Na ukraińskim szlaku. Opowieści o Lwowie i nie tylko
W tym wyjątkowym podcaście Dmytro Antoniuk, ekspert krajoznawca i autor przewodników po Ukrainie, rozmawia z Wojciechem Jankowskim z redakcji wschodniej Radia Wnet. Razem przybliżają słuchaczom historię i obecny stan polskich zabytków na Ukrainie, które są zagrożone w wyniku trwającej agresji rosyjskiej.
Podcast powstał we współpracy z Instytutem Polonika, który dba o zachowanie rzeczpospolitańskiego dziedzictwa za granicami Polski. W serii odcinków dowiesz się więcej o zabytkach związanych z naszą wspólną historią i kulturą, takich jak pałace, zamki, kościoły i klasztory, które kiedyś były częścią II Rzeczypospolitej. Odkryj bogactwo polskiej kultury na baza.polonika.pl
Stryj: Miejsce, gdzie polskie korzenie spleciono z ukraińskim dziedzictwem
2023-08-29 07:00:00
Stryj to miasto bogate w historię i dziedzictwo kulturowe. Zaczynamy od Wielkiego Cmentarza Wojskowego, ostatniego spoczynku dla polskich i ukraińskich żołnierzy, którzy broniąc wspólnych ideałów, walczyli ramię w ramię w 1920 roku. To miejsce jest świadkiem nie tylko tamtych wydarzeń, ale też skrywa groby z czasów I wojny światowej. Następnie przenosimy się do Kościoła Narodzenia Najświętszej Marii Panny, świadka wielu przełomów historycznych, który przez lata był wielokrotnie odbudowywany. Nie możemy też pominąć niezwykłego rynku w Stryju bez ratusza, zachowanego kościoła pofranciszkańskiego, obecnie cerkwi grecko-katolickiej, oraz pozostałości synagogi z XIX wieku. W końcu, zatrzymujemy się przy gmachu organizacji SOKÓŁ, perle architektury tego regionu.
0:00:00 Stryj - Historia i Cmentarz Wojskowy
0:00:44 Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Stryju
0:02:26 Odbudowa i konserwacja Kościoła w Stryju
Od kościoła do cerkwi: odkrywanie dziedzictwa Drohobycza
2023-08-28 07:00:00
W tym odcinku naszego podcastu przybliżamy fascynującą współpracę Polski i Ukrainy w sferze ochrony dziedzictwa kulturowego. Rozpoczynamy od malowniczego Drohobycza, gdzie poznajemy historię gotyckiego kościoła św. Bartłomieja, wzniesionego w XIV wieku i wielokrotnie odbudowywanego. Odkrywamy, jak ten zabytek, niegdyś wykorzystywany jako magazyn rekwizytów teatralnych, odzyskał status świątyni. Poza tym, Drohobycz skrywa wiele innych sekretów – od średniowiecznych wież po pomnik Jana Pawła II oraz drewniane cerkwie z zachwycającymi malowidłami. Miasto jest także nieodłącznie związane z twórczością Brunona Schulza. Następnie, przechodzimy do omówienia projektów Instytutu Polonika, które przyczyniają się do zachowania i popularyzacji współnego dziedzictwa na Ukrainie.
0:00:00 – Wstęp: Soledar i utrata kopalni soli
0:00:42 – Gotycki kościół św. Bartłomieja w Drohobyczu
0:02:25 – Sekrety artystyczne i historyczne Drohobycza
W cieniu Lwowa: Mościska i jej wielowymiarowe dziedzictwo
2023-08-24 07:00:00
W najnowszym odcinku naszego podcastu przenosimy się z malowniczej Żółkwi do urokliwych Mościsk, miasta zlokalizowanego niedaleko od polskiej granicy. Spacerując po Mościskach, zachwycimy się malowniczym rynkiem i monumentalnymi wieżami świątyń. Wśród nich szczególnie wyróżnia się kościół poświęcony św. Janowi Chrzcicielowi, datujący się na XVI wiek, stanowiący jeden z najstarszych i najważniejszych zabytków tego regionu. Nie zapomnimy także o wieży dawnej świątyni dominikańskiej, teraz sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Dodatkowo odkryjemy tajniki pałacu w Rudnikach, który pełni funkcję szkoły powszechnej i skrywa ślady dawnych wnętrz. Zachęcamy do słuchania i odkrywania z nami wspólnego polsko-ukraińskiego dziedzictwa!
0:00:00 Wprowadzenie i powrót do Żółkwi
0:03:08 Mościska - zabytkowe perły pod Lwowem
0:06:52 Pałac w Rudnikach - tajemniczy świadek historii
0:10:00 Polskie akcenty w Mościskach - lokalny cmentarz i pamiątki po bohaterach września 1939
0:13:32 Znaczenie zachowania dziedzictwa - współpraca z Instytutem Polonika
Żółkiew: Od Stanisława Żółkiewskiego do dzisiejszych wyzwań
2023-08-23 07:00:00
W tej odsłonie naszego podcastu przenosimy się do malowniczej Żółkwi. Dmytro Antoniuk z Wojciechem Jankowskim prowadzą przez fascynujące zabytki tego miasta oraz odkrywają jego bogatą historię. Zastanawiamy się, jak ważne są emocje, takie jak zazdrość, w kształtowaniu historii sztuki i architektury. Dlaczego zespół starego miasta w Żółkwi mógł być wzorowany na Zamościu? Jakie sekrety kryje założony przez Stanisława Żółkiewskiego zamek, nad którym pieczę sprawowała Regina Herburt? Odkryjemy również dramatyczne losy miasta podczas różnych okupacji i dowiemy się, jakie prace konserwatorskie były prowadzone w ostatnich latach. W kontekście obecnej sytuacji politycznej zastanowimy się, jakie zagrożenia czyhają na wspólne dziedzictwo kulturowe. Zapraszam na podróż do serca Żółkwi!
0:00:00 - Zdobycie Moskwy przez Stanisława Żółkiewskiego
0:01:01 - Żółkiew: renesansowe miasto i jego zamek
0:03:14 - Bohdan Chmielnicki: wpływ na Żółkiew i klęska pod Cecorą
0:08:42 - Dziedzictwo kulturowe: stan synagogi w Żółkwi i renowacja Zamku Żółkiewskich
0:09:39 - Pobyt Piotra I w Żółkwi i jego konsekwencje
0:10:17 - Współczesna Żółkiew: ocalenie dziedzictwa w obliczu zagrożeń
Aleksander Fredro i dziedzictwo Polski w Rudkach
2023-08-22 07:00:00
W niniejszym odcinku podcastu przenosimy się do Rudek, położonych w obwodzie lwowskim na Ukrainie. Rudki skrywają wiele tajemnic związanych z historią Rzeczypospoliteji, w tym miejsce spoczynku wybitnego polskiego dramaturga, Aleksandra Fredry. Omawiamy historię kościoła w Rudkach, który stał się sanktuarium Matki Boskiej Rudeckiej, oraz przyglądamy się ważnym zabytkom związanym z postacią Fredry, takim jak pałac w Beńkowej Wysznii. Dmytro Antoniuk i Wojciech Jankowski, wraz z Instytutem Polonika, przedstawiają wspólne dziedzictwo na Ukrainie, które w obliczu rosyjskiej agresji jest pod zagrożeniem.
Czasówka rozdziałów:
0:00:00 - Rudki: Miejsce spoczynku Aleksandra Fredry.
0:01:13 - Sanktuarium Matki Boskiej Rudeckiej i jego historia.
0:02:16 - Kościół w Rudkach i obraz Matki Boskiej Rudeckiej.
0:03:16 - Tajemnica kradzieży obrazu Matki Boskiej Rudeckiej.
0:04:01 - Zabytki Beńkowej Wysznii związane z Aleksandrem Fredrą.
0:05:10 - Aleksander Fredro - życie i twórczość.
0:06:11 - Pomnik Fredry we Wrocławiu i jego wnuk, metropolita Szeptycki.
0:07:08 - Pałac w Beńkowej Wysznii - obecnie koledż agrarny i muzeum poświęcone Fredrze.
Tajemnice zamku w Mikulińcach - historia, która żyje
2023-08-21 08:00:00
W najnowszym odcinku przenosimy się do malowniczych Mikuliniec gdzie tajemniczy zamek skrywa w sobie wiele sekretów. W XVI wieku to właśnie Anna Jordan z domu Sieniawska dała początek tej niezwykłej budowli, która wielokrotnie doznawała zniszczeń z rąk Tatarów, Kozaków i Turków. Jak przetrwał do naszych czasów? Czy obrazy z pałacu naprawdę stały się workami? Dowiedzcie się więcej o tej i innych fascynujących historiach z Mikuliniec. Dmytro Antoniuk, Wojciech Jankowski, zapraszają Was do wspólnego odkrywania historii.
0:00:00 Lwów i Łódź - rozmowa o niecodziennych wydarzeniach w podróży
0:00:29 Mikulińce - tajemnice zamkowej twierdzy i jej mieszkańców
0:01:09 Bitwa pod zamkiem - opowieść o heroicznej obronie przed Turkami
0:03:07 Architektura Mikuliniec - pałac i kościół jako świadkowie historii
0:04:33 Piotr Konopka - próba przemysłowej transformacji i sukces uzdrowiska
0:05:23 Złodzieje dzieł sztuki - plądrowanie pałacu i tragiczna historia obrazów
0:06:36 Wspólne dziedzictwo na Ukrainie - inicjatywa ocalenia naszej kultury
Łuck: przecięcie kultur i dziejów na Wołyniu
2023-08-17 07:00:00
W tym odcinku opowiadamy fascynującą historię Jazłowca, miasta usytuowanego na zachodnim Podolu. To miejsce, gdzie przez wieki rządziła rodzina Jazłowieckich. W XIV wieku wybudowano tu zamek, który dziś jest domem dla zakładu Sióstr Niepokalanek. Zanurz się w historii miasta, które było sercem ormiańskiej społeczności i ważnym ośrodkiem handlowym. Odkryj, jak Wysoki i Niski Zamek w Jazłowcu przetrwał wieki, pełniąc teraz funkcję klasztoru. Prześledź tragiczne wydarzenia roku 1916, kiedy miasto zostało zbombardowane, a znaczna część jego architektury zniszczona. W tym kontekście odkrywamy postać Mikołaja Gomułki, znanego polskiego kompozytora epoki renesansu, i jego związki z tym miastem.
Prowadzenie: Dmytro Antoniuk i Wojciech Jankowski.
Podcast "Na Ukraińskim Szlaku: Opowieści o Lwowie i nie tylko" powstał we współpracy z Instytutem Polonika, który angażuje się w projekty związane z konserwacją, badaniami, edukacją i promocją polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą. Więcej informacji na stronie baza.polonika.pl.
0:00:00 Wstęp - Opowieść o Łucku i jego historii
0:00:38 Zamki książąt litewskich i historia Łucka
0:02:01 Zjazd monarchów w Łucku i wyzwania Osmanów i Tatarów
0:02:51 Kolegium Jezuitów i katedra św. Piotra i Pawła w Łucku
0:03:41 Uratowana katedra rzymskokatolicka i Muzeum Ateizmu
0:05:00 Cudowna ikona Matki Bożej Latyczowskiej i losy klasztoru dominikanów
0:05:42 Unia Brzeska i powstanie prawosławnego bractwa w Łucku
0:06:13 Różnorodność kulturowa Łucka: Karaimowie, Żydzi, Ormianie
0:07:14 Stara synagoga i dziedzictwo gminy żydowskiej
0:08:02 Ekumeniczne nabożeństwo upamiętniające ofiary represji NKWD
0:08:50 Renowacja wieży Czartoryskich i odkrycie jezuickich podziemi
0:10:08 Rosyjska inwazja na Ukrainę i walka o ochronę polskiego dziedzictwa
Jazłowiec: zamek, kompozytor i wielokulturowa historia
2023-08-16 07:00:00
W tym odcinku opowiadamy fascynującą historię Jazłowca, miasta usytuowanego na zachodnim Podolu. To miejsce, gdzie przez wieki rządziła rodzina Jazłowieckich. W XIV wieku wybudowano tu zamek, który dziś jest domem dla zakładu Sióstr Niepokalanek. Zanurz się w historii miasta, które było sercem ormiańskiej społeczności i ważnym ośrodkiem handlowym. Odkryj, jak Wysoki i Niski Zamek w Jazłowcu przetrwał wieki, pełniąc teraz funkcję klasztoru. Prześledź tragiczne wydarzenia roku 1916, kiedy miasto zostało zbombardowane, a znaczna część jego architektury zniszczona. W tym kontekście odkrywamy postać Mikołaja Gomułki, znanego polskiego kompozytora epoki renesansu, i jego związki z tym miastem.
Prowadzenie: Dmytro Antoniuk i Wojciech Jankowski.
Podcast "Na Ukraińskim Szlaku: Opowieści o Lwowie i nie tylko" powstał we współpracy z Instytutem Polonika, który angażuje się w projekty związane z konserwacją, badaniami, edukacją i promocją polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą. Więcej informacji na stronie baza.polonika.pl.
0:00:00 Wstęp i wprowadzenie do Jazłowca
0:02:22 Historia Wysokiego i Niskiego Zamków i związek z rodem Jazłowieckich
0:03:32 Zakład Sióstr Niepokalanek i grobowiec bł. Marceliny Darowskiej
0:05:16 Ormianie i Żydzi w Jazłowcu: Wielokulturowa tożsamość miasta
0:07:12 Graffiti z XVII wieku: Tajemnice ścian kościoła
0:09:00 Losy Jazłowca w XX wieku i jego dziedzictwo
0:10:15 Ostrzeżenie przed zagrożeniem dziedzictwa kulturowego w kontekście konfliktu ukraińsko-rosyjskiego
Horodenka: skarby architektury i dziedzictwo Pokucia w cieniu historii
2023-08-14 06:00:00
W drugiej części podcastu rozmawiamy o Horodence, miasteczku położonym w regionie Pokucie niedaleko od Dniestru. Opowiadamy o Kościele pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, który pierwotnie był klasztorem ojców misjonarzy, a później został przekazany teatynom. Ten zespół architektoniczny został zbudowany w latach 1743-1760 i sfinansowany przez starostę Kaniowskiego, Mikołaja Bazylego Potockiego. Niestety, po kasacie józefińskiej, klasztor został zamknięty, a kościół przekształcony w kościół parafialny. Warto nadmienić, że starosta Kaniowski był również fundatorem soboru w Poczajowie.
W rozmowie wspominamy również, że większość dzieł architekta Bernarda Merytyna oraz rzeźbiarza Pędzla trafiło głównie do Lwowa. Niestety, wiele z tych dzieł zostało zniszczonych i spalonych w Horodence. Obecnie, te rzeźby stanowią część Muzeum Pinsla we Lwowie, znajdującego się w byłym klasztorze sióstr Klarysek na Mytniej Płości, naprzeciwko Bernardynom. Kościół w Horodence jest teraz pod opieką polskich konserwatorów z Instytutu Polonika. W 1991 roku, po wykorzystaniu go przez sowieckie władze jako koszary i zakład włókienniczy, kościół został przekazany wiernym grecko-katolickiego kościoła. Przy wejściu do świątyni znajduje się tablica pamiątkowa dla Mikołaja Bazylego Potockiego, starosty Kaniowskiego, napisana zarówno w języku ukraińskim, jak i polskim.
Następnie, opowiadamy o różnicy pomiędzy Pokuciem a Huculszczyzną oraz o różnych nazwach jagód na terenie Pokucia i ich pochodzeniu. Na koniec, zwracamy uwagę na zagrożenie dziedzictwa kulturalnego na Ukrainie podczas trwającej wojny i rosyjskiej agresji oraz apeluję o ochronę tych zabytków. W następnym odcinku podcastu będziemy rozmawiać o Jazłowcu, który znajduje się na zachodnim Podolu.
Od zniszczenia do odnowy: Brzeżany świadkiem przemian polskiego dziedzictwa na Ukrainie
2023-08-10 07:00:00
Dzisiejsza rozmowa dotyczy zabytków w Brzeżanach związanych z rodem Sieniawskich. Zamek, kościół i kaplica są obecnie poddawane renowacji. Miasto posiada także pozostałości synagogi i jest ważnym miejscem historyczno-architektonicznym.
W pierwszym odcinku podcastu "Na ukraińskim szlaku. Opowieści o Lwowie i nie tylko" Wojciech Jankowski, dziennikarz redakcji wschodniej Radia Wnet słucha opowieści swojego redakcyjnego kolegi, Dmytra Antoniuka, krajoznawcy i autora przewodników po Ukrainie. Dmytro obecnie przebywa w Polsce, gdzie prezentuję swoją książkę o zamkach i rezydencjach związanych z polskimi rodami na Ukrainie.
Podcast został zarejestrowany w trudnym czasie, gdy Rosja zaatakowała Ukrainę i codziennie słyszymy o ostrzałach. W wyniku tej rosyjskiej agresji wiele zabytków zostało uszkodzonych lub zniszczonych. Ministerstwo Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy prowadzi już listę zniszczonych zabytków, która liczy ponad 500 pozycji.
Dlatego zdecydowaliśmy się z Dmytrem spotkać w studiu Radia Wnet, aby nagrywać podcasty dotyczące zabytków związanych z polską historią i kulturą na Ukrainie. W trakcie serii podcastów będziemy opowiadać o pałacach, zamkach, kościołach i klasztorach, które były częścią II Rzeczypospolitej. Nasza seria rozpoczyna się od Brzeżan, jednego z miejsc, które Dmytro miał okazję odwiedzić i które posiada wiele zabytków.
Brzeżany są miastem, w którym znajduje się wiele zabytków związanych z rodem Sieniawskich. Oprócz zamku, który był siedzibą rodziny, mamy tu również zabytkowy kościół świętych Piotra i Pawła. Kościół ten został zbudowany na początku XVII wieku i posiada wiele cennych elementów, takich jak freski, rzeźby i łuk tęciowy autorstwa Jana Pfistera. W czasach sowieckich i po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę, kościół był zaniedbany i służył jako magazyn, co spowodowało zniszczenie wielu cennych przedmiotów. Jednak od 1996 roku został ponownie przekazany obrządkowi rzymsko-katolickiemu i obecnie trwają prace konserwatorskie, prowadzone m.in. przez Instytut Polonika.
W Brzeżanach znajdują się także resztki synagogi, ponieważ miasto miało dużą społeczność żydowską. Oprócz tego, najważniejszym zabytkiem miasta jest kaplica Sieniawskich w zamku. Kaplica ta została poważnie uszkodzona podczas I wojny światowej, ale obecnie jest odnawiana. Część sarkofagów, które się w niej znajdowały, została wywieziona do Polski, a część jest przechowywana w muzeach we Lwowie. Od 2001 roku zamek w Brzeżanach pełni funkcję Państwowego Rezerwatu Historyczno-Architektonicznego.
Podcast "Na ukraińskim szlaku. Opowieści o Lwowie i nie tylko" powstał we współpracy z Instytutem Polonika, który prowadzi projekty o charakterze konserwatorskim, naukowo-badawczym, edukacyjnym i popularyzatorskim. Poznaj zasoby danych o polskim dziedzictwie za granicą. Odkryj bogactwo polskiej kultury na baza.polonika.pl.
Rozdziały podcastu:
0:00:00 Rozpoczynamy podróż po zabytkach związanych z polską historią.
0:01:03 Dmytro Antoniuk opowiada o setkach zwiedzonych miejsc.
0:02:09 Zniszczone zabytki na Ukrainie po rosyjskiej inwazji.
0:04:18 Ukraińskie zabytki zagrożone przez agresję rosyjską
0:05:27 Kościół św. Piotra i Pawła w Brzeżanach
0:06:15 Zabytkowe freski i rzeźby w kościele
0:07:04 Dzwonnica i funkcja obronna kościoła
0:07:45 Kościół i synagoga - odbudowa i zniszczenie
0:09:17 Zamek Sieniawskich - niezdobyty symbol Brzeża
0:10:13 Kaplica Świętej Trójcy - perła zamku Sieniawskich
zabytki, Brzeżany, Sieniawscy, zamek, kościół, kaplica, renowacja, konserwacja, synagoga, historia, architektura