::
::
Streszczenie
Bezpieka, czyli tajna służba PRL, to mroczny element historii Polski w czasach komunistycznych. Urząd Bezpieczeństwa, działający w latach 1944–1956, siał terror i masowe represje wobec ogromnej części społeczeństwa polskiego. Jej następczyni – Służba Bezpieczeństwa stosowała działała bardziej wysublimowane metody, chociaż nie zawsze. Zamordowanie ks. Jerzego Popiełuszki to przykład zbrodniczego oblicza SB.
Opis odcinka
Przez cały czas trwania PRL postrach wśród Polaków siały najpierw Urząd Bezpieczeństwa (w latach 1944–1956), a potem Służba Bezpieczeństwa (w latach 1956–1990). W pierwszej fazie wprowadzania komunizmu funkcjonariusze UB torturowali, katowali, a nawet zabijali ludzi nie tylko za działalność przeciwko nowej władzy, ale za takie „zbrodnie” jak inteligenckie pochodzenie. Po odwilży, kiedy zmieniono nazwę bezpieki, złagodzono też jej metody działania. Więcej było inwigilacji niż brutalnej przemocy. Co nie znaczy, że SB zawsze działała łagodnie. Patrz: zamordowanie ks. Jerzego Popiełuszki. Jak mówi znawca tematu, historyk prof. Robert Klementowski, ukryta za Milicją Obywatelską Służba Bezpieczeństwa najczęściej jednak posługiwała się miękkimi metodami wpływu na ludzi, jak szantaż, naciski czy kontrola ekonomiczna. Wystarczyło kogoś nieprawomyślnie myślącego zwolnić z pracy i uniemożliwić mu zatrudnienie w jakimkolwiek innym miejscu.
Terenem intensywnie inwigilowanym przez SB było m.in. Zagłębie Miedziowe. Początkowo chodziło nie tyle o opozycję, ile o kontrolę wielkich inicjatyw gospodarczych. Władza chciała wiedzieć, co myślą rzesze górników i robotników, którzy osiedlali się w Lubinie. Pilnowano, by nie dochodziło np. do sabotażu. SB potrzebowała więc coraz bardziej ludzi z wyższym wykształceniem, którzy orientowaliby się w procesie technologicznym i potrafili odróżnić celowe działanie od zwykłej awarii. Pod lupę brano wszelkie kontakty zagraniczne, w tym obcokrajowców, którzy przyjeżdżali m.in. po to, by instalować nowe maszyny w kopalni.
Z czasem esbecy coraz bardziej obawiali się ostracyzmu ze strony społeczeństwa i wielu z nich uciekało w alkohol albo innymi sposobami usiłowało się wymówić od dalszej służby. Momentem przełomowym w działalności SB w Zagłębiu Miedziowym, zwłaszcza jeśli chodzi o liczbę funkcjonariuszy, okazał się dzień 31 sierpnia 1982 roku. Po zbrodni lubińskiej 60 procent tajnych współpracowników odmówiło dalszej działalności.
Występują
prof. Robert Klementowski, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Pamięci narodowej we Wrocławiu,
Karolina Lis, dziennikarka.
Bezpieka, czyli tajna służba PRL, to mroczny element historii Polski w czasach komunistycznych. Urząd Bezpieczeństwa, działający w latach 1944–1956, siał terror i masowe represje wobec ogromnej części społeczeństwa polskiego. Jej następczyni – Służba Bezpieczeństwa stosowała działała bardziej wysublimowane metody, chociaż nie zawsze. Zamordowanie ks. Jerzego Popiełuszki to przykład zbrodniczego oblicza SB.
Opis odcinka
Przez cały czas trwania PRL postrach wśród Polaków siały najpierw Urząd Bezpieczeństwa (w latach 1944–1956), a potem Służba Bezpieczeństwa (w latach 1956–1990). W pierwszej fazie wprowadzania komunizmu funkcjonariusze UB torturowali, katowali, a nawet zabijali ludzi nie tylko za działalność przeciwko nowej władzy, ale za takie „zbrodnie” jak inteligenckie pochodzenie. Po odwilży, kiedy zmieniono nazwę bezpieki, złagodzono też jej metody działania. Więcej było inwigilacji niż brutalnej przemocy. Co nie znaczy, że SB zawsze działała łagodnie. Patrz: zamordowanie ks. Jerzego Popiełuszki. Jak mówi znawca tematu, historyk prof. Robert Klementowski, ukryta za Milicją Obywatelską Służba Bezpieczeństwa najczęściej jednak posługiwała się miękkimi metodami wpływu na ludzi, jak szantaż, naciski czy kontrola ekonomiczna. Wystarczyło kogoś nieprawomyślnie myślącego zwolnić z pracy i uniemożliwić mu zatrudnienie w jakimkolwiek innym miejscu.
Terenem intensywnie inwigilowanym przez SB było m.in. Zagłębie Miedziowe. Początkowo chodziło nie tyle o opozycję, ile o kontrolę wielkich inicjatyw gospodarczych. Władza chciała wiedzieć, co myślą rzesze górników i robotników, którzy osiedlali się w Lubinie. Pilnowano, by nie dochodziło np. do sabotażu. SB potrzebowała więc coraz bardziej ludzi z wyższym wykształceniem, którzy orientowaliby się w procesie technologicznym i potrafili odróżnić celowe działanie od zwykłej awarii. Pod lupę brano wszelkie kontakty zagraniczne, w tym obcokrajowców, którzy przyjeżdżali m.in. po to, by instalować nowe maszyny w kopalni.
Z czasem esbecy coraz bardziej obawiali się ostracyzmu ze strony społeczeństwa i wielu z nich uciekało w alkohol albo innymi sposobami usiłowało się wymówić od dalszej służby. Momentem przełomowym w działalności SB w Zagłębiu Miedziowym, zwłaszcza jeśli chodzi o liczbę funkcjonariuszy, okazał się dzień 31 sierpnia 1982 roku. Po zbrodni lubińskiej 60 procent tajnych współpracowników odmówiło dalszej działalności.
Występują
prof. Robert Klementowski, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Pamięci narodowej we Wrocławiu,
Karolina Lis, dziennikarka.
Jest to odcinek podkastu:
Opowieści z regionu miedziowego i nie tylko
Słyszysz: „historia”, myślisz: „dawne dzieje”. Słyszysz: „region miedziowy”, myślisz: „kilka dekad”. Podcast o historii jednego z najmłodszych okręgów przemysłowych w Polsce? Naprawdę jest tu o czym opowiadać? Jest! Przekonasz się o tym, słuchając naszego podcastu. Opowiemy Ci o najnowszej historii Lubina i całego regionu. O tym, jak powstawały i rozwijały się kopalnie, huty i jak rosło miasto. Ale to nie wszystko – u nas usłyszysz też historie o dawnych, a także bardzo dawnych dziejach regionu. Czy wiesz na przykład, że pierwszą osadę na terenie Lubina datuje się na cztery tysiące lat temu? Ponieważ jednak działalność Muzeum Historycznego nie ogranicza się tylko do Lubina, możesz też liczyć na wątki światowe. Opowiadamy o Wielkiej Wojnie, o II wojnie światowej, o okupacji sowieckiej w Polsce, o walce z komunizmem i wielu, wielu innych momentach z historii regionu miedziowego i nie tylko. Zapraszamy!
Kategorie:
Historia
Historia