Łukasz Bzura W_CZYTANY - Klasyka literatury dla dzieci

Zrealizowano w ramach programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci. Podcast W_CZYTANY ma na celu prezentację największych dzieł literatury dziecięcej, inicjację literacką dziecka, upowszechnianie klasycznej narodowej i światowej literatury dziecięcej, edukację w zakresie przybliżania historii rozwoju języka polskiego, popularyzację cyfrowych mediów wśród najmłodszych, a przede wszystkim rekonstrukcję kodów kulturowo - społecznych w komunikacji międzypokoleniowej. Audycje podcastu będą zawierać realizacje autorów najwybitniejszych twórców literatury dzieci

Link RSS Link do katalogu Numer katalogowy: 5593 Wesprzyj dobrym słowem
Udostępnij
Kategorie:
Dzieci i rodzina

Odcinki od najnowszych:

STANISŁAW TREMBECKI Myszka, kot i kogut
2020-07-29 21:00:00

Coby to była za szkoda! O mało nie zginęła jedna myszka młoda, szczera, prosta, niewinna... Przypadek ją zbawił. To, co ona swej matce, ja wam będę prawił. »Rzuciwszy naszych kryjówek głębiny, dopadłam jednej zielonej równiny, dyrdając, jako szczurek, kiedy sadło śledzi, patrzę, aliści dwoje zwierząt siedzi. Jeden z nich trochę dalej z milczeniem przystojnem łagodny i uniżony, drugi zaś zdał mi się być burdą niespokojnym, w żółtym bucie z ostrogą chodził napuszony. Ogon zadarł do góry, lśniącemi błyskotał pióry, głos przeraźliwy, na łbie mięsa kawał, jak gdyby kto powykrawał. Ręce miał, któremi się sam po bokach śmigał, albo na powietrze dźwigał. Ja, lubo z łaski Boskiej dosyć jestem śmiała, ażem mu srodze naklęła, bo mnie z strachu drżączka wzięła, jak się wziął tłuc z tartasem obrzydły krzykała. Uciekłam tedy do jamy; bez niego byłabym się z zwierzątkiem poznała, co kożuszek z ogonkiem ma, tak jak my mamy, minka jego nie nadęta i choć ma bystre ślepięta dziwnie mi się z skromnego wejrzenia spodobał. Jak nasze, taką samą robotą ma uszka, coś go w nie ukąsiło, bo się łapką skrobał. Szłam go poiskać, lecz mi zabronił ten drugi tej przyjacielskiej usługi, kiedy nagłego narobił łoskotu, krzyknąwszy z gniewem: »kto to tu, kto to tu?!« »Stój — rzecze matka — córko moja luba, aż mrowie przechodzi po mnie... Wieszli, jak się ten zowie, co tak siedział skromnie: Kot bestyja, rodzaju naszego zaguba; ten drugi był to kogut: groźba jego pusta i przyjdą może te czasy, że z jego ciała będziem jeść frykasy, a zaś kot może nas schrusta. Strzeż się tego skromnisia, proszę cię jedynie, i tę zdrową maksymę w twej pamięci napisz: nie sądź nikogo po minie, bo się w sądzeniu poszkapisz«. SŁOWNICZEK  ALIŚCI - A JEDNAK DYRDAJĄC - BIEC MAŁYMI KROCZKAMI BURDA - AWANTURNIK TARTAS -HAŁAS WIESZLI?- CZY WIESZ? SCHRUSTA - SCHRUPIE, ZJE POSZKAPISZ- POMYLISZ

Coby to była za szkoda!
O mało nie zginęła jedna myszka młoda,
szczera, prosta, niewinna... Przypadek ją zbawił.
To, co ona swej matce, ja wam będę prawił.
»Rzuciwszy naszych kryjówek głębiny,
dopadłam jednej zielonej równiny,
dyrdając, jako szczurek, kiedy sadło śledzi,
patrzę, aliści dwoje zwierząt siedzi.
Jeden z nich trochę dalej z milczeniem przystojnem
łagodny i uniżony,
drugi zaś zdał mi się być burdą niespokojnym,
w żółtym bucie z ostrogą chodził napuszony.
Ogon zadarł do góry,
lśniącemi błyskotał pióry,

głos przeraźliwy, na łbie mięsa kawał,
jak gdyby kto powykrawał.
Ręce miał, któremi się sam po bokach śmigał,
albo na powietrze dźwigał.
Ja, lubo z łaski Boskiej dosyć jestem śmiała,
ażem mu srodze naklęła,
bo mnie z strachu drżączka wzięła,
jak się wziął tłuc z tartasem obrzydły krzykała.
Uciekłam tedy do jamy;
bez niego byłabym się z zwierzątkiem poznała,
co kożuszek z ogonkiem ma, tak jak my mamy,
minka jego nie nadęta
i choć ma bystre ślepięta
dziwnie mi się z skromnego wejrzenia spodobał.
Jak nasze, taką samą robotą ma uszka,
coś go w nie ukąsiło, bo się łapką skrobał.
Szłam go poiskać, lecz mi zabronił ten drugi
tej przyjacielskiej usługi,
kiedy nagłego narobił łoskotu,
krzyknąwszy z gniewem: »kto to tu, kto to tu?!«
»Stój — rzecze matka — córko moja luba,
aż mrowie przechodzi po mnie...
Wieszli, jak się ten zowie, co tak siedział skromnie:
Kot bestyja, rodzaju naszego zaguba;
ten drugi był to kogut: groźba jego pusta
i przyjdą może te czasy,
że z jego ciała będziem jeść frykasy,
a zaś kot może nas schrusta.
Strzeż się tego skromnisia, proszę cię jedynie,
i tę zdrową maksymę w twej pamięci napisz:
nie sądź nikogo po minie,
bo się w sądzeniu poszkapisz«.

SŁOWNICZEK 

ALIŚCI - A JEDNAK

DYRDAJĄC - BIEC MAŁYMI KROCZKAMI

BURDA - AWANTURNIK

TARTAS -HAŁAS

WIESZLI?- CZY WIESZ?

SCHRUSTA - SCHRUPIE, ZJE

POSZKAPISZ- POMYLISZ

WACŁAW POTOCKI Każdej matce jej dzieci najpiękniejsze
2020-07-25 15:00:00

KAŻDEJ MATCE JEJ DZIECI NAJPIĘKNIEJSZE. Widząc sowa jastrząba, że na obłow leci »Braciszku, waruj że mi«, rzecze, »pojeść dzieci. A pamiętaj, żebyś się nie omylił w łowie: ze wszystkich ptasząt będą najpiękniejsze sowie«. Nie wymawia się jastrząb, bo słuszną rzecz słyszy: z tym on na ptaki, ona leciała na myszy. Toż gdy lotem nad puszczą krąży niedościgłem widzi zieloną żołnę, widzi czyża z szczygłem, szaromodre grzywacze, purpurowe gile, i, jako na siostrzeńców, patrzy na nich mile. Oczy napasł, garła nic. Kiedy w bliskim drzewie młodych sowiąt postrzeże: »wej«, rzecze, »nagroda Zawsze płaci pobożność. Puszczać się jej szkoda«. Toż jedne do gardziela drobnym tka kawałkiem, drugie dzieciom na gniazdo w szponach niesie całkiem. W kilka dni potem, skoro onęż potka sowę: »A także to, braciszku, trzymają umowę?« A ów: »Nie trzeba na mnie swojej walić winy, rzekłaś: co najpiękniejsze — moje mijaj syny«. SŁOWNICZEK WKRÓTCE

KAŻDEJ MATCE JEJ DZIECI NAJPIĘKNIEJSZE.

Widząc sowa jastrząba, że na obłow leci
»Braciszku, waruj że mi«, rzecze, »pojeść dzieci.
A pamiętaj, żebyś się nie omylił w łowie:
ze wszystkich ptasząt będą najpiękniejsze sowie«.
Nie wymawia się jastrząb, bo słuszną rzecz słyszy:
z tym on na ptaki, ona leciała na myszy.
Toż gdy lotem nad puszczą krąży niedościgłem
widzi zieloną żołnę, widzi czyża z szczygłem,
szaromodre grzywacze, purpurowe gile,
i, jako na siostrzeńców, patrzy na nich mile.
Oczy napasł, garła nic. Kiedy w bliskim drzewie
młodych sowiąt postrzeże: »wej«, rzecze, »nagroda
Zawsze płaci pobożność. Puszczać się jej szkoda«.

Toż jedne do gardziela drobnym tka kawałkiem,
drugie dzieciom na gniazdo w szponach niesie całkiem.
W kilka dni potem, skoro onęż potka sowę:
»A także to, braciszku, trzymają umowę?«
A ów: »Nie trzeba na mnie swojej walić winy,
rzekłaś: co najpiękniejsze — moje mijaj syny«.

SŁOWNICZEK WKRÓTCE

WACŁAW POTOCKI Wet za wet
2020-07-25 14:00:00

WET ZA WET. Przyszedł bocian na obiad proszony do liszki. Dała kaszę na talerz, poziera gość łyżki, bo nosem, jako szydłem, nic jej nie uczyni. Tymczasem talerz z kaszą zliże gospodyni. Dziękuje za cześć, chcąc wet bocian oddać wetem, prosi, żeby też jego nie gardzić bankietem. Uwarzywszy takiejże kasze, postawi ją przed lisem, nalawszy dzban z długą, cienką szyją, gdzie gospodarz aż do dna nos po oczy wtyka, a gość liże po wierzchu dzban krajem języka. Nie tak nazbyt konceptom chytry ufaj lisie, kiedy zaprosisz gości, dajże im na misie, żeby cię kiedy, tego przykładem bociana, (choć ptak szczyry i prosty), nie karmiono z dzbana...

WET ZA WET.

Przyszedł bocian na obiad proszony do liszki.
Dała kaszę na talerz, poziera gość łyżki,
bo nosem, jako szydłem, nic jej nie uczyni.
Tymczasem talerz z kaszą zliże gospodyni.
Dziękuje za cześć, chcąc wet bocian oddać wetem,
prosi, żeby też jego nie gardzić bankietem.
Uwarzywszy takiejże kasze, postawi ją
przed lisem, nalawszy dzban z długą, cienką szyją,
gdzie gospodarz aż do dna nos po oczy wtyka,
a gość liże po wierzchu dzban krajem języka.
Nie tak nazbyt konceptom chytry ufaj lisie,
kiedy zaprosisz gości, dajże im na misie,
żeby cię kiedy, tego przykładem bociana,
(choć ptak szczyry i prosty), nie karmiono z dzbana...

WACŁAW POTOCKI Figiel pies
2020-07-25 13:00:00

Figiel pies. Dał mi ksiądz psa i rzeczą Figla i przezwiskiem. Coś kazał z ziemie, z wody, wszytko znosił pyskiem, Czapki na głowie, w ścienie doskakiwał noża, Służył, krzykał a w drodze stanął mi za stroża, Rozumiał obiecadło i pewne sylaby,        Pyska na chleb, za zdrowie nie otworzył baby, Ażeś mu pannę wspomniał, umiał rożne szprince, Nie mogł zginąć, bo wszytkie pamiętał gościńce, Figiel a figiel cały, pannom chustki kradał, Ze wszytkimi sztukami tylko, że nie gadał.        Trafiło się, żem w dom swoj zaprosił sąsiadow, Więc to, co do ziemiańskich należy obiadow, Kucharz gotuje: mięsa, zwierzyny i ptaki, Panna: mleczka, papinki i insze przysmaki, Żeby i syty znalazł co jeść z apetytem.        A to wszytko do sklepu wniesiono z korytem. Patrzcież, co Figiel zrobił. Zakradszy się skrycie, Jedno zepsował, drugie pojadł na korycie, Jabłka tylko zostawił same a orzechy. Co gdy powiadam gościom swym, nie bez uciechy,       20 Aż żona moja w słusznym odpowieda gniewie: Odfiglowano mu też, bo wisi na drzewie. Nie nadają się, rzekę, skwapliwe dekrety, Niechajby był przynajmniej strawił nocne wety. SŁOWNICZEK WKRÓTCE

Figiel pies.

Dał mi ksiądz psa i rzeczą Figla i przezwiskiem.
Coś kazał z ziemie, z wody, wszytko znosił pyskiem,
Czapki na głowie, w ścienie doskakiwał noża,
Służył, krzykał a w drodze stanął mi za stroża,
Rozumiał obiecadło i pewne sylaby,       
Pyska na chleb, za zdrowie nie otworzył baby,
Ażeś mu pannę wspomniał, umiał rożne szprince,
Nie mogł zginąć, bo wszytkie pamiętał gościńce,
Figiel a figiel cały, pannom chustki kradał,
Ze wszytkimi sztukami tylko, że nie gadał.       

Trafiło się, żem w dom swoj zaprosił sąsiadow,
Więc to, co do ziemiańskich należy obiadow,
Kucharz gotuje: mięsa, zwierzyny i ptaki,
Panna: mleczka, papinki i insze przysmaki,
Żeby i syty znalazł co jeść z apetytem.       
A to wszytko do sklepu wniesiono z korytem.
Patrzcież, co Figiel zrobił. Zakradszy się skrycie,
Jedno zepsował, drugie pojadł na korycie,
Jabłka tylko zostawił same a orzechy.
Co gdy powiadam gościom swym, nie bez uciechy,       20
Aż żona moja w słusznym odpowieda gniewie:
Odfiglowano mu też, bo wisi na drzewie.
Nie nadają się, rzekę, skwapliwe dekrety,
Niechajby był przynajmniej strawił nocne wety.

SŁOWNICZEK WKRÓTCE

SEBASTYAN KLONOWICZ Niedoperz, Nurek i Kierz Jeżynowy
2020-07-25 12:00:00

NIEDOPERZ, NUREK I KIERZ JEŻYNOWY. Nie bądź jako trzej towarzysze oni, co handlowali z sobą w jednej toni: Niedoperz, Nurek, z nimi kupiec nowy Kierz jeżynowy. Niedoperz wiele napożyczał worów pełnych pieniędzy u swych kredytorów, nurek też sobie wyborgował mnogich klejnotów drogich. Nabrał na srogi zapis pan Jeżyna postawów sukna, co więc nie nowina, to wszystko w jeden przeważna drużyna okręt włożyła. Na ich nieszczęście przyszedł wiatr przeciwny, rozbił im okręt. Tam frasunek dziwny przyszedł tak nagle na one spólniki: zmylił im szyki. Niedoperz gdy tam stracił główną sumę, odmienił wnetże onę swoję dumę, chroni się wednie swego kredytora, czeka wieczora. Strzeże się zawsze Wójtowskiego sługi, by go nie pozwał do prawa o długi. Więc przez cały dzień, bojąc się popłochu, siedzi w maclochu. Nurek, bojąc się też prawnych kłopotów, zawsze na wodzie szuka swych klejnotów; nurza się do dna, zaniechawszy chluby, szuka swej zguby. Jeżynowy Kierz, wetując swej straty, hamuje ludzi, chwyta ich za szaty: »Chodzisz, pry, z mego sukna w nowej szacie, spraw mi się, bracie«. A tak byś nie był, szyprze, Nurkiem owym i Niedoperzem i Krzem jeżynowym, spuszczaj swe własne i to się dzierż miary, kładąc towary. Po mału tedy do szczęścia przystępuj, a szukając go, z granic nie występuj, wszak powiedają, iż kto napomalej, ten zajdzie dalej. SŁOWNICZEK WKRÓTCE

NIEDOPERZ, NUREK I KIERZ JEŻYNOWY.

Nie bądź jako trzej towarzysze oni,
co handlowali z sobą w jednej toni:
Niedoperz, Nurek, z nimi kupiec nowy
Kierz jeżynowy.

Niedoperz wiele napożyczał worów
pełnych pieniędzy u swych kredytorów,
nurek też sobie wyborgował mnogich
klejnotów drogich.

Nabrał na srogi zapis pan Jeżyna
postawów sukna, co więc nie nowina,
to wszystko w jeden przeważna drużyna
okręt włożyła.

Na ich nieszczęście przyszedł wiatr przeciwny,
rozbił im okręt. Tam frasunek dziwny

przyszedł tak nagle na one spólniki:
zmylił im szyki.

Niedoperz gdy tam stracił główną sumę,
odmienił wnetże onę swoję dumę,
chroni się wednie swego kredytora,
czeka wieczora.

Strzeże się zawsze Wójtowskiego sługi,
by go nie pozwał do prawa o długi.
Więc przez cały dzień, bojąc się popłochu,
siedzi w maclochu.

Nurek, bojąc się też prawnych kłopotów,
zawsze na wodzie szuka swych klejnotów;
nurza się do dna, zaniechawszy chluby,
szuka swej zguby.

Jeżynowy Kierz, wetując swej straty,
hamuje ludzi, chwyta ich za szaty:
»Chodzisz, pry, z mego sukna w nowej szacie,
spraw mi się, bracie«.

A tak byś nie był, szyprze, Nurkiem owym
i Niedoperzem i Krzem jeżynowym,
spuszczaj swe własne i to się dzierż miary,
kładąc towary.

Po mału tedy do szczęścia przystępuj,
a szukając go, z granic nie występuj,
wszak powiedają, iż kto napomalej,
ten zajdzie dalej.

SŁOWNICZEK WKRÓTCE

MARCIN BŁAŻEWSKI O musze
2020-07-22 15:00:00

Głową muru nie przebijesz. LXVII. O MUSZE. Mucha głodna, gdy garniec mięsa obaczyła stojącego u ognia, na nie się spuściła, to mięsa, to polewki co raz pożywając, a potrzebie żołądka swego dogadzając. I tak się pożądanej potrawy objadła, że co raz chcąc wylecieć, znowu w garniec wpadła. Wtym widząc śmierć przed sobą nic nic styskowała, na onę przeszłą rozkosz miłe wspominała, jako tam z wielkim smakiem i jadła i piła, przetoż i śmierć cierpliwie tamże też znosiła. Tak, jeśli się nam długo szczęśliwie powodzi, nie mamy też narzekać, gdy zasię przychodzi kłopot jaki. Uporem żaden nie utyje, ani głową, mój bracie, muru nie przebije.

Głową muru nie przebijesz.
LXVII. O MUSZE.

Mucha głodna, gdy garniec mięsa obaczyła
stojącego u ognia, na nie się spuściła,
to mięsa, to polewki co raz pożywając,
a potrzebie żołądka swego dogadzając.
I tak się pożądanej potrawy objadła,
że co raz chcąc wylecieć, znowu w garniec wpadła.
Wtym widząc śmierć przed sobą nic nic styskowała,
na onę przeszłą rozkosz miłe wspominała,
jako tam z wielkim smakiem i jadła i piła,
przetoż i śmierć cierpliwie tamże też znosiła.
Tak, jeśli się nam długo szczęśliwie powodzi,
nie mamy też narzekać, gdy zasię przychodzi
kłopot jaki. Uporem żaden nie utyje,
ani głową, mój bracie, muru nie przebije.

KRZYSZTOF NIEMIRYCZ Małpa i delfin
2020-07-22 14:00:00

MAŁPA I DELFIN. Świadczą to o delfinach dawne historyje, że człowiekowi są tak przyjaznemi, że gdy się z ludźmi okręt więc rozbije, biorą ich na się i w brzeg płyną z niemi... Doznał tej po nich ludzkości on sławny Muzyk w starożytności Arion, gdy go w Port Lacedemony Delfinów hufiec cały conwojował jakoby był z nimi w bractwie, a on im Lutni swej wdzięcznemi tony za wybawienie dziękował płynąc na nich, jak na tratwie... Ktoby rzekł, że takieć szczęście i małpie się też trafiło, ale to omyłką było... Ta będąc także na jednym okręcie, który się rozbił o skałę, Delfin, to zwierzę tak dbałe około zdrowia ludzkiego, grzbieta jej także użyczył, bo ją na chłopka małego w opiniej swojej liczył. Upłynąwszy nieco, chciał podiscurować z człowiekiem, którego salwować raczył z morskich nawałności... I pytał małpy jeśli w znajomości jej też jest Lacedemona. Odpowiedziała, że z nią często conversuje, że to jest zacna matrona... Delfin obrócił głowę i consideruje tego swego towarzysza. Ale nic nie rzekł. Wkrótce znowu insza przypadła jakaś questya, w której małpa po swojemu znowu się z prawdą i z rozumem mija. Ale tu delfinowemu oszukaniu stał się koniec; kazał jej po morzu w taniec, zrzuciwszy ją prędko z siebie: »Człowiekam ja« — mówi jej — »szukał, a nie ciebie«. Jest i ludzi takich wiele, którzy o wszystkim discurują śmiele, ale gdyby ich prawiąc nie słyszano, to by ich za mędrszych miano. SŁOWNICZEK WKRÓTCE

MAŁPA I DELFIN.

Świadczą to o delfinach dawne historyje,
że człowiekowi są tak przyjaznemi,
że gdy się z ludźmi okręt więc rozbije,
biorą ich na się i w brzeg płyną z niemi...
Doznał tej po nich ludzkości
on sławny Muzyk w starożytności
Arion, gdy go w Port Lacedemony
Delfinów hufiec cały conwojował
jakoby był z nimi w bractwie,
a on im Lutni swej wdzięcznemi tony
za wybawienie dziękował
płynąc na nich, jak na tratwie...
Ktoby rzekł, że takieć szczęście
i małpie się też trafiło,
ale to omyłką było...
Ta będąc także na jednym okręcie,
który się rozbił o skałę,
Delfin, to zwierzę tak dbałe

około zdrowia ludzkiego,
grzbieta jej także użyczył,
bo ją na chłopka małego
w opiniej swojej liczył.
Upłynąwszy nieco, chciał podiscurować
z człowiekiem, którego salwować
raczył z morskich nawałności...
I pytał małpy jeśli w znajomości
jej też jest Lacedemona.
Odpowiedziała, że z nią często conversuje,
że to jest zacna matrona...
Delfin obrócił głowę i consideruje
tego swego towarzysza.
Ale nic nie rzekł. Wkrótce znowu insza
przypadła jakaś questya,
w której małpa po swojemu
znowu się z prawdą i z rozumem mija.
Ale tu delfinowemu
oszukaniu stał się koniec;
kazał jej po morzu w taniec,
zrzuciwszy ją prędko z siebie:
»Człowiekam ja« — mówi jej — »szukał, a nie ciebie«.
Jest i ludzi takich wiele,
którzy o wszystkim discurują śmiele,
ale gdyby ich prawiąc nie słyszano,
to by ich za mędrszych miano.

SŁOWNICZEK WKRÓTCE

JAN JABŁONOWSKI Dwór pański lwa
2020-07-22 13:00:00

DWÓR PAŃSKI LWA. Ne quid nimis. — — — — — — Król Lew, chcąc poznać dworzany, wszystkie swe, mówię, Poddane i Pany, swój Uniwersał przy wielkiej pieczęci wydał, kędy swe zaleciwszy chęci, wszystkim na jeden dzień schodzić przykazał, aby się w jego pałacu ukazał każdy z poddanych. A ukaz cesarski był groźny, jako jest czambuł tatarski. Do tego w tymże skrypcie swym dokładał, że w dzień, w który im przyście ich zakładał, wszystkich częstować solenniter będzie. Ten uniwersał publikowan wszędzie, wszędzie poruszył poddane zwierzęta, chłopy, mieszczany, szlachtę i książęta. Schodzą się tedy i największe słonie o wielkich uszach i małym ogonie, i uzbrojone też Rynocerosy, które to w rogach dziwnie noszą nosy; aż od Szmorgonii walą się niedźwiedzie, Wilk, Lis, Bóbr, Borsuk, każdy jak chce, jedzie swoim powozem; zgoła i Kot morski; każdy pokazał zwierz, że Lwa jest dworski. A któż się zwierząt wszystkich narachuje, dość mówić, że Lew wszystkich ich przyjmuje, prosi na pałac, po prostu jaskini, w której stolicę Państwa swego czyni. A ta jaskinia, pełną będąc kości, W nos uderzyła smrodem wielkim gości. Niedźwiedź Grubijan, nic nie polityczny, zatkał sobie nos garścią łapy śliczny. Pojrzy surowo Lew na grubijana, pyta: »czy śmierdzi izba jego Pana?«. Niedźwiedź odpowie: »Jak wychodek śmierdzi«. Aż Lew Król srogim gniewem się rozsierdzi, za łeb Niedźwiedzia, uderzył o ziemię, wycisnął duszę, rozbiwszy mu ciemię. Tak nauczywszy Lew Bartnika mores, uczył i drugich szanować Grandores. Potem do Kota morskiego obróci mowę, gdy każdy boi się i smuci: »Kocie, śmierdzi tu?« On się bojąc dumy: »Królu, tu pachnie nad Zybet, perfumy«. »Jako?« — Lew krzyknie — »ty sobie przedrwiwasz, łgarstwy, nieskładne pochlebstwa zażywasz«. Chluśnie go łapą, aż mój Kot bez duszy, wszyscy drżą goście, żaden się nie ruszy. Nakoniec Pan Lew przywoływa Lisa: »Ty francie, cobyś odrwiłby i Bisa, powiedz, czy śmierdzi?« Lis ma respons skory: »Darmo — rzekł — pytasz, bom na katar chory«. Panowie dworscy, nie bądźcie Niedźwiedzie, być Grubijanem w dworze się nie wiedzie; nie bądźcie Kotem łgarskim i pochlibnym: grozi upadkiem taki niepochybnym proceder. Mówią, że kto łże i kradnie, ten się pożywi i wszędzie i snadnie, lecz, że i wisieć taki będzie snadni, domyśl się każdy sam, obacz i zgadni. Możesz zamilczyć prawdę podczas Panu, jak Lis zamilczał, ucząc dworskich stanu.

DWÓR PAŃSKI LWA.
Ne quid nimis.
— — — — — — Król Lew, chcąc poznać dworzany,
wszystkie swe, mówię, Poddane i Pany,
swój Uniwersał przy wielkiej pieczęci
wydał, kędy swe zaleciwszy chęci,
wszystkim na jeden dzień schodzić przykazał,
aby się w jego pałacu ukazał
każdy z poddanych. A ukaz cesarski
był groźny, jako jest czambuł tatarski.
Do tego w tymże skrypcie swym dokładał,
że w dzień, w który im przyście ich zakładał,
wszystkich częstować solenniter będzie.
Ten uniwersał publikowan wszędzie,
wszędzie poruszył poddane zwierzęta,
chłopy, mieszczany, szlachtę i książęta.
Schodzą się tedy i największe słonie
o wielkich uszach i małym ogonie,
i uzbrojone też Rynocerosy,
które to w rogach dziwnie noszą nosy;
aż od Szmorgonii walą się niedźwiedzie,
Wilk, Lis, Bóbr, Borsuk, każdy jak chce, jedzie
swoim powozem; zgoła i Kot morski;
każdy pokazał zwierz, że Lwa jest dworski.
A któż się zwierząt wszystkich narachuje,
dość mówić, że Lew wszystkich ich przyjmuje,
prosi na pałac, po prostu jaskini,
w której stolicę Państwa swego czyni.
A ta jaskinia, pełną będąc kości,
W nos uderzyła smrodem wielkim gości.

Niedźwiedź Grubijan, nic nie polityczny,
zatkał sobie nos garścią łapy śliczny.
Pojrzy surowo Lew na grubijana,
pyta: »czy śmierdzi izba jego Pana?«.
Niedźwiedź odpowie: »Jak wychodek śmierdzi«.
Aż Lew Król srogim gniewem się rozsierdzi,
za łeb Niedźwiedzia, uderzył o ziemię,
wycisnął duszę, rozbiwszy mu ciemię.
Tak nauczywszy Lew Bartnika mores,
uczył i drugich szanować Grandores.
Potem do Kota morskiego obróci
mowę, gdy każdy boi się i smuci:
»Kocie, śmierdzi tu?« On się bojąc dumy:
»Królu, tu pachnie nad Zybet, perfumy«.
»Jako?« — Lew krzyknie — »ty sobie przedrwiwasz,
łgarstwy, nieskładne pochlebstwa zażywasz«.
Chluśnie go łapą, aż mój Kot bez duszy,
wszyscy drżą goście, żaden się nie ruszy.
Nakoniec Pan Lew przywoływa Lisa:
»Ty francie, cobyś odrwiłby i Bisa,
powiedz, czy śmierdzi?« Lis ma respons skory:
»Darmo — rzekł — pytasz, bom na katar chory«.
Panowie dworscy, nie bądźcie Niedźwiedzie,
być Grubijanem w dworze się nie wiedzie;
nie bądźcie Kotem łgarskim i pochlibnym:
grozi upadkiem taki niepochybnym
proceder. Mówią, że kto łże i kradnie,
ten się pożywi i wszędzie i snadnie,
lecz, że i wisieć taki będzie snadni,
domyśl się każdy sam, obacz i zgadni.
Możesz zamilczyć prawdę podczas Panu,
jak Lis zamilczał, ucząc dworskich stanu.

BARTOSZ PAPROCKI Przykład o małpie i o borsuku
2020-07-22 12:00:00

CXVI. PRZYKŁAD O MAŁPIE I O BORSUKU. Małpa, kiedy borsuka na polu potkała, zaraz go: »Jak się masz, braciszku?« — pytała — »pożyczcie mi sta grzywien, bo mam iść za góry; może się tam pozyskać potym tysiąc który, a ja z tobą na poły rozdzielę się zyskiem; i swym, co będę miała, tak wiedz pewnie, wszystkiem«. Borsuk tak rzekł: »Pożyczę, bo jednak śpię wiele, a takowa mi przyjaźń nie da usnąć śmiele. Stawże tylko rękojmie, cyrograf nagotuj, toż w ten czas o pieniądzach śmiele ze mną rokuj«. Małpa zaraz cyrograf borsukowi dała, byka do rękojemstwa z wołem zawołała. Odebrawszy pieniądze, zaraz odbieżała, więcej się borsukowi już nie pokazała. Borsuk, będąc oszukan, rękojmie pozywał, k onemu cyrografu przed sędziego rok dał. Lecz się rękojmie z niego potym naśmiewali, te jego prośby częste wszystkie na żart brali. Ale sędzia rozkazał, by mu zapłacili to, co w on czas za małpę listownie ręczyli; a oni, iż nie mieli pieniędzy mu płacić, wnet musieli borsuka gwałtownie zatracić. On nieborak, gdy zdychał, te słowa powiedział: aby je i na potym każdy człowiek wiedział: Qui non cupit mutuare, nunquam cupit litigare. I u nas dzisich wieków ludzie to działają, że własne przyjacioły o to zabijają: gdy mu się upomina tego, co pożyczył będzie prędko zęby swe od kamienia liczył. SŁOWNICZEK WKRÓTCE

CXVI. PRZYKŁAD O MAŁPIE I O BORSUKU.

Małpa, kiedy borsuka na polu potkała,
zaraz go: »Jak się masz, braciszku?« — pytała —
»pożyczcie mi sta grzywien, bo mam iść za góry;
może się tam pozyskać potym tysiąc który,

a ja z tobą na poły rozdzielę się zyskiem;
i swym, co będę miała, tak wiedz pewnie, wszystkiem«.
Borsuk tak rzekł: »Pożyczę, bo jednak śpię wiele,
a takowa mi przyjaźń nie da usnąć śmiele.
Stawże tylko rękojmie, cyrograf nagotuj,
toż w ten czas o pieniądzach śmiele ze mną rokuj«.
Małpa zaraz cyrograf borsukowi dała,
byka do rękojemstwa z wołem zawołała.
Odebrawszy pieniądze, zaraz odbieżała,
więcej się borsukowi już nie pokazała.
Borsuk, będąc oszukan, rękojmie pozywał,
k onemu cyrografu przed sędziego rok dał.
Lecz się rękojmie z niego potym naśmiewali,
te jego prośby częste wszystkie na żart brali.
Ale sędzia rozkazał, by mu zapłacili
to, co w on czas za małpę listownie ręczyli;
a oni, iż nie mieli pieniędzy mu płacić,
wnet musieli borsuka gwałtownie zatracić.
On nieborak, gdy zdychał, te słowa powiedział:
aby je i na potym każdy człowiek wiedział:
Qui non cupit mutuare, nunquam cupit litigare.

I u nas dzisich wieków ludzie to działają,
że własne przyjacioły o to zabijają:
gdy mu się upomina tego, co pożyczył
będzie prędko zęby swe od kamienia liczył.

SŁOWNICZEK WKRÓTCE

Informacja dotycząca prawa autorskich: Wszelka prezentowana tu zawartość podkastu jest własnością jego autora

Wyszukiwanie

Kategorie