GPS - Globalny Punkt Spojrzenia w Radiu Lublin
Audycja o oddziaływaniu globalnego na lokalne i lokalnego na globalne. Rozmawiamy w poszukiwaniu orientacji w gąszczu problemów współczesnego świata.
Zaprasza Grzegorz Gil.
Kategorie:
Rządowe
Rządowe
GPS - o owadach w polityce międzynarodowej
2024-02-08 10:35:00
Bzzz. Owady to jedna z najbardziej zróżnicowanych gromad zwierząt na naszej planecie. Są wśród nich przepięknie ubarwione, niczym flagi państw świata, motyle, a także złowrogie owady drapieżne pokroju szerszeni czy ważek.
Choć owady wyprzedzają historię ludzkości, niezmiennie nam towarzyszą, co nie przypada do gustu dużej części ziemian. Okazuje się jednak, że w około 80 państwach insekty są stałym elementem jadłospisu. Co więcej, migrujące owady wydają się także „naturalnym” przedmiotem polityki międzynarodowej.
O politycznych zachowaniach owadów oraz ich znaczeniu we współczesnym świecie porozmawiamy z biologiem i „insektfluencerem” Maciejem Krzyżyńskim. Czy owady mogą zrewolucjonizować świat, w którym żyjemy? Zanosi się na kąśliwą rozmowę. Nie zabraknie także tematu entomofagii, choć nie planujemy konsumpcji na antenie.
Zaprasza Grzegorz Gil.
Bzzz. Owady to jedna z najbardziej zróżnicowanych gromad zwierząt na naszej planecie. Są wśród nich przepięknie ubarwione, niczym flagi państw świata, motyle, a także złowrogie owady drapieżne pokroju szerszeni czy ważek.
Choć owady wyprzedzają historię ludzkości, niezmiennie nam towarzyszą, co nie przypada do gustu dużej części ziemian. Okazuje się jednak, że w około 80 państwach insekty są stałym elementem jadłospisu. Co więcej, migrujące owady wydają się także „naturalnym” przedmiotem polityki międzynarodowej.
O politycznych zachowaniach owadów oraz ich znaczeniu we współczesnym świecie porozmawiamy z biologiem i „insektfluencerem” Maciejem Krzyżyńskim. Czy owady mogą zrewolucjonizować świat, w którym żyjemy? Zanosi się na kąśliwą rozmowę. Nie zabraknie także tematu entomofagii, choć nie planujemy konsumpcji na antenie.
Zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - o stosunkach polsko-ukraińskich
2024-02-01 22:00:00
Historia stosunków polsko-ukraińskich to splot sprzeczności: bliskości wymieszanej z obcością, miłości z niechęcią, współpracy z konfliktem. Czy w kształtowaniu współczesnych relacji dwustronnych warto wracać do wydarzeń sprzed kilkuset lat? Czy jako narody europejskie wciąż potrzebujemy pojednania skoro trwamy przecież w „strategicznym partnerstwie”? Jak pogodzić ze sobą prawdę historyczną opowiadaną nad Wisłą i Dnieprem?
W tym kontekście wojna Rosji na Ukrainie (tak, przyimek „na” wydaje nam się najbardziej adekwatny) jawi się jako szansa na wyniesienie naszych stosunków na nowy poziom. Rok 2023 sprowadził nas jednak boleśnie na polsko-ukraińską ziemię.
O tym, gdzie jesteśmy obecnie i jak poprawiać relacje wzajemne porozmawiamy z doktorem Łukaszem Adamskim (Centrum Mieroszewskiego).
Zaprasza Grzegorz Gil.
Historia stosunków polsko-ukraińskich to splot sprzeczności: bliskości wymieszanej z obcością, miłości z niechęcią, współpracy z konfliktem. Czy w kształtowaniu współczesnych relacji dwustronnych warto wracać do wydarzeń sprzed kilkuset lat? Czy jako narody europejskie wciąż potrzebujemy pojednania skoro trwamy przecież w „strategicznym partnerstwie”? Jak pogodzić ze sobą prawdę historyczną opowiadaną nad Wisłą i Dnieprem?
W tym kontekście wojna Rosji na Ukrainie (tak, przyimek „na” wydaje nam się najbardziej adekwatny) jawi się jako szansa na wyniesienie naszych stosunków na nowy poziom. Rok 2023 sprowadził nas jednak boleśnie na polsko-ukraińską ziemię.
O tym, gdzie jesteśmy obecnie i jak poprawiać relacje wzajemne porozmawiamy z doktorem Łukaszem Adamskim (Centrum Mieroszewskiego).
Zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - o wyścigu zbrojeń w Indo-Pacyfiku
2024-01-25 09:25:00
Popularna maksyma głosi: jeśli chcesz pokoju, szykuj się do wojny (si vis pacem para bellum). Jej aktualność widać obecnie w świecie, w którym rośnie znaczenie państw azjatyckich, a wpływy Zachodu wyraźnie słabną. Wbrew swojej nazwie region Indo-Pacyfiku jest wyjątkowo niespokojny, a państwa azjatyckie doskonale tłumaczą łacinę z powyższej maksymy na swoje języki. W efekcie Azja Wschodnia rośnie nie tylko w siłę ekonomiczną, ale także w potęgę wojskową.
O wyścigu zbrojeń w Indo-Pacyfiku porozmawiamy z Łukaszem Kobierskim (Instytut Nowej Europy) oraz Łukaszem Stachem (UJ).
Na czym polega azjatycki dylemat bezpieczeństwa, w co zbroją się państwa regionu i czy oglądają się na siebie? Czy nieuchronnie prowadzi nas to do wojny regionalnej? Jaki wpływ na zbrojenia w tej części świata miał wybuch wojny na Ukrainie?
Na wolną i rozbrajająco szczerą rozmowę o wyścigu zbrojeń zaprasza Grzegorz Gil.
Popularna maksyma głosi: jeśli chcesz pokoju, szykuj się do wojny (si vis pacem para bellum). Jej aktualność widać obecnie w świecie, w którym rośnie znaczenie państw azjatyckich, a wpływy Zachodu wyraźnie słabną. Wbrew swojej nazwie region Indo-Pacyfiku jest wyjątkowo niespokojny, a państwa azjatyckie doskonale tłumaczą łacinę z powyższej maksymy na swoje języki. W efekcie Azja Wschodnia rośnie nie tylko w siłę ekonomiczną, ale także w potęgę wojskową.
O wyścigu zbrojeń w Indo-Pacyfiku porozmawiamy z Łukaszem Kobierskim (Instytut Nowej Europy) oraz Łukaszem Stachem (UJ).
Na czym polega azjatycki dylemat bezpieczeństwa, w co zbroją się państwa regionu i czy oglądają się na siebie? Czy nieuchronnie prowadzi nas to do wojny regionalnej? Jaki wpływ na zbrojenia w tej części świata miał wybuch wojny na Ukrainie?
Na wolną i rozbrajająco szczerą rozmowę o wyścigu zbrojeń zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - o poprawności i niepoprawności politycznej
2024-01-18 08:35:00
Gdyby przyjąć za wyznacznik „test Bechdel”, najnowszy odcinek GPS nie będzie poprawny politycznie, gromadząc wyłącznie mężczyzn. Jeśli podobną miarą zmierzylibyśmy Organizację Narodów Zjednoczonych, okazałoby się, że pod tym kątem także byłaby ona niepoprawna politycznie (stanowiska Sekretarza Generalnego ONZ nigdy nie piastowała kobieta). Sprawa nie jest jednak tak prosta, gdyż uniwersalna definicja poprawności politycznej nie istnieje. Samo pojęcie wywołuje wciąż niemałe kontrowersje, a bycie poprawnym w tym zakresie może być wadą i zaletą jednocześnie. Czym jest poprawność polityczna i czy dotyczy ona wyłącznie polityki? Jakie są kryteria tej poprawności?
Na politycznie niepoprawną rozmowę z autorami pewnej bardzo poprawnej książki, czyli Kamilem Aksiuto, Michałem Wallnerem oraz Marcinem Pomarańskim (wszyscy UMCS), zaprasza Grzegorz Gil.
Gdyby przyjąć za wyznacznik „test Bechdel”, najnowszy odcinek GPS nie będzie poprawny politycznie, gromadząc wyłącznie mężczyzn. Jeśli podobną miarą zmierzylibyśmy Organizację Narodów Zjednoczonych, okazałoby się, że pod tym kątem także byłaby ona niepoprawna politycznie (stanowiska Sekretarza Generalnego ONZ nigdy nie piastowała kobieta). Sprawa nie jest jednak tak prosta, gdyż uniwersalna definicja poprawności politycznej nie istnieje. Samo pojęcie wywołuje wciąż niemałe kontrowersje, a bycie poprawnym w tym zakresie może być wadą i zaletą jednocześnie. Czym jest poprawność polityczna i czy dotyczy ona wyłącznie polityki? Jakie są kryteria tej poprawności?
Na politycznie niepoprawną rozmowę z autorami pewnej bardzo poprawnej książki, czyli Kamilem Aksiuto, Michałem Wallnerem oraz Marcinem Pomarańskim (wszyscy UMCS), zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - o stosunkach międzynarodowych według Kennetha Waltza
2024-01-11 09:11:00
Choć historia polityczna świata liczy ponad 5 tys. lat, dyscyplina nauki o nazwie "stosunki międzynarodowe" jest bardzo młoda. Bodźcem dla powstania tej dyscypliny, która czerpie z nauk politycznych, historii, geografii czy ekonomii, był koniec pierwszej wojny światowej. Naukowcy chcieli wówczas zrozumieć przyczyny wojen i znaleźć receptę na pokój, grupując się w dwa przeciwstawne obozy: realistów i idealistów. Równo sto lat temu w USA urodził się czołowy teoretyk stosunków międzynarodowych. Kenneth Waltz, bo o nim mowa, uznawany jest za twórcę neorealizmu, w którym zasadą porządkującą stosunki międzynarodowe jest anarchia. Gościem kolejnego odcinka audycji GPS będzie Pan Jan Sadkiewicz (Wydawnictwo Universitas).
Na rozmowę o stosunkach międzynarodowych według Kennetha Waltza i "w rytmie Waltza" oraz wyzwaniach, które wiążą się z przekładem kanonicznych dzieł z zakresu stosunków międzynarodowych zaprasza Grzegorz Gil.
Choć historia polityczna świata liczy ponad 5 tys. lat, dyscyplina nauki o nazwie "stosunki międzynarodowe" jest bardzo młoda. Bodźcem dla powstania tej dyscypliny, która czerpie z nauk politycznych, historii, geografii czy ekonomii, był koniec pierwszej wojny światowej. Naukowcy chcieli wówczas zrozumieć przyczyny wojen i znaleźć receptę na pokój, grupując się w dwa przeciwstawne obozy: realistów i idealistów. Równo sto lat temu w USA urodził się czołowy teoretyk stosunków międzynarodowych. Kenneth Waltz, bo o nim mowa, uznawany jest za twórcę neorealizmu, w którym zasadą porządkującą stosunki międzynarodowe jest anarchia. Gościem kolejnego odcinka audycji GPS będzie Pan Jan Sadkiewicz (Wydawnictwo Universitas).
Na rozmowę o stosunkach międzynarodowych według Kennetha Waltza i "w rytmie Waltza" oraz wyzwaniach, które wiążą się z przekładem kanonicznych dzieł z zakresu stosunków międzynarodowych zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - o kulturze strategicznej Polski
2024-01-04 10:57:00
Pierwszy odcinek GPS w nowym roku zostaje w Polsce i będzie o Polsce. Według powszechnej opinii polski naród zdolny jest do wielkich poświęceń, wydał na świat postaci wybitne i potrafił wybić się na niepodległość po 123 latach geopolitycznego niebytu. Wydaje się zatem, że Polacy nie potrafią żyć bez swojego państwa, ale na co dzień z Polską jest im niezupełnie po drodze. Choć polska kultura narodowa wiąże się nieodłącznie z zachodnim chrześcijaństwem, do Zachodu dołączyliśmy stosunkowo niedawno. Za mali, by grać z największymi, a za duzi, by interesować się mniejszymi od siebie... O kulturze strategicznej Polski, w której rezonuje polskość, historia i teraźniejszość, porozmawiamy z Rafałem Dudkiewiczem oraz Maciejem Korowajem. Czym jest kultura strategiczna i z czego się składa? Jaka jest kultura strategiczna Polski i czy jest ona naszą mocną stroną?
Zaprasza Grzegorz Gil.
Pierwszy odcinek GPS w nowym roku zostaje w Polsce i będzie o Polsce. Według powszechnej opinii polski naród zdolny jest do wielkich poświęceń, wydał na świat postaci wybitne i potrafił wybić się na niepodległość po 123 latach geopolitycznego niebytu. Wydaje się zatem, że Polacy nie potrafią żyć bez swojego państwa, ale na co dzień z Polską jest im niezupełnie po drodze. Choć polska kultura narodowa wiąże się nieodłącznie z zachodnim chrześcijaństwem, do Zachodu dołączyliśmy stosunkowo niedawno. Za mali, by grać z największymi, a za duzi, by interesować się mniejszymi od siebie... O kulturze strategicznej Polski, w której rezonuje polskość, historia i teraźniejszość, porozmawiamy z Rafałem Dudkiewiczem oraz Maciejem Korowajem. Czym jest kultura strategiczna i z czego się składa? Jaka jest kultura strategiczna Polski i czy jest ona naszą mocną stroną?
Zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - o zmęczeniu wojną na Ukrainie
2023-12-28 08:35:00
W 673. dniu pełnoskalowej wojny na Ukrainie stawianie pytania o "zmęczenie wojną" wydaje się oczywiste. Trudno zaprzeczyć, że obydwie strony konfliktu ponoszą straty na polu walki i poza nim, ale różnica potencjałów sprawia, że stopień i tempo narastania zmęczenia nie są jednakowe. Co więcej, wojna zdaje się także "męczyć" sekundantów Ukrainy z obu stron Atlantyku, co stawia ją w trudnym położeniu. W tym GPS przyjrzymy się przyczynom, skutkom i sposobom radzenia sobie ze zmęczeniem po obu stronach. Jeśli wojna, jak chciał tego niemiecki laureat literackiej nagrody Nobla Thomas Mann, jest "tchórzliwą ucieczką przed problemami pokoju", być może to zmęczenie jest nieodzownym etapem na drodze do deeskalacji.
O wojnie przez pryzmat zmęczenia i zmęczeniu przez pryzmat wojny rozmawiać będziemy z gen. Leonem Komornickim oraz prof. Walentym Balukiem (UMCS).
Zaprasza Grzegorz Gil.
W 673. dniu pełnoskalowej wojny na Ukrainie stawianie pytania o "zmęczenie wojną" wydaje się oczywiste. Trudno zaprzeczyć, że obydwie strony konfliktu ponoszą straty na polu walki i poza nim, ale różnica potencjałów sprawia, że stopień i tempo narastania zmęczenia nie są jednakowe. Co więcej, wojna zdaje się także "męczyć" sekundantów Ukrainy z obu stron Atlantyku, co stawia ją w trudnym położeniu. W tym GPS przyjrzymy się przyczynom, skutkom i sposobom radzenia sobie ze zmęczeniem po obu stronach. Jeśli wojna, jak chciał tego niemiecki laureat literackiej nagrody Nobla Thomas Mann, jest "tchórzliwą ucieczką przed problemami pokoju", być może to zmęczenie jest nieodzownym etapem na drodze do deeskalacji.
O wojnie przez pryzmat zmęczenia i zmęczeniu przez pryzmat wojny rozmawiać będziemy z gen. Leonem Komornickim oraz prof. Walentym Balukiem (UMCS).
Zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - o Suomi, finlandyzacji i NATO
2023-12-21 10:51:00
Przedświąteczny GPS prowadzi nas na północ Europy w kierunku Skandynawii. Pewnym odkryciem może być to, że bohaterem tego odcinka nie będzie jednak ani państwo, ani tym bardziej społeczeństwo skandynawskie… Finlandia (Suomi), bo o niej tu mowa, jest państwem, z którym powszechnie kojarzymy osobę Świętego Mikołaja (Rovaniemi). Jego pierwowzór (chrześcijański biskup Miry z IV w. n.e.) nie mógł mieć jednak z Finlandią zbyt wiele wspólnego, bo fińska świadomość narodowa pojawiła się dopiero w XIX w. Historia ta pokazuje jednak realną moc tego małego narodu, która rodzi się w fińskiej saunie. Choć Finowie skutecznie „sfinlandyzowali” Świętego Mikołaja (Joulupukki), dali się jednak przy tym sfinlandyzować ojczyźnie Dziadka Mroza. O panoramie politycznej Finlandii, fińskiej saunie oraz kursie na NATO z Rosją w tle porozmawiamy z doktorem Damianem Szacawą (UMCS, IEŚ).
Zaprasza Grzegorz Gil.
Przedświąteczny GPS prowadzi nas na północ Europy w kierunku Skandynawii. Pewnym odkryciem może być to, że bohaterem tego odcinka nie będzie jednak ani państwo, ani tym bardziej społeczeństwo skandynawskie… Finlandia (Suomi), bo o niej tu mowa, jest państwem, z którym powszechnie kojarzymy osobę Świętego Mikołaja (Rovaniemi). Jego pierwowzór (chrześcijański biskup Miry z IV w. n.e.) nie mógł mieć jednak z Finlandią zbyt wiele wspólnego, bo fińska świadomość narodowa pojawiła się dopiero w XIX w. Historia ta pokazuje jednak realną moc tego małego narodu, która rodzi się w fińskiej saunie. Choć Finowie skutecznie „sfinlandyzowali” Świętego Mikołaja (Joulupukki), dali się jednak przy tym sfinlandyzować ojczyźnie Dziadka Mroza. O panoramie politycznej Finlandii, fińskiej saunie oraz kursie na NATO z Rosją w tle porozmawiamy z doktorem Damianem Szacawą (UMCS, IEŚ).
Zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - o zbrodniach i karach międzynarodowych
2023-12-14 11:35:00
Przyjmuje się, że stosunki międzynarodowe mają charakter anarchiczny, czego wyrazem było, jest i będzie zjawisko przemocy politycznej. Z końcem XIX w., wraz z kodyfikacją prawa humanitarnego, pojawia się kwestia odpowiedzialności międzynarodowej sprawców poważnych naruszeń praw człowieka. Norymberga, Tokio czy Haga to miasta bezsprzecznie kojarzone z międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości. Problem w tym, że część państw znajduje się poza jurysdykcją takich trybunałów (np. Międzynarodowy Trybunał Karny, MTK). Kto i w jakich okolicznościach wymyślił pojęcie ludobójstwa? Czego dotyczy międzynarodowy nakaz aresztowania W. Putina wydany przez MTK? Czy jest szansa na osądzenie Rosjan za ich zbrodnie wojenne popełniane na Ukrainie? Co łączy prezydentów Rosji i Sudanu?
Na rozmowę z dr. Tomaszem Lachowskim (UŁ) o meandrach sądownictwa międzynarodowego zaprasza Grzegorz Gil.
Przyjmuje się, że stosunki międzynarodowe mają charakter anarchiczny, czego wyrazem było, jest i będzie zjawisko przemocy politycznej. Z końcem XIX w., wraz z kodyfikacją prawa humanitarnego, pojawia się kwestia odpowiedzialności międzynarodowej sprawców poważnych naruszeń praw człowieka. Norymberga, Tokio czy Haga to miasta bezsprzecznie kojarzone z międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości. Problem w tym, że część państw znajduje się poza jurysdykcją takich trybunałów (np. Międzynarodowy Trybunał Karny, MTK). Kto i w jakich okolicznościach wymyślił pojęcie ludobójstwa? Czego dotyczy międzynarodowy nakaz aresztowania W. Putina wydany przez MTK? Czy jest szansa na osądzenie Rosjan za ich zbrodnie wojenne popełniane na Ukrainie? Co łączy prezydentów Rosji i Sudanu?
Na rozmowę z dr. Tomaszem Lachowskim (UŁ) o meandrach sądownictwa międzynarodowego zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - o kanale, który zmienił Panamę
2023-12-08 15:30:37
Ten kraj ma jedynie dwóch sąsiadów i graniczy z dwoma oceanami (?). Nie, tym razem nie chodzi nam o USA, a o maleńką Panamę wciśniętą pomiędzy Kostarykę i Kolumbię, od której zresztą Panamczycy odłączyli się na drodze zbrojnej (1903 r.).
Choć historia Panamy ma już zatem 100 lat, wiemy o niej stosunkowo niewiele. Większość z nas jednak na pewno kojarzy to państwo z kanałem, który zmienił globalną logistykę. Dumni są z niego sami Panamczycy, którzy w swoim herbie umieścili nawet dewizę Pro Beneficio Mundi („Dla korzyści świata”).
Czy Panama to polityczna nadbudowa kanału, czy jednak coś więcej? Ile o świecie i o Amerykach mówi nam to niewielkie państwo, które wykonało pewien „obrót” w 2017 r.?
Z czego jeszcze słynie Panama, kto w niej rządzi i czy warto się tym interesować?
Na rozmowę z Joanną Gocłowską-Bolek (UW) zaprasza Grzegorz Gil.
Ten kraj ma jedynie dwóch sąsiadów i graniczy z dwoma oceanami (?). Nie, tym razem nie chodzi nam o USA, a o maleńką Panamę wciśniętą pomiędzy Kostarykę i Kolumbię, od której zresztą Panamczycy odłączyli się na drodze zbrojnej (1903 r.).
Choć historia Panamy ma już zatem 100 lat, wiemy o niej stosunkowo niewiele. Większość z nas jednak na pewno kojarzy to państwo z kanałem, który zmienił globalną logistykę. Dumni są z niego sami Panamczycy, którzy w swoim herbie umieścili nawet dewizę Pro Beneficio Mundi („Dla korzyści świata”).
Czy Panama to polityczna nadbudowa kanału, czy jednak coś więcej? Ile o świecie i o Amerykach mówi nam to niewielkie państwo, które wykonało pewien „obrót” w 2017 r.?
Z czego jeszcze słynie Panama, kto w niej rządzi i czy warto się tym interesować?
Na rozmowę z Joanną Gocłowską-Bolek (UW) zaprasza Grzegorz Gil.