::
::
Maria Jershina, urodzona w 1900 roku, mieszkając z rodzicami w Rzeszowie, zaprzyjaźniła się ze swoją szkolną koleżanką Elżbietą Wachtel, Żydówką. Obie rodziny także znały się ze sobą, bo ojciec Marii był sędzią, a ojciec Elżbiety adwokatem. Wtedy żadna z dziewczynek nie przypuszczała, że ich dziecięca przyjaźń okaże się w przyszłości kluczowa dla przeżycia jednej z nich…
Lata 20. XX wieku. Elżbieta zakochuje się ze wzajemnością w polskim ułanie, rotmistrzu Tadeuszu Suchorowskim i zostaje katoliczką. Zgodę na ślub wydaje dowództwo rotmistrza. Niestety obie rodziny są przeciwne związkowi. Na ceremonii pojawiają się więc tylko ułani… W 1933 roku na świat przychodzi syn Elżbiety i Tadeusza, Adam. Kilka lat później małżeństwo zostaje rozdzielone przez rozpoczynającą się wojnę. Tadeusz wyrusza na front, a Elżbieta zostaje w Rzeszowie. Prawdopodobnie jest w stałym kontakcie ze swoją szkolną przyjaciółką Marią, bo kiedy w mieście powstaje getto, mąż Polki, Adam Marcinkiewicz przyjeżdża po Elżbietę i jej synka. Wywozi ich do Bartkowa w gminie Zagnańsk, do leśniczówki, w której mieszka wraz z żoną Marią i dwójką dzieci: Ewą i Andrzejem. Elżbieta jest przedstawiana wszystkim, jako kuzynka. Dzieci Marcinkiewiczów mówią o niej „ciocia”. Nie ma semickich rys i jest katoliczką, więc ta plotka łatwo przyjmuje się w okolicy. Jej syn, Adam Suchorowski zaprzyjaźnia się z dziećmi Marcinkiewiczów i jest przez nich traktowany jak brat. Elżbieta Suchorowska angażuje się w tajne nauczanie, organizowane przez Marcinkiewicza. Uczy m.in. języka francuskiego, którym posługuje się biegle. Wraz z synkiem Adamem mieszka u Marcinkiewiczów od 8 stycznia 1942 roku do 10 lipca 1946 roku.
Elżbieta i Adam nie byli jedynymi Żydami, którym pomagał Adam Marcinkiewicz, leśniczy nadleśnictwa Samsonów. W 1944 roku ukrył także 3 inne osoby pochodzenia żydowskiego. Poza tym w leśniczówce mieszkało ok 20 Polaków, wyrzuconych ze swoich mieszkań. W czasie okupacji omijając niemieckie restrykcje, Adam Marcinkiewicz wydawał też większą ilość drewna miejscowym Żydom. Współpracował również z Kadrą Polski Niepodległej, udzielając partyzantom kwater, gromadząc i przechowując dla nich broń i amunicję, żywiąc ich i zaopatrując w odzież, a także wystawiając dokumenty i karty pracy. Te informacje zachowały się w oświadczeniach pisanych po wojnie przez różne środowiska w obronie Marcinkiewicza, którego komuniści oskarżyli o współpracę z Niemcami i pozbawili stanowiska leśniczego.
W 1946 roku Elżbieta Suchorowska z synem i mężem, który także przeżył wojnę, wyjechała do Gdańska. Tadeusz Suchorowski w wyniku odniesionych ran ciężko chorował i zmarł w latach 50. XX wieku. Rodziny nadal utrzymywały ze sobą kontakt, który urwał się po śmierci syna Suchorowskich, Adama.
Opowiadamy o Polakach:
- Maria Marcinkiewicz
- Adam Marcinkiewicz
Ukrywani:
- Elżbieta Suchorowska (z domu Wachtel)
- Adam Suchorowski (syn)
Opowiada:
- Justyna Marcinkiewicz-Limon – wnuczka Marii i Adama Marcinkiewiczów
Lata 20. XX wieku. Elżbieta zakochuje się ze wzajemnością w polskim ułanie, rotmistrzu Tadeuszu Suchorowskim i zostaje katoliczką. Zgodę na ślub wydaje dowództwo rotmistrza. Niestety obie rodziny są przeciwne związkowi. Na ceremonii pojawiają się więc tylko ułani… W 1933 roku na świat przychodzi syn Elżbiety i Tadeusza, Adam. Kilka lat później małżeństwo zostaje rozdzielone przez rozpoczynającą się wojnę. Tadeusz wyrusza na front, a Elżbieta zostaje w Rzeszowie. Prawdopodobnie jest w stałym kontakcie ze swoją szkolną przyjaciółką Marią, bo kiedy w mieście powstaje getto, mąż Polki, Adam Marcinkiewicz przyjeżdża po Elżbietę i jej synka. Wywozi ich do Bartkowa w gminie Zagnańsk, do leśniczówki, w której mieszka wraz z żoną Marią i dwójką dzieci: Ewą i Andrzejem. Elżbieta jest przedstawiana wszystkim, jako kuzynka. Dzieci Marcinkiewiczów mówią o niej „ciocia”. Nie ma semickich rys i jest katoliczką, więc ta plotka łatwo przyjmuje się w okolicy. Jej syn, Adam Suchorowski zaprzyjaźnia się z dziećmi Marcinkiewiczów i jest przez nich traktowany jak brat. Elżbieta Suchorowska angażuje się w tajne nauczanie, organizowane przez Marcinkiewicza. Uczy m.in. języka francuskiego, którym posługuje się biegle. Wraz z synkiem Adamem mieszka u Marcinkiewiczów od 8 stycznia 1942 roku do 10 lipca 1946 roku.
Elżbieta i Adam nie byli jedynymi Żydami, którym pomagał Adam Marcinkiewicz, leśniczy nadleśnictwa Samsonów. W 1944 roku ukrył także 3 inne osoby pochodzenia żydowskiego. Poza tym w leśniczówce mieszkało ok 20 Polaków, wyrzuconych ze swoich mieszkań. W czasie okupacji omijając niemieckie restrykcje, Adam Marcinkiewicz wydawał też większą ilość drewna miejscowym Żydom. Współpracował również z Kadrą Polski Niepodległej, udzielając partyzantom kwater, gromadząc i przechowując dla nich broń i amunicję, żywiąc ich i zaopatrując w odzież, a także wystawiając dokumenty i karty pracy. Te informacje zachowały się w oświadczeniach pisanych po wojnie przez różne środowiska w obronie Marcinkiewicza, którego komuniści oskarżyli o współpracę z Niemcami i pozbawili stanowiska leśniczego.
W 1946 roku Elżbieta Suchorowska z synem i mężem, który także przeżył wojnę, wyjechała do Gdańska. Tadeusz Suchorowski w wyniku odniesionych ran ciężko chorował i zmarł w latach 50. XX wieku. Rodziny nadal utrzymywały ze sobą kontakt, który urwał się po śmierci syna Suchorowskich, Adama.
Opowiadamy o Polakach:
- Maria Marcinkiewicz
- Adam Marcinkiewicz
Ukrywani:
- Elżbieta Suchorowska (z domu Wachtel)
- Adam Suchorowski (syn)
Opowiada:
- Justyna Marcinkiewicz-Limon – wnuczka Marii i Adama Marcinkiewiczów
Jest to odcinek podkastu:
POLACY RATUJĄCY ŻYDÓW
Kiedy podczas II wojny światowej naziści rozpoczęli masową eksterminację ludności żydowskiej wielu polskich sąsiadów i przyjaciół pośpieszyło Żydom z pomocą. Zwykli ludzie pomagali im, np. przewożąc do bezpiecznego miejsca, przekazując żywność lub udzielając schronienia. Udzieloną pomoc ukrywali w trakcie wojny, kiedy groziła im za to kara śmierci, oraz przez kilkadziesiąt kolejnych lat, w czasach komunizmu. Według historyka Szymona Datnera, głównie dzięki pomocy Polaków, Holocaust przeżyło ok. 100 tysięcy Żydów. W pomoc dla jednej osoby zwykle zaangażowanych było od kilku do kilkunastu osób. Instytut Yad Vashem przyznał medal „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” ok. 280 mieszkańcom województwa świętokrzyskiego, zaangażowanym w pomoc Żydom. To jednak niewielka część wszystkich osób, które udzielały pomocy. „Polacy ratujący Żydów” to audycja poświęcona lokalnym bohaterom, którzy pomagali innym z narażeniem życia własnego i swoich rodzin. W każdym odcinku przybliżamy wybrane historie rodzin, które udzielały pomocy. Każda z nich jest opatrzona komentarzem historyków, m. in.: Ewy Kołomańskiej z Muzeum Wsi Kieleckiej i dr Tomasza Domańskiego z Delegatury IPN w Kielcach.
CYKL AUDYCJI RADIA KIELCE „POLACY RATUJĄCY ŻYDÓW” MOŻESZ RÓWNIEŻ OBEJRZEĆ NA STRONIE: HTTPS://POLACYRATUJACYZYDOW.COM.PL/
[podcast archiwalny - nie będzie kolejnych odcinków]
Kategorie:
Historia
Historia