::
::
Debata XXII Festiwalu Nauki w Warszawie [22 września 2018]
W 2016 roku minęła 40 rocznica publikacji książki Richarda Dawkinsa pt. „Samolubny gen”.
„Myślą przewodnią tej książki jest pogląd, że zarówno my, jak i inne zwierzęta, jesteśmy maszynami stworzonymi przez nasze geny. Podobnie jak dobrze prosperujący chicagowscy gangsterzy, nasze geny przetrwały w świecie wielkiej konkurencji, w niektórych przypadkach przez miliony lat. I to upoważnia nas do przypisania naszym genom określonych cech. Będę się starał wykazać, że najważniejszą cechą, jakiej można oczekiwać u dobrze prosperującego genu, jest bezwzględny egoizm. Egoizm genu prowadzi na ogół do egoizmu w zachowaniach osobniczych. Tym niemniej, jak się przekonamy, w pewnych sytuacjach najlepszą drogą do osiągnięcia własnych egoistycznych celów jest praktykowanie ograniczonej formy altruizmu na poziomie osobniczym. W zdaniu tym słowa „w pewnych” i „ograniczonej” są bardzo ważne” – napisał o swojej książce sam autor.
„Samolubny gen” ukazał się po raz pierwszy w roku 1976 (wyd. pol. 1996, 2000) i od razu wywołał falę poruszenia wśród specjalistów-biologów i zwykłych czytelników. W pamięci zostały nazwy – samolubny gen, nieśmiertelny gen, Ślepy Zegarmistrz. Czy nowe odkrycia biologii molekularnej obalają koncepcję samolubnego genu?
Zaproszeni do debaty naukowcy rozważali złożone relacje pomiędzy genem a cechą, epigenetykę i dziedziczenie pozagenowe, rolę wpływu środowiska na kształtowanie genotypu i ewolucji, a także wpływu kultury na geny i ewolucję.
Debatę rozpoczął prof. Paweł Golik znakomitym, jak zwykle, wystąpieniem pełnym naukowej precyzji, a jednocześnie przystępnym i nie pozbawionym humoru. Prof. Golik nie obalił tezy Dawkinsa o tym, że gen jest przedmiotem selekcji, a organizm tylko sposobem genów na przeżycie, ale ją uzupełnił o mechanizmy związane z epigenetyką i dziedziczeniem pozagenowym, wskazując także na wpływ środowiska na kształtowanie fenotypu. Prof. Ewa Godzińska pokazała na przykładzie mrówek oraz pszczół dziedziczone i nabyte mechanizmy przystosowawcze, w szczególności związane z życiem społecznym tych owadów. Dr Marcin Ryszkiewicz skupił się na zagadnieniach związanych ze wzajemnymi relacjami pomiędzy ewolucją biologiczną a kulturową. Debatę poprowadziła prof. Małgorzata Kossut – neurobiolożka, Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN.
Jest to odcinek podkastu:
Wszechnica.org.pl - Nauka
„Wszechnica.org.pl - Nauka” to baza wykładów zrealizowanych we współpracy z prestiżowymi instytucjami naukowymi. Wśród naszych partnerów znajdują się m.in. Festiwal Nauki w Warszawie, Muzeum Ziemi PAN, Kampus Ochota UW, Instytut Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego PAN oraz kawiarnie naukowe. Wszechnica.org.pl nagrywa też własne rozmowy z ludźmi nauki. Projekt realizowany jest przez Fundację Wspomagania Wsi. Do korzystania z naszego serwisu zapraszamy wszystkich, którzy cenią sobie rzetelną wiedzę oraz ciekawe dyskusje. Zapraszamy też na nasz drugi kanał "Wszechnica.org.pl - Historia".