. Tak więc można powiedzieć, że to papież zadecydował o tym, że ponownie stolicę przeniesiono do Krakowa. To miasto zostało stolicą na bardzo długo, niektórzy liczą, że Kraków był wtedy stolicą prawie przez 500 lat. Później stolicę przeniesiono do Warszawy. Jak do tego doszło? Najpierw w Warszawie zamieszkała królowa Bona. Przeprowadziła się do Warszawy po śmierci męża Zygmunta I Starego. Później w Warszawie zamieszkał także jej syn czyli Zygmunt II August, ale dlaczego? W czasach Zygmunta Augusta doszło do połączenia Polski i Litwy. Polska miała stolicę w Krakowie, a Litwa w Wilnie. Powstał jednak problem. Gdzie mają się spotykać posłowie na sejmie? Litwini nie chcieli jeździć do dalekiego Krakowa, a Polacy do dalekiego Wilna. Umówili się więc, że będą spotykać się w połowie drogi czyli właśnie w Warszawie. Tak więc już od czasów Zygmunta II Augusta Warszawa stała się ważnym miastem, bo tam się zbierał sejm. Później w czasach innego Zygmunta doszło do wypadku w Krakowie. Zamek w Krakowie uległ częściowemu spaleniu i dlatego Zygmunt III Waza przeniósł się do Warszawy. Warszawiacy aby mu podziękować ustawili w Warszawie kolumnę króla Zygmunta. Jak będziecie w stolicy to koniecznie ją zobaczcie. W tamtych czasach pomniki stawiano tylko świętym, ale Warszawiacy tak kochali króla Zygmunta III Wazę, że postawili mu właśnie ten pomnik na wielkiej kolumnie. Tak więc Zygmunt III Waza przeprowadził się do Warszawy, bo tam odbywały się sejmiki - szlachta z Polski i Litwy tam się spotykała. Dodatkowo na Wawelu w Krakowie wybuchł pożar. Ale król Zygmunt III Waza miał jeszcze jeden powód. Był on królem Polski i Szwecji. Warszawa była dużo bliżej Szwecji niż Kraków. Tak więc król miał aż trzy powody przeniesienia stolicy do Warszawy. Ale czy stolica naprawdę została przeniesiona do Warszawy. Niektórzy mówią, że tak, bo tam mieszkali królowie, ale inni mówią, że stolicą był dalej Kraków, bo królowie byli koronowani dalej w Krakowie. A jak wy myślicie co jest ważniejsze? Czy to miasto, gdzie król jest koronowany czy to gdzie król mieszka? Ostatni król Polski czyli Stanisław August Poniatowski nie tylko mieszkał w Warszawie, ale także zostal tam koronowany. Tak więc w jego czasach na pewno Warszawa była już stolicą. Niestety później doszło do rozbiorów i Polski nie było przez 123 lata. Nie było Polski, a więc nie było też stolicy Polski. Gdy Polska została odtworzona w 1918 roku stolicą została Warszawa. W 1939 roku polskę zaatakował Hitler. Polski rząd więc przeniósł się do Paryża. Ale w 1940 roku Hitler zaatakował Francję, więc polski rząd przeniósł się do Londynu. W tamtych czasach Hitler rządził w prawie całej Europie i wiele rządów różnych europejskich państw przeniosło się do Londynu. Polski rząd w Londynie nie był jedynym. W 1944 roku został wyzwolony kawałek Polski, a stolicą przez parę miesięcy był Lublin. Później została wyzwolona Warszawa, ale nie zrobiono tam stolicy - dlaczego? Warszawa była tak zniszczona, że przez rok stolicą była Łódź. Później jednak na powrót stolicą została Warszawa, a od 1952 roku zapisano to w konstytucji, że stolicą jest Warszawa. Przyznacie, że to skomplikowane. Polska miała tak wiele stolic. Nie martwcie się, jeżeli nie zapamiętaliście wszystkich. Najdłużej stolicą był Kraków, bo prawie 700 lat. Gniezno było stolicą prawie 100 lat. Podobnie Warszawa też około 100 lat. Płock był stolicą 60 lat, Poznań 6 lat. Jeżeli macie słabą pamięć to zapamiętajcie trzy stolice: Gniezno, Kraków i Warszawę. Jeżeli jednak macie dobrą pamięć to zapamiętajcie pięć miast: Gniezno, Kraków, Płock, Poznań i Warszawę. Ja już będę kończył. Chciałbym podziękować patronom. Tym, którzy nas teraz wspierają oraz tych, którzy wspierali nas w przeszłości ale z różnych powodów musieli zaprzestać. Parę osób pytało mnie o możliwość jednorazowego wsparcia. Załączam więc link do mojego paypala. https://www.paypal.me/PiotrBorowski Oprócz tego materialnego ogromnie cenimy też wsparcie moralne. Gdy ktoś napisze nam, że podobał mu się któryś odcinek od razu chce się nagrywać dalej. Dziękuję więc za wszystkie opinie, te na iTunes, ten przesłane mailem oraz te pod postami na facebooku. W tym odcinku szczególnie dziękuję jeszcze raz Stasiowi i Antkowi z Wrocławia oraz oczywiście ich mamie za podsunięcie pomysłu o stolicach Polski. Ten temat jest dużo bardziej skomplikowany niż mogliście przed chwilą posłuchać. Np. Wrocław też był stolicą. O Bolesławie III Krzywoustym Gal Anonim napisał: “Bolesław zaś, prawy syn mój, obejmie główne stolice królestwa we Wrocławiu, w Krakowie i w Sandomierzu”. Poza tym gdyby Henryk Pobożny nie zginął pod Legnicą to pewnie właśnie Wrocław stałby się stolicą Polski. Historia potoczyła się jednak inaczej. Ale to taka dygresja.
Dziś przywitali was Staś i Antek z Wrocławia, a ich mama Kasia podsunęła mi pomysł aby nagrać odcinek o stolicach.
Muszę was jednak uprzedzić, że temat stolicy Polski jest bardzo skomplikowany. Najpierw muszę was jednak zapytać czy wiecie co to jest stolica?
Stolica to najważniejsze miasto, które najczęściej jest również największe. W Polsce stolicą jest teraz Warszawa i rzeczywiście jest ona największym miastem. Ale np. w USA największe miasta to Nowy York i Los Angeles, a stolicą jest Washington jest od nich o wiele mniejszy. Jednak w większości krajów stolica jest największym miastem, w którym mieszka najwięcej ludzi. W Polsce takim miastem jest Warszawa, ale jak to się stało, że została ona stolicą? O tym właśnie będzie dzisiejsza audycja.
Pierwszym historycznym władcą Polski był Mieszko I. Jeździł on po wielu miastach i w zasadzie nie miał stałej stolicy, a jednak historycy mówią, że stolicą było Gniezno. Dlaczego tak twierdzą?
Skąd wiemy, że pierwszą stolicą Polski było Gniezno?
Kiedy Mieszko I napisał list do papieża (ten list nazywa się Dagome Iudex) to właśnie Gniezno podał jako stolicę. Później jego syn Bolesław I Chrobry zaprosił cesarza Ottona III na zjazd, który się odbył właśnie w Gnieźnie. Stąd nazwa: zjazd gnieźnieński, który odbył się w 1000 roku. Bolesław I Chrobry oraz jego syn Mieszko II Lambert byli też koronowani w Gnieźnie. Tam też Bolesław przechowywał szczątki św. Wojciecha.
Tak więc pierwszą stolicą Polski było Gniezno. Pamiętacie jednak co się stało gdy Polską rządził Mieszko II Lambert? Kraj został zniszczony przez sąsiadów, którzy go napadali, szczególnie przez Czechów. Dodatkowo ludzie się zbuntowali. Dlaczego jednak Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę do Krakowa?
Gniezno było całe zniszczone i trzeba było je dopiero odbudować. Kazimierz Odnowiciel ożenił się z ruską księżniczką Marią Dobronięgą. Maria nie chciała mieszkać w zniszczonym Gnieźnie, ona chciała aby stolicą był Kraków. Kazimierz Odnowiciel i Maria Dobroniega mieli dwóch synów: Bolesława II Śmiałego i Władysława Hermana. Pierwszy został po śmierci ojca królem w Krakowie, a drugi był księciem na Mazowszu i mieszkał w Płocku. Czy pamiętacie co zrobił Bolesław II Śmiały? Pokłócił się z krakowskim biskupem Stanisławem i kazał go zabić. Za to został wygnany z Polski. Władcą Polski został więc jego brat Władysław Herman. Ten jednak nie pojechał do Krakowa, ale został w Płocku, dlaczego?
Później jego syn czyli Bolesław III Śmiały także miał stolicę w Płocku. Zobacznie omówiliśmy dopiero 7 historycznych władców i już mamy trzy stolice. Zapamiętaliście może jakie stolice Polska miała w ich czasach? Mieszko I, Bolesław I Chrobry oraz Mieszko II mieli stolicę w Gnieźnie. Później Kazimierz Odnowiciel oraz Bolesław II Śmiały mieli stolicę w Krakowie, a potem Władysław Herman oraz Bolesław III Krzywousty mieli stolicę w Płocku.
Po śmierci Bolesława III Krzywoustego Polska podzieliła się na wiele małych kawałków i każdy z nich miał swoją stolicę. Gdybym chciał wszystkie wymienić to nie starczyłoby mi czasu.
W tamtym jednak czasie było trzech królów: Przemysł II, Wacław II oraz Wacław III. Wszyscy trzej byli koronowani w Gnieźnie. Jednak Przemysł II mieszkał w Poznaniu, dlaczego?
Przemysł II był księciem poznańskim, a gdy został królem Polski dalej mieszkał w Poznaniu. Tak więc na krótko także Poznań był stolicą Polski.
Polskę połączył na nowo Władysław Łokietek. Poprzedni królowie czyli Przemysł II, Wacław II oraz Wacław III byli koronowani w Gnieźnie. Dlaczego Łokietek był koronowany w Krakowie?
Papież pozwolił się koronować Władysławowi Łokietkowi, ale nie pozwolił na koronację w Gnieźnie. Koronę gnieźnieńską mieli królowie czescy, a Łokietek dostał koronę krakowską. Tak więc można powiedzieć, że to papież zadecydował o tym, że ponownie stolicę przeniesiono do Krakowa. To miasto zostało stolicą na bardzo długo, niektórzy liczą, że Kraków był wtedy stolicą prawie przez 500 lat.
Później stolicę przeniesiono do Warszawy. Jak do tego doszło? Najpierw w Warszawie zamieszkała królowa Bona. Przeprowadziła się do Warszawy po śmierci męża Zygmunta I Starego. Później w Warszawie zamieszkał także jej syn czyli Zygmunt II August, ale dlaczego?
W czasach Zygmunta Augusta doszło do połączenia Polski i Litwy. Polska miała stolicę w Krakowie, a Litwa w Wilnie. Powstał jednak problem. Gdzie mają się spotykać posłowie na sejmie? Litwini nie chcieli jeździć do dalekiego Krakowa, a Polacy do dalekiego Wilna. Umówili się więc, że będą spotykać się w połowie drogi czyli właśnie w Warszawie. Tak więc już od czasów Zygmunta II Augusta Warszawa stała się ważnym miastem, bo tam się zbierał sejm. Później w czasach innego Zygmunta doszło do wypadku w Krakowie.
Zamek w Krakowie uległ częściowemu spaleniu i dlatego Zygmunt III Waza przeniósł się do Warszawy. Warszawiacy aby mu podziękować ustawili w Warszawie kolumnę króla Zygmunta. Jak będziecie w stolicy to koniecznie ją zobaczcie. W tamtych czasach pomniki stawiano tylko świętym, ale Warszawiacy tak kochali króla Zygmunta III Wazę, że postawili mu właśnie ten pomnik na wielkiej kolumnie. Tak więc Zygmunt III Waza przeprowadził się do Warszawy, bo tam odbywały się sejmiki - szlachta z Polski i Litwy tam się spotykała. Dodatkowo na Wawelu w Krakowie wybuchł pożar. Ale król Zygmunt III Waza miał jeszcze jeden powód. Był on królem Polski i Szwecji. Warszawa była dużo bliżej Szwecji niż Kraków. Tak więc król miał aż trzy powody przeniesienia stolicy do Warszawy.
Ale czy stolica naprawdę została przeniesiona do Warszawy. Niektórzy mówią, że tak, bo tam mieszkali królowie, ale inni mówią, że stolicą był dalej Kraków, bo królowie byli koronowani dalej w Krakowie. A jak wy myślicie co jest ważniejsze? Czy to miasto, gdzie król jest koronowany czy to gdzie król mieszka?
Ostatni król Polski czyli Stanisław August Poniatowski nie tylko mieszkał w Warszawie, ale także zostal tam koronowany. Tak więc w jego czasach na pewno Warszawa była już stolicą. Niestety później doszło do rozbiorów i Polski nie było przez 123 lata. Nie było Polski, a więc nie było też stolicy Polski. Gdy Polska została odtworzona w 1918 roku stolicą została Warszawa.
W 1939 roku polskę zaatakował Hitler. Polski rząd więc przeniósł się do Paryża. Ale w 1940 roku Hitler zaatakował Francję, więc polski rząd przeniósł się do Londynu. W tamtych czasach Hitler rządził w prawie całej Europie i wiele rządów różnych europejskich państw przeniosło się do Londynu. Polski rząd w Londynie nie był jedynym.
W 1944 roku został wyzwolony kawałek Polski, a stolicą przez parę miesięcy był Lublin. Później została wyzwolona Warszawa, ale nie zrobiono tam stolicy - dlaczego?
Warszawa była tak zniszczona, że przez rok stolicą była Łódź. Później jednak na powrót stolicą została Warszawa, a od 1952 roku zapisano to w konstytucji, że stolicą jest Warszawa.
Przyznacie, że to skomplikowane. Polska miała tak wiele stolic. Nie martwcie się, jeżeli nie zapamiętaliście wszystkich. Najdłużej stolicą był Kraków, bo prawie 700 lat. Gniezno było stolicą prawie 100 lat. Podobnie Warszawa też około 100 lat. Płock był stolicą 60 lat, Poznań 6 lat.
Jeżeli macie słabą pamięć to zapamiętajcie trzy stolice: Gniezno, Kraków i Warszawę. Jeżeli jednak macie dobrą pamięć to zapamiętajcie pięć miast: Gniezno, Kraków, Płock, Poznań i Warszawę.
Ja już będę kończył. Chciałbym podziękować patronom. Tym, którzy nas teraz wspierają oraz tych, którzy wspierali nas w przeszłości ale z różnych powodów musieli zaprzestać. Parę osób pytało mnie o możliwość jednorazowego wsparcia. Załączam więc link do mojego paypala.
https://www.paypal.me/PiotrBorowski
Oprócz tego materialnego ogromnie cenimy też wsparcie moralne. Gdy ktoś napisze nam, że podobał mu się któryś odcinek od razu chce się nagrywać dalej. Dziękuję więc za wszystkie opinie, te na iTunes, ten przesłane mailem oraz te pod postami na facebooku.
W tym odcinku szczególnie dziękuję jeszcze raz Stasiowi i Antkowi z Wrocławia oraz oczywiście ich mamie za podsunięcie pomysłu o stolicach Polski. Ten temat jest dużo bardziej skomplikowany niż mogliście przed chwilą posłuchać. Np. Wrocław też był stolicą. O Bolesławie III Krzywoustym Gal Anonim napisał: “Bolesław zaś, prawy syn mój, obejmie główne stolice królestwa we Wrocławiu, w Krakowie i w Sandomierzu”. Poza tym gdyby Henryk Pobożny nie zginął pod Legnicą to pewnie właśnie Wrocław stałby się stolicą Polski. Historia potoczyła się jednak inaczej. Ale to taka dygresja.
Muszę was jednak uprzedzić, że temat stolicy Polski jest bardzo skomplikowany. Najpierw muszę was jednak zapytać czy wiecie co to jest stolica?
Stolica to najważniejsze miasto, które najczęściej jest również największe. W Polsce stolicą jest teraz Warszawa i rzeczywiście jest ona największym miastem. Ale np. w USA największe miasta to Nowy York i Los Angeles, a stolicą jest Washington jest od nich o wiele mniejszy. Jednak w większości krajów stolica jest największym miastem, w którym mieszka najwięcej ludzi. W Polsce takim miastem jest Warszawa, ale jak to się stało, że została ona stolicą? O tym właśnie będzie dzisiejsza audycja.
Pierwszym historycznym władcą Polski był Mieszko I. Jeździł on po wielu miastach i w zasadzie nie miał stałej stolicy, a jednak historycy mówią, że stolicą było Gniezno. Dlaczego tak twierdzą?
Skąd wiemy, że pierwszą stolicą Polski było Gniezno?
Kiedy Mieszko I napisał list do papieża (ten list nazywa się Dagome Iudex) to właśnie Gniezno podał jako stolicę. Później jego syn Bolesław I Chrobry zaprosił cesarza Ottona III na zjazd, który się odbył właśnie w Gnieźnie. Stąd nazwa: zjazd gnieźnieński, który odbył się w 1000 roku. Bolesław I Chrobry oraz jego syn Mieszko II Lambert byli też koronowani w Gnieźnie. Tam też Bolesław przechowywał szczątki św. Wojciecha.
Tak więc pierwszą stolicą Polski było Gniezno. Pamiętacie jednak co się stało gdy Polską rządził Mieszko II Lambert? Kraj został zniszczony przez sąsiadów, którzy go napadali, szczególnie przez Czechów. Dodatkowo ludzie się zbuntowali. Dlaczego jednak Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę do Krakowa?
Gniezno było całe zniszczone i trzeba było je dopiero odbudować. Kazimierz Odnowiciel ożenił się z ruską księżniczką Marią Dobronięgą. Maria nie chciała mieszkać w zniszczonym Gnieźnie, ona chciała aby stolicą był Kraków. Kazimierz Odnowiciel i Maria Dobroniega mieli dwóch synów: Bolesława II Śmiałego i Władysława Hermana. Pierwszy został po śmierci ojca królem w Krakowie, a drugi był księciem na Mazowszu i mieszkał w Płocku. Czy pamiętacie co zrobił Bolesław II Śmiały? Pokłócił się z krakowskim biskupem Stanisławem i kazał go zabić. Za to został wygnany z Polski. Władcą Polski został więc jego brat Władysław Herman. Ten jednak nie pojechał do Krakowa, ale został w Płocku, dlaczego?
Później jego syn czyli Bolesław III Śmiały także miał stolicę w Płocku. Zobacznie omówiliśmy dopiero 7 historycznych władców i już mamy trzy stolice. Zapamiętaliście może jakie stolice Polska miała w ich czasach? Mieszko I, Bolesław I Chrobry oraz Mieszko II mieli stolicę w Gnieźnie. Później Kazimierz Odnowiciel oraz Bolesław II Śmiały mieli stolicę w Krakowie, a potem Władysław Herman oraz Bolesław III Krzywousty mieli stolicę w Płocku.
Po śmierci Bolesława III Krzywoustego Polska podzieliła się na wiele małych kawałków i każdy z nich miał swoją stolicę. Gdybym chciał wszystkie wymienić to nie starczyłoby mi czasu.
W tamtym jednak czasie było trzech królów: Przemysł II, Wacław II oraz Wacław III. Wszyscy trzej byli koronowani w Gnieźnie. Jednak Przemysł II mieszkał w Poznaniu, dlaczego?
Przemysł II był księciem poznańskim, a gdy został królem Polski dalej mieszkał w Poznaniu. Tak więc na krótko także Poznań był stolicą Polski.
Polskę połączył na nowo Władysław Łokietek. Poprzedni królowie czyli Przemysł II, Wacław II oraz Wacław III byli koronowani w Gnieźnie. Dlaczego Łokietek był koronowany w Krakowie?
Papież pozwolił się koronować Władysławowi Łokietkowi, ale nie pozwolił na koronację w Gnieźnie. Koronę gnieźnieńską mieli królowie czescy, a Łokietek dostał koronę krakowską. Tak więc można powiedzieć, że to papież zadecydował o tym, że ponownie stolicę przeniesiono do Krakowa. To miasto zostało stolicą na bardzo długo, niektórzy liczą, że Kraków był wtedy stolicą prawie przez 500 lat.
Później stolicę przeniesiono do Warszawy. Jak do tego doszło? Najpierw w Warszawie zamieszkała królowa Bona. Przeprowadziła się do Warszawy po śmierci męża Zygmunta I Starego. Później w Warszawie zamieszkał także jej syn czyli Zygmunt II August, ale dlaczego?
W czasach Zygmunta Augusta doszło do połączenia Polski i Litwy. Polska miała stolicę w Krakowie, a Litwa w Wilnie. Powstał jednak problem. Gdzie mają się spotykać posłowie na sejmie? Litwini nie chcieli jeździć do dalekiego Krakowa, a Polacy do dalekiego Wilna. Umówili się więc, że będą spotykać się w połowie drogi czyli właśnie w Warszawie. Tak więc już od czasów Zygmunta II Augusta Warszawa stała się ważnym miastem, bo tam się zbierał sejm. Później w czasach innego Zygmunta doszło do wypadku w Krakowie.
Zamek w Krakowie uległ częściowemu spaleniu i dlatego Zygmunt III Waza przeniósł się do Warszawy. Warszawiacy aby mu podziękować ustawili w Warszawie kolumnę króla Zygmunta. Jak będziecie w stolicy to koniecznie ją zobaczcie. W tamtych czasach pomniki stawiano tylko świętym, ale Warszawiacy tak kochali króla Zygmunta III Wazę, że postawili mu właśnie ten pomnik na wielkiej kolumnie. Tak więc Zygmunt III Waza przeprowadził się do Warszawy, bo tam odbywały się sejmiki - szlachta z Polski i Litwy tam się spotykała. Dodatkowo na Wawelu w Krakowie wybuchł pożar. Ale król Zygmunt III Waza miał jeszcze jeden powód. Był on królem Polski i Szwecji. Warszawa była dużo bliżej Szwecji niż Kraków. Tak więc król miał aż trzy powody przeniesienia stolicy do Warszawy.
Ale czy stolica naprawdę została przeniesiona do Warszawy. Niektórzy mówią, że tak, bo tam mieszkali królowie, ale inni mówią, że stolicą był dalej Kraków, bo królowie byli koronowani dalej w Krakowie. A jak wy myślicie co jest ważniejsze? Czy to miasto, gdzie król jest koronowany czy to gdzie król mieszka?
Ostatni król Polski czyli Stanisław August Poniatowski nie tylko mieszkał w Warszawie, ale także zostal tam koronowany. Tak więc w jego czasach na pewno Warszawa była już stolicą. Niestety później doszło do rozbiorów i Polski nie było przez 123 lata. Nie było Polski, a więc nie było też stolicy Polski. Gdy Polska została odtworzona w 1918 roku stolicą została Warszawa.
W 1939 roku polskę zaatakował Hitler. Polski rząd więc przeniósł się do Paryża. Ale w 1940 roku Hitler zaatakował Francję, więc polski rząd przeniósł się do Londynu. W tamtych czasach Hitler rządził w prawie całej Europie i wiele rządów różnych europejskich państw przeniosło się do Londynu. Polski rząd w Londynie nie był jedynym.
W 1944 roku został wyzwolony kawałek Polski, a stolicą przez parę miesięcy był Lublin. Później została wyzwolona Warszawa, ale nie zrobiono tam stolicy - dlaczego?
Warszawa była tak zniszczona, że przez rok stolicą była Łódź. Później jednak na powrót stolicą została Warszawa, a od 1952 roku zapisano to w konstytucji, że stolicą jest Warszawa.
Przyznacie, że to skomplikowane. Polska miała tak wiele stolic. Nie martwcie się, jeżeli nie zapamiętaliście wszystkich. Najdłużej stolicą był Kraków, bo prawie 700 lat. Gniezno było stolicą prawie 100 lat. Podobnie Warszawa też około 100 lat. Płock był stolicą 60 lat, Poznań 6 lat.
Jeżeli macie słabą pamięć to zapamiętajcie trzy stolice: Gniezno, Kraków i Warszawę. Jeżeli jednak macie dobrą pamięć to zapamiętajcie pięć miast: Gniezno, Kraków, Płock, Poznań i Warszawę.
Ja już będę kończył. Chciałbym podziękować patronom. Tym, którzy nas teraz wspierają oraz tych, którzy wspierali nas w przeszłości ale z różnych powodów musieli zaprzestać. Parę osób pytało mnie o możliwość jednorazowego wsparcia. Załączam więc link do mojego paypala.
https://www.paypal.me/PiotrBorowski
Oprócz tego materialnego ogromnie cenimy też wsparcie moralne. Gdy ktoś napisze nam, że podobał mu się któryś odcinek od razu chce się nagrywać dalej. Dziękuję więc za wszystkie opinie, te na iTunes, ten przesłane mailem oraz te pod postami na facebooku.
W tym odcinku szczególnie dziękuję jeszcze raz Stasiowi i Antkowi z Wrocławia oraz oczywiście ich mamie za podsunięcie pomysłu o stolicach Polski. Ten temat jest dużo bardziej skomplikowany niż mogliście przed chwilą posłuchać. Np. Wrocław też był stolicą. O Bolesławie III Krzywoustym Gal Anonim napisał: “Bolesław zaś, prawy syn mój, obejmie główne stolice królestwa we Wrocławiu, w Krakowie i w Sandomierzu”. Poza tym gdyby Henryk Pobożny nie zginął pod Legnicą to pewnie właśnie Wrocław stałby się stolicą Polski. Historia potoczyła się jednak inaczej. Ale to taka dygresja.
54 - Tadeusz Kościuszko
2019-04-04 17:15:57
Dziś będziemy mówić o polskim bohaterze narodowym, który jest także bohaterem w Ameryce i na Białorusi, a góra jego imienia znajduje się w Australii. Oprócz tego, że był to człowiek bardzo odważny był on także bardzo dobry dla najbiedniejszych. O kim więc będziemy mówić? Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko jest nazywany zwykle po prostu Tadeuszem Kościuszko. Jego nazwisko ma pochodzenie białoruskie. Przodek Tadeusza Kościuszki był sekretarzem na dworze za czasów Jagiellonów, czyli między innymi Zygmunta I Starego. Miał on na imię Konstantyn, ale król nazywał swojego sekretarza zdrobniale “Kostiuszką” i stąd się wzięło nazwisko Kościuszko. Ja mam na imię Piotr, ale gdy byłem mały mówiono do mnie Piotruś. Podobnie tutaj ten sekretarz miał na imię Konstantyn po białorusku, ale król nazywał go zdrobniale właśnie “Kostiuszką”. A jak można zdrobnić wasze imię? Np. niektóre dziewczynki mają na imię Katarzyna, ale wszyscy nazywają je Kasia, albo niektórzy chłopcy mają na imię Wojciech, ale rodzice mówią na nich Wojtek. To jest właśnie zdrobnienie. Rodzina Tadeusza Kościuszki była pochodzenia białoruskiego, ale się spolonizowała. Spolonizować znaczy tyle, że stali się Polakami - np. zaczęli mówić po polsku. Ostatni król Polski czyli Stanisław August Poniatowski założył szkołę wojskową. Nazywała się ona: Szkoła Rycerska. Właśnie tam uczył się Tadeusz Kościuszko. Uczył się historii Polski, łaciny, niemieckiego i francuskiego. Kościuszko był bardzo dobry z matematyki, a szczególnie geometrii. Później Kościuszko kontynuował studia w wojskowej szkole w Paryżu. We Francji uczył się jak się buduje twierdze, czyli takie umocnione miejsca, gdzie można się długo bronić. Niestety gdy on był w Paryżu Prusy, Rosja i Austria dokonały pierwszego rozbioru Polski w 1772. Kościuszko wrócił do Polski, ale nie przyjęto go do wojska. Chciał się ożenić, ale ponieważ był biedny ojciec jego ukochanej mu nie pozwolił i kazał swojej córce zostać żoną bogatego księcia Lubomirskiego. Wtedy Tadeusz Kościuszko wyjechał do Stanów Zjednoczonych, które walczyły o niepodległość. Poznał tam Georga Washingtona. Kościuszko pomagał budować umocnienia i twierdze. W 1777 umocnienia zbudowane przez Kościuszkę pomogły wygrać Amerykanom z Brytyjczykami w bitwie pod Saratogą. Kościuszko zbudował też w Ameryce twierdzę West Point. Ta twierdza została później zmieniona w szkołę wojskową. Jako zapłatę za swoją pomoc Tadeusz Kościuszko został generałem USA. Dostał też ziemię i pieniądze. Ale chociaż sam miał niewiele, to te pieniądze przeznaczył na to, aby wykupić niewolników i dać im wolność, a potem uczyć ich. Tadeusz Kościuszko był przeciwnikiem niewolnictwa. Gdy Kościuszko wrócił do Polski król Stanisław August Poniatowski mianował go jednym z dowódców. Polskę zaatakowała Rosja. Kościuszko walczył bardzo dzielnie, potrafił pokonać trzykrotnie liczniejsze wojska rosyjskie. Niestety najpierw na stronę wroga przeszedł dowódca armii na Litwie, a potem sam król Stanisław August Poniatowski. Mimo więc, że Kościuszko walczył dzielnie Polska została zdradzona. W następnym roku czyli w 1793 doszło do II rozbioru Polski. Kościuszko jednak się nie poddał i rok później znowu walczył. W 1794 roku na rynku w Krakowie przysiągł, że będzie walczył za Polskę. Kościuszko jednak nie walczył tylko za bogatych, ale także za biednych. W Polsce chłopi byli wtedy traktowani podobnie jak niewolnicy w USA. Jak pamiętacie Kościuszko wykupił wielu niewolników w Ameryce i dał pieniądze na ich kształcenie. To samo chciał zrobić w Polsce. W jego armii byli więc także chłopi. 4 kwietnia 1794 roku rozegrała się bitwa pod Racławicami, którą dowodził właśnie Tadeusz Kościuszko. W jego wojsku byli też chłopi, którzy nie mieli innej broni, a więc wzięli ze sobą kosy, które ustawiono na sztorc. To znaczy, że mieli oni coś w rodzaju dzidy z mieczem na końcu tej dzidy. Ci chłopi zaatakowali armaty i je zdobyli. Najdzielniejszy był Bartosz Głowacki, dobiegł do armaty, która miała wystrzelić i nie tylko ją zdobył, ale także udało mu się zgasić swoją czapką lont na armacie. Lont to taki sznurek, który zapalano i gdy dopalił się do końca armata wystrzeliwała. Tak więc Tadeusz Kościuszko wygrywał z Rosjanami. Niestety później w bitwie pod Maciejowicami został ranny i dostał się do niewoli. Oprócz bycia wyśmienitym dowódcą wojskowym Tadeusz Kościuszko był także kompozytorem i chyba właśnie będąc w niewoli skomponował dwa polonezy i walc. Tadeusz Kościuszko tak naprawdę nie był w Australii. Polski geograf Paweł Edmund Strzelecki robił mapy Australii i opisywał między innymi góry. Przy tej okazji najwyższą górę w Australii nazwał Górą Kościuszki, po angielsku Mount Kościuszko. Australijczycy mają teraz problem z wymową nazwy swojej najwyższej góry. Co zapamiętaliście? Skąd się wzięło nazwisko Kościuszko? Nazwisko pochodzi od zdrobnienia białoruskiego imienia Konstantyn, to zdrobnienie to Kostiuszka, tak nazywał swojego sekretarza król Polski Zygmunt I Stary. Gdzie uczył się Tadeusz Kościuszko? Uczył się najpierw w Szkole Rycerskiej w Warszawie, a potem w szkole wojskowej w Paryżu we Francji. Co zbudował Kościuszko w Ameryce? Kościuszko zbudował twierdzę West Point. Ta twierdza została później zmieniona w szkołę wojskową. Teraz wszyscy dowódcy amerykańscy uczą się właśnie w West Point. Jak się nazywa najwyższa góra w Australii? To Góra Kościuszki. W jakich krajach Tadeusza Kościuszkę uznaje się za bohatera narodowego? W Polsce, USA oraz Białorusi. Jeżeli możecie wesprzeć nasz podkast to zapraszam na stronę Patronite. https://patronite.pl/historia-dla-dzieci Niedawno minął rok od stworzenia strony historiawgdzieci.pl. Przy tej okazji trzeba było zapłacić około 200 zł za odnowienie serwera oraz domeny na następny rok. Niedawno też płaciłem za serwer podkastów co wyniosło około 270 zł za rok. Nie zarabiam na tym podkaście, ale też nie chciałbym za dużo do niego dokładać. Jeżeli więc możecie nas wspomóc to zapraszam na patronite. Nawet 3 zł miesięcznie przyjmiemy z docenianiem. Gdyby ktoś chciał nas wesprzeć jednorazowo mogę podać konto na PayPalu. Proszę o kontakt przez email. piotr@historiawgdzieci.pl
Dziś będziemy mówić o polskim bohaterze narodowym, który jest także bohaterem w Ameryce i na Białorusi, a góra jego imienia znajduje się w Australii. Oprócz tego, że był to człowiek bardzo odważny był on także bardzo dobry dla najbiedniejszych. O kim więc będziemy mówić?
Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko jest nazywany zwykle po prostu Tadeuszem Kościuszko. Jego nazwisko ma pochodzenie białoruskie. Przodek Tadeusza Kościuszki był sekretarzem na dworze za czasów Jagiellonów, czyli między innymi Zygmunta I Starego. Miał on na imię Konstantyn, ale król nazywał swojego sekretarza zdrobniale “Kostiuszką” i stąd się wzięło nazwisko Kościuszko. Ja mam na imię Piotr, ale gdy byłem mały mówiono do mnie Piotruś. Podobnie tutaj ten sekretarz miał na imię Konstantyn po białorusku, ale król nazywał go zdrobniale właśnie “Kostiuszką”. A jak można zdrobnić wasze imię? Np. niektóre dziewczynki mają na imię Katarzyna, ale wszyscy nazywają je Kasia, albo niektórzy chłopcy mają na imię Wojciech, ale rodzice mówią na nich Wojtek. To jest właśnie zdrobnienie.
Rodzina Tadeusza Kościuszki była pochodzenia białoruskiego, ale się spolonizowała. Spolonizować znaczy tyle, że stali się Polakami - np. zaczęli mówić po polsku.
Ostatni król Polski czyli Stanisław August Poniatowski założył szkołę wojskową. Nazywała się ona: Szkoła Rycerska. Właśnie tam uczył się Tadeusz Kościuszko. Uczył się historii Polski, łaciny, niemieckiego i francuskiego. Kościuszko był bardzo dobry z matematyki, a szczególnie geometrii. Później Kościuszko kontynuował studia w wojskowej szkole w Paryżu.
We Francji uczył się jak się buduje twierdze, czyli takie umocnione miejsca, gdzie można się długo bronić. Niestety gdy on był w Paryżu Prusy, Rosja i Austria dokonały pierwszego rozbioru Polski w 1772.
Kościuszko wrócił do Polski, ale nie przyjęto go do wojska. Chciał się ożenić, ale ponieważ był biedny ojciec jego ukochanej mu nie pozwolił i kazał swojej córce zostać żoną bogatego księcia Lubomirskiego.
Wtedy Tadeusz Kościuszko wyjechał do Stanów Zjednoczonych, które walczyły o niepodległość.
Poznał tam Georga Washingtona. Kościuszko pomagał budować umocnienia i twierdze. W 1777 umocnienia zbudowane przez Kościuszkę pomogły wygrać Amerykanom z Brytyjczykami w bitwie pod Saratogą.
Kościuszko zbudował też w Ameryce twierdzę West Point. Ta twierdza została później zmieniona w szkołę wojskową.
Jako zapłatę za swoją pomoc Tadeusz Kościuszko został generałem USA. Dostał też ziemię i pieniądze. Ale chociaż sam miał niewiele, to te pieniądze przeznaczył na to, aby wykupić niewolników i dać im wolność, a potem uczyć ich. Tadeusz Kościuszko był przeciwnikiem niewolnictwa.
Gdy Kościuszko wrócił do Polski król Stanisław August Poniatowski mianował go jednym z dowódców. Polskę zaatakowała Rosja. Kościuszko walczył bardzo dzielnie, potrafił pokonać trzykrotnie liczniejsze wojska rosyjskie. Niestety najpierw na stronę wroga przeszedł dowódca armii na Litwie, a potem sam król Stanisław August Poniatowski. Mimo więc, że Kościuszko walczył dzielnie Polska została zdradzona. W następnym roku czyli w 1793 doszło do II rozbioru Polski.
Kościuszko jednak się nie poddał i rok później znowu walczył. W 1794 roku na rynku w Krakowie przysiągł, że będzie walczył za Polskę. Kościuszko jednak nie walczył tylko za bogatych, ale także za biednych. W Polsce chłopi byli wtedy traktowani podobnie jak niewolnicy w USA. Jak pamiętacie Kościuszko wykupił wielu niewolników w Ameryce i dał pieniądze na ich kształcenie. To samo chciał zrobić w Polsce. W jego armii byli więc także chłopi.
4 kwietnia 1794 roku rozegrała się bitwa pod Racławicami, którą dowodził właśnie Tadeusz Kościuszko. W jego wojsku byli też chłopi, którzy nie mieli innej broni, a więc wzięli ze sobą kosy, które ustawiono na sztorc. To znaczy, że mieli oni coś w rodzaju dzidy z mieczem na końcu tej dzidy. Ci chłopi zaatakowali armaty i je zdobyli. Najdzielniejszy był Bartosz Głowacki, dobiegł do armaty, która miała wystrzelić i nie tylko ją zdobył, ale także udało mu się zgasić swoją czapką lont na armacie. Lont to taki sznurek, który zapalano i gdy dopalił się do końca armata wystrzeliwała.
Tak więc Tadeusz Kościuszko wygrywał z Rosjanami. Niestety później w bitwie pod Maciejowicami został ranny i dostał się do niewoli.
Oprócz bycia wyśmienitym dowódcą wojskowym Tadeusz Kościuszko był także kompozytorem i chyba właśnie będąc w niewoli skomponował dwa polonezy i walc.
Tadeusz Kościuszko tak naprawdę nie był w Australii. Polski geograf Paweł Edmund Strzelecki robił mapy Australii i opisywał między innymi góry. Przy tej okazji najwyższą górę w Australii nazwał Górą Kościuszki, po angielsku Mount Kościuszko. Australijczycy mają teraz problem z wymową nazwy swojej najwyższej góry.
Co zapamiętaliście?
Skąd się wzięło nazwisko Kościuszko? Nazwisko pochodzi od zdrobnienia białoruskiego imienia Konstantyn, to zdrobnienie to Kostiuszka, tak nazywał swojego sekretarza król Polski Zygmunt I Stary.
Gdzie uczył się Tadeusz Kościuszko? Uczył się najpierw w Szkole Rycerskiej w Warszawie, a potem w szkole wojskowej w Paryżu we Francji.
Co zbudował Kościuszko w Ameryce? Kościuszko zbudował twierdzę West Point. Ta twierdza została później zmieniona w szkołę wojskową. Teraz wszyscy dowódcy amerykańscy uczą się właśnie w West Point.
Jak się nazywa najwyższa góra w Australii? To Góra Kościuszki.
W jakich krajach Tadeusza Kościuszkę uznaje się za bohatera narodowego? W Polsce, USA oraz Białorusi.
Jeżeli możecie wesprzeć nasz podkast to zapraszam na stronę Patronite.
https://patronite.pl/historia-dla-dzieci
Niedawno minął rok od stworzenia strony historiawgdzieci.pl. Przy tej okazji trzeba było zapłacić około 200 zł za odnowienie serwera oraz domeny na następny rok. Niedawno też płaciłem za serwer podkastów co wyniosło około 270 zł za rok. Nie zarabiam na tym podkaście, ale też nie chciałbym za dużo do niego dokładać. Jeżeli więc możecie nas wspomóc to zapraszam na patronite. Nawet 3 zł miesięcznie przyjmiemy z docenianiem. Gdyby ktoś chciał nas wesprzeć jednorazowo mogę podać konto na PayPalu. Proszę o kontakt przez email.
piotr@historiawgdzieci.pl
Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko jest nazywany zwykle po prostu Tadeuszem Kościuszko. Jego nazwisko ma pochodzenie białoruskie. Przodek Tadeusza Kościuszki był sekretarzem na dworze za czasów Jagiellonów, czyli między innymi Zygmunta I Starego. Miał on na imię Konstantyn, ale król nazywał swojego sekretarza zdrobniale “Kostiuszką” i stąd się wzięło nazwisko Kościuszko. Ja mam na imię Piotr, ale gdy byłem mały mówiono do mnie Piotruś. Podobnie tutaj ten sekretarz miał na imię Konstantyn po białorusku, ale król nazywał go zdrobniale właśnie “Kostiuszką”. A jak można zdrobnić wasze imię? Np. niektóre dziewczynki mają na imię Katarzyna, ale wszyscy nazywają je Kasia, albo niektórzy chłopcy mają na imię Wojciech, ale rodzice mówią na nich Wojtek. To jest właśnie zdrobnienie.
Rodzina Tadeusza Kościuszki była pochodzenia białoruskiego, ale się spolonizowała. Spolonizować znaczy tyle, że stali się Polakami - np. zaczęli mówić po polsku.
Ostatni król Polski czyli Stanisław August Poniatowski założył szkołę wojskową. Nazywała się ona: Szkoła Rycerska. Właśnie tam uczył się Tadeusz Kościuszko. Uczył się historii Polski, łaciny, niemieckiego i francuskiego. Kościuszko był bardzo dobry z matematyki, a szczególnie geometrii. Później Kościuszko kontynuował studia w wojskowej szkole w Paryżu.
We Francji uczył się jak się buduje twierdze, czyli takie umocnione miejsca, gdzie można się długo bronić. Niestety gdy on był w Paryżu Prusy, Rosja i Austria dokonały pierwszego rozbioru Polski w 1772.
Kościuszko wrócił do Polski, ale nie przyjęto go do wojska. Chciał się ożenić, ale ponieważ był biedny ojciec jego ukochanej mu nie pozwolił i kazał swojej córce zostać żoną bogatego księcia Lubomirskiego.
Wtedy Tadeusz Kościuszko wyjechał do Stanów Zjednoczonych, które walczyły o niepodległość.
Poznał tam Georga Washingtona. Kościuszko pomagał budować umocnienia i twierdze. W 1777 umocnienia zbudowane przez Kościuszkę pomogły wygrać Amerykanom z Brytyjczykami w bitwie pod Saratogą.
Kościuszko zbudował też w Ameryce twierdzę West Point. Ta twierdza została później zmieniona w szkołę wojskową.
Jako zapłatę za swoją pomoc Tadeusz Kościuszko został generałem USA. Dostał też ziemię i pieniądze. Ale chociaż sam miał niewiele, to te pieniądze przeznaczył na to, aby wykupić niewolników i dać im wolność, a potem uczyć ich. Tadeusz Kościuszko był przeciwnikiem niewolnictwa.
Gdy Kościuszko wrócił do Polski król Stanisław August Poniatowski mianował go jednym z dowódców. Polskę zaatakowała Rosja. Kościuszko walczył bardzo dzielnie, potrafił pokonać trzykrotnie liczniejsze wojska rosyjskie. Niestety najpierw na stronę wroga przeszedł dowódca armii na Litwie, a potem sam król Stanisław August Poniatowski. Mimo więc, że Kościuszko walczył dzielnie Polska została zdradzona. W następnym roku czyli w 1793 doszło do II rozbioru Polski.
Kościuszko jednak się nie poddał i rok później znowu walczył. W 1794 roku na rynku w Krakowie przysiągł, że będzie walczył za Polskę. Kościuszko jednak nie walczył tylko za bogatych, ale także za biednych. W Polsce chłopi byli wtedy traktowani podobnie jak niewolnicy w USA. Jak pamiętacie Kościuszko wykupił wielu niewolników w Ameryce i dał pieniądze na ich kształcenie. To samo chciał zrobić w Polsce. W jego armii byli więc także chłopi.
4 kwietnia 1794 roku rozegrała się bitwa pod Racławicami, którą dowodził właśnie Tadeusz Kościuszko. W jego wojsku byli też chłopi, którzy nie mieli innej broni, a więc wzięli ze sobą kosy, które ustawiono na sztorc. To znaczy, że mieli oni coś w rodzaju dzidy z mieczem na końcu tej dzidy. Ci chłopi zaatakowali armaty i je zdobyli. Najdzielniejszy był Bartosz Głowacki, dobiegł do armaty, która miała wystrzelić i nie tylko ją zdobył, ale także udało mu się zgasić swoją czapką lont na armacie. Lont to taki sznurek, który zapalano i gdy dopalił się do końca armata wystrzeliwała.
Tak więc Tadeusz Kościuszko wygrywał z Rosjanami. Niestety później w bitwie pod Maciejowicami został ranny i dostał się do niewoli.
Oprócz bycia wyśmienitym dowódcą wojskowym Tadeusz Kościuszko był także kompozytorem i chyba właśnie będąc w niewoli skomponował dwa polonezy i walc.
Tadeusz Kościuszko tak naprawdę nie był w Australii. Polski geograf Paweł Edmund Strzelecki robił mapy Australii i opisywał między innymi góry. Przy tej okazji najwyższą górę w Australii nazwał Górą Kościuszki, po angielsku Mount Kościuszko. Australijczycy mają teraz problem z wymową nazwy swojej najwyższej góry.
Co zapamiętaliście?
Skąd się wzięło nazwisko Kościuszko? Nazwisko pochodzi od zdrobnienia białoruskiego imienia Konstantyn, to zdrobnienie to Kostiuszka, tak nazywał swojego sekretarza król Polski Zygmunt I Stary.
Gdzie uczył się Tadeusz Kościuszko? Uczył się najpierw w Szkole Rycerskiej w Warszawie, a potem w szkole wojskowej w Paryżu we Francji.
Co zbudował Kościuszko w Ameryce? Kościuszko zbudował twierdzę West Point. Ta twierdza została później zmieniona w szkołę wojskową. Teraz wszyscy dowódcy amerykańscy uczą się właśnie w West Point.
Jak się nazywa najwyższa góra w Australii? To Góra Kościuszki.
W jakich krajach Tadeusza Kościuszkę uznaje się za bohatera narodowego? W Polsce, USA oraz Białorusi.
Jeżeli możecie wesprzeć nasz podkast to zapraszam na stronę Patronite.
https://patronite.pl/historia-dla-dzieci
Niedawno minął rok od stworzenia strony historiawgdzieci.pl. Przy tej okazji trzeba było zapłacić około 200 zł za odnowienie serwera oraz domeny na następny rok. Niedawno też płaciłem za serwer podkastów co wyniosło około 270 zł za rok. Nie zarabiam na tym podkaście, ale też nie chciałbym za dużo do niego dokładać. Jeżeli więc możecie nas wspomóc to zapraszam na patronite. Nawet 3 zł miesięcznie przyjmiemy z docenianiem. Gdyby ktoś chciał nas wesprzeć jednorazowo mogę podać konto na PayPalu. Proszę o kontakt przez email.
piotr@historiawgdzieci.pl
53 - Mieszko II Otyły
2019-03-26 17:19:42
Dziś wrócimy do okresu rozbicia dzielnicowego oraz bitwy pod Legnicą. Więcej o tych dwóch tematach możecie posłuchać w odcinkach 9 i 11. Dziewiąty był poświęcony rozbiciu dzielnicowemu, a jedenasty bitwie pod Legnicą. Przypomnę tylko, że rozbicie dzielnicowe oznacza, że nie było Polski, bo została ona podzielona na dzielnice czyli na części. Bolesław III Krzywousty podzielił Polskę między swoich synów. Wszyscy mieli słuchać najstarszego czyli Bolesława Wygnańca. Ale jak wskazuje jego przydomek został on wygnany z Polski. Po nim na Śląsku rządził jego syn Mieszko I Plątonogi. I tutaj mała uwaga. My już uczyliśmy się o Mieszku I oraz o Mieszku II, ale to byli władcy całej Polski. Dzisiaj będziemy mówić też o Mieszku I, a potem więcej o Mieszku II, ale to nie są ci sami. Tamci byli władcami Polski - Mieszko I był księciem Polski, a Mieszko II Lambert był nawet królem Polski. My dzisiaj mówimy o Mieszku I Plątonogim oraz o jego wnuku Mieszku II Otyłym. Oni rządzili tylko małym kawałkiem Polski. Mam nadzieję, że nie będzie się wam to mieszać. Wróćmy jednak do Mieszka I Plątonogiego, czyli Mieszka, który rządził tylko kawałkiem Śląska i jak wskazuje przydomek miał krzywe nogi. Po nim rządził jego syn Kazimierz I opolski. Ten Kazimierz ożenił się z księżniczką Wiolą, która przyjechała chyba aż z Bułgarii. Ich najstarszy syn nazywał się Mieszko II Otyły i dzisiaj o nim będziemy mówić. Jeżeli chodzi o jego rodzinę to warto jeszcze wspomnieć o siostrze Mieszka. Jego siostra Eufrozyna urodziła syna, którego chyba znacie. Był to Władysław Łokietek. Kiedy Mieszko II Otyły zaczął już panować nad swoim kawałkiem Śląska do Polski przybyli Mongołowie, który nazywa się też Tatarami. Tatarzy wygrali wszystkie bitwy oprócz jednej. Pokonał ich właśnie Mieszko II Otyły. 20 marca 1241 pokonał on oddział Tatarski przeprawiający się przez Odrę. Moglibyście pomyśleć, że Mieszko Otyły był bardzo odważny. Zaatakował Tatarów i jako jedyny wygrał z nimi. Jednak później Mieszko ze swoimi żołnierzami pojechał do Henryka Pobożnego i razem z nim walczył z Tatarami w bitwie pod Legnicą. W 11 odcinku mówiliśmy o bitwie pod Legnicą. Rozegrała się ona 9 kwietnia 1241. Co się wtedy stało? Ten Mieszko Otyły, który wygrał z Tatarami pod Legnicą uciekł. Prawdopodobne dlatego Henryk Pobożny przegrał. Część jego wojsk, właśnie ta część dowodzona przez Mieszka Otyłego uciekła i schowała się za Legnicą. Henryk Pobożny stracił wtedy głowę. Co się stało po bitwie pod Legnicą? My dzisiaj nie wiemy dlaczego on umarł, ale ktoś kto tak dużo je może mieć np. miażdżycę, nadciśnienie albo inną chorobę spowodowaną otyłością. Mogło też być tak, że wcale nie umarł z tego powodu, że był otyły. Może to była trucizna? Powtórzmy. Kiedy nastąpił najazd Tatarów albo Mongołów? W czasach rozbicia dzielnicowego. Polska została podzielona na pięć części, potem te części na jeszcze mniejsze i Mieszko II Otyły był księciem takiej małej dzielnicy. Jak umarł Mieszko II Otyły? Kim była matka Mieszka II Otyłego? Jego matka była księżniczką bułgarską i miała na imię Wiola. Oprócz Mieszka II Otyłego urodziła jeszcze Eufrozyne, która to urodziła Władysława Łokietka. Tak więc Wiola była babcią dla Władysława Łokietka. Jak zapamiętać rok 1241? W odcinku 50 mówiłem o pewnej technice zapamiętywania. Zamieniamy cyfry na litery i próbujemy stworzyć słowo. Cyfry 241 to N, R oraz T albo D. Słowo do zapamiętania to NuRT albo NeRD. Mi lepiej pasuje słowo NuRT, bo Tatarzy musieli przekroczyć nurt rzeki, aby walczyć z Polakami i właśnie w momencie gdy przekraczali rzekę zaatakował ich Mieszko II Otyły i pokonał ich w bitwie pod Raciborzem, która odbyła się 20 marca 1241 roku. Ale może łatwiej wam zapamiętać słowo NeRD, np. w ten sposób, że Henryk Pobożny był takim nerdem, że przegrał bitwę pod Legnicą, która odbyła się 9 kwietnia 1241.
Dziś wrócimy do okresu rozbicia dzielnicowego oraz bitwy pod Legnicą. Więcej o tych dwóch tematach możecie posłuchać w odcinkach 9 i 11. Dziewiąty był poświęcony rozbiciu dzielnicowemu, a jedenasty bitwie pod Legnicą.
Przypomnę tylko, że rozbicie dzielnicowe oznacza, że nie było Polski, bo została ona podzielona na dzielnice czyli na części. Bolesław III Krzywousty podzielił Polskę między swoich synów. Wszyscy mieli słuchać najstarszego czyli Bolesława Wygnańca. Ale jak wskazuje jego przydomek został on wygnany z Polski. Po nim na Śląsku rządził jego syn Mieszko I Plątonogi. I tutaj mała uwaga. My już uczyliśmy się o Mieszku I oraz o Mieszku II, ale to byli władcy całej Polski. Dzisiaj będziemy mówić też o Mieszku I, a potem więcej o Mieszku II, ale to nie są ci sami. Tamci byli władcami Polski - Mieszko I był księciem Polski, a Mieszko II Lambert był nawet królem Polski. My dzisiaj mówimy o Mieszku I Plątonogim oraz o jego wnuku Mieszku II Otyłym. Oni rządzili tylko małym kawałkiem Polski. Mam nadzieję, że nie będzie się wam to mieszać. Wróćmy jednak do Mieszka I Plątonogiego, czyli Mieszka, który rządził tylko kawałkiem Śląska i jak wskazuje przydomek miał krzywe nogi. Po nim rządził jego syn Kazimierz I opolski. Ten Kazimierz ożenił się z księżniczką Wiolą, która przyjechała chyba aż z Bułgarii. Ich najstarszy syn nazywał się Mieszko II Otyły i dzisiaj o nim będziemy mówić. Jeżeli chodzi o jego rodzinę to warto jeszcze wspomnieć o siostrze Mieszka.
Jego siostra Eufrozyna urodziła syna, którego chyba znacie. Był to Władysław Łokietek.
Kiedy Mieszko II Otyły zaczął już panować nad swoim kawałkiem Śląska do Polski przybyli Mongołowie, który nazywa się też Tatarami.
Tatarzy wygrali wszystkie bitwy oprócz jednej. Pokonał ich właśnie Mieszko II Otyły. 20 marca 1241 pokonał on oddział Tatarski przeprawiający się przez Odrę. Moglibyście pomyśleć, że Mieszko Otyły był bardzo odważny. Zaatakował Tatarów i jako jedyny wygrał z nimi. Jednak później Mieszko ze swoimi żołnierzami pojechał do Henryka Pobożnego i razem z nim walczył z Tatarami w bitwie pod Legnicą. W 11 odcinku mówiliśmy o bitwie pod Legnicą. Rozegrała się ona 9 kwietnia 1241.
Co się wtedy stało? Ten Mieszko Otyły, który wygrał z Tatarami pod Legnicą uciekł. Prawdopodobne dlatego Henryk Pobożny przegrał. Część jego wojsk, właśnie ta część dowodzona przez Mieszka Otyłego uciekła i schowała się za Legnicą. Henryk Pobożny stracił wtedy głowę.
Co się stało po bitwie pod Legnicą?
My dzisiaj nie wiemy dlaczego on umarł, ale ktoś kto tak dużo je może mieć np. miażdżycę, nadciśnienie albo inną chorobę spowodowaną otyłością. Mogło też być tak, że wcale nie umarł z tego powodu, że był otyły. Może to była trucizna?
Powtórzmy. Kiedy nastąpił najazd Tatarów albo Mongołów? W czasach rozbicia dzielnicowego.
Polska została podzielona na pięć części, potem te części na jeszcze mniejsze i Mieszko II Otyły był księciem takiej małej dzielnicy.
Jak umarł Mieszko II Otyły?
Kim była matka Mieszka II Otyłego?
Jego matka była księżniczką bułgarską i miała na imię Wiola. Oprócz Mieszka II Otyłego urodziła jeszcze Eufrozyne, która to urodziła Władysława Łokietka. Tak więc Wiola była babcią dla Władysława Łokietka.
Jak zapamiętać rok 1241? W odcinku 50 mówiłem o pewnej technice zapamiętywania. Zamieniamy cyfry na litery i próbujemy stworzyć słowo. Cyfry 241 to N, R oraz T albo D. Słowo do zapamiętania to NuRT albo NeRD. Mi lepiej pasuje słowo NuRT, bo Tatarzy musieli przekroczyć nurt rzeki, aby walczyć z Polakami i właśnie w momencie gdy przekraczali rzekę zaatakował ich Mieszko II Otyły i pokonał ich w bitwie pod Raciborzem, która odbyła się 20 marca 1241 roku. Ale może łatwiej wam zapamiętać słowo NeRD, np. w ten sposób, że Henryk Pobożny był takim nerdem, że przegrał bitwę pod Legnicą, która odbyła się 9 kwietnia 1241.
Przypomnę tylko, że rozbicie dzielnicowe oznacza, że nie było Polski, bo została ona podzielona na dzielnice czyli na części. Bolesław III Krzywousty podzielił Polskę między swoich synów. Wszyscy mieli słuchać najstarszego czyli Bolesława Wygnańca. Ale jak wskazuje jego przydomek został on wygnany z Polski. Po nim na Śląsku rządził jego syn Mieszko I Plątonogi. I tutaj mała uwaga. My już uczyliśmy się o Mieszku I oraz o Mieszku II, ale to byli władcy całej Polski. Dzisiaj będziemy mówić też o Mieszku I, a potem więcej o Mieszku II, ale to nie są ci sami. Tamci byli władcami Polski - Mieszko I był księciem Polski, a Mieszko II Lambert był nawet królem Polski. My dzisiaj mówimy o Mieszku I Plątonogim oraz o jego wnuku Mieszku II Otyłym. Oni rządzili tylko małym kawałkiem Polski. Mam nadzieję, że nie będzie się wam to mieszać. Wróćmy jednak do Mieszka I Plątonogiego, czyli Mieszka, który rządził tylko kawałkiem Śląska i jak wskazuje przydomek miał krzywe nogi. Po nim rządził jego syn Kazimierz I opolski. Ten Kazimierz ożenił się z księżniczką Wiolą, która przyjechała chyba aż z Bułgarii. Ich najstarszy syn nazywał się Mieszko II Otyły i dzisiaj o nim będziemy mówić. Jeżeli chodzi o jego rodzinę to warto jeszcze wspomnieć o siostrze Mieszka.
Jego siostra Eufrozyna urodziła syna, którego chyba znacie. Był to Władysław Łokietek.
Kiedy Mieszko II Otyły zaczął już panować nad swoim kawałkiem Śląska do Polski przybyli Mongołowie, który nazywa się też Tatarami.
Tatarzy wygrali wszystkie bitwy oprócz jednej. Pokonał ich właśnie Mieszko II Otyły. 20 marca 1241 pokonał on oddział Tatarski przeprawiający się przez Odrę. Moglibyście pomyśleć, że Mieszko Otyły był bardzo odważny. Zaatakował Tatarów i jako jedyny wygrał z nimi. Jednak później Mieszko ze swoimi żołnierzami pojechał do Henryka Pobożnego i razem z nim walczył z Tatarami w bitwie pod Legnicą. W 11 odcinku mówiliśmy o bitwie pod Legnicą. Rozegrała się ona 9 kwietnia 1241.
Co się wtedy stało? Ten Mieszko Otyły, który wygrał z Tatarami pod Legnicą uciekł. Prawdopodobne dlatego Henryk Pobożny przegrał. Część jego wojsk, właśnie ta część dowodzona przez Mieszka Otyłego uciekła i schowała się za Legnicą. Henryk Pobożny stracił wtedy głowę.
Co się stało po bitwie pod Legnicą?
My dzisiaj nie wiemy dlaczego on umarł, ale ktoś kto tak dużo je może mieć np. miażdżycę, nadciśnienie albo inną chorobę spowodowaną otyłością. Mogło też być tak, że wcale nie umarł z tego powodu, że był otyły. Może to była trucizna?
Powtórzmy. Kiedy nastąpił najazd Tatarów albo Mongołów? W czasach rozbicia dzielnicowego.
Polska została podzielona na pięć części, potem te części na jeszcze mniejsze i Mieszko II Otyły był księciem takiej małej dzielnicy.
Jak umarł Mieszko II Otyły?
Kim była matka Mieszka II Otyłego?
Jego matka była księżniczką bułgarską i miała na imię Wiola. Oprócz Mieszka II Otyłego urodziła jeszcze Eufrozyne, która to urodziła Władysława Łokietka. Tak więc Wiola była babcią dla Władysława Łokietka.
Jak zapamiętać rok 1241? W odcinku 50 mówiłem o pewnej technice zapamiętywania. Zamieniamy cyfry na litery i próbujemy stworzyć słowo. Cyfry 241 to N, R oraz T albo D. Słowo do zapamiętania to NuRT albo NeRD. Mi lepiej pasuje słowo NuRT, bo Tatarzy musieli przekroczyć nurt rzeki, aby walczyć z Polakami i właśnie w momencie gdy przekraczali rzekę zaatakował ich Mieszko II Otyły i pokonał ich w bitwie pod Raciborzem, która odbyła się 20 marca 1241 roku. Ale może łatwiej wam zapamiętać słowo NeRD, np. w ten sposób, że Henryk Pobożny był takim nerdem, że przegrał bitwę pod Legnicą, która odbyła się 9 kwietnia 1241.
52 - Polska i Hiszpania
2019-03-15 14:58:51
Postanowiłem przygotować specjalny wakacyjny odcinek. Będzie on poświęcony porównaniu Polski i Hiszpanii, a szczególnie historii tych dwóch krajów. Z pozoru wydawałoby się, że nie mają one nic wspólnego, bo Polska leży na północnym wschodzie Europy, a Hiszpania na południowych zachodzie. Na mapie Europy Polska jest w prawym górnym rogu, a Hiszpania w lewym dolnym. Co wspólnego mają te dwa kraje tak bardzo oddalone od siebie? Najbardziej rzucającym się podobieństwem jest religia. Zarówno Polska jak i Hiszpania są krajami katolickimi. Nie zawsze jednak tak było. W Polsce książę Mieszko podjął decyzję o przejściu z pogaństwa na katolicyzm. Mógł jednak podjąć decyzję o przejściu na prawosławie. Prawosławie tym różni się od katolicyzmu, że katolicy uznają papieża w Rzymie, a prawosławni nie. Podobnie było w Hiszpanii. Podbili ją Wizygoci, którzy byli Arianami, a w Hiszpanii mieszkali wtedy Rzymianie wyznający katolicyzm. Wizygoci postanowili wtedy przejść z Arianizmu na katolicyzm. Arianie od katolików różnili się tym, że nie wierzyli w Trójcę, a katolicy wierzą. Ale oprócz religii Wizygoci czyli zachodni Goci zmienili też język. Wizygoci mieli swój własny język - język gocki, na który nawet Biblia została przetłumaczona. Ale postanowili zmienić nie tylko religię, ale także język. W tym celu zniszczyli wszystkie Biblie w języku Gockim i zaczęli mówić po łacinie tak jak Rzymianie mieszkający w Hiszpanii. Z tej łaciny powstał później język hiszpański. Właśnie język jest kolejnym podobieństwem. Język hiszpański jest oparty na łacinie i grece. Język polski jest wprawdzie językiem słowiańskim, ale i my mamy dużo słów z łaciny i greki. Jakie słowa mamy takie same jak Hiszpanie? Np. historia, temperatura, biblioteka. Hiszpanie zapisują słowo “historia” tak samo jak Polacy. Różnimy się tylko tym, że Hiszpanie nie wymawiają literki “h” i mówią “istoria” zamiast “historia”. Z kolei słowo “biblioteka” Hiszpanie wypowiadają tak samo jak my, ale zapisują z literką “c” zamiast litery “k”. Mamy też w języku polskim słowa pochodzenia hiszpańskiego. Np. słowo “parasol” pochodzi z Hiszpanii. Po hiszpańsku “para sol” oznacza na słońce. Tak więc Hiszpanie określają parasol na słońce, my wzięliśmy od nich to słowo i używamy go nawet mówiąc o parasolu na deszcz. Historia słów, które przyszły do języka polskiego jest bardzo ciekawa. My wróćmy jednak do tych Gotów, a szczególnie do zachodnich Gotów czyli Wizygotów. Skąd się oni wzięli w Hiszpanii? Goci byli ludem, który przywędrował z północy tam gdzie mieszkali Wikingowie i podążył na południe czyli na mapie poszli z góry na dół. Goci podzielili się na Wizygotów, którzy poszli do Hiszpanii oraz Ostrogotów, którzy poszli do Włoch. Tak więc Goci przyszli ze Skandynawii, krainy Wikingów i przeszli wzdłuż Wisły i Odry czyli przeszli przez Polskę. Było to bardzo dawno temu, chyba jeszcze w czasach króla Popiela i Piasta Kołodzieja. Goci nie są jednak jedynymi ludźmi, którzy zamieszkali w Hiszpanii, a wcześniej byli w Polsce. Kto jeszcze szedł pieszo z Polski do Hiszpanii? Jest taki region w Polsce, który czasami ludziom myli się z regionem w Hiszpanii. Zapytacie jak komuś może się pomylić kawałek Polski która jest na północnym wschodzie z kawałkiem Hiszpanii, która jest na południowym zachodzie? Ludziom się mylą te tereny dlatego, że mają tą samą nazwę. Część Polski nazywana bywa Galicją i tak samo część Hiszpanii jest nazywana Galicją. Czy umielibyście zgadnąć skąd się wzięła nazwa Galicja? Podpowiem wam, że nazwa pochodzi od ludzi, którzy tam mieszkali. Kim więc byli mieszkańcy Galicji? Chodzi o Galów. Tych samych Galów, których być może znacie z filmów o Asteriksie i Obeliksie. Galowie mieszkali kiedyś w na terenach Polski, a potem przenieśli się do Francji i Hiszpanii. Do dziś została po nich nazwa i część Polski nazywa się Galicją tak samo jak część Hiszpanii. Kolejnym podobieństwem jest historia tych regionów. W Polsce Galicja była długo najbiedniejszą częścią Polski, podobnie jest z Galicją w Hiszpanii. Ja byłem teraz tydzień w Hiszpanii na półwyspie gdzie jest miasto Kadyks. Ten półwysep bardzo przypomina Hel w Polsce. Hel to taki długi półwysep, tak samo jest w Kadyksie. Kiedyś król Hiszpanii chciał zdobyć Anglię i przygotował dużo statków w porcie w Kadyksie, ale królowa Anglii Elżbieta I wysłała swojego korsarza Francisa Drake’a, który zatopił wszystkie statki, które były w porcie w Kadyksie. Od tamtej pory w Kadyksie postawiono dużo armat, które mają bronić statków będących w porcie. My chodziliśmy i oglądaliśmy te stare armaty. Postawiono je jednak za późno - Drake zdążył już zniszczyć wszystkie statki. I właśnie to miasto jest związane z ostatnim podobieństwem między Hiszpanią, a Polską. Gdy w Polsce były obce wojska - wojska rosyjskie - Polacy postanowili ratować swój kraj i uchwalili konstytucję 3 maja. Była to bardzo nowoczesna konstytucja, którą uchwalono 3 maja 1791. Hiszpańska konstytucja została uchwalona gdy w Hiszpanii były wojska francuskie. Król Hiszpanii rządził wtedy tylko na tym małym półwyspie czyli w Kadyksie i tam uchwalono właśnie hiszpańską konstytucję. Było to 19 marca 1812. Jakie więc mamy podobieństwa między historią Polski i Hiszpanii? Po pierwsze władcy Polski i Hiszpanii wybrali religię katolicką. Mieszko mógł wybrać prawosławie, a król Wizygotów w Hiszpanii mógł pozostać przy arianizmie. Po drugie przez terytorium Polski przeszli najpierw Galowie, którzy potem zamieszkali w Hiszpanii. Właśnie dlatego i w Polsce, i w Hiszpanii jest region nazywany Galicją. Po trzecie przez terytorium Polski przeszli Goci, którzy później zamieszkali w Hiszpanii. Konkretnie byli to Wizygoci czyli zachodni Goci. Po czwarte wiele słów po polski i hiszpańsku ma to samo pochodzenie i brzmią bardzo podobnie, np. słowo “historia” i “istoria”. Po piąte Polacy uchwalili swoją konstytucję gdy w Polsce były obce wojska i tam samo zrobili Hiszpanie. Polacy uchwalili konstytucję 3 maja w 1791 roku gdy w Polsce były wojska rosyjskie, a Hiszpanie uchwalili swoją konstytucję, gdy Francuzi podbili całą Hiszpanię i pozostał tylko kawałek na półwyspie z miastem Kadyks i tam uchwalono hiszpańską konstytucję 19 marca 1812 roku. Takich podobieństw jest jeszcze na pewno więcej. Ale to może tyle na dzisiaj. Jestem teraz zaangażowany w kilka dużych projektów. Jednym z nich jest właśnie podkast Historia wg Dzieci. Innym projektem jest Angielski wg Dzieci. Nie wiem czy nie będę musiał zrezygnować z któregoś z tych projektów z powodów finansowych. Ogranicza mnie czas i pieniądze. Mam w głowie plan zrobienia strony do nauki historii dla dzieci. Strona byłaby oparta na technikach zapamiętywania. Podobne plany mam odnośnie nauki języków dla dzieci. Jeżeli udzielicie mi wsparcia na patronite to będę mógł dalej poświęcać się tym projektom i je rozwijać. Np. zrobić na stronie tą część poświęconą nauce historii i języków. Jeżeli jednak nie możecie mi udzielić finansowego wsparcia proszę o podpowiedź, który z projektów mam kontynuować, a który zakończyć. Będę się też teraz zajmować testami Gallupa dla dzieci. Ci którzy słyszeli o talentach Gallupa zwanych też talentami Cliftona, a po angielsku StrengthFinder wiedzą być może także o tym, że instytut Gallupa wprowadził nową rzecz czyli StrengthsExplorer. Różni się on trochę od tego testu dla dorosłych, który odkrywa 34 talenty. Ten test dla dzieci pozwala poznać 3 z 10 talentów jakie ma każde dziecko. Te talenty można później rozwijać. Słowo talent jest może trochę mylące po angielsku jest to “strength” czyli mocna strona. Chodzi o dominującą cechę, która uwidacznia się w tym jak działają dzieci. Poznanie tych talentów daje lepsze zrozumienie dziecka przez rodziców, ale także lepszą samoakceptację samego dziecka. Jeżeli ktoś z was chciałby się dowiedzieć czegoś więcej to proszę o kontakt. Ja zrobiłem sobie ten test Gallupa dla dorosłych i jedną z cech, które jest postrzeganie indywidualnie każdej osoby. Patrzenie także na dzieci nie jako na grupę, ale na każdą jednostkę z osobna. Taki test pozwala lepiej poznać każde dziecko i lepiej pomóc mu w rozwoju, nauce itd.
Postanowiłem przygotować specjalny wakacyjny odcinek. Będzie on poświęcony porównaniu Polski i Hiszpanii, a szczególnie historii tych dwóch krajów. Z pozoru wydawałoby się, że nie mają one nic wspólnego, bo Polska leży na północnym wschodzie Europy, a Hiszpania na południowych zachodzie. Na mapie Europy Polska jest w prawym górnym rogu, a Hiszpania w lewym dolnym. Co wspólnego mają te dwa kraje tak bardzo oddalone od siebie?
Najbardziej rzucającym się podobieństwem jest religia. Zarówno Polska jak i Hiszpania są krajami katolickimi. Nie zawsze jednak tak było. W Polsce książę Mieszko podjął decyzję o przejściu z pogaństwa na katolicyzm. Mógł jednak podjąć decyzję o przejściu na prawosławie. Prawosławie tym różni się od katolicyzmu, że katolicy uznają papieża w Rzymie, a prawosławni nie. Podobnie było w Hiszpanii. Podbili ją Wizygoci, którzy byli Arianami, a w Hiszpanii mieszkali wtedy Rzymianie wyznający katolicyzm. Wizygoci postanowili wtedy przejść z Arianizmu na katolicyzm. Arianie od katolików różnili się tym, że nie wierzyli w Trójcę, a katolicy wierzą. Ale oprócz religii Wizygoci czyli zachodni Goci zmienili też język. Wizygoci mieli swój własny język - język gocki, na który nawet Biblia została przetłumaczona. Ale postanowili zmienić nie tylko religię, ale także język. W tym celu zniszczyli wszystkie Biblie w języku Gockim i zaczęli mówić po łacinie tak jak Rzymianie mieszkający w Hiszpanii. Z tej łaciny powstał później język hiszpański.
Właśnie język jest kolejnym podobieństwem. Język hiszpański jest oparty na łacinie i grece. Język polski jest wprawdzie językiem słowiańskim, ale i my mamy dużo słów z łaciny i greki. Jakie słowa mamy takie same jak Hiszpanie? Np. historia, temperatura, biblioteka. Hiszpanie zapisują słowo “historia” tak samo jak Polacy. Różnimy się tylko tym, że Hiszpanie nie wymawiają literki “h” i mówią “istoria” zamiast “historia”. Z kolei słowo “biblioteka” Hiszpanie wypowiadają tak samo jak my, ale zapisują z literką “c” zamiast litery “k”. Mamy też w języku polskim słowa pochodzenia hiszpańskiego. Np. słowo “parasol” pochodzi z Hiszpanii. Po hiszpańsku “para sol” oznacza na słońce. Tak więc Hiszpanie określają parasol na słońce, my wzięliśmy od nich to słowo i używamy go nawet mówiąc o parasolu na deszcz.
Historia słów, które przyszły do języka polskiego jest bardzo ciekawa. My wróćmy jednak do tych Gotów, a szczególnie do zachodnich Gotów czyli Wizygotów. Skąd się oni wzięli w Hiszpanii? Goci byli ludem, który przywędrował z północy tam gdzie mieszkali Wikingowie i podążył na południe czyli na mapie poszli z góry na dół. Goci podzielili się na Wizygotów, którzy poszli do Hiszpanii oraz Ostrogotów, którzy poszli do Włoch. Tak więc Goci przyszli ze Skandynawii, krainy Wikingów i przeszli wzdłuż Wisły i Odry czyli przeszli przez Polskę. Było to bardzo dawno temu, chyba jeszcze w czasach króla Popiela i Piasta Kołodzieja.
Goci nie są jednak jedynymi ludźmi, którzy zamieszkali w Hiszpanii, a wcześniej byli w Polsce. Kto jeszcze szedł pieszo z Polski do Hiszpanii? Jest taki region w Polsce, który czasami ludziom myli się z regionem w Hiszpanii. Zapytacie jak komuś może się pomylić kawałek Polski która jest na północnym wschodzie z kawałkiem Hiszpanii, która jest na południowym zachodzie? Ludziom się mylą te tereny dlatego, że mają tą samą nazwę. Część Polski nazywana bywa Galicją i tak samo część Hiszpanii jest nazywana Galicją. Czy umielibyście zgadnąć skąd się wzięła nazwa Galicja? Podpowiem wam, że nazwa pochodzi od ludzi, którzy tam mieszkali. Kim więc byli mieszkańcy Galicji? Chodzi o Galów. Tych samych Galów, których być może znacie z filmów o Asteriksie i Obeliksie. Galowie mieszkali kiedyś w na terenach Polski, a potem przenieśli się do Francji i Hiszpanii. Do dziś została po nich nazwa i część Polski nazywa się Galicją tak samo jak część Hiszpanii. Kolejnym podobieństwem jest historia tych regionów. W Polsce Galicja była długo najbiedniejszą częścią Polski, podobnie jest z Galicją w Hiszpanii.
Ja byłem teraz tydzień w Hiszpanii na półwyspie gdzie jest miasto Kadyks. Ten półwysep bardzo przypomina Hel w Polsce. Hel to taki długi półwysep, tak samo jest w Kadyksie. Kiedyś król Hiszpanii chciał zdobyć Anglię i przygotował dużo statków w porcie w Kadyksie, ale królowa Anglii Elżbieta I wysłała swojego korsarza Francisa Drake’a, który zatopił wszystkie statki, które były w porcie w Kadyksie. Od tamtej pory w Kadyksie postawiono dużo armat, które mają bronić statków będących w porcie. My chodziliśmy i oglądaliśmy te stare armaty. Postawiono je jednak za późno - Drake zdążył już zniszczyć wszystkie statki.
I właśnie to miasto jest związane z ostatnim podobieństwem między Hiszpanią, a Polską. Gdy w Polsce były obce wojska - wojska rosyjskie - Polacy postanowili ratować swój kraj i uchwalili konstytucję 3 maja. Była to bardzo nowoczesna konstytucja, którą uchwalono 3 maja 1791. Hiszpańska konstytucja została uchwalona gdy w Hiszpanii były wojska francuskie. Król Hiszpanii rządził wtedy tylko na tym małym półwyspie czyli w Kadyksie i tam uchwalono właśnie hiszpańską konstytucję. Było to 19 marca 1812.
Jakie więc mamy podobieństwa między historią Polski i Hiszpanii?
Po pierwsze władcy Polski i Hiszpanii wybrali religię katolicką. Mieszko mógł wybrać prawosławie, a król Wizygotów w Hiszpanii mógł pozostać przy arianizmie.
Po drugie przez terytorium Polski przeszli najpierw Galowie, którzy potem zamieszkali w Hiszpanii. Właśnie dlatego i w Polsce, i w Hiszpanii jest region nazywany Galicją.
Po trzecie przez terytorium Polski przeszli Goci, którzy później zamieszkali w Hiszpanii. Konkretnie byli to Wizygoci czyli zachodni Goci.
Po czwarte wiele słów po polski i hiszpańsku ma to samo pochodzenie i brzmią bardzo podobnie, np. słowo “historia” i “istoria”.
Po piąte Polacy uchwalili swoją konstytucję gdy w Polsce były obce wojska i tam samo zrobili Hiszpanie. Polacy uchwalili konstytucję 3 maja w 1791 roku gdy w Polsce były wojska rosyjskie, a Hiszpanie uchwalili swoją konstytucję, gdy Francuzi podbili całą Hiszpanię i pozostał tylko kawałek na półwyspie z miastem Kadyks i tam uchwalono hiszpańską konstytucję 19 marca 1812 roku.
Takich podobieństw jest jeszcze na pewno więcej. Ale to może tyle na dzisiaj.
Jestem teraz zaangażowany w kilka dużych projektów. Jednym z nich jest właśnie podkast Historia wg Dzieci. Innym projektem jest Angielski wg Dzieci. Nie wiem czy nie będę musiał zrezygnować z któregoś z tych projektów z powodów finansowych. Ogranicza mnie czas i pieniądze. Mam w głowie plan zrobienia strony do nauki historii dla dzieci. Strona byłaby oparta na technikach zapamiętywania. Podobne plany mam odnośnie nauki języków dla dzieci. Jeżeli udzielicie mi wsparcia na patronite to będę mógł dalej poświęcać się tym projektom i je rozwijać. Np. zrobić na stronie tą część poświęconą nauce historii i języków. Jeżeli jednak nie możecie mi udzielić finansowego wsparcia proszę o podpowiedź, który z projektów mam kontynuować, a który zakończyć.
Będę się też teraz zajmować testami Gallupa dla dzieci. Ci którzy słyszeli o talentach Gallupa zwanych też talentami Cliftona, a po angielsku StrengthFinder wiedzą być może także o tym, że instytut Gallupa wprowadził nową rzecz czyli StrengthsExplorer. Różni się on trochę od tego testu dla dorosłych, który odkrywa 34 talenty. Ten test dla dzieci pozwala poznać 3 z 10 talentów jakie ma każde dziecko. Te talenty można później rozwijać. Słowo talent jest może trochę mylące po angielsku jest to “strength” czyli mocna strona. Chodzi o dominującą cechę, która uwidacznia się w tym jak działają dzieci. Poznanie tych talentów daje lepsze zrozumienie dziecka przez rodziców, ale także lepszą samoakceptację samego dziecka. Jeżeli ktoś z was chciałby się dowiedzieć czegoś więcej to proszę o kontakt. Ja zrobiłem sobie ten test Gallupa dla dorosłych i jedną z cech, które jest postrzeganie indywidualnie każdej osoby. Patrzenie także na dzieci nie jako na grupę, ale na każdą jednostkę z osobna. Taki test pozwala lepiej poznać każde dziecko i lepiej pomóc mu w rozwoju, nauce itd.
Najbardziej rzucającym się podobieństwem jest religia. Zarówno Polska jak i Hiszpania są krajami katolickimi. Nie zawsze jednak tak było. W Polsce książę Mieszko podjął decyzję o przejściu z pogaństwa na katolicyzm. Mógł jednak podjąć decyzję o przejściu na prawosławie. Prawosławie tym różni się od katolicyzmu, że katolicy uznają papieża w Rzymie, a prawosławni nie. Podobnie było w Hiszpanii. Podbili ją Wizygoci, którzy byli Arianami, a w Hiszpanii mieszkali wtedy Rzymianie wyznający katolicyzm. Wizygoci postanowili wtedy przejść z Arianizmu na katolicyzm. Arianie od katolików różnili się tym, że nie wierzyli w Trójcę, a katolicy wierzą. Ale oprócz religii Wizygoci czyli zachodni Goci zmienili też język. Wizygoci mieli swój własny język - język gocki, na który nawet Biblia została przetłumaczona. Ale postanowili zmienić nie tylko religię, ale także język. W tym celu zniszczyli wszystkie Biblie w języku Gockim i zaczęli mówić po łacinie tak jak Rzymianie mieszkający w Hiszpanii. Z tej łaciny powstał później język hiszpański.
Właśnie język jest kolejnym podobieństwem. Język hiszpański jest oparty na łacinie i grece. Język polski jest wprawdzie językiem słowiańskim, ale i my mamy dużo słów z łaciny i greki. Jakie słowa mamy takie same jak Hiszpanie? Np. historia, temperatura, biblioteka. Hiszpanie zapisują słowo “historia” tak samo jak Polacy. Różnimy się tylko tym, że Hiszpanie nie wymawiają literki “h” i mówią “istoria” zamiast “historia”. Z kolei słowo “biblioteka” Hiszpanie wypowiadają tak samo jak my, ale zapisują z literką “c” zamiast litery “k”. Mamy też w języku polskim słowa pochodzenia hiszpańskiego. Np. słowo “parasol” pochodzi z Hiszpanii. Po hiszpańsku “para sol” oznacza na słońce. Tak więc Hiszpanie określają parasol na słońce, my wzięliśmy od nich to słowo i używamy go nawet mówiąc o parasolu na deszcz.
Historia słów, które przyszły do języka polskiego jest bardzo ciekawa. My wróćmy jednak do tych Gotów, a szczególnie do zachodnich Gotów czyli Wizygotów. Skąd się oni wzięli w Hiszpanii? Goci byli ludem, który przywędrował z północy tam gdzie mieszkali Wikingowie i podążył na południe czyli na mapie poszli z góry na dół. Goci podzielili się na Wizygotów, którzy poszli do Hiszpanii oraz Ostrogotów, którzy poszli do Włoch. Tak więc Goci przyszli ze Skandynawii, krainy Wikingów i przeszli wzdłuż Wisły i Odry czyli przeszli przez Polskę. Było to bardzo dawno temu, chyba jeszcze w czasach króla Popiela i Piasta Kołodzieja.
Goci nie są jednak jedynymi ludźmi, którzy zamieszkali w Hiszpanii, a wcześniej byli w Polsce. Kto jeszcze szedł pieszo z Polski do Hiszpanii? Jest taki region w Polsce, który czasami ludziom myli się z regionem w Hiszpanii. Zapytacie jak komuś może się pomylić kawałek Polski która jest na północnym wschodzie z kawałkiem Hiszpanii, która jest na południowym zachodzie? Ludziom się mylą te tereny dlatego, że mają tą samą nazwę. Część Polski nazywana bywa Galicją i tak samo część Hiszpanii jest nazywana Galicją. Czy umielibyście zgadnąć skąd się wzięła nazwa Galicja? Podpowiem wam, że nazwa pochodzi od ludzi, którzy tam mieszkali. Kim więc byli mieszkańcy Galicji? Chodzi o Galów. Tych samych Galów, których być może znacie z filmów o Asteriksie i Obeliksie. Galowie mieszkali kiedyś w na terenach Polski, a potem przenieśli się do Francji i Hiszpanii. Do dziś została po nich nazwa i część Polski nazywa się Galicją tak samo jak część Hiszpanii. Kolejnym podobieństwem jest historia tych regionów. W Polsce Galicja była długo najbiedniejszą częścią Polski, podobnie jest z Galicją w Hiszpanii.
Ja byłem teraz tydzień w Hiszpanii na półwyspie gdzie jest miasto Kadyks. Ten półwysep bardzo przypomina Hel w Polsce. Hel to taki długi półwysep, tak samo jest w Kadyksie. Kiedyś król Hiszpanii chciał zdobyć Anglię i przygotował dużo statków w porcie w Kadyksie, ale królowa Anglii Elżbieta I wysłała swojego korsarza Francisa Drake’a, który zatopił wszystkie statki, które były w porcie w Kadyksie. Od tamtej pory w Kadyksie postawiono dużo armat, które mają bronić statków będących w porcie. My chodziliśmy i oglądaliśmy te stare armaty. Postawiono je jednak za późno - Drake zdążył już zniszczyć wszystkie statki.
I właśnie to miasto jest związane z ostatnim podobieństwem między Hiszpanią, a Polską. Gdy w Polsce były obce wojska - wojska rosyjskie - Polacy postanowili ratować swój kraj i uchwalili konstytucję 3 maja. Była to bardzo nowoczesna konstytucja, którą uchwalono 3 maja 1791. Hiszpańska konstytucja została uchwalona gdy w Hiszpanii były wojska francuskie. Król Hiszpanii rządził wtedy tylko na tym małym półwyspie czyli w Kadyksie i tam uchwalono właśnie hiszpańską konstytucję. Było to 19 marca 1812.
Jakie więc mamy podobieństwa między historią Polski i Hiszpanii?
Po pierwsze władcy Polski i Hiszpanii wybrali religię katolicką. Mieszko mógł wybrać prawosławie, a król Wizygotów w Hiszpanii mógł pozostać przy arianizmie.
Po drugie przez terytorium Polski przeszli najpierw Galowie, którzy potem zamieszkali w Hiszpanii. Właśnie dlatego i w Polsce, i w Hiszpanii jest region nazywany Galicją.
Po trzecie przez terytorium Polski przeszli Goci, którzy później zamieszkali w Hiszpanii. Konkretnie byli to Wizygoci czyli zachodni Goci.
Po czwarte wiele słów po polski i hiszpańsku ma to samo pochodzenie i brzmią bardzo podobnie, np. słowo “historia” i “istoria”.
Po piąte Polacy uchwalili swoją konstytucję gdy w Polsce były obce wojska i tam samo zrobili Hiszpanie. Polacy uchwalili konstytucję 3 maja w 1791 roku gdy w Polsce były wojska rosyjskie, a Hiszpanie uchwalili swoją konstytucję, gdy Francuzi podbili całą Hiszpanię i pozostał tylko kawałek na półwyspie z miastem Kadyks i tam uchwalono hiszpańską konstytucję 19 marca 1812 roku.
Takich podobieństw jest jeszcze na pewno więcej. Ale to może tyle na dzisiaj.
Jestem teraz zaangażowany w kilka dużych projektów. Jednym z nich jest właśnie podkast Historia wg Dzieci. Innym projektem jest Angielski wg Dzieci. Nie wiem czy nie będę musiał zrezygnować z któregoś z tych projektów z powodów finansowych. Ogranicza mnie czas i pieniądze. Mam w głowie plan zrobienia strony do nauki historii dla dzieci. Strona byłaby oparta na technikach zapamiętywania. Podobne plany mam odnośnie nauki języków dla dzieci. Jeżeli udzielicie mi wsparcia na patronite to będę mógł dalej poświęcać się tym projektom i je rozwijać. Np. zrobić na stronie tą część poświęconą nauce historii i języków. Jeżeli jednak nie możecie mi udzielić finansowego wsparcia proszę o podpowiedź, który z projektów mam kontynuować, a który zakończyć.
Będę się też teraz zajmować testami Gallupa dla dzieci. Ci którzy słyszeli o talentach Gallupa zwanych też talentami Cliftona, a po angielsku StrengthFinder wiedzą być może także o tym, że instytut Gallupa wprowadził nową rzecz czyli StrengthsExplorer. Różni się on trochę od tego testu dla dorosłych, który odkrywa 34 talenty. Ten test dla dzieci pozwala poznać 3 z 10 talentów jakie ma każde dziecko. Te talenty można później rozwijać. Słowo talent jest może trochę mylące po angielsku jest to “strength” czyli mocna strona. Chodzi o dominującą cechę, która uwidacznia się w tym jak działają dzieci. Poznanie tych talentów daje lepsze zrozumienie dziecka przez rodziców, ale także lepszą samoakceptację samego dziecka. Jeżeli ktoś z was chciałby się dowiedzieć czegoś więcej to proszę o kontakt. Ja zrobiłem sobie ten test Gallupa dla dorosłych i jedną z cech, które jest postrzeganie indywidualnie każdej osoby. Patrzenie także na dzieci nie jako na grupę, ale na każdą jednostkę z osobna. Taki test pozwala lepiej poznać każde dziecko i lepiej pomóc mu w rozwoju, nauce itd.
51 - Zygmunt II August
2019-02-20 06:52:53
Ostatnim królem dynastii Jagiellonów był Zygmunt August. Dlaczego tak się stało? Dwudziesty odcinek nagrywaliśmy we Włoszech. Mówiliśmy wtedy o królowej Polski, która stamtąd przybyła. Pamiętacie jak ona miała na imię? Ona przywiozła do Polski włoszczyznę. Jej mąż miał takie samo imię jak jej syn. Czy pamiętacie jak mieli oni na imię? Jak miał na imię mąż Bony oraz jej syn? Ale dzisiaj będziemy mówić o Zygmuncie II Auguście. Jak mieli na imię jego tata i mama? Zygmunt August był ostatnim królem z dynastii Jagiellonów. Kiedy się urodził i umarł? 20 lutego 1530 r. arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Jan Łaski koronował go vivente rege w katedrze wawelskiej na króla Polski. Vivene rege znaczy, że został koronowany za życia swojego ojca. Tz., że Zygmunt I Stary był królem i jego syn Zygmunt II August też był królem. Było wtedy dwóch królów. Ale co to znaczy, że był ostatnim królem z dynastii Jagiellonów? Oznacza to tyle, że nie urodził mu się żaden syn, który mógłby być królem po nim. Zygmunt II August próbował się żenić kilkakrotnie, ale żadna żona nie urodziła mu dziecka. A ile miał tych żon? Pierwszą żoną Zygmunta Augusta była Elżbieta Habsburżanka. Jego pierwsza żona miała epilepsję albo padaczkę. Z powodu tej choroby szybko zmarła. Podobno królowa Bona wściekła się kiedyś na nią, bo Elżbieta chciała zjeść trochę włoskiego sera nazywanego parmezan. W spiżarni był tylko ser Bony i właśnie ten ser dano Elżbiecie. Bona była bardzo zła. Z drugą żoną Zygmunt August ożenił się potajemnie. Tę żonę czyli Barbarę Radziwiłłównę bardzo kochał, ale ona też szybko umarła. Wtedy Zygmunt August postanowił wywoływać jej ducha. Sprowadzał ludzi z całej Europy aby przyjechali do niego i wywołali mu ducha Barbary, którą tak kochał. Musiał za to dużo im płacić. Ci ludzie go oszukiwali. Udawali, że wywołują ducha Barbary Radziwiłłówny, ale tak naprawdę ktoś się przebierał, a król myślał, że widzi swoją zmarłą żonę. Jego trzecia żona to była Katarzyna Habsburżanka Była ona siostrą tej zmarłej Elżbiety co miała padaczkę i lubiła ser parmezan. Zygmunt pokłócił się z tą trzecią żoną i ona wyjechała do rodziców do Austrii i już nigdy do niego nie wróciła. Zygmunt pokłócił się też ze swoją matką Boną Sforzą, która wyjechała do Włoch i tam zmarła otruta przez swoich służących (mówiliśmy o tym w odcinku 20). Wtedy Zygmunt wziął sobie czwartą żonę, która tak naprawdę nie była jego żoną. Barbara Gizanka była faworytą króla i urodziła mu córkę, która też miała na imię Barbara. Ponieważ jednak nie była żoną Zygmunta jej córka nie mogła zostać królewną. Czy zapamiętaliście te żony Zygmunta Augusta? Najpierw była Elżbieta, która była chora i lubiła ser parmezan. Później była Barbara, którą król poślubił w tajemnicy, ale też była chora. Potem była Katarzyna siostra Elżbiety, która uciekła od Zygmunta. Ostatnią była inna Barbara, z którą król się nie ożenił, ale miał z nią córkę Barbarę. Właśnie w taki sposób Zygmunt II August stał się ostatnim królem z dynastii Jagiellonów. Nie miał syna, a córka, która mu się urodziła nie była z prawego łoża. Gdy więc umarł Zygmunt II August skończyła się dynastia Jagiellonów. Wprawdzie królową była później także siostra Zygmunta Augusta, ale rządził w zasadzie jej mąż Stefan Batory. Jednak o siostrze Zygmunta II Augusta czyli o Annie Jagiellonce i jej mężu Stefanie Batorym powiemy sobie przy innej okazji.
Ostatnim królem dynastii Jagiellonów był Zygmunt August. Dlaczego tak się stało?
Dwudziesty odcinek nagrywaliśmy we Włoszech. Mówiliśmy wtedy o królowej Polski, która stamtąd przybyła. Pamiętacie jak ona miała na imię?
Ona przywiozła do Polski włoszczyznę.
Jej mąż miał takie samo imię jak jej syn. Czy pamiętacie jak mieli oni na imię? Jak miał na imię mąż Bony oraz jej syn?
Ale dzisiaj będziemy mówić o Zygmuncie II Auguście. Jak mieli na imię jego tata i mama?
Zygmunt August był ostatnim królem z dynastii Jagiellonów. Kiedy się urodził i umarł?
20 lutego 1530 r. arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Jan Łaski koronował go vivente rege w katedrze wawelskiej na króla Polski. Vivene rege znaczy, że został koronowany za życia swojego ojca. Tz., że Zygmunt I Stary był królem i jego syn Zygmunt II August też był królem. Było wtedy dwóch królów.
Ale co to znaczy, że był ostatnim królem z dynastii Jagiellonów? Oznacza to tyle, że nie urodził mu się żaden syn, który mógłby być królem po nim. Zygmunt II August próbował się żenić kilkakrotnie, ale żadna żona nie urodziła mu dziecka. A ile miał tych żon?
Pierwszą żoną Zygmunta Augusta była Elżbieta Habsburżanka. Jego pierwsza żona miała epilepsję albo padaczkę. Z powodu tej choroby szybko zmarła.
Podobno królowa Bona wściekła się kiedyś na nią, bo Elżbieta chciała zjeść trochę włoskiego sera nazywanego parmezan. W spiżarni był tylko ser Bony i właśnie ten ser dano Elżbiecie. Bona była bardzo zła.
Z drugą żoną Zygmunt August ożenił się potajemnie.
Tę żonę czyli Barbarę Radziwiłłównę bardzo kochał, ale ona też szybko umarła. Wtedy Zygmunt August postanowił wywoływać jej ducha.
Sprowadzał ludzi z całej Europy aby przyjechali do niego i wywołali mu ducha Barbary, którą tak kochał. Musiał za to dużo im płacić.
Ci ludzie go oszukiwali.
Udawali, że wywołują ducha Barbary Radziwiłłówny, ale tak naprawdę ktoś się przebierał, a król myślał, że widzi swoją zmarłą żonę.
Jego trzecia żona to była Katarzyna Habsburżanka
Była ona siostrą tej zmarłej Elżbiety co miała padaczkę i lubiła ser parmezan.
Zygmunt pokłócił się z tą trzecią żoną i ona wyjechała do rodziców do Austrii i już nigdy do niego nie wróciła. Zygmunt pokłócił się też ze swoją matką Boną Sforzą, która wyjechała do Włoch i tam zmarła otruta przez swoich służących (mówiliśmy o tym w odcinku 20).
Wtedy Zygmunt wziął sobie czwartą żonę, która tak naprawdę nie była jego żoną.
Barbara Gizanka była faworytą króla i urodziła mu córkę, która też miała na imię Barbara. Ponieważ jednak nie była żoną Zygmunta jej córka nie mogła zostać królewną.
Czy zapamiętaliście te żony Zygmunta Augusta? Najpierw była Elżbieta, która była chora i lubiła ser parmezan. Później była Barbara, którą król poślubił w tajemnicy, ale też była chora. Potem była Katarzyna siostra Elżbiety, która uciekła od Zygmunta. Ostatnią była inna Barbara, z którą król się nie ożenił, ale miał z nią córkę Barbarę.
Właśnie w taki sposób Zygmunt II August stał się ostatnim królem z dynastii Jagiellonów. Nie miał syna, a córka, która mu się urodziła nie była z prawego łoża.
Gdy więc umarł Zygmunt II August skończyła się dynastia Jagiellonów.
Wprawdzie królową była później także siostra Zygmunta Augusta, ale rządził w zasadzie jej mąż Stefan Batory. Jednak o siostrze Zygmunta II Augusta czyli o Annie Jagiellonce i jej mężu Stefanie Batorym powiemy sobie przy innej okazji.
Dwudziesty odcinek nagrywaliśmy we Włoszech. Mówiliśmy wtedy o królowej Polski, która stamtąd przybyła. Pamiętacie jak ona miała na imię?
Ona przywiozła do Polski włoszczyznę.
Jej mąż miał takie samo imię jak jej syn. Czy pamiętacie jak mieli oni na imię? Jak miał na imię mąż Bony oraz jej syn?
Ale dzisiaj będziemy mówić o Zygmuncie II Auguście. Jak mieli na imię jego tata i mama?
Zygmunt August był ostatnim królem z dynastii Jagiellonów. Kiedy się urodził i umarł?
20 lutego 1530 r. arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Jan Łaski koronował go vivente rege w katedrze wawelskiej na króla Polski. Vivene rege znaczy, że został koronowany za życia swojego ojca. Tz., że Zygmunt I Stary był królem i jego syn Zygmunt II August też był królem. Było wtedy dwóch królów.
Ale co to znaczy, że był ostatnim królem z dynastii Jagiellonów? Oznacza to tyle, że nie urodził mu się żaden syn, który mógłby być królem po nim. Zygmunt II August próbował się żenić kilkakrotnie, ale żadna żona nie urodziła mu dziecka. A ile miał tych żon?
Pierwszą żoną Zygmunta Augusta była Elżbieta Habsburżanka. Jego pierwsza żona miała epilepsję albo padaczkę. Z powodu tej choroby szybko zmarła.
Podobno królowa Bona wściekła się kiedyś na nią, bo Elżbieta chciała zjeść trochę włoskiego sera nazywanego parmezan. W spiżarni był tylko ser Bony i właśnie ten ser dano Elżbiecie. Bona była bardzo zła.
Z drugą żoną Zygmunt August ożenił się potajemnie.
Tę żonę czyli Barbarę Radziwiłłównę bardzo kochał, ale ona też szybko umarła. Wtedy Zygmunt August postanowił wywoływać jej ducha.
Sprowadzał ludzi z całej Europy aby przyjechali do niego i wywołali mu ducha Barbary, którą tak kochał. Musiał za to dużo im płacić.
Ci ludzie go oszukiwali.
Udawali, że wywołują ducha Barbary Radziwiłłówny, ale tak naprawdę ktoś się przebierał, a król myślał, że widzi swoją zmarłą żonę.
Jego trzecia żona to była Katarzyna Habsburżanka
Była ona siostrą tej zmarłej Elżbiety co miała padaczkę i lubiła ser parmezan.
Zygmunt pokłócił się z tą trzecią żoną i ona wyjechała do rodziców do Austrii i już nigdy do niego nie wróciła. Zygmunt pokłócił się też ze swoją matką Boną Sforzą, która wyjechała do Włoch i tam zmarła otruta przez swoich służących (mówiliśmy o tym w odcinku 20).
Wtedy Zygmunt wziął sobie czwartą żonę, która tak naprawdę nie była jego żoną.
Barbara Gizanka była faworytą króla i urodziła mu córkę, która też miała na imię Barbara. Ponieważ jednak nie była żoną Zygmunta jej córka nie mogła zostać królewną.
Czy zapamiętaliście te żony Zygmunta Augusta? Najpierw była Elżbieta, która była chora i lubiła ser parmezan. Później była Barbara, którą król poślubił w tajemnicy, ale też była chora. Potem była Katarzyna siostra Elżbiety, która uciekła od Zygmunta. Ostatnią była inna Barbara, z którą król się nie ożenił, ale miał z nią córkę Barbarę.
Właśnie w taki sposób Zygmunt II August stał się ostatnim królem z dynastii Jagiellonów. Nie miał syna, a córka, która mu się urodziła nie była z prawego łoża.
Gdy więc umarł Zygmunt II August skończyła się dynastia Jagiellonów.
Wprawdzie królową była później także siostra Zygmunta Augusta, ale rządził w zasadzie jej mąż Stefan Batory. Jednak o siostrze Zygmunta II Augusta czyli o Annie Jagiellonce i jej mężu Stefanie Batorym powiemy sobie przy innej okazji.
50 - Pamięć
2019-02-12 11:43:43
Żyjemy w świecie, który mało ceni naszą pamięć. Wydaje się, że coraz mniej jej potrzebujemy. Mamy dostęp do danych praktycznie na okrągło nasuwa się więc pytanie czy naprawdę warto uczyć się rzeczy na pamięć? Z drugiej strony właśnie dzisiaj wiemy o pamięci dużo więcej niż nasi przodkowie. Przeprowadzono wiele badań oraz eksperymentów. Nie wiemy oczywiście wszystkiego, ale nigdy jeszcze nie wiedzieliśmy tyle co teraz. Upraszczając można powiedzieć, że pamięć jest trochę jak mięsień. Gdy jej używamy potrafimy zapamiętać więcej. Jednak nieużywana pamięć zaczyna działać coraz słabiej. Badania nad mózgiem i procesem zapamiętywania pokazały też, że niektóre dane zapamiętujemy łatwiej niż inne. Np. nasza pamięć jest kiepska do zapamiętywania cyfr, łatwo jednak nam zapamiętywać historie. Tak więc gdy uczymy się historii łatwiej nam zapamiętać, że Mieszko I ożenił się z czeską księżniczką Dobrawą niż, że to było w 965. Jest to trochę dziwne, bo na papierze zapisanie roku zajmuje dużo mniej miejsca niż zapisanie historii ślubu. Mając tą wiedzę na temat pamięci warto się zastanowić czy uczyć dzieci historii w sensie samych historyjek, czy też uczyć ich także dat tych wydarzeń? Moja propozycja jest taka. Historia to głównie historie. Dobrze się ich słucha i łatwo zapamiętuje. Ale warto też wspomnieć o datach. Tyle, że niejako przy okazji. Jednak wraz z rozwojem dziecka warto kłaść większy nacisk na daty. Oczywiście ten nacisk nigdy nie powinien być zbyt wielki. Ja np. nie lubiłem historii gdy chodziłem do szkoły, a było to spowodowane właśnie tym, że na każdej lekcji historii mieliśmy najczęściej 5 nowych dat, które trzeba było zapamiętać, a później co 4, 5 lekcji była kartkówka z tych dat. Historię lubiłem, ale te daty mi ją obrzydziły. Co najgorsze nauczyciele wymagali zapamiętywania, a nie podali żadnych technik. I dzisiaj ja chciałbym wam podać kilka technik zapamiętywania dat. Dokładnie trzy: 1. matematyczna 2. słowna 3. mapa pamięci 1. Na czym polega matematyczna? Bierzemy datę, którą jest łatwo zapamiętać, albo taką, którą dziecko już z jakiegoś powodu zna. Powiedzmy, że jest to chrzest Polski czyli rok 966. Jest to łatwa data do zapamiętania, bo jest najpierw 9, a potem dwie 66 czyli jakby odwrócone 9. Gdy dziecko zapamięta tą datę, to uczymy je, że Mieszko ożenił się z Dobrawą rok wcześniej. Nie podajemy tego roku, ale prosimy dziecko, aby to obliczyło. Później podajemy informację, że rok po chrzcie urodził się Bolesław Chrobry. I tutaj również prosimy o policzenie kiedy to było. W ten sposób znając tylko datę chrztu Polski czyli 966 wiemy, że ślub Mieszka był w 965, a urodziny Bolesława w 967. Oczywiście ta metoda nadaje się dla dzieci, które mają już podstawy matematyki za sobą. 2. Metoda słowna jest trochę bardziej skomplikowana. Polega ona na tym, że zmieniamy liczby w spółgłoski, potem dodajemy do nich samogłoski tak aby stworzyć słowa, które później łączymy z wydarzeniem. Metodę tą stosuje np. Tony Buzan czyli ekspert od pamięci. W notatkach umieszczę tabelę przedstawiającą jakie spółgłoski odpowiadają numerom. Teraz wam przeczytam tą tabelę. 1 - t, d 2 - n 3 - m 4 - r 5 - l 6 - j 7 - k, g 8 - f, w 9 - p, b 0 - s, z Pierwszym problemem jest zapamiętanie jakie litery przypadają do której liczby. Oto kilka podpowiedzi jak to zapamiętać. 1 jest podobne do “t”, a “d” to dźwięczny odpowiednik litery “t”. Pisana litera “n” ma 2 nóżki, a pisana litera m ma 3 nóżki. Wymawiając cyfrę 4 słyszymy literę “r”. Rzymska liczba 50 to duże L, a więc 5 to “l”. Litera “j” trochę przypomina odwróconą 6. Duża litera “K” składa się z dwóch połączonych 7, a “g” to jej dźwięczny odpowiednik. 8 trochę przypomina pisaną literę “f”, a “w” to dźwięczny odpowiednik “f”. Cyfra 9 trochę przypomina odwrócone pisane “p”, a “b” to dźwięczny odpowiednik. Na koniec jest liczba zero, słowo to zaczyna się od litery “z”, której odpowiednikiem jest litera “s”. Wiem, że to trochę skomplikowane, ale gdy się tego nauczycie potem zapamiętywanie dat okazuje się proste i pamięta się je do końca życia. Jak więc to działa? Bierzemy np. datę bitwy pod Grunwaldem czyli rok 1410. Daty w Polskiej historii poza czasami Mieszka mają zawsze 1 z przodu, a więc ją pomijamy, zapamiętujemy tylko 410. 4 to “r”, 1 to “t” lub “d”, a 0 to “s” lub “z”. Mamy więc literki RTS i dodajemy między nie samogłoski tak aby powstało coś logicznego. Np. słowo RaTuSz. Może inny przykład - bitwa warszawska to 1920. My będziemy zapamiętywać tylko 920, a więc 9 to “p” lub “b”, 2 to “n”, a 0 to “s” lub “z”. Literki więc mogą być takie PNS, jakie słowo można z tego ułożyć wstawiając pomiędzy nie samogłoski? Ja proponuję PiNeSka. Co teraz zrobić z tymi słowami? Wyobrażamy sobie np. że król Władysław Jagiełło który patrzył na bitwę pod Grunwaldem z góry patrzy na bitwę z Ratusza. A Piłsudski przybija do ściany mapę z planem bitwy warszawskiej wielką pinezką. 1410 R T/D S/Z - RaTuSz 1920 P/B N S/Z - PiNeSka 3. Mapa pamięci też jest metodą spopularyzowaną przez Tonego Buzana. Ta metoda nadaje się do całościowego zapamiętywania danej informacji. Tz. piszemy wydarzenie, a następnie rysujemy od niego gałęzie, z których jedna może być datą. Mapa pamięci może też być w całości poświęcona dacie. Np. piszemy na środku kartki np. datę 1939, a potem od tego rysujemy gałęzie czyli np. 23 sierpnia Pakt Ribbentrop-Mołotow, 1 września atak Niemiec na Polskę, 17 września atak Rosji na Polskę itd. Dla małych dzieci można pominąć dni i uczyć się tylko miesięcy, a więc w środku rok 1939, a gałęzie to sierpień umowa Hitlera i Stalina, wrzesień to atak Hitlera i Stalina, październik pokonanie Polski itd. Tak więc mamy te trzy metody, czyli matematyczną, słowną oraz mapę pamięci. Którą z nich zastosować. Wypróbuj każdą z nich i stosuj tę, która działa. Możesz też stosować kombinację tych metod czyli np. zapamiętać, że bitwa warszawska była w roku PiNeSki, a Polska miała wtedy tylko dwa latka. Tak więc od 1920 roku odejmujemy 2 lata i mamy rok odzyskania niepodległości przez Polskę czyli 1918. Jeżeli dziecko potrafi odejmować większe liczby możemy pójść jeszcze dalej i od roku 1918 odjąć 123 lata zaborów i dojdziemy do roku 1795, kiedy to Polska straciła niepodległość. Napiszcie mi jakie wy metody stosujecie. Zapraszam do wspierania podkastu na patronite. Niedawno wypuściłem też pierwszy odcinek Angielskiego wg Dzieci. Jeżeli wasze dzieci uczą się angielskiego zachęcam was do wypróbowania. Czekam też na wasze komentarze.
Żyjemy w świecie, który mało ceni naszą pamięć. Wydaje się, że coraz mniej jej potrzebujemy. Mamy dostęp do danych praktycznie na okrągło nasuwa się więc pytanie czy naprawdę warto uczyć się rzeczy na pamięć?
Z drugiej strony właśnie dzisiaj wiemy o pamięci dużo więcej niż nasi przodkowie. Przeprowadzono wiele badań oraz eksperymentów. Nie wiemy oczywiście wszystkiego, ale nigdy jeszcze nie wiedzieliśmy tyle co teraz.
Upraszczając można powiedzieć, że pamięć jest trochę jak mięsień. Gdy jej używamy potrafimy zapamiętać więcej. Jednak nieużywana pamięć zaczyna działać coraz słabiej.
Badania nad mózgiem i procesem zapamiętywania pokazały też, że niektóre dane zapamiętujemy łatwiej niż inne. Np. nasza pamięć jest kiepska do zapamiętywania cyfr, łatwo jednak nam zapamiętywać historie.
Tak więc gdy uczymy się historii łatwiej nam zapamiętać, że Mieszko I ożenił się z czeską księżniczką Dobrawą niż, że to było w 965. Jest to trochę dziwne, bo na papierze zapisanie roku zajmuje dużo mniej miejsca niż zapisanie historii ślubu.
Mając tą wiedzę na temat pamięci warto się zastanowić czy uczyć dzieci historii w sensie samych historyjek, czy też uczyć ich także dat tych wydarzeń?
Moja propozycja jest taka. Historia to głównie historie. Dobrze się ich słucha i łatwo zapamiętuje. Ale warto też wspomnieć o datach. Tyle, że niejako przy okazji.
Jednak wraz z rozwojem dziecka warto kłaść większy nacisk na daty. Oczywiście ten nacisk nigdy nie powinien być zbyt wielki. Ja np. nie lubiłem historii gdy chodziłem do szkoły, a było to spowodowane właśnie tym, że na każdej lekcji historii mieliśmy najczęściej 5 nowych dat, które trzeba było zapamiętać, a później co 4, 5 lekcji była kartkówka z tych dat. Historię lubiłem, ale te daty mi ją obrzydziły. Co najgorsze nauczyciele wymagali zapamiętywania, a nie podali żadnych technik.
I dzisiaj ja chciałbym wam podać kilka technik zapamiętywania dat. Dokładnie trzy:
1. matematyczna
2. słowna
3. mapa pamięci
1. Na czym polega matematyczna? Bierzemy datę, którą jest łatwo zapamiętać, albo taką, którą dziecko już z jakiegoś powodu zna. Powiedzmy, że jest to chrzest Polski czyli rok 966. Jest to łatwa data do zapamiętania, bo jest najpierw 9, a potem dwie 66 czyli jakby odwrócone 9. Gdy dziecko zapamięta tą datę, to uczymy je, że Mieszko ożenił się z Dobrawą rok wcześniej. Nie podajemy tego roku, ale prosimy dziecko, aby to obliczyło. Później podajemy informację, że rok po chrzcie urodził się Bolesław Chrobry. I tutaj również prosimy o policzenie kiedy to było. W ten sposób znając tylko datę chrztu Polski czyli 966 wiemy, że ślub Mieszka był w 965, a urodziny Bolesława w 967.
Oczywiście ta metoda nadaje się dla dzieci, które mają już podstawy matematyki za sobą.
2. Metoda słowna jest trochę bardziej skomplikowana. Polega ona na tym, że zmieniamy liczby w spółgłoski, potem dodajemy do nich samogłoski tak aby stworzyć słowa, które później łączymy z wydarzeniem. Metodę tą stosuje np. Tony Buzan czyli ekspert od pamięci. W notatkach umieszczę tabelę przedstawiającą jakie spółgłoski odpowiadają numerom. Teraz wam przeczytam tą tabelę.
1 - t, d
2 - n
3 - m
4 - r
5 - l
6 - j
7 - k, g
8 - f, w
9 - p, b
0 - s, z
Pierwszym problemem jest zapamiętanie jakie litery przypadają do której liczby. Oto kilka podpowiedzi jak to zapamiętać. 1 jest podobne do “t”, a “d” to dźwięczny odpowiednik litery “t”. Pisana litera “n” ma 2 nóżki, a pisana litera m ma 3 nóżki. Wymawiając cyfrę 4 słyszymy literę “r”. Rzymska liczba 50 to duże L, a więc 5 to “l”. Litera “j” trochę przypomina odwróconą 6. Duża litera “K” składa się z dwóch połączonych 7, a “g” to jej dźwięczny odpowiednik. 8 trochę przypomina pisaną literę “f”, a “w” to dźwięczny odpowiednik “f”. Cyfra 9 trochę przypomina odwrócone pisane “p”, a “b” to dźwięczny odpowiednik. Na koniec jest liczba zero, słowo to zaczyna się od litery “z”, której odpowiednikiem jest litera “s”. Wiem, że to trochę skomplikowane, ale gdy się tego nauczycie potem zapamiętywanie dat okazuje się proste i pamięta się je do końca życia. Jak więc to działa? Bierzemy np. datę bitwy pod Grunwaldem czyli rok 1410. Daty w Polskiej historii poza czasami Mieszka mają zawsze 1 z przodu, a więc ją pomijamy, zapamiętujemy tylko 410. 4 to “r”, 1 to “t” lub “d”, a 0 to “s” lub “z”. Mamy więc literki RTS i dodajemy między nie samogłoski tak aby powstało coś logicznego. Np. słowo RaTuSz. Może inny przykład - bitwa warszawska to 1920. My będziemy zapamiętywać tylko 920, a więc 9 to “p” lub “b”, 2 to “n”, a 0 to “s” lub “z”. Literki więc mogą być takie PNS, jakie słowo można z tego ułożyć wstawiając pomiędzy nie samogłoski? Ja proponuję PiNeSka.
Co teraz zrobić z tymi słowami? Wyobrażamy sobie np. że król Władysław Jagiełło który patrzył na bitwę pod Grunwaldem z góry patrzy na bitwę z Ratusza. A Piłsudski przybija do ściany mapę z planem bitwy warszawskiej wielką pinezką.
1410
R T/D S/Z - RaTuSz
1920
P/B N S/Z - PiNeSka
3. Mapa pamięci też jest metodą spopularyzowaną przez Tonego Buzana. Ta metoda nadaje się do całościowego zapamiętywania danej informacji. Tz. piszemy wydarzenie, a następnie rysujemy od niego gałęzie, z których jedna może być datą. Mapa pamięci może też być w całości poświęcona dacie. Np. piszemy na środku kartki np. datę 1939, a potem od tego rysujemy gałęzie czyli np. 23 sierpnia Pakt Ribbentrop-Mołotow, 1 września atak Niemiec na Polskę, 17 września atak Rosji na Polskę itd. Dla małych dzieci można pominąć dni i uczyć się tylko miesięcy, a więc w środku rok 1939, a gałęzie to sierpień umowa Hitlera i Stalina, wrzesień to atak Hitlera i Stalina, październik pokonanie Polski itd.
Tak więc mamy te trzy metody, czyli matematyczną, słowną oraz mapę pamięci. Którą z nich zastosować. Wypróbuj każdą z nich i stosuj tę, która działa. Możesz też stosować kombinację tych metod czyli np. zapamiętać, że bitwa warszawska była w roku PiNeSki, a Polska miała wtedy tylko dwa latka. Tak więc od 1920 roku odejmujemy 2 lata i mamy rok odzyskania niepodległości przez Polskę czyli 1918. Jeżeli dziecko potrafi odejmować większe liczby możemy pójść jeszcze dalej i od roku 1918 odjąć 123 lata zaborów i dojdziemy do roku 1795, kiedy to Polska straciła niepodległość.
Napiszcie mi jakie wy metody stosujecie. Zapraszam do wspierania podkastu na patronite. Niedawno wypuściłem też pierwszy odcinek Angielskiego wg Dzieci. Jeżeli wasze dzieci uczą się angielskiego zachęcam was do wypróbowania. Czekam też na wasze komentarze.
Z drugiej strony właśnie dzisiaj wiemy o pamięci dużo więcej niż nasi przodkowie. Przeprowadzono wiele badań oraz eksperymentów. Nie wiemy oczywiście wszystkiego, ale nigdy jeszcze nie wiedzieliśmy tyle co teraz.
Upraszczając można powiedzieć, że pamięć jest trochę jak mięsień. Gdy jej używamy potrafimy zapamiętać więcej. Jednak nieużywana pamięć zaczyna działać coraz słabiej.
Badania nad mózgiem i procesem zapamiętywania pokazały też, że niektóre dane zapamiętujemy łatwiej niż inne. Np. nasza pamięć jest kiepska do zapamiętywania cyfr, łatwo jednak nam zapamiętywać historie.
Tak więc gdy uczymy się historii łatwiej nam zapamiętać, że Mieszko I ożenił się z czeską księżniczką Dobrawą niż, że to było w 965. Jest to trochę dziwne, bo na papierze zapisanie roku zajmuje dużo mniej miejsca niż zapisanie historii ślubu.
Mając tą wiedzę na temat pamięci warto się zastanowić czy uczyć dzieci historii w sensie samych historyjek, czy też uczyć ich także dat tych wydarzeń?
Moja propozycja jest taka. Historia to głównie historie. Dobrze się ich słucha i łatwo zapamiętuje. Ale warto też wspomnieć o datach. Tyle, że niejako przy okazji.
Jednak wraz z rozwojem dziecka warto kłaść większy nacisk na daty. Oczywiście ten nacisk nigdy nie powinien być zbyt wielki. Ja np. nie lubiłem historii gdy chodziłem do szkoły, a było to spowodowane właśnie tym, że na każdej lekcji historii mieliśmy najczęściej 5 nowych dat, które trzeba było zapamiętać, a później co 4, 5 lekcji była kartkówka z tych dat. Historię lubiłem, ale te daty mi ją obrzydziły. Co najgorsze nauczyciele wymagali zapamiętywania, a nie podali żadnych technik.
I dzisiaj ja chciałbym wam podać kilka technik zapamiętywania dat. Dokładnie trzy:
1. matematyczna
2. słowna
3. mapa pamięci
1. Na czym polega matematyczna? Bierzemy datę, którą jest łatwo zapamiętać, albo taką, którą dziecko już z jakiegoś powodu zna. Powiedzmy, że jest to chrzest Polski czyli rok 966. Jest to łatwa data do zapamiętania, bo jest najpierw 9, a potem dwie 66 czyli jakby odwrócone 9. Gdy dziecko zapamięta tą datę, to uczymy je, że Mieszko ożenił się z Dobrawą rok wcześniej. Nie podajemy tego roku, ale prosimy dziecko, aby to obliczyło. Później podajemy informację, że rok po chrzcie urodził się Bolesław Chrobry. I tutaj również prosimy o policzenie kiedy to było. W ten sposób znając tylko datę chrztu Polski czyli 966 wiemy, że ślub Mieszka był w 965, a urodziny Bolesława w 967.
Oczywiście ta metoda nadaje się dla dzieci, które mają już podstawy matematyki za sobą.
2. Metoda słowna jest trochę bardziej skomplikowana. Polega ona na tym, że zmieniamy liczby w spółgłoski, potem dodajemy do nich samogłoski tak aby stworzyć słowa, które później łączymy z wydarzeniem. Metodę tą stosuje np. Tony Buzan czyli ekspert od pamięci. W notatkach umieszczę tabelę przedstawiającą jakie spółgłoski odpowiadają numerom. Teraz wam przeczytam tą tabelę.
1 - t, d
2 - n
3 - m
4 - r
5 - l
6 - j
7 - k, g
8 - f, w
9 - p, b
0 - s, z
Pierwszym problemem jest zapamiętanie jakie litery przypadają do której liczby. Oto kilka podpowiedzi jak to zapamiętać. 1 jest podobne do “t”, a “d” to dźwięczny odpowiednik litery “t”. Pisana litera “n” ma 2 nóżki, a pisana litera m ma 3 nóżki. Wymawiając cyfrę 4 słyszymy literę “r”. Rzymska liczba 50 to duże L, a więc 5 to “l”. Litera “j” trochę przypomina odwróconą 6. Duża litera “K” składa się z dwóch połączonych 7, a “g” to jej dźwięczny odpowiednik. 8 trochę przypomina pisaną literę “f”, a “w” to dźwięczny odpowiednik “f”. Cyfra 9 trochę przypomina odwrócone pisane “p”, a “b” to dźwięczny odpowiednik. Na koniec jest liczba zero, słowo to zaczyna się od litery “z”, której odpowiednikiem jest litera “s”. Wiem, że to trochę skomplikowane, ale gdy się tego nauczycie potem zapamiętywanie dat okazuje się proste i pamięta się je do końca życia. Jak więc to działa? Bierzemy np. datę bitwy pod Grunwaldem czyli rok 1410. Daty w Polskiej historii poza czasami Mieszka mają zawsze 1 z przodu, a więc ją pomijamy, zapamiętujemy tylko 410. 4 to “r”, 1 to “t” lub “d”, a 0 to “s” lub “z”. Mamy więc literki RTS i dodajemy między nie samogłoski tak aby powstało coś logicznego. Np. słowo RaTuSz. Może inny przykład - bitwa warszawska to 1920. My będziemy zapamiętywać tylko 920, a więc 9 to “p” lub “b”, 2 to “n”, a 0 to “s” lub “z”. Literki więc mogą być takie PNS, jakie słowo można z tego ułożyć wstawiając pomiędzy nie samogłoski? Ja proponuję PiNeSka.
Co teraz zrobić z tymi słowami? Wyobrażamy sobie np. że król Władysław Jagiełło który patrzył na bitwę pod Grunwaldem z góry patrzy na bitwę z Ratusza. A Piłsudski przybija do ściany mapę z planem bitwy warszawskiej wielką pinezką.
1410
R T/D S/Z - RaTuSz
1920
P/B N S/Z - PiNeSka
3. Mapa pamięci też jest metodą spopularyzowaną przez Tonego Buzana. Ta metoda nadaje się do całościowego zapamiętywania danej informacji. Tz. piszemy wydarzenie, a następnie rysujemy od niego gałęzie, z których jedna może być datą. Mapa pamięci może też być w całości poświęcona dacie. Np. piszemy na środku kartki np. datę 1939, a potem od tego rysujemy gałęzie czyli np. 23 sierpnia Pakt Ribbentrop-Mołotow, 1 września atak Niemiec na Polskę, 17 września atak Rosji na Polskę itd. Dla małych dzieci można pominąć dni i uczyć się tylko miesięcy, a więc w środku rok 1939, a gałęzie to sierpień umowa Hitlera i Stalina, wrzesień to atak Hitlera i Stalina, październik pokonanie Polski itd.
Tak więc mamy te trzy metody, czyli matematyczną, słowną oraz mapę pamięci. Którą z nich zastosować. Wypróbuj każdą z nich i stosuj tę, która działa. Możesz też stosować kombinację tych metod czyli np. zapamiętać, że bitwa warszawska była w roku PiNeSki, a Polska miała wtedy tylko dwa latka. Tak więc od 1920 roku odejmujemy 2 lata i mamy rok odzyskania niepodległości przez Polskę czyli 1918. Jeżeli dziecko potrafi odejmować większe liczby możemy pójść jeszcze dalej i od roku 1918 odjąć 123 lata zaborów i dojdziemy do roku 1795, kiedy to Polska straciła niepodległość.
Napiszcie mi jakie wy metody stosujecie. Zapraszam do wspierania podkastu na patronite. Niedawno wypuściłem też pierwszy odcinek Angielskiego wg Dzieci. Jeżeli wasze dzieci uczą się angielskiego zachęcam was do wypróbowania. Czekam też na wasze komentarze.
49 - Zamach na prezydenta Narutowicza
2019-02-06 13:27:52
Dorośli mówią czasami, że historia lubi się powtarzać. Co to znaczy? Oznacza to, że jakieś wydarzenie z naszych czasów bardzo przypomina wydarzenie z przeszłości. Tak właśnie jest z zamachem na prezydenta Narutowicza. Od tego zamachu mija prawie 100 lat, ale niedawno podobny zamach znowu się wydarzył. Niestety. Powiedzmy sobie jednak najpierw co to jest “zamach”. Słowo to, czyli “zamach” pochodzi od słowa “zamachnąć się”. Gdy np. chcecie rzucić piłkę to ręka się najpierw cofa, a dopiero potem rzucacie. Właśnie to cofnięcie ręki przed rzutem to jest zamachnięcie się. Zamach oznacza próbę zabicia kogoś. Być może w przeszłości zamachów dokonywano głównie rzucając w kogoś np. włócznią albo dzidą. Dzisiaj zamachów najczęściej dokonuje się strzelając, ale słowo zamach pozostało. Tak więc zamach na prezydenta Narutowicza to była próba zabicia go. Niestety prezydent Narutowicz zginął podczas tego zamachu. W odcinku 36 mówiliśmy o tym jak się zaczęła I wojna światowa. Ona też zaczęła się od zamachu na arcyksięcia austriackiego. Zacznijmy jednak od początku. Kim był Gabriel Narutowicz zanim został prezydentem? Jego ojciec brał udział w powstaniu styczniowym i podobnie jak ojciec Ignacego Paderewskiego siedział później za to rok w więzieniu. Powstanie styczniowe wybuchło w styczniu 1863, a Gabriel Narutowicz urodził się dwa lata później, bo w marcu 1865. Jego ojciec zmarł gdy mały Gabriel miał tylko roczek. Był więc wychowywany przez matkę. Czy jednak Gabriel Narutowicz był Polakiem? Nie wiem czy pamiętacie, ale przed rozbiorami Polska i Litwa to było jedno państwo, które miało jednego króla. Podobnie jak Anglia i Szkocja też są razem jednym państwem. Tak więc Polska i Litwa były jednym państwem, ale później doszło do rozbiorów i nie było ani Polski, ani Litwy przez 123 lata. Gdy Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku w tym samym czasie niepodległość odzyskała także Litwa. Ale Litwa nie chciała być już połączona z Polską jak 123 lata wcześniej. Wtedy Gabriel Narutowicz wybrał, że on woli być Polakiem. Tymczasem jego brat Stanisław Narutowicz wybrał, że chce być Litwinem. My dzisiaj będziemy mówić o Gabrielu Narutowiczu, który został później pierwszym prezydentem Polski. Wspomnę tylko, że ten jego brat czyli Stanisław Narutowicz ożenił się z kuzynką Piłsudskiego. Ale my wróćmy do Gabriela Narutowicza. Z kim się on ożenił? Gabriel Narutowicz bardzo dobrze się uczył. Najbardziej lubił matematykę i fizykę. Wyjechał do Szwajcarii i tam studiował na politechnice w Zurichu. Nie przestał jednak pomagać Polakom. W tamtym czasie nie było Polski, a na Litwie gdzie mieszkał rządził car czyli rosyjski król. Narutowicz pomagał Polakom ściganym przez carat. Gdy władze rosyjskie się o tym dowiedziały chciały też aresztować jego i dlatego nie mógł wrócić do Polski. Gabriel Narutowicz po ukończeniu studiów został inżynierem. Zbudował osiem hydroelektrownii w Szwajcarii, w Austrii, we Francji, we Włoszech oraz w Hiszpanii. Tak więc Narutowicz budował hydroelektrownie, był profesorem na politechnice w Zurichu. Ale gdy tylko Polska odzyskała niepodległość wrócił do kraju i zaczął pomagać. Był najpierw ministrem robót publicznych i chciał także w Polsce zbudować hydroelektrownię. Później został ministrem spraw zagranicznych. 9 grudnia został wybrany na prezydenta. Niestety dużo ludzi mówiło, że on nie jest Polakiem. Mówili jeszcze dużo innych złych rzeczy, które wszystkie były nieprawdziwe. Wszystko to słyszał pewien pan i uwierzył, że Gabriel Narutowicz był złym człowiekiem. Gabriel Narutowicz był prezydentem dopiero 7 dni. Pojechał do galerii oglądać obrazy. Gdy oglądał jeden z nich zatytułowany “Szron” ktoś do niego strzelił. Czego się nauczyliśmy dzisiaj? Gabriel Narutowicz urodził się na Litwie pod zaborem rosyjskim. Jego ojciec był powstańcem styczniowym. Gabriel Narutowicz studiował i pracował w Szwajcarii. Zbudował wiele hydroelektrownii. Później był ministrem, a na koniec pierwszym prezydentem. W notatkach na naszej stronie możecie zobaczyć ten obraz “Szron”. Zapraszam do wspierania naszego podkastu na patronite. Niedawno wypuściliśmy też nową audycję. Angielski wg dzieci. Ta nowa audycja jest podobna do tej. Tutaj dzieci uczą historii, a w tej nowej dzieci uczą angielskiego. Jeżeli chcielibyście uczyć się także angielskiego to zapraszamy. Link do tej nowej audycji będzie w notatkach. Angielski wg Dzieci: https://www.spreaker.com/show/angielski-wg-dzieci
Dorośli mówią czasami, że historia lubi się powtarzać. Co to znaczy? Oznacza to, że jakieś wydarzenie z naszych czasów bardzo przypomina wydarzenie z przeszłości. Tak właśnie jest z zamachem na prezydenta Narutowicza. Od tego zamachu mija prawie 100 lat, ale niedawno podobny zamach znowu się wydarzył. Niestety.
Powiedzmy sobie jednak najpierw co to jest “zamach”. Słowo to, czyli “zamach” pochodzi od słowa “zamachnąć się”. Gdy np. chcecie rzucić piłkę to ręka się najpierw cofa, a dopiero potem rzucacie. Właśnie to cofnięcie ręki przed rzutem to jest zamachnięcie się. Zamach oznacza próbę zabicia kogoś. Być może w przeszłości zamachów dokonywano głównie rzucając w kogoś np. włócznią albo dzidą. Dzisiaj zamachów najczęściej dokonuje się strzelając, ale słowo zamach pozostało. Tak więc zamach na prezydenta Narutowicza to była próba zabicia go. Niestety prezydent Narutowicz zginął podczas tego zamachu. W odcinku 36 mówiliśmy o tym jak się zaczęła I wojna światowa. Ona też zaczęła się od zamachu na arcyksięcia austriackiego.
Zacznijmy jednak od początku. Kim był Gabriel Narutowicz zanim został prezydentem?
Jego ojciec brał udział w powstaniu styczniowym i podobnie jak ojciec Ignacego Paderewskiego siedział później za to rok w więzieniu. Powstanie styczniowe wybuchło w styczniu 1863, a Gabriel Narutowicz urodził się dwa lata później, bo w marcu 1865. Jego ojciec zmarł gdy mały Gabriel miał tylko roczek. Był więc wychowywany przez matkę.
Czy jednak Gabriel Narutowicz był Polakiem? Nie wiem czy pamiętacie, ale przed rozbiorami Polska i Litwa to było jedno państwo, które miało jednego króla. Podobnie jak Anglia i Szkocja też są razem jednym państwem. Tak więc Polska i Litwa były jednym państwem, ale później doszło do rozbiorów i nie było ani Polski, ani Litwy przez 123 lata. Gdy Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku w tym samym czasie niepodległość odzyskała także Litwa. Ale Litwa nie chciała być już połączona z Polską jak 123 lata wcześniej. Wtedy Gabriel Narutowicz wybrał, że on woli być Polakiem. Tymczasem jego brat Stanisław Narutowicz wybrał, że chce być Litwinem. My dzisiaj będziemy mówić o Gabrielu Narutowiczu, który został później pierwszym prezydentem Polski. Wspomnę tylko, że ten jego brat czyli Stanisław Narutowicz ożenił się z kuzynką Piłsudskiego.
Ale my wróćmy do Gabriela Narutowicza. Z kim się on ożenił?
Gabriel Narutowicz bardzo dobrze się uczył. Najbardziej lubił matematykę i fizykę. Wyjechał do Szwajcarii i tam studiował na politechnice w Zurichu. Nie przestał jednak pomagać Polakom. W tamtym czasie nie było Polski, a na Litwie gdzie mieszkał rządził car czyli rosyjski król. Narutowicz pomagał Polakom ściganym przez carat. Gdy władze rosyjskie się o tym dowiedziały chciały też aresztować jego i dlatego nie mógł wrócić do Polski.
Gabriel Narutowicz po ukończeniu studiów został inżynierem. Zbudował osiem hydroelektrownii w Szwajcarii, w Austrii, we Francji, we Włoszech oraz w Hiszpanii.
Tak więc Narutowicz budował hydroelektrownie, był profesorem na politechnice w Zurichu. Ale gdy tylko Polska odzyskała niepodległość wrócił do kraju i zaczął pomagać. Był najpierw ministrem robót publicznych i chciał także w Polsce zbudować hydroelektrownię. Później został ministrem spraw zagranicznych.
9 grudnia został wybrany na prezydenta.
Niestety dużo ludzi mówiło, że on nie jest Polakiem. Mówili jeszcze dużo innych złych rzeczy, które wszystkie były nieprawdziwe. Wszystko to słyszał pewien pan i uwierzył, że Gabriel Narutowicz był złym człowiekiem.
Gabriel Narutowicz był prezydentem dopiero 7 dni. Pojechał do galerii oglądać obrazy. Gdy oglądał jeden z nich zatytułowany “Szron” ktoś do niego strzelił.
Czego się nauczyliśmy dzisiaj?
Gabriel Narutowicz urodził się na Litwie pod zaborem rosyjskim. Jego ojciec był powstańcem styczniowym. Gabriel Narutowicz studiował i pracował w Szwajcarii. Zbudował wiele hydroelektrownii. Później był ministrem, a na koniec pierwszym prezydentem.
W notatkach na naszej stronie możecie zobaczyć ten obraz “Szron”. Zapraszam do wspierania naszego podkastu na patronite. Niedawno wypuściliśmy też nową audycję. Angielski wg dzieci. Ta nowa audycja jest podobna do tej. Tutaj dzieci uczą historii, a w tej nowej dzieci uczą angielskiego. Jeżeli chcielibyście uczyć się także angielskiego to zapraszamy. Link do tej nowej audycji będzie w notatkach.
Angielski wg Dzieci:
https://www.spreaker.com/show/angielski-wg-dzieci
Powiedzmy sobie jednak najpierw co to jest “zamach”. Słowo to, czyli “zamach” pochodzi od słowa “zamachnąć się”. Gdy np. chcecie rzucić piłkę to ręka się najpierw cofa, a dopiero potem rzucacie. Właśnie to cofnięcie ręki przed rzutem to jest zamachnięcie się. Zamach oznacza próbę zabicia kogoś. Być może w przeszłości zamachów dokonywano głównie rzucając w kogoś np. włócznią albo dzidą. Dzisiaj zamachów najczęściej dokonuje się strzelając, ale słowo zamach pozostało. Tak więc zamach na prezydenta Narutowicza to była próba zabicia go. Niestety prezydent Narutowicz zginął podczas tego zamachu. W odcinku 36 mówiliśmy o tym jak się zaczęła I wojna światowa. Ona też zaczęła się od zamachu na arcyksięcia austriackiego.
Zacznijmy jednak od początku. Kim był Gabriel Narutowicz zanim został prezydentem?
Jego ojciec brał udział w powstaniu styczniowym i podobnie jak ojciec Ignacego Paderewskiego siedział później za to rok w więzieniu. Powstanie styczniowe wybuchło w styczniu 1863, a Gabriel Narutowicz urodził się dwa lata później, bo w marcu 1865. Jego ojciec zmarł gdy mały Gabriel miał tylko roczek. Był więc wychowywany przez matkę.
Czy jednak Gabriel Narutowicz był Polakiem? Nie wiem czy pamiętacie, ale przed rozbiorami Polska i Litwa to było jedno państwo, które miało jednego króla. Podobnie jak Anglia i Szkocja też są razem jednym państwem. Tak więc Polska i Litwa były jednym państwem, ale później doszło do rozbiorów i nie było ani Polski, ani Litwy przez 123 lata. Gdy Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku w tym samym czasie niepodległość odzyskała także Litwa. Ale Litwa nie chciała być już połączona z Polską jak 123 lata wcześniej. Wtedy Gabriel Narutowicz wybrał, że on woli być Polakiem. Tymczasem jego brat Stanisław Narutowicz wybrał, że chce być Litwinem. My dzisiaj będziemy mówić o Gabrielu Narutowiczu, który został później pierwszym prezydentem Polski. Wspomnę tylko, że ten jego brat czyli Stanisław Narutowicz ożenił się z kuzynką Piłsudskiego.
Ale my wróćmy do Gabriela Narutowicza. Z kim się on ożenił?
Gabriel Narutowicz bardzo dobrze się uczył. Najbardziej lubił matematykę i fizykę. Wyjechał do Szwajcarii i tam studiował na politechnice w Zurichu. Nie przestał jednak pomagać Polakom. W tamtym czasie nie było Polski, a na Litwie gdzie mieszkał rządził car czyli rosyjski król. Narutowicz pomagał Polakom ściganym przez carat. Gdy władze rosyjskie się o tym dowiedziały chciały też aresztować jego i dlatego nie mógł wrócić do Polski.
Gabriel Narutowicz po ukończeniu studiów został inżynierem. Zbudował osiem hydroelektrownii w Szwajcarii, w Austrii, we Francji, we Włoszech oraz w Hiszpanii.
Tak więc Narutowicz budował hydroelektrownie, był profesorem na politechnice w Zurichu. Ale gdy tylko Polska odzyskała niepodległość wrócił do kraju i zaczął pomagać. Był najpierw ministrem robót publicznych i chciał także w Polsce zbudować hydroelektrownię. Później został ministrem spraw zagranicznych.
9 grudnia został wybrany na prezydenta.
Niestety dużo ludzi mówiło, że on nie jest Polakiem. Mówili jeszcze dużo innych złych rzeczy, które wszystkie były nieprawdziwe. Wszystko to słyszał pewien pan i uwierzył, że Gabriel Narutowicz był złym człowiekiem.
Gabriel Narutowicz był prezydentem dopiero 7 dni. Pojechał do galerii oglądać obrazy. Gdy oglądał jeden z nich zatytułowany “Szron” ktoś do niego strzelił.
Czego się nauczyliśmy dzisiaj?
Gabriel Narutowicz urodził się na Litwie pod zaborem rosyjskim. Jego ojciec był powstańcem styczniowym. Gabriel Narutowicz studiował i pracował w Szwajcarii. Zbudował wiele hydroelektrownii. Później był ministrem, a na koniec pierwszym prezydentem.
W notatkach na naszej stronie możecie zobaczyć ten obraz “Szron”. Zapraszam do wspierania naszego podkastu na patronite. Niedawno wypuściliśmy też nową audycję. Angielski wg dzieci. Ta nowa audycja jest podobna do tej. Tutaj dzieci uczą historii, a w tej nowej dzieci uczą angielskiego. Jeżeli chcielibyście uczyć się także angielskiego to zapraszamy. Link do tej nowej audycji będzie w notatkach.
Angielski wg Dzieci:
https://www.spreaker.com/show/angielski-wg-dzieci
48 - Paderewski
2019-02-01 13:03:03
Ta muzyka, którą słyszeliście na początku została napisana przez Ignacego Paderewskiego. Był to najsłynniejszy muzyk w tamtych czasach i to najsłynniejszy nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Gdy jednak Polska odzyskała niepodległość to on wrócił i zamiast grać zajmował się wszystkim co było potrzebne dla Polski. Polska była dla niego ważniejsza niż jego kariera muzyczna. Ale zacznijmy od początku. Kim był Ignacy Paderewski? Paderewski urodził się w 1860 roku. Matka zmarła kilka miesięcy po jego narodzinach. Gdy miał 3 lata ojciec wziął udział w powstaniu styczniowym i później siedział przez rok w więzieniu. W tym czasie małym Ignacym i jego starszą siostrą Antoniną zajmowała się ciotka. O powstaniu styczniowym mówiliśmy w odcinku 45. Wybuchło ono 22 stycznia 1863 z powodu branki. Ignacy Paderewski już jak był mały lubił grać na starym rodzinnym fortepianie. Później uczył się w tej samej szkole muzycznej, którą wcześniej ukończył inny znany polski kompozytor Fryderyk Chopin. Po ukończeniu szkoły Paderewski miał mało pieniędzy. Na szczęście spotkał w Zakopanem sławną aktorkę Helenę Modrzejewską. Ona zorganizowała dla niego koncert na którym zarobił wystarczająco pieniędzy, aby dalej się kształcić w Wiedniu. Później rozpoczął swoją karierę i stał się sławny. Grał koncert dla królowej Wielkiej Brytanii Wiktorii oraz dla prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona. Ale na tych koncertach nie tylko zarabiał pieniądze. Paderewski przed każdym koncertem przemawiał o niepodległości Polski. Rozmawiał też z prezydentem Wilsonem, aby powstała Polska. Jednak grał on tak dużo, że naderwał sobie ścięgna w rękach i nie mógł grać. Podczas koncertowania w USA doznał kontuzji dłoni, myślał nawet o zakończeniu kariery. Sprawność dłoni przywrócił mu Friedrich Lange – pionier niemieckiej chirurgii w Stanach. W odcinku 44 o powstaniu wielkopolskim mówiliśmy o tym, że był on tak popularny jak dzisiaj Justin Biber, Selena Gomez, Eda Sheeran czy Ariana Grande. W 1918 roku zakończyła się I wojna światowa. Zaczęła też powstawać Polska. Co zrobił Paderewski? Od razu przyjechał do Polski. Postanowił jechać przez Poznań, który wtedy nie był jeszcze polski. Swoim przyjazdem wywołał powstanie wielkopolskie, o którym mówiliśmy w odcinku 44. Mimo, że był chory i właśnie strzelano do niego z Poznania pojechał do Warszawy. Polska powstała, ale wiecie jaki był największy problem? Polacy wciąż się kłócili kto ma rządzić. Paderewski umiał ich pogodzić i został premierem. Było to trudne zadanie, bo Polacy byli podzieleni na wiele obozów. W następnym odcinku powiemy sobie o tym, że nawet z tego powodu doszło do zabicia pierwszego prezydenta Polski. Ale jak Paderewski został premierem umiał pogodzić wszystkich. Jednak później pojawiło się ważniejsze zadanie niż bycie premierem. Co mogło być ważniejszego? Paderewski pojechał na konferencję paryską na której został podpisany Traktat wersalski. Na tej konferencji ustalono kto jest winien I wojny światowej. Ustalono też jakie będą granice. To była bardzo ważna konferencja, bo tam wyznaczono też granice Polski. Na tej konferencji zdecydowano też, że Gdańsk nie będzie ani polski, ani niemieckie, ale że będzie Wolnym Miastem i w ten sposób miasto Gdańsk stało się jakby takim małym państwem. Kiedyś na pewno nagramy o tym odcinek. W każdym bądź razie na tą konferencję pojechał właśnie Paderewski. Czemu właśnie on musiał tam pojechać? Czy pamiętacie dla kogo on grał? Między innymi dla królowej Wiktorii i prezydenta Wilsona. Paderewski znał wielu polityków na tej konferencji i umiał negocjować dobre granice dla Polski. Niestety kiedy wyjechał w Polsce zdarzyło się coś okropnego. Zabito pierwszego prezydenta Polski Narutowicza. Być może gdyby Paderewski nie wyjechał umiałby ponownie pogodzić Polaków. O tym zabójstwie powiemy sobie w następnym odcinku.
Ta muzyka, którą słyszeliście na początku została napisana przez Ignacego Paderewskiego. Był to najsłynniejszy muzyk w tamtych czasach i to najsłynniejszy nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Gdy jednak Polska odzyskała niepodległość to on wrócił i zamiast grać zajmował się wszystkim co było potrzebne dla Polski. Polska była dla niego ważniejsza niż jego kariera muzyczna. Ale zacznijmy od początku. Kim był Ignacy Paderewski?
Paderewski urodził się w 1860 roku. Matka zmarła kilka miesięcy po jego narodzinach. Gdy miał 3 lata ojciec wziął udział w powstaniu styczniowym i później siedział przez rok w więzieniu. W tym czasie małym Ignacym i jego starszą siostrą Antoniną zajmowała się ciotka. O powstaniu styczniowym mówiliśmy w odcinku 45. Wybuchło ono 22 stycznia 1863 z powodu branki.
Ignacy Paderewski już jak był mały lubił grać na starym rodzinnym fortepianie. Później uczył się w tej samej szkole muzycznej, którą wcześniej ukończył inny znany polski kompozytor Fryderyk Chopin.
Po ukończeniu szkoły Paderewski miał mało pieniędzy. Na szczęście spotkał w Zakopanem sławną aktorkę Helenę Modrzejewską. Ona zorganizowała dla niego koncert na którym zarobił wystarczająco pieniędzy, aby dalej się kształcić w Wiedniu. Później rozpoczął swoją karierę i stał się sławny. Grał koncert dla królowej Wielkiej Brytanii Wiktorii oraz dla prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona. Ale na tych koncertach nie tylko zarabiał pieniądze.
Paderewski przed każdym koncertem przemawiał o niepodległości Polski. Rozmawiał też z prezydentem Wilsonem, aby powstała Polska.
Jednak grał on tak dużo, że naderwał sobie ścięgna w rękach i nie mógł grać.
Podczas koncertowania w USA doznał kontuzji dłoni, myślał nawet o zakończeniu kariery. Sprawność dłoni przywrócił mu Friedrich Lange – pionier niemieckiej chirurgii w Stanach.
W odcinku 44 o powstaniu wielkopolskim mówiliśmy o tym, że był on tak popularny jak dzisiaj Justin Biber, Selena Gomez, Eda Sheeran czy Ariana Grande.
W 1918 roku zakończyła się I wojna światowa. Zaczęła też powstawać Polska. Co zrobił Paderewski? Od razu przyjechał do Polski. Postanowił jechać przez Poznań, który wtedy nie był jeszcze polski.
Swoim przyjazdem wywołał powstanie wielkopolskie, o którym mówiliśmy w odcinku 44.
Mimo, że był chory i właśnie strzelano do niego z Poznania pojechał do Warszawy. Polska powstała, ale wiecie jaki był największy problem? Polacy wciąż się kłócili kto ma rządzić. Paderewski umiał ich pogodzić i został premierem.
Było to trudne zadanie, bo Polacy byli podzieleni na wiele obozów. W następnym odcinku powiemy sobie o tym, że nawet z tego powodu doszło do zabicia pierwszego prezydenta Polski. Ale jak Paderewski został premierem umiał pogodzić wszystkich.
Jednak później pojawiło się ważniejsze zadanie niż bycie premierem. Co mogło być ważniejszego?
Paderewski pojechał na konferencję paryską na której został podpisany Traktat wersalski. Na tej konferencji ustalono kto jest winien I wojny światowej. Ustalono też jakie będą granice. To była bardzo ważna konferencja, bo tam wyznaczono też granice Polski. Na tej konferencji zdecydowano też, że Gdańsk nie będzie ani polski, ani niemieckie, ale że będzie Wolnym Miastem i w ten sposób miasto Gdańsk stało się jakby takim małym państwem. Kiedyś na pewno nagramy o tym odcinek. W każdym bądź razie na tą konferencję pojechał właśnie Paderewski. Czemu właśnie on musiał tam pojechać? Czy pamiętacie dla kogo on grał? Między innymi dla królowej Wiktorii i prezydenta Wilsona. Paderewski znał wielu polityków na tej konferencji i umiał negocjować dobre granice dla Polski.
Niestety kiedy wyjechał w Polsce zdarzyło się coś okropnego. Zabito pierwszego prezydenta Polski Narutowicza. Być może gdyby Paderewski nie wyjechał umiałby ponownie pogodzić Polaków. O tym zabójstwie powiemy sobie w następnym odcinku.
Paderewski urodził się w 1860 roku. Matka zmarła kilka miesięcy po jego narodzinach. Gdy miał 3 lata ojciec wziął udział w powstaniu styczniowym i później siedział przez rok w więzieniu. W tym czasie małym Ignacym i jego starszą siostrą Antoniną zajmowała się ciotka. O powstaniu styczniowym mówiliśmy w odcinku 45. Wybuchło ono 22 stycznia 1863 z powodu branki.
Ignacy Paderewski już jak był mały lubił grać na starym rodzinnym fortepianie. Później uczył się w tej samej szkole muzycznej, którą wcześniej ukończył inny znany polski kompozytor Fryderyk Chopin.
Po ukończeniu szkoły Paderewski miał mało pieniędzy. Na szczęście spotkał w Zakopanem sławną aktorkę Helenę Modrzejewską. Ona zorganizowała dla niego koncert na którym zarobił wystarczająco pieniędzy, aby dalej się kształcić w Wiedniu. Później rozpoczął swoją karierę i stał się sławny. Grał koncert dla królowej Wielkiej Brytanii Wiktorii oraz dla prezydenta Stanów Zjednoczonych Woodrowa Wilsona. Ale na tych koncertach nie tylko zarabiał pieniądze.
Paderewski przed każdym koncertem przemawiał o niepodległości Polski. Rozmawiał też z prezydentem Wilsonem, aby powstała Polska.
Jednak grał on tak dużo, że naderwał sobie ścięgna w rękach i nie mógł grać.
Podczas koncertowania w USA doznał kontuzji dłoni, myślał nawet o zakończeniu kariery. Sprawność dłoni przywrócił mu Friedrich Lange – pionier niemieckiej chirurgii w Stanach.
W odcinku 44 o powstaniu wielkopolskim mówiliśmy o tym, że był on tak popularny jak dzisiaj Justin Biber, Selena Gomez, Eda Sheeran czy Ariana Grande.
W 1918 roku zakończyła się I wojna światowa. Zaczęła też powstawać Polska. Co zrobił Paderewski? Od razu przyjechał do Polski. Postanowił jechać przez Poznań, który wtedy nie był jeszcze polski.
Swoim przyjazdem wywołał powstanie wielkopolskie, o którym mówiliśmy w odcinku 44.
Mimo, że był chory i właśnie strzelano do niego z Poznania pojechał do Warszawy. Polska powstała, ale wiecie jaki był największy problem? Polacy wciąż się kłócili kto ma rządzić. Paderewski umiał ich pogodzić i został premierem.
Było to trudne zadanie, bo Polacy byli podzieleni na wiele obozów. W następnym odcinku powiemy sobie o tym, że nawet z tego powodu doszło do zabicia pierwszego prezydenta Polski. Ale jak Paderewski został premierem umiał pogodzić wszystkich.
Jednak później pojawiło się ważniejsze zadanie niż bycie premierem. Co mogło być ważniejszego?
Paderewski pojechał na konferencję paryską na której został podpisany Traktat wersalski. Na tej konferencji ustalono kto jest winien I wojny światowej. Ustalono też jakie będą granice. To była bardzo ważna konferencja, bo tam wyznaczono też granice Polski. Na tej konferencji zdecydowano też, że Gdańsk nie będzie ani polski, ani niemieckie, ale że będzie Wolnym Miastem i w ten sposób miasto Gdańsk stało się jakby takim małym państwem. Kiedyś na pewno nagramy o tym odcinek. W każdym bądź razie na tą konferencję pojechał właśnie Paderewski. Czemu właśnie on musiał tam pojechać? Czy pamiętacie dla kogo on grał? Między innymi dla królowej Wiktorii i prezydenta Wilsona. Paderewski znał wielu polityków na tej konferencji i umiał negocjować dobre granice dla Polski.
Niestety kiedy wyjechał w Polsce zdarzyło się coś okropnego. Zabito pierwszego prezydenta Polski Narutowicza. Być może gdyby Paderewski nie wyjechał umiałby ponownie pogodzić Polaków. O tym zabójstwie powiemy sobie w następnym odcinku.
47 - Bitwa warszawska albo Cud nad Wisłą
2019-01-21 13:03:16
Czy słyszeliście kiedyś o “Cudzie nad Wisłą”? Tym cudem była bitwa warszawska. Jak do niej doszło i dlaczego jest nazywana “cudem”? Jak pewnie pamiętacie Polska odrodziła się po 123 latach zaborów. Odrodziła się 11 listopada 1918 roku. Tak więc gdy doszło do bitwy warszawskiej w 1920 roku Polska miała niecałe dwa latka. Gdy wybuchła wojna polsko-rosyjska na początku wygrywali Polacy i Polska robiła się coraz większa. Robiła się większa, bo polskie wojsko zdobywało coraz więcej terenu. Jednak później zaczęli wygrywać Rosjanie i Polska zacząła się robić coraz mniejsza. Gdy Rosjanie zdobyli już dużą część Polski stanęli pod Warszawą. Polacy bronili swojej stolicy czyli właśnie Warszawy i właśnie ta bitwa jest nazywana bitwą warszawską. Trwała od 13 do 25 sierpnia 1920 czyli około 13 dni. Ale zanim przejdziemy do samej bitwy musimy sobie powiedzieć trochę o polskich rzekach. Czy wiecie jaka jest najdłuższa rzeka w Polsce. To Wisła. Przepływa ona między innymi przez Kraków, Warszawę, Toruń i Gdańsk. Do Wisły dopływają inne małe rzeki, np. z Bydgoszczy płynie rzeka Brda i ona wpada do Wisły. Te małe rzeki tak jak Brda dołączają się do Wisły i potem razem płyną. Brda wpada do Wisły z lewej strony czyli jest lewym dopływem. My dzisiaj powiemy sobie trochę o innym dopływie Wisły. Rzeka Wieprz jest prawym dopływem Wisły, tz., że wpada do niej, do Wisły z prawej strony. Dlaczego mówimy o tych rzekach podczas omawiania bitwy warszawskiej? Bitwa warszawska zaczęła się 13 sierpnia 1920 roku. Rosjanie zaatakowali Warszawę, która jest nad rzeką Wisłą. Polacy bronili Warszawy, a Rosjanie atakowali. Polacy jednak część swojego wojska schowali za Wieprzem, za rzeką Wieprzem. Gdy więc Rosjanie atakowali Warszawę wysyłali na nią coraz więcej sił. Zaczęli 13 sierpnia i przez 4 dni nie mogli zdobyć Warszawy. A wtedy 16 sierpnia Polacy uderzyli zza Wieprza. W ten sposób Rosjanie walczyli z Polakami broniącymi Warszawy, ale jednocześnie grupa zza Wieprza zaatakowała ich bok oraz tył. Rosjanie zaczęli więc uciekać i uciekli aż do Niemiec gdzie zostali internowani czyli poszli do takiego więzienia. Dzięki czemu Polacy wygrali? Polakom udało się złamać rosyjskie szyfry. Czy wiecie co to jest szyfr? Jest to taki tajny sposób mówienia. Rosjanie myśleli, że tylko oni rozumieją ten szyfr, ale Polakom udało się go złamać i mogli podsłuchiwać jak Rosjanie rozmawiają przez radio i mówią, gdzie będą się ruszać ich armie. Po drugie Polacy mieli samoloty, które latały na rozpoznanie, czyli sprawdzały, gdzie się ruszają rosyjskie wojska. Skąd Polacy mieli te samoloty? Między innymi ze zdobytego lotniska Ławica pod Poznaniem, o czym mówiliśmy w odcinku 46. Następny odcinek będzie poświęcony Paderewskiemu. Może pamiętacie go z odcinka 44. Jego przyjazd do Poznania spowodował wybuch powstania wielkopolskiego. Paderewski zorganizował amerykańskich lotników, którzy chcieli walczyć dla Polski i jej pomóc. Ci lotnicy także walczyli podczas wojny polsko-bolszewickiej czyli wojny polsko-rosyjskiej. Ten oddział nazywał się 7 Eskadra Myśliwska im. Tadeusza Kościuszki. Dlaczego Amerykanie chcieli walczyć w Polsce? Polacy tacy jak Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski. Amerykanie chcieli podziękować za tą pomoc i postanowili pomóc Polako tak jak kiedyś wcześniej Polacy pomogli Amerykanom. Tak więc Polacy wiedzieli, gdzie jest cała armia rosyjska i mogli ukryć część sił za Wieprzem. Czego się dzisiaj nauczyliśmy? Dzisiaj mówiliśmy o bitwie warszawskiej, którą nazywa się też “Cudem nad Wisłą”. 13 sierpnia Rosjanie zaatakowali Warszawę, której bronili Polacy. Część Polaków schowała się za rzeką Wieprz i 16 sierpnia 1920 roku uderzyli na tyły armii rosyjskiej. Uczyliśmy się też dzisiaj trochę o polskich rzekach. Najdłuższa polska rzeka to Wisła, przepływa ona przez Warszawę. Prawym dopływem Wisły jest rzeka Wieprz. Przy okazji jest taki wierszyk trudny do wymówienia. Ciekawe czy potrafilibyście powiedzieć słowa tego wiersza szybko? Jan Brzechwa - Nie pieprz Pietrze Nie pieprz, Pietrze, pieprzem wieprza, Wtedy szynka będzie lepsza. Właśnie po to wieprza pieprzę, Żeby mięso było lepsze. Ależ będzie gorsze, Pietrze, Kiedy w wieprza pieprz się wetrze! Błaga żona: Bądź już lepszy, Nie pieprz wieprza! A on pieprzy. To Piotrową tak zgniewało, Że wylała zupę całą, Piotr zaś poszedł wprost do Wieprza I utopił w Wieprzu wieprza.
Czy słyszeliście kiedyś o “Cudzie nad Wisłą”? Tym cudem była bitwa warszawska. Jak do niej doszło i dlaczego jest nazywana “cudem”?
Jak pewnie pamiętacie Polska odrodziła się po 123 latach zaborów. Odrodziła się 11 listopada 1918 roku. Tak więc gdy doszło do bitwy warszawskiej w 1920 roku Polska miała niecałe dwa latka.
Gdy wybuchła wojna polsko-rosyjska na początku wygrywali Polacy i Polska robiła się coraz większa. Robiła się większa, bo polskie wojsko zdobywało coraz więcej terenu. Jednak później zaczęli wygrywać Rosjanie i Polska zacząła się robić coraz mniejsza.
Gdy Rosjanie zdobyli już dużą część Polski stanęli pod Warszawą. Polacy bronili swojej stolicy czyli właśnie Warszawy i właśnie ta bitwa jest nazywana bitwą warszawską. Trwała od 13 do 25 sierpnia 1920 czyli około 13 dni.
Ale zanim przejdziemy do samej bitwy musimy sobie powiedzieć trochę o polskich rzekach. Czy wiecie jaka jest najdłuższa rzeka w Polsce. To Wisła. Przepływa ona między innymi przez Kraków, Warszawę, Toruń i Gdańsk. Do Wisły dopływają inne małe rzeki, np. z Bydgoszczy płynie rzeka Brda i ona wpada do Wisły. Te małe rzeki tak jak Brda dołączają się do Wisły i potem razem płyną. Brda wpada do Wisły z lewej strony czyli jest lewym dopływem. My dzisiaj powiemy sobie trochę o innym dopływie Wisły. Rzeka Wieprz jest prawym dopływem Wisły, tz., że wpada do niej, do Wisły z prawej strony. Dlaczego mówimy o tych rzekach podczas omawiania bitwy warszawskiej?
Bitwa warszawska zaczęła się 13 sierpnia 1920 roku. Rosjanie zaatakowali Warszawę, która jest nad rzeką Wisłą. Polacy bronili Warszawy, a Rosjanie atakowali. Polacy jednak część swojego wojska schowali za Wieprzem, za rzeką Wieprzem. Gdy więc Rosjanie atakowali Warszawę wysyłali na nią coraz więcej sił. Zaczęli 13 sierpnia i przez 4 dni nie mogli zdobyć Warszawy. A wtedy 16 sierpnia Polacy uderzyli zza Wieprza. W ten sposób Rosjanie walczyli z Polakami broniącymi Warszawy, ale jednocześnie grupa zza Wieprza zaatakowała ich bok oraz tył. Rosjanie zaczęli więc uciekać i uciekli aż do Niemiec gdzie zostali internowani czyli poszli do takiego więzienia.
Dzięki czemu Polacy wygrali? Polakom udało się złamać rosyjskie szyfry. Czy wiecie co to jest szyfr? Jest to taki tajny sposób mówienia. Rosjanie myśleli, że tylko oni rozumieją ten szyfr, ale Polakom udało się go złamać i mogli podsłuchiwać jak Rosjanie rozmawiają przez radio i mówią, gdzie będą się ruszać ich armie. Po drugie Polacy mieli samoloty, które latały na rozpoznanie, czyli sprawdzały, gdzie się ruszają rosyjskie wojska. Skąd Polacy mieli te samoloty? Między innymi ze zdobytego lotniska Ławica pod Poznaniem, o czym mówiliśmy w odcinku 46. Następny odcinek będzie poświęcony Paderewskiemu. Może pamiętacie go z odcinka 44. Jego przyjazd do Poznania spowodował wybuch powstania wielkopolskiego. Paderewski zorganizował amerykańskich lotników, którzy chcieli walczyć dla Polski i jej pomóc. Ci lotnicy także walczyli podczas wojny polsko-bolszewickiej czyli wojny polsko-rosyjskiej. Ten oddział nazywał się 7 Eskadra Myśliwska im. Tadeusza Kościuszki. Dlaczego Amerykanie chcieli walczyć w Polsce? Polacy tacy jak Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski. Amerykanie chcieli podziękować za tą pomoc i postanowili pomóc Polako tak jak kiedyś wcześniej Polacy pomogli Amerykanom.
Tak więc Polacy wiedzieli, gdzie jest cała armia rosyjska i mogli ukryć część sił za Wieprzem.
Czego się dzisiaj nauczyliśmy?
Dzisiaj mówiliśmy o bitwie warszawskiej, którą nazywa się też “Cudem nad Wisłą”.
13 sierpnia Rosjanie zaatakowali Warszawę, której bronili Polacy. Część Polaków schowała się za rzeką Wieprz i 16 sierpnia 1920 roku uderzyli na tyły armii rosyjskiej.
Uczyliśmy się też dzisiaj trochę o polskich rzekach. Najdłuższa polska rzeka to Wisła, przepływa ona przez Warszawę. Prawym dopływem Wisły jest rzeka Wieprz.
Przy okazji jest taki wierszyk trudny do wymówienia. Ciekawe czy potrafilibyście powiedzieć słowa tego wiersza szybko?
Jan Brzechwa - Nie pieprz Pietrze
Nie pieprz, Pietrze, pieprzem wieprza,
Wtedy szynka będzie lepsza.
Właśnie po to wieprza pieprzę,
Żeby mięso było lepsze.
Ależ będzie gorsze, Pietrze,
Kiedy w wieprza pieprz się wetrze!
Błaga żona: Bądź już lepszy,
Nie pieprz wieprza! A on pieprzy.
To Piotrową tak zgniewało,
Że wylała zupę całą,
Piotr zaś poszedł wprost do Wieprza
I utopił w Wieprzu wieprza.
Jak pewnie pamiętacie Polska odrodziła się po 123 latach zaborów. Odrodziła się 11 listopada 1918 roku. Tak więc gdy doszło do bitwy warszawskiej w 1920 roku Polska miała niecałe dwa latka.
Gdy wybuchła wojna polsko-rosyjska na początku wygrywali Polacy i Polska robiła się coraz większa. Robiła się większa, bo polskie wojsko zdobywało coraz więcej terenu. Jednak później zaczęli wygrywać Rosjanie i Polska zacząła się robić coraz mniejsza.
Gdy Rosjanie zdobyli już dużą część Polski stanęli pod Warszawą. Polacy bronili swojej stolicy czyli właśnie Warszawy i właśnie ta bitwa jest nazywana bitwą warszawską. Trwała od 13 do 25 sierpnia 1920 czyli około 13 dni.
Ale zanim przejdziemy do samej bitwy musimy sobie powiedzieć trochę o polskich rzekach. Czy wiecie jaka jest najdłuższa rzeka w Polsce. To Wisła. Przepływa ona między innymi przez Kraków, Warszawę, Toruń i Gdańsk. Do Wisły dopływają inne małe rzeki, np. z Bydgoszczy płynie rzeka Brda i ona wpada do Wisły. Te małe rzeki tak jak Brda dołączają się do Wisły i potem razem płyną. Brda wpada do Wisły z lewej strony czyli jest lewym dopływem. My dzisiaj powiemy sobie trochę o innym dopływie Wisły. Rzeka Wieprz jest prawym dopływem Wisły, tz., że wpada do niej, do Wisły z prawej strony. Dlaczego mówimy o tych rzekach podczas omawiania bitwy warszawskiej?
Bitwa warszawska zaczęła się 13 sierpnia 1920 roku. Rosjanie zaatakowali Warszawę, która jest nad rzeką Wisłą. Polacy bronili Warszawy, a Rosjanie atakowali. Polacy jednak część swojego wojska schowali za Wieprzem, za rzeką Wieprzem. Gdy więc Rosjanie atakowali Warszawę wysyłali na nią coraz więcej sił. Zaczęli 13 sierpnia i przez 4 dni nie mogli zdobyć Warszawy. A wtedy 16 sierpnia Polacy uderzyli zza Wieprza. W ten sposób Rosjanie walczyli z Polakami broniącymi Warszawy, ale jednocześnie grupa zza Wieprza zaatakowała ich bok oraz tył. Rosjanie zaczęli więc uciekać i uciekli aż do Niemiec gdzie zostali internowani czyli poszli do takiego więzienia.
Dzięki czemu Polacy wygrali? Polakom udało się złamać rosyjskie szyfry. Czy wiecie co to jest szyfr? Jest to taki tajny sposób mówienia. Rosjanie myśleli, że tylko oni rozumieją ten szyfr, ale Polakom udało się go złamać i mogli podsłuchiwać jak Rosjanie rozmawiają przez radio i mówią, gdzie będą się ruszać ich armie. Po drugie Polacy mieli samoloty, które latały na rozpoznanie, czyli sprawdzały, gdzie się ruszają rosyjskie wojska. Skąd Polacy mieli te samoloty? Między innymi ze zdobytego lotniska Ławica pod Poznaniem, o czym mówiliśmy w odcinku 46. Następny odcinek będzie poświęcony Paderewskiemu. Może pamiętacie go z odcinka 44. Jego przyjazd do Poznania spowodował wybuch powstania wielkopolskiego. Paderewski zorganizował amerykańskich lotników, którzy chcieli walczyć dla Polski i jej pomóc. Ci lotnicy także walczyli podczas wojny polsko-bolszewickiej czyli wojny polsko-rosyjskiej. Ten oddział nazywał się 7 Eskadra Myśliwska im. Tadeusza Kościuszki. Dlaczego Amerykanie chcieli walczyć w Polsce? Polacy tacy jak Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski. Amerykanie chcieli podziękować za tą pomoc i postanowili pomóc Polako tak jak kiedyś wcześniej Polacy pomogli Amerykanom.
Tak więc Polacy wiedzieli, gdzie jest cała armia rosyjska i mogli ukryć część sił za Wieprzem.
Czego się dzisiaj nauczyliśmy?
Dzisiaj mówiliśmy o bitwie warszawskiej, którą nazywa się też “Cudem nad Wisłą”.
13 sierpnia Rosjanie zaatakowali Warszawę, której bronili Polacy. Część Polaków schowała się za rzeką Wieprz i 16 sierpnia 1920 roku uderzyli na tyły armii rosyjskiej.
Uczyliśmy się też dzisiaj trochę o polskich rzekach. Najdłuższa polska rzeka to Wisła, przepływa ona przez Warszawę. Prawym dopływem Wisły jest rzeka Wieprz.
Przy okazji jest taki wierszyk trudny do wymówienia. Ciekawe czy potrafilibyście powiedzieć słowa tego wiersza szybko?
Jan Brzechwa - Nie pieprz Pietrze
Nie pieprz, Pietrze, pieprzem wieprza,
Wtedy szynka będzie lepsza.
Właśnie po to wieprza pieprzę,
Żeby mięso było lepsze.
Ależ będzie gorsze, Pietrze,
Kiedy w wieprza pieprz się wetrze!
Błaga żona: Bądź już lepszy,
Nie pieprz wieprza! A on pieprzy.
To Piotrową tak zgniewało,
Że wylała zupę całą,
Piotr zaś poszedł wprost do Wieprza
I utopił w Wieprzu wieprza.