::
::
Według historiografii rosyjskiej Iwan III był tym władcą moskiewskim, który miał wyrwać Zalesie spod władzy tatarskiej.
Jest to nieprawda. Iwan III zmarł w roku 1505, ale w testamencie napisał, że Moskwa ma nadal płacić daninę Tatarom. Płacili ją także jego następcy na tronie moskiewskim: jego syn i - przez pewien czas - jego wnuk.
Prawdą jest, że za panowania Iwana III zależność Moskwy od Tatarów była mniejsza niż wcześniej. Ale wynikało to ze słabości Tatarów, których państwo po Czarnej Śmierci (połowa XIV wieku) weszło w stan długotrwałego kryzysu.
Były okresy panowania Iwana III, kiedy rządził on samodzielnie twardą ręką, ale były także okresy, kiedy władzę w Wielkim Księstwie Moskiewskim przejmowały rywalizujące ugrupowania polityczne.
Jego przydomek wynika z jego wyjątkowego okrucieństwa. Przykładowo - kilku swoich wrogów politycznych ugotował żywcem na głównym placu Moskwy.
Struktura etniczna tego państwa w tym czasie była następująca: 5/6 ogółu ludności stanowiły ludy azjatyckie (w tym Tatarzy sprowadzani przez Wasyla II), 1/6 - przybyli z Zachodu Rusini, którzy byli warstwą rządzącą. Wszyscy oni - pod wpływem cerkwi prawosławnej - mówili językiem słowiańskim (z licznymi naleciałościami języków azjatyckich). Ta dominacja pierwiastka azjatyckiego na Zalesiu powoduje, że do dzisiaj widać istotną różnicę między Rosją, a Białorusią czy Ukrainą.
Iwan III zaatakował Nowogród Wielki - po dwóch wojnach państwo to przestało istnieć i stało się częścią państwa moskiewskiego.
Żoną Iwana III została Zoe (Zofia) z bizantyjskiej dynastii Paleologów, która była wychowana w Rzymie. Zainicjowała ona proces europeizacji Moskwy.
Gdy królem Polski i Wielkim Księciem Litewskim był Kazimierz Jagiellończyk, w roku 1449 zawarto porozumienie pokojowe (jeszcze z Wasylem II), które podzieliło strefy wpływów Polski i Litwy oraz Moskwy. Po śmierci Kazimierza Polska i Litwa nadal respektowały to porozumienie, natomiast Moskwa uważała, że skoro Kazimierz nie żyje, to układ nie obowiązuje. Jednocześnie nastąpiło zerwanie unii personalnej polsko-litewskiej (królem Polski został Jan Olbracht, a Wielkim Księciem Litewski - Aleksander), co osłabiło oba państwa. Wtedy Iwan III zaczął atakować Wielkie Księstwo Litewskie...
Jest to odcinek podkastu:
Leszek Moczulski
Spojrzenie historyka, polityka, geopolityka, twórcy Konfederacji Polski Niepodległej.