Znak na głos
W miesięczniku „Znak” literatura ma stałe miejsce, w każdym numerze można przeczytać eseje, krótkie prozy, wiersze, felietony, recenzje i szkice krytyczne. Ciągle nam jej mało, dlatego będziemy również o literaturze opowiadać – na głos. W cyklu podcastów „Stacja: literatura na głos” Anna Marchewka oraz Wojciech Bonowicz prezentować będą książki nie zawsze wystarczająco uznane czy popularne, ale zawsze warte uwagi. ~~Muzyka i realizacja dźwięku: Tomek Kruk ~~ Projekt okładki: Władysław Buchner
Kategorie:
Kultura
Kultura
Jak psychologia rozumie miłość? | Wojciech Kulesza, Martyna Słowik
2024-01-05 06:00:00
Bogdan Wojciszke w „Psychologii miłości” pisze, że składa się ona z trzech elementów: namiętności, intymności i zobowiązania. Który z nich jest najistotniejszy? Jakie są etapy związku i czy każdy musi się kończyć rozpadem? Jak dbać o trwałość relacji z partnerem czy partnerką? O tym co psychologia mówi o miłości, opowiada w rozmowie z Martyną Słowik prof. Wojciech Kulesza z SWPS. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Bogdan Wojciszke w „Psychologii miłości” pisze, że składa się ona z trzech elementów: namiętności, intymności i zobowiązania. Który z nich jest najistotniejszy? Jakie są etapy związku i czy każdy musi się kończyć rozpadem? Jak dbać o trwałość relacji z partnerem czy partnerką?
O tym co psychologia mówi o miłości, opowiada w rozmowie z Martyną Słowik prof. Wojciech Kulesza z SWPS.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o niebezpiecznym czytaniu Azar Nafisi
2023-12-23 06:00:00
Dlaczego Platon uważał poetów za niebezpiecznych? To niebezpieczeństwo związane było z wyobraźnią, która wymagana jest zarówno do tworzenia literatury, jak i do jej odbioru. Ta nieskrępowana wyobraźnia jest prostą drogą do odkrycia wolności, do działań wywrotowych. Lektura wiązana jest często z samotnością, kojarzona z odwrotem od świata. Studentki Azar Nafisi, bohaterki dzisiejszego podcastu, odkrywały, że nie są same. Lektura u Nafisi okazuje się być aktem niezgody, elementem ruchu oporu prowadzącym do odzyskiwania wolności, ale też jest to taki ruch oporu, który umożliwia z tym światem łączność. Pozwala odkryć, że dzięki lekturze nie jesteś sam. Do takich odkryć nawołuje Nafisi w „Czytaj niebezpiecznie. Wywrotowej sile literatury na burzliwe czasy” wydanej niedawno przez Karakter, a o książce w naszym podcaście opowiada Anna Marchewka. Polecamy do słuchania nie tylko przy przedświętycznych przygotowaniach! Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Dlaczego Platon uważał poetów za niebezpiecznych? To niebezpieczeństwo związane było z wyobraźnią, która wymagana jest zarówno do tworzenia literatury, jak i do jej odbioru. Ta nieskrępowana wyobraźnia jest prostą drogą do odkrycia wolności, do działań wywrotowych.
Lektura wiązana jest często z samotnością, kojarzona z odwrotem od świata. Studentki Azar Nafisi, bohaterki dzisiejszego podcastu, odkrywały, że nie są same. Lektura u Nafisi okazuje się być aktem niezgody, elementem ruchu oporu prowadzącym do odzyskiwania wolności, ale też jest to taki ruch oporu, który umożliwia z tym światem łączność. Pozwala odkryć, że dzięki lekturze nie jesteś sam.
Do takich odkryć nawołuje Nafisi w „Czytaj niebezpiecznie. Wywrotowej sile literatury na burzliwe czasy” wydanej niedawno przez Karakter, a o książce w naszym podcaście opowiada Anna Marchewka.
Polecamy do słuchania nie tylko przy przedświętycznych przygotowaniach!
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Jak cieszyć się kruchością życia | Franczak, Stawiszyński, Burzyk | Premiera numeru 822
2023-11-30 16:00:00
Przez wieki żyliśmy w kulturze, w której tematy przemijania i śmierci były postrzegane przez pryzmat chrześcijańskiej wyobraźni religijnej. Wizja życia po śmierci miała niemal powszechną siłę oddziaływania. Religia dostarczała też zbiorowych rytuałów, które pomagały radzić sobie z utratą bliskich i przeżywaniem żałoby. Postępująca sekularyzacja mocno podważyła te wyobrażenia. Nie wypracowała jednak jak dotąd wyrazistej i społecznie zakorzenionej alternatywy. Indywidualnie szukamy dziś sensu życia i sami musimy wypracowywać mechanizmy obronne, by zmierzyć się z jego końcem. Chcemy poszukać innej drogi. Takiej, która nie tylko pozwoli przerwać tabuizację śmierci, lecz także będzie budować wrażliwość wobec przemijania. Może wręcz otwierać na perspektywę słodko-gorzkiego wzruszenia wynikającego z doświadczenia kruchości wszystkiego, co istnieje. ANJA FRANCZAK Założycielka Instytutu Dobrej Śmierci. Zajmuje się edukacją w obszarze śmierci i żałoby. Wspiera osoby na ostatnim etapie życia, osoby w żałobie oraz tych, którzy im towarzyszą poprzez konsultacje indywidualne, szkolenia i warsztaty. Ważną rolę w jej pracy odgrywają rytuały. Jako celebrantka / mistrzyni ceremonii tworzy i prowadzi osobiste rytuały pożegnania i humanistyczne ceremonie pogrzebowe. TOMASZ STAWISZYŃSKI Filozof, eseista, dziennikarz, autor bestsellerowych książek: “Potyczki z Freudem. Mity, pokusy i pułapki psychoterapii” (2013), „Co robić przed końcem świata?” (2021) oraz „Ucieczka od bezradności” (2021). Od wielu lat zajmuje się problemami z pogranicza filozofii i psychoterapii. Wcześniej związany z wieloma redakcjami: pracował m.in w „Dzienniku” „Newsweeku” i „Przekroju”. W latach 2013-2016 prowadził w Polskim Radiu RDC autorski program “Niedziela Filozofów, czyli potyczki z życiem”. Od 2016 związany z Radiem TOK FM, gdzie prowadzi m.in. “Godzinę filozofów”, “Kwadrans filozofa” oraz – wraz z żoną, Cvetą Dimitrovą – internetowy podcast “Nasze wewnętrzne konflikty”. Jego teksty i audycje można znaleźć na stronie www.stawiszynski.org , a rozmowy z ciekawymi gośćmi o sprawach najważniejszych w autorskim podcaście „Skądinąd”. Spotkanie nagrano podczas premiery numeru 822 (11/2023) Miesięcznika ZNAK w Pardon, to tu. Dźwięk i produkcja: Tomasz Kruk
Przez wieki żyliśmy w kulturze, w której tematy przemijania i śmierci były postrzegane przez pryzmat chrześcijańskiej wyobraźni religijnej. Wizja życia po śmierci miała niemal powszechną siłę oddziaływania. Religia dostarczała też zbiorowych rytuałów, które pomagały radzić sobie z utratą bliskich i przeżywaniem żałoby. Postępująca sekularyzacja mocno podważyła te wyobrażenia. Nie wypracowała jednak jak dotąd wyrazistej i społecznie zakorzenionej alternatywy. Indywidualnie szukamy dziś sensu życia i sami musimy wypracowywać mechanizmy obronne, by zmierzyć się z jego końcem. Chcemy poszukać innej drogi. Takiej, która nie tylko pozwoli przerwać tabuizację śmierci, lecz także będzie budować wrażliwość wobec przemijania. Może wręcz otwierać na perspektywę słodko-gorzkiego wzruszenia wynikającego z doświadczenia kruchości wszystkiego, co istnieje.
ANJA FRANCZAK
Założycielka Instytutu Dobrej Śmierci. Zajmuje się edukacją w obszarze śmierci i żałoby. Wspiera osoby na ostatnim etapie życia, osoby w żałobie oraz tych, którzy im towarzyszą poprzez konsultacje indywidualne, szkolenia i warsztaty. Ważną rolę w jej pracy odgrywają rytuały. Jako celebrantka / mistrzyni ceremonii tworzy i prowadzi osobiste rytuały pożegnania i humanistyczne ceremonie pogrzebowe.
TOMASZ STAWISZYŃSKI
Filozof, eseista, dziennikarz, autor bestsellerowych książek: “Potyczki z Freudem. Mity, pokusy i pułapki psychoterapii” (2013), „Co robić przed końcem świata?” (2021) oraz „Ucieczka od bezradności” (2021). Od wielu lat zajmuje się problemami z pogranicza filozofii i psychoterapii. Wcześniej związany z wieloma redakcjami: pracował m.in w „Dzienniku” „Newsweeku” i „Przekroju”. W latach 2013-2016 prowadził w Polskim Radiu RDC autorski program “Niedziela Filozofów, czyli potyczki z życiem”. Od 2016 związany z Radiem TOK FM, gdzie prowadzi m.in. “Godzinę filozofów”, “Kwadrans filozofa” oraz – wraz z żoną, Cvetą Dimitrovą – internetowy podcast “Nasze wewnętrzne konflikty”. Jego teksty i audycje można znaleźć na stronie www.stawiszynski.org, a rozmowy z ciekawymi gośćmi o sprawach najważniejszych w autorskim podcaście „Skądinąd”.
Spotkanie nagrano podczas premiery numeru 822 (11/2023) Miesięcznika ZNAK w Pardon, to tu.
Dźwięk i produkcja: Tomasz Kruk
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o „Chłopkach” Joanny Kuciel-Frydryszak
2023-11-15 06:00:00
„Chłopki” Joanny Kuciel-Frydryszak wywołują kolejne opowieści. To książka konieczna, bo autorka zwraca uwagę na konieczność przedefiniowania myślenia o losach jednostki, by włączać namysł nad warunkami, w których żyły bohaterki jej książek. „Chłopki” to przebój wydawniczy, bo te wszystkie herstorie po prostu trzeba opowiedzieć. To książka nie tylko konieczna, ale i potrzebna - bo potrzebujemy dokładać nasze historie do tej biografii zbiorowej. Joanna Kuciel-Frydryszak uruchamia osoby czytające i włącza je w chór świadectw. Stawką jest widzialność nieobecnych, a jeśli obecnych, to stereotypizowanych. Budzi potrzebę uzupełniania luk. O tym dlaczego „Chłopki” są książką konieczną, potrzebną, ale i terapeutyczną, opowiada w najnowszym odcinku podcastu „Stacja: Literatura na głos” mówi Anna Marchewka. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
„Chłopki” Joanny Kuciel-Frydryszak wywołują kolejne opowieści. To książka konieczna, bo autorka zwraca uwagę na konieczność przedefiniowania myślenia o losach jednostki, by włączać namysł nad warunkami, w których żyły bohaterki jej książek.
„Chłopki” to przebój wydawniczy, bo te wszystkie herstorie po prostu trzeba opowiedzieć. To książka nie tylko konieczna, ale i potrzebna - bo potrzebujemy dokładać nasze historie do tej biografii zbiorowej. Joanna Kuciel-Frydryszak uruchamia osoby czytające i włącza je w chór świadectw. Stawką jest widzialność nieobecnych, a jeśli obecnych, to stereotypizowanych. Budzi potrzebę uzupełniania luk.
O tym dlaczego „Chłopki” są książką konieczną, potrzebną, ale i terapeutyczną, opowiada w najnowszym odcinku podcastu „Stacja: Literatura na głos” mówi Anna Marchewka.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Niewidzialny filozof | Polowanie na Idee: Hans Blumenberg
2023-10-31 06:00:00
Jego twórczość jest wciąż mniej znana niż prace Heideggera czy Habermasa, ale zarówno na świecie, jak w i Polsce spotyka się z rosnącym zainteresowaniem. To autor-erudyta piszący o znaczeniu metafor i mitów w filozofii, wielki teoretyk i badacz przemian nowożytnego świata i rewolucji kopernikańskiej; autor ciekawie i krytycznie komentujący także teologię chrześcijańską. Dzisiejsze Polowanie na Idee jest o Hansie Blumenbergu. W jaki sposób mity pozwalają nam oswoić rzeczywistość? Jakie są źródła epoki nowożytnej i jak rozwijało się zjawisko sekularyzacji? Odpowiada Michał Jędrzejek. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Jego twórczość jest wciąż mniej znana niż prace Heideggera czy Habermasa, ale zarówno na świecie, jak w i Polsce spotyka się z rosnącym zainteresowaniem. To autor-erudyta piszący o znaczeniu metafor i mitów w filozofii, wielki teoretyk i badacz przemian nowożytnego świata i rewolucji kopernikańskiej; autor ciekawie i krytycznie komentujący także teologię chrześcijańską.
Dzisiejsze Polowanie na Idee jest o Hansie Blumenbergu. W jaki sposób mity pozwalają nam oswoić rzeczywistość? Jakie są źródła epoki nowożytnej i jak rozwijało się zjawisko sekularyzacji? Odpowiada Michał Jędrzejek.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o Carson McCullers
2023-10-18 05:00:00
Carson McCullers sama ukrywała się w twórczości ze swą tożsamością seksualną czy kondycją zdrowotną. Jej bohaterki miały marzenia i wyrażały ambicje, których autorka nie mogła zrealizować, ukazując wyjątkową moc literatury. Czytanie z twórczości życia McCullers to coś więcej niż powinność odkrywania tego, co ukryte w milczeniu. „Skoro obecność lesbijek w historii zamazywano, to dziś czas by przywracać je do świadomości. Jeśli pisanie rodzi się z potrzeby przynależności, to czytanie powinno tę potrzebę zaspokajać” - mówi Anna Marchewka w najnowszym odcinku podcastu Stacja: Literatura na głos. Dźwięk i realizacja Tomasz Kruk.
Carson McCullers sama ukrywała się w twórczości ze swą tożsamością seksualną czy kondycją zdrowotną. Jej bohaterki miały marzenia i wyrażały ambicje, których autorka nie mogła zrealizować, ukazując wyjątkową moc literatury. Czytanie z twórczości życia McCullers to coś więcej niż powinność odkrywania tego, co ukryte w milczeniu.
„Skoro obecność lesbijek w historii zamazywano, to dziś czas by przywracać je do świadomości. Jeśli pisanie rodzi się z potrzeby przynależności, to czytanie powinno tę potrzebę zaspokajać” - mówi Anna Marchewka w najnowszym odcinku podcastu Stacja: Literatura na głos.
Dźwięk i realizacja Tomasz Kruk.
Co złego robi nam kapitalizm? | Polowanie na Idee: Mark Fisher
2023-10-04 06:00:00
Mark Fisher, bohater dzisiejszego odcinka Polowania na Idee, nie tworzył figury teoretycznego demona zwodziciela, ale opisywał rzeczywistość za oknem, taką jaką wszyscy znamy i przyjmujemy za pewnik. Co więcej – chcemy w niej żyć, a przynajmniej nie wyobrażamy sobie życia poza nią. To realizm kapitalistyczny, który brytyjski myśliciel, krytyk kultury i bloger wyłożył w eseju pod tym samym tytułem. Jak kapitalizm niszczy nasze zdrowie psychiczne? Dlaczego „łatwiej wyobrazić sobie koniec świata niż koniec kapitalizmu”? Czy nie ma wobec niego alternatywy? Odpowiada Karol Kleczka. Dźwięk i realizacja Tomasz Kruk.
Mark Fisher, bohater dzisiejszego odcinka Polowania na Idee, nie tworzył figury teoretycznego demona zwodziciela, ale opisywał rzeczywistość za oknem, taką jaką wszyscy znamy i przyjmujemy za pewnik. Co więcej – chcemy w niej żyć, a przynajmniej nie wyobrażamy sobie życia poza nią. To realizm kapitalistyczny, który brytyjski myśliciel, krytyk kultury i bloger wyłożył w eseju pod tym samym tytułem.
Jak kapitalizm niszczy nasze zdrowie psychiczne? Dlaczego „łatwiej wyobrazić sobie koniec świata niż koniec kapitalizmu”? Czy nie ma wobec niego alternatywy?
Odpowiada Karol Kleczka.
Dźwięk i realizacja Tomasz Kruk.
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o Annie Cieplak
2023-09-13 06:00:00
Anna Cieplak to pisarka zaangażowana. Wprowadza postaci, które wcześniej padały ofiarą stereotypów, były krzywdzone i poniżane. W „Ciele huty”, najnowszej książce, pisze o „przetrwankach”, tych, dzięki którym dzieło zniszczenia nie jest dokonane. Dopóki są, rzucają wyzwanie rolom społecznym i nie dają się uciszyć. „Ciało huty” omija pokusę wybicia się na mit, ale demitologizuje. Dowartościowuje heroski, ale nie stawia ich na piedestale, nie unieruchamia ich. Jej bohaterki są w procesie. „Ze świecą by szukać drugiej takiej piszącej osoby, która nie idzie na skróty, nie ułatwia sobie zadania i nie przesuwa się w gatunkową, obyczajową niszę” - mówi w najnowszym odcinku podcastu „Stacja: Literatura na głos” Anna Marchewka. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Anna Cieplak to pisarka zaangażowana. Wprowadza postaci, które wcześniej padały ofiarą stereotypów, były krzywdzone i poniżane. W „Ciele huty”, najnowszej książce, pisze o „przetrwankach”, tych, dzięki którym dzieło zniszczenia nie jest dokonane. Dopóki są, rzucają wyzwanie rolom społecznym i nie dają się uciszyć. „Ciało huty” omija pokusę wybicia się na mit, ale demitologizuje. Dowartościowuje heroski, ale nie stawia ich na piedestale, nie unieruchamia ich. Jej bohaterki są w procesie.
„Ze świecą by szukać drugiej takiej piszącej osoby, która nie idzie na skróty, nie ułatwia sobie zadania i nie przesuwa się w gatunkową, obyczajową niszę” - mówi w najnowszym odcinku podcastu „Stacja: Literatura na głos” Anna Marchewka.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Polowanie na Idee | Michał Jędrzejek o Charlesie Taylorze
2023-08-03 11:00:00
Od lat 60. XX w. w Europie Zachodniej spada liczba osób wierzących w Boga i chodzących do kościoła. W takich krajach jak Szwecja czy Holandia jest dziś więcej ateistów niż ludzi religijnych, a do kościoła zagląda ok. 3% społeczeństwa. W Polsce w ostatnich latach także doświadczamy galopującej sekularyzacji – zwłaszcza w najmłodszym pokoleniu. Jaka będzie zatem przyszłość religii? Kanadyjski filozof Charles Taylor przekonuje, że religia nie zniknie z naszego życia. Tym, co zniknie, a właściwie już zniknęło, jest jedynie „christianitas”, świat chrześcijański, w którym religia przenikała wszystkie sfery życia: politykę, gospodarkę, ekonomię, prawo. Pozostają jednak dostępne rozmaite ścieżki wiary. O tym, czy czeka nas świecka Polska, czemu wciąż wierzymy w duchy i dlaczego czciciele Latającego Potwora Spaghetti nie mogą założyć u nas swojego Kościoła opowiada w nowym odcinku „Polowania na idee” Michał Jędrzejek. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Od lat 60. XX w. w Europie Zachodniej spada liczba osób wierzących w Boga i chodzących do kościoła. W takich krajach jak Szwecja czy Holandia jest dziś więcej ateistów niż ludzi religijnych, a do kościoła zagląda ok. 3% społeczeństwa. W Polsce w ostatnich latach także doświadczamy galopującej sekularyzacji – zwłaszcza w najmłodszym pokoleniu.
Jaka będzie zatem przyszłość religii?
Kanadyjski filozof Charles Taylor przekonuje, że religia nie zniknie z naszego życia. Tym, co zniknie, a właściwie już zniknęło, jest jedynie „christianitas”, świat chrześcijański, w którym religia przenikała wszystkie sfery życia: politykę, gospodarkę, ekonomię, prawo. Pozostają jednak dostępne rozmaite ścieżki wiary.
O tym, czy czeka nas świecka Polska, czemu wciąż wierzymy w duchy i dlaczego czciciele Latającego Potwora Spaghetti nie mogą założyć u nas swojego Kościoła opowiada w nowym odcinku „Polowania na idee” Michał Jędrzejek.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Polowanie na Idee | Karol Kleczka o Davidzie Graeberze
2023-07-06 08:00:00
Czy Twoja praca daje światu coś sensownego? Jak w jednym zdaniu opisał/abyś to, czym się zajmujesz? Jesteś w stanie pokazać fizyczne efekty swojej pracy oprócz własnego zmęczenia? David Graeber , od wczesnych lat związany z aktywizmem, ruchem lewicowym i anarchistycznym, ukuł pojęcie „ bullshit jobs ”. Pisał o nich tak: „Ogromne rzesze ludzi, zarówno w Europie, jak i Ameryce Północnej, spędzają całe swoje pracownicze życie wykonując zadania, które, jak sami po cichu przyznają, nie muszą tak naprawdę być wykonane. Moralne i duchowe zniszczenia wywoływane przez taką pracę są większe, niż mogłoby się wydawać i, choć praktycznie nikt o tym głośno nie mówi, zostawiają bliznę na naszym zbiorowym jestestwie.” O Davidzie Graeberze oraz o zmianie perspektywy, jaką przyniosło zetknięcie z tym nietuzinkowym myślicielem społecznym, opowie w dzisiejszym podcaście Karol Kleczka. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Czy Twoja praca daje światu coś sensownego? Jak w jednym zdaniu opisał/abyś to, czym się zajmujesz? Jesteś w stanie pokazać fizyczne efekty swojej pracy oprócz własnego zmęczenia?
David Graeber, od wczesnych lat związany z aktywizmem, ruchem lewicowym i anarchistycznym, ukuł pojęcie „bullshit jobs”. Pisał o nich tak:
„Ogromne rzesze ludzi, zarówno w Europie, jak i Ameryce Północnej, spędzają całe swoje pracownicze życie wykonując zadania, które, jak sami po cichu przyznają, nie muszą tak naprawdę być wykonane. Moralne i duchowe zniszczenia wywoływane przez taką pracę są większe, niż mogłoby się wydawać i, choć praktycznie nikt o tym głośno nie mówi, zostawiają bliznę na naszym zbiorowym jestestwie.”
O Davidzie Graeberze oraz o zmianie perspektywy, jaką przyniosło zetknięcie z tym nietuzinkowym myślicielem społecznym, opowie w dzisiejszym podcaście Karol Kleczka.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk