::
::
Autor koncentruje się na kwestiach geograficznych i klimatycznych.
Do XIX wieku przyjmowano, że Europa kończy się na wododziale oddzielającym dorzecza Dniepru i Wołgi.
Podobną granicę wyznacza izoterma stycznia - na wschód od tej linii (Azja) średnia średnia temperatura stycznia wynosi mniej niż minus 10 stopni, na zachód (Europa Wschodnia, m.in.: Białoruś, Ukraina, Polska) - więcej niż minus 10 stopni. Oznacza to, że na wschód od tej linii potrzeba ok. 20-30% więcej energii, aby ludzie mogli przetrwać. Kolejna taka granica dzieli Europę Zachodnią od Europy Wschodniej i biegnie mniej więcej na Łabie. Jest to izoterma stycznia na poziomie zero stopni. Na zachód od tej linii (m.in. zachodnie Niemcy, Francja) potrzeba wydatkowania jeszcze mniej energii niż w Europie Wschodniej, aby osiągnąć ten sam efekt. To spowodowało, że Europa Zachodnia rozwijała się szybciej, niż Europa Wschodnia.
Ta granica geograficzna i klimatyczna, która oddziela Europę od Azji jest bardzo bliska obecnej granicy politycznej między Białorusią i Ukrainą a Rosją.
Jest to odcinek podkastu:
Leszek Moczulski
Spojrzenie historyka, polityka, geopolityka, twórcy Konfederacji Polski Niepodległej.