::
::
Streszczenie
Pierwsze sto ton rudy miedzi z Lubina wywieziono do Związku Radzieckiego. Zachodnią granicę Polski wyznaczono na Nysie Łużyckiej, bo Stalin chciał sobie zapewnić dostęp do złóż uranu. Kowary przez kilka dekad były miastem z pilnie strzeżoną tajemnicą.
Opis odcinka
W latach 20. na terenie Związku Radzieckiego działało aż pięć instytutów, które prowadziły badania nad bronią nuklearną. W czasie II wojny światowej Sowieci dowiedzieli się, że Niemcy wykryli w Sudetach złoża uranu. Jedna z koncepcji głosi, że Stalinowi zależało na ustaleniu polskiej granicy zachodnie na Nysie Łużyckiej z powodu złoża tego metalu zlokalizowanego w Kowarach. Chciał w ten sposób zapewnić Związkowi Radzieckiemu materiał niezbędny do konstruowania broni jądrowej. O budowie kopalni uranu w Sudetach, hojnie finansowanej przez Rosjan, opowiada wybitny znawca tematu dr hab. Robert Klementowski, prof. UWr, autor książki W cieniu sudeckiego uranu.
Do 1953 roku warunki pracy w kopalni w Kowarach były koszmarne, w sztolniach bez wentylacji górnicy wdychali szkodliwy radon, a w sortowni kobiety rękami pakowały uran do puszek. Rosjanie, którzy nie szczędzili pieniędzy na budowę i wyposażenie zakładu, a także przysłali do Kowar fachową kadrę fizyków, chemików i inżynierów, byli przekonani o bogactwie tamtejszych złóż. Gdy okazało się, że kowarskie rudy mają niską zawartość radioaktywnego pierwiastka, starali się wycofać z wydobywczego przedsięwzięcia.
Tymczasem wokół tajnej eksploatacji rodziły się kolejne mity. Jedni wierzyli, że ruda położna blisko radioodbiornika poprawi jakość odbioru fal radiowych. Inni trzymali wyniesiony z kopalni urobek w domowej kuchni, czekając na okazję, by go sprzedać z zyskiem. Władza tymczasem pilnie strzegła danych na temat jakości, ilości wydobywanego uranu i jego dalszych losów.
Występują
dr Marek Zawadka, Muzeum Historyczne w Lubinie
dr hab. Robert Klementowski, prof. UWr, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Pamięci Narodowej we Wrocławiu
Pierwsze sto ton rudy miedzi z Lubina wywieziono do Związku Radzieckiego. Zachodnią granicę Polski wyznaczono na Nysie Łużyckiej, bo Stalin chciał sobie zapewnić dostęp do złóż uranu. Kowary przez kilka dekad były miastem z pilnie strzeżoną tajemnicą.
Opis odcinka
W latach 20. na terenie Związku Radzieckiego działało aż pięć instytutów, które prowadziły badania nad bronią nuklearną. W czasie II wojny światowej Sowieci dowiedzieli się, że Niemcy wykryli w Sudetach złoża uranu. Jedna z koncepcji głosi, że Stalinowi zależało na ustaleniu polskiej granicy zachodnie na Nysie Łużyckiej z powodu złoża tego metalu zlokalizowanego w Kowarach. Chciał w ten sposób zapewnić Związkowi Radzieckiemu materiał niezbędny do konstruowania broni jądrowej. O budowie kopalni uranu w Sudetach, hojnie finansowanej przez Rosjan, opowiada wybitny znawca tematu dr hab. Robert Klementowski, prof. UWr, autor książki W cieniu sudeckiego uranu.
Do 1953 roku warunki pracy w kopalni w Kowarach były koszmarne, w sztolniach bez wentylacji górnicy wdychali szkodliwy radon, a w sortowni kobiety rękami pakowały uran do puszek. Rosjanie, którzy nie szczędzili pieniędzy na budowę i wyposażenie zakładu, a także przysłali do Kowar fachową kadrę fizyków, chemików i inżynierów, byli przekonani o bogactwie tamtejszych złóż. Gdy okazało się, że kowarskie rudy mają niską zawartość radioaktywnego pierwiastka, starali się wycofać z wydobywczego przedsięwzięcia.
Tymczasem wokół tajnej eksploatacji rodziły się kolejne mity. Jedni wierzyli, że ruda położna blisko radioodbiornika poprawi jakość odbioru fal radiowych. Inni trzymali wyniesiony z kopalni urobek w domowej kuchni, czekając na okazję, by go sprzedać z zyskiem. Władza tymczasem pilnie strzegła danych na temat jakości, ilości wydobywanego uranu i jego dalszych losów.
Występują
dr Marek Zawadka, Muzeum Historyczne w Lubinie
dr hab. Robert Klementowski, prof. UWr, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Pamięci Narodowej we Wrocławiu
Jest to odcinek podkastu:
Opowieści z regionu miedziowego i nie tylko
Słyszysz: „historia”, myślisz: „dawne dzieje”. Słyszysz: „region miedziowy”, myślisz: „kilka dekad”. Podcast o historii jednego z najmłodszych okręgów przemysłowych w Polsce? Naprawdę jest tu o czym opowiadać? Jest! Przekonasz się o tym, słuchając naszego podcastu. Opowiemy Ci o najnowszej historii Lubina i całego regionu. O tym, jak powstawały i rozwijały się kopalnie, huty i jak rosło miasto. Ale to nie wszystko – u nas usłyszysz też historie o dawnych, a także bardzo dawnych dziejach regionu. Czy wiesz na przykład, że pierwszą osadę na terenie Lubina datuje się na cztery tysiące lat temu? Ponieważ jednak działalność Muzeum Historycznego nie ogranicza się tylko do Lubina, możesz też liczyć na wątki światowe. Opowiadamy o Wielkiej Wojnie, o II wojnie światowej, o okupacji sowieckiej w Polsce, o walce z komunizmem i wielu, wielu innych momentach z historii regionu miedziowego i nie tylko. Zapraszamy!
Kategorie:
Historia
Historia