Powojnie
Co tydzień prowadzący opowiada o innym wątku z historii po 1945 roku. Podcast powstał w związku z dużą popularnością kanału Powojnie na YouTube.
Kategorie:
Historia
Historia
Kim był Henry Kissinger? Tajne spotkania z Chińczykami, Wojna w Wietnamie i wsparcie dla dyktatorów.
2022-07-22 18:00:39
Cześć! W tym odcinku serii Powojnie zająłem się jedną z najważniejszych postaci w amerykańskiej historii po 1945 roku. Henry Kissinger był doradcą do spraw bezpieczeństwa narodowego oraz Sekretarzem Stanu w gabinecie Prezydenta Richarda Nixona. To on miał ogromny wpływ na politykę zagraniczną Stanów Zjednoczonych w pierwszej połowie lat 70-tych. Był jednym z architektów porozumienia z Chińską Republiką Ludową przeciwko Związkowi Radzieckiemu. W najnowszym odcinku opowiem m.in. o jego ściśle tajnym spotkaniu z chińskim premierem, które stanowiło początek dla zacieśnienia się relacji na linii Waszyngton-Pekin. Pojawi się też informacja o przyznanej mu pokojowej Nagrodzie Nobla, która wzbudziła ogromne kontrowersje. Z najnowszej odsłony serii dowiecie się również skąd pochodził Kissinger i jak wyglądała jego kariera jeszcze zanim stał rozpoznawalną postacią na świecie.
Cześć! W tym odcinku serii Powojnie zająłem się jedną z najważniejszych postaci w amerykańskiej historii po 1945 roku. Henry Kissinger był doradcą do spraw bezpieczeństwa narodowego oraz Sekretarzem Stanu w gabinecie Prezydenta Richarda Nixona. To on miał ogromny wpływ na politykę zagraniczną Stanów Zjednoczonych w pierwszej połowie lat 70-tych. Był jednym z architektów porozumienia z Chińską Republiką Ludową przeciwko Związkowi Radzieckiemu. W najnowszym odcinku opowiem m.in. o jego ściśle tajnym spotkaniu z chińskim premierem, które stanowiło początek dla zacieśnienia się relacji na linii Waszyngton-Pekin. Pojawi się też informacja o przyznanej mu pokojowej Nagrodzie Nobla, która wzbudziła ogromne kontrowersje. Z najnowszej odsłony serii dowiecie się również skąd pochodził Kissinger i jak wyglądała jego kariera jeszcze zanim stał rozpoznawalną postacią na świecie.
Alkoholowa historia Szwecji. Specjalne książeczki, referendum i ograniczona sprzedaż
2022-07-15 18:00:42
Hej! W tym odcinku serii Powojnie zaglądam do historii Szwecji. W tym skandynawskim kraju bardzo długą tradycję mają organizacje związane z ograniczeniem spożycia alkoholu. Pierwsza szwedzka organizacja promująca abstynencję alkoholową powstała już w 1819 roku. W 1911 roku powstała specjalna komisja, której celem było stworzenie projektu uchwały o prohibicji. Już trzy lata później w Sztokholmie wprowadzony został tak zwany system Bratta polegający na reglamentowaniu alkoholu i określeniu tygodniowego limitu jego spożycia. Z czasem system upowszechnił się w całym kraju. Każdy dorosły mieszkaniec Szwecji otrzymał specjalną książeczkę, gdzie zapisywany był każdorazowy zakup alkoholu. Przydziały alkoholowe w Szwecji różniły się w zależności od pozycji społecznej, wieku, płci, a nawet miejsca zamieszkania. Początkowo przydział wydzielany był na kwartał. Jednak ludzie tak szybko wykupywali całą racje, że szwedzki rząd zmienił ten przepis i pozwolił, aby alkohol można było kupować w cyklach miesięcznych. W 1944 r. ruch trzeźwości opowiedział się za zniesieniem książeczek. Jednak motboki funkcjonowały jeszcze przez 11 lat. W 1955 roku z obiegu wycofane zostały specjalne książeczki. 1 października 1955 roku 41 firm z 247 sklepami w 147 lokalizacjach zostało połączonych w jedną spółkę - Nya Systemaktiebolaget. Więcej dowiecie się oglądając najnowszy odcinek serii Powojnie.
Hej! W tym odcinku serii Powojnie zaglądam do historii Szwecji. W tym skandynawskim kraju bardzo długą tradycję mają organizacje związane z ograniczeniem spożycia alkoholu. Pierwsza szwedzka organizacja promująca abstynencję alkoholową powstała już w 1819 roku. W 1911 roku powstała specjalna komisja, której celem było stworzenie projektu uchwały o prohibicji. Już trzy lata później w Sztokholmie wprowadzony został tak zwany system Bratta polegający na reglamentowaniu alkoholu i określeniu tygodniowego limitu jego spożycia. Z czasem system upowszechnił się w całym kraju. Każdy dorosły mieszkaniec Szwecji otrzymał specjalną książeczkę, gdzie zapisywany był każdorazowy zakup alkoholu. Przydziały alkoholowe w Szwecji różniły się w zależności od pozycji społecznej, wieku, płci, a nawet miejsca zamieszkania. Początkowo przydział wydzielany był na kwartał. Jednak ludzie tak szybko wykupywali całą racje, że szwedzki rząd zmienił ten przepis i pozwolił, aby alkohol można było kupować w cyklach miesięcznych. W 1944 r. ruch trzeźwości opowiedział się za zniesieniem książeczek. Jednak motboki funkcjonowały jeszcze przez 11 lat. W 1955 roku z obiegu wycofane zostały specjalne książeczki. 1 października 1955 roku 41 firm z 247 sklepami w 147 lokalizacjach zostało połączonych w jedną spółkę - Nya Systemaktiebolaget. Więcej dowiecie się oglądając najnowszy odcinek serii Powojnie.
Radziecki terror na Litwie po 1945 roku. Deportacje i zbrodnie. Tworzenie radzieckiej republiki
2022-07-08 18:00:16
Cześć! Dzisiaj wracam do 1945 roku i terroru jaki zapanował na Litwie w ostatnich miesiącach wojny i tuż po tak zwanym "wyzwoleniu" przez Armię Czerwoną. Państwo litewskie ponownie zostało włączone w struktury Związku Radzieckiego. Józef Stalin nie miał dla Litwinów litości. Codziennie mordowane były niewinne osoby. Młodzi mężczyźni byli siłą wcielani do radzieckiego wojska. Z tego powodu część z nich uciekła do partyzantki. W najnowszym odcinku opisuję masowe deportacje na Syberię. Represje dotknęły tysiące ludzi. Najbardziej doświadczeni przez kremlowski reżim byli rolnicy, którzy sprzeciwiali się reformie rolnej. Całymi rodzinami byli wywożeni na Wschód. Listy deportacyjne tworzone były po omacku przez co trafiały tam też przypadkowe osoby. W tej odsłonie swojej serii opowiadam też o partyzanckiej walce litewskich patriotów. Początkowo partyzanci odnosili sukcesy jednak z czasem czerwony terror narastał i coraz więcej osób było mordowanych i torturowanych przez NKWD. W tytule filmu podaję datę 1945, choć w nagraniu mówię o terrorze jaki zapanował na Litwie w 1944 roku. Oczywiście data, którą podaję w tytule jest datą porządkującą, określającą koniec pewnego okresu historycznego: II Wojny Światowej.
Cześć! Dzisiaj wracam do 1945 roku i terroru jaki zapanował na Litwie w ostatnich miesiącach wojny i tuż po tak zwanym "wyzwoleniu" przez Armię Czerwoną. Państwo litewskie ponownie zostało włączone w struktury Związku Radzieckiego. Józef Stalin nie miał dla Litwinów litości. Codziennie mordowane były niewinne osoby. Młodzi mężczyźni byli siłą wcielani do radzieckiego wojska. Z tego powodu część z nich uciekła do partyzantki. W najnowszym odcinku opisuję masowe deportacje na Syberię. Represje dotknęły tysiące ludzi. Najbardziej doświadczeni przez kremlowski reżim byli rolnicy, którzy sprzeciwiali się reformie rolnej. Całymi rodzinami byli wywożeni na Wschód. Listy deportacyjne tworzone były po omacku przez co trafiały tam też przypadkowe osoby. W tej odsłonie swojej serii opowiadam też o partyzanckiej walce litewskich patriotów. Początkowo partyzanci odnosili sukcesy jednak z czasem czerwony terror narastał i coraz więcej osób było mordowanych i torturowanych przez NKWD. W tytule filmu podaję datę 1945, choć w nagraniu mówię o terrorze jaki zapanował na Litwie w 1944 roku. Oczywiście data, którą podaję w tytule jest datą porządkującą, określającą koniec pewnego okresu historycznego: II Wojny Światowej.
Jak zostać sobowtórem dyktatora? Historia dublera Saddama Husajna. Irak na przestrzeni kilku dekad.
2022-07-01 18:00:48
Cześć! W tym odcinku serii Powojnie wybrałem się do Iraku. Przedstawiam Wam historię sobowtóra Saddama Husajna. Imię którego używam w filmie nie jest jego prawdziwym ponieważ jego prawdziwe pozostaje tajemnicą. Mikhaelef odgrywał rolę prezydenckiego dublera w zasadzie od początku rządów Husajna w Iraku. Wizytował w jego imieniu szpitale, szkoły, a także zakłady pracy. Raz wystąpił nawet w telewizji. Irakijczyk pracował w ten sposób aż przez 17 lat, kiedy to zdecydował się uciec ze swojej ojczyzny do Stanów Zjednoczonych. Dlaczego w końcu zdecydował się na ten krok? Tego dowiecie się słuchając najnowszy odcinek mojej serii. Starałem się prześledzić cały okres jego pracy w roli sobowtóra irackiego dyktatora. Dzięki temu możecie poznać historię Iraku na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Skupiłem się jednak na jego losach, więc nie poświęciłem zbyt dużo czasu niektórym wątkom historycznym. Jednocześnie na pewno o poszczególnych wydarzeniach takich jak np. wojna irańsko-iracka powstanie osobny odcinek serii Powojnie.
Cześć! W tym odcinku serii Powojnie wybrałem się do Iraku. Przedstawiam Wam historię sobowtóra Saddama Husajna. Imię którego używam w filmie nie jest jego prawdziwym ponieważ jego prawdziwe pozostaje tajemnicą. Mikhaelef odgrywał rolę prezydenckiego dublera w zasadzie od początku rządów Husajna w Iraku. Wizytował w jego imieniu szpitale, szkoły, a także zakłady pracy. Raz wystąpił nawet w telewizji. Irakijczyk pracował w ten sposób aż przez 17 lat, kiedy to zdecydował się uciec ze swojej ojczyzny do Stanów Zjednoczonych. Dlaczego w końcu zdecydował się na ten krok? Tego dowiecie się słuchając najnowszy odcinek mojej serii. Starałem się prześledzić cały okres jego pracy w roli sobowtóra irackiego dyktatora. Dzięki temu możecie poznać historię Iraku na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Skupiłem się jednak na jego losach, więc nie poświęciłem zbyt dużo czasu niektórym wątkom historycznym. Jednocześnie na pewno o poszczególnych wydarzeniach takich jak np. wojna irańsko-iracka powstanie osobny odcinek serii Powojnie.
Na tropie zbrodniarzy: Adolf Eichmann w rękach izraelskich służb. Brawurowa akcja w Argentynie.
2022-06-24 18:00:08
Cześć! Dzisiaj powracam do wątku poszukiwania nazistów. W tym odcinku zająłem się sprawą Adolfa Eichmanna, który przez lata uciekał przed sprawiedliwością. Jedna z najważniejszych osób w III Rzeszy schroniła się w Argentynie. Być może nigdy nie zostałby zatrzymany, gdyby nie pewien związek młodych ludzi. Syn Eichmanna zakochał się w dziewczynie o imieniu Sylwia. Jej Ojciec skojarzył jego nazwisko z procesem, który w tym czasie odbywał się w Zachodnich Niemczech. Wiedział, że Adolf Eichmann przebywa na wolności. Razem z córką rozpoczął prywatne śledztwo, które doprowadziło do zatrzymania zbrodniarza.
Cześć! Dzisiaj powracam do wątku poszukiwania nazistów. W tym odcinku zająłem się sprawą Adolfa Eichmanna, który przez lata uciekał przed sprawiedliwością. Jedna z najważniejszych osób w III Rzeszy schroniła się w Argentynie. Być może nigdy nie zostałby zatrzymany, gdyby nie pewien związek młodych ludzi. Syn Eichmanna zakochał się w dziewczynie o imieniu Sylwia. Jej Ojciec skojarzył jego nazwisko z procesem, który w tym czasie odbywał się w Zachodnich Niemczech. Wiedział, że Adolf Eichmann przebywa na wolności. Razem z córką rozpoczął prywatne śledztwo, które doprowadziło do zatrzymania zbrodniarza.
Początki politycznej kariery Viktora Orbana. W jaki sposób po raz pierwszy został premierem Węgier?
2022-06-17 18:00:05
Hej! W tym odcinku serii Powojnie zająłem się początkami kariery jednego z najważniejszych polityków w Europie Środkowo-Wschodniej. Viktor Orban na początku lat 90-tych chciał, aby jego kraj jak najszybciej dostał się do struktur NATO oraz Unii Europejskiej. Był zdecydowanym przeciwnikiem sojuszu z Moskwą i stuprocentowym liberałem. Opowiadał się za szeroko zakrojonymi reformami w swojej ojczyźnie. Tymczasem w młodości sympatyzował z komunistyczną młodzieżówką. Potem zapewniał, że był to jeden z błędów młodości. Po odbyciu dwuletniej służby wojskowej rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie imienia Eötvös Lorand w Budapeszcie. Tematem jego pracy magisterskiej była polska Solidarność.
Prawdziwą pasją młodego Orbana była polityka. 30 marca 1988 roku został współzałożycielem Związku Młodych Demokratów, czyli w skrócie Fideszu. Najważniejszym wydarzeniem w pierwszych latach jego politycznej działalności było przemówienie, które wygłosił 16 czerwca 1989 roku w Budapeszcie w związku z pogrzebem bohaterów antykomunistycznego powstania z jesieni 1956 roku. Postacią do której odwołał się wtedy Orban był przede wszystkim Imre Nagy czyli lider powstania z 1956 roku. Oddał mu oraz jego towarzyszom należną cześć, a także zaatakował węgierskich komunistów. Orban od tego momentu stał się postacią rozpoznawalną. W przyszłości zaprocentuje to udaną karierą polityczną.
Więcej dowiecie się słuchając najnowszej odsłony serii Powojnie.
Hej! W tym odcinku serii Powojnie zająłem się początkami kariery jednego z najważniejszych polityków w Europie Środkowo-Wschodniej. Viktor Orban na początku lat 90-tych chciał, aby jego kraj jak najszybciej dostał się do struktur NATO oraz Unii Europejskiej. Był zdecydowanym przeciwnikiem sojuszu z Moskwą i stuprocentowym liberałem. Opowiadał się za szeroko zakrojonymi reformami w swojej ojczyźnie. Tymczasem w młodości sympatyzował z komunistyczną młodzieżówką. Potem zapewniał, że był to jeden z błędów młodości. Po odbyciu dwuletniej służby wojskowej rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie imienia Eötvös Lorand w Budapeszcie. Tematem jego pracy magisterskiej była polska Solidarność.
Prawdziwą pasją młodego Orbana była polityka. 30 marca 1988 roku został współzałożycielem Związku Młodych Demokratów, czyli w skrócie Fideszu. Najważniejszym wydarzeniem w pierwszych latach jego politycznej działalności było przemówienie, które wygłosił 16 czerwca 1989 roku w Budapeszcie w związku z pogrzebem bohaterów antykomunistycznego powstania z jesieni 1956 roku. Postacią do której odwołał się wtedy Orban był przede wszystkim Imre Nagy czyli lider powstania z 1956 roku. Oddał mu oraz jego towarzyszom należną cześć, a także zaatakował węgierskich komunistów. Orban od tego momentu stał się postacią rozpoznawalną. W przyszłości zaprocentuje to udaną karierą polityczną.
Więcej dowiecie się słuchając najnowszej odsłony serii Powojnie.
Alianci i sycylijska mafia. W jaki sposób Amerykanie współpracowali z włoskimi przestępcami.
2022-06-10 18:00:43
Cześć! W tym odcinku serii Powojnie opiszę pierwsze miesiące w wyzwolonych Włoszech po 1943 roku. Na przejętych przez Aliantów terenach władzę przejmowała nie tylko aliancka administracja, ale też mafia. Niektórzy bossowie zostawali nawet burmistrzami miast. Tymczasem Amerykanie nie widzieli w tym niczego złego. Ta amerykańsko-sycylijska współpraca nie zakończyła się wraz z końcem wojny. Wprost przeciwnie - mafiosi stali się sojusznikami USA w walce z komunistami i lewicą. Poza tym wielu przestępczych bossów zostało politykami Chrześcijańskiej Demokracji, która wygrała wybory w 1948 roku. Więcej dowiecie się słuchając najnowszego odcinka serii Powojnie.
Cześć! W tym odcinku serii Powojnie opiszę pierwsze miesiące w wyzwolonych Włoszech po 1943 roku. Na przejętych przez Aliantów terenach władzę przejmowała nie tylko aliancka administracja, ale też mafia. Niektórzy bossowie zostawali nawet burmistrzami miast. Tymczasem Amerykanie nie widzieli w tym niczego złego. Ta amerykańsko-sycylijska współpraca nie zakończyła się wraz z końcem wojny. Wprost przeciwnie - mafiosi stali się sojusznikami USA w walce z komunistami i lewicą. Poza tym wielu przestępczych bossów zostało politykami Chrześcijańskiej Demokracji, która wygrała wybory w 1948 roku. Więcej dowiecie się słuchając najnowszego odcinka serii Powojnie.
Matki żołnierzy kontra Związek Radziecki. W jaki sposób grupa kobiet wygrała z władzami na Kremlu?
2022-06-03 18:00:06
Cześć! W tym odcinku serii Powojnie powracam do 1989 roku. Tym razem postanowiłem skupić się na jednej z ciekawszych organizacji, które przyczyniły się do tego, że upadł Związek Radziecki. Komitet Matki Żołnierza Rosji był odpowiedzią na dekady życia w kłamstwie i wszechobecną propagandę. Grupa kobiet postanowiła zawalczyć o godność swoich synów, ojców i mężów. Podczas, gdy w Afganistanie ginęli kolejni Rosjanie w koszarach armii radzieckiej dochodziło do zjawiska fali, czyli znęcania się nad młodszymi poborowymi. Niektórzy z nich ginęli z czyjejś winy lub sami odbierali sobie życie. Dochodziło też do masakr podczas, których maltretowani młodzi ludzie zabijali swoich oprawców. Komitet Matek był wyjątkowo sprawnie działającą organizacją z którą ani władze ZSRR, ani późniejszej Federacji Rosyjskiej niespecjalnie sobie radziły. W tym odcinku serii Powojnie opowiadam o okolicznościach powstania Komitetu oraz sukcesach i protestach, które zorganizowała ta organizacja.
Cześć! W tym odcinku serii Powojnie powracam do 1989 roku. Tym razem postanowiłem skupić się na jednej z ciekawszych organizacji, które przyczyniły się do tego, że upadł Związek Radziecki. Komitet Matki Żołnierza Rosji był odpowiedzią na dekady życia w kłamstwie i wszechobecną propagandę. Grupa kobiet postanowiła zawalczyć o godność swoich synów, ojców i mężów. Podczas, gdy w Afganistanie ginęli kolejni Rosjanie w koszarach armii radzieckiej dochodziło do zjawiska fali, czyli znęcania się nad młodszymi poborowymi. Niektórzy z nich ginęli z czyjejś winy lub sami odbierali sobie życie. Dochodziło też do masakr podczas, których maltretowani młodzi ludzie zabijali swoich oprawców. Komitet Matek był wyjątkowo sprawnie działającą organizacją z którą ani władze ZSRR, ani późniejszej Federacji Rosyjskiej niespecjalnie sobie radziły. W tym odcinku serii Powojnie opowiadam o okolicznościach powstania Komitetu oraz sukcesach i protestach, które zorganizowała ta organizacja.
Ceaușescu zdobywa władze. Pierwsze lata rządów rumuńskiego dyktatora. Rumunia w połowie lat 60-tych.
2022-05-27 18:00:40
Cześć! Zapraszam Was na trzecią część cyklu o Nicolae Ceaușescu. Tym razem opowiem o początkach jego rządów w Rumunii. Komunistyczny aparat partyjny wierzył, że młody działacz będzie bardziej uległy wobec bardziej doświadczonych członków kierownictwa partii. Tymczasem Ceausescu nie zamierzał dzielić się władzą. Konsekwentnie zmierzał do totalitarnych rządów. W jaki sposób tego dokonał i pozbył się politycznych konkurentów? Tego dowiecie się słuchając najnowszego odcinka serii Powojnie.
Cześć! Zapraszam Was na trzecią część cyklu o Nicolae Ceaușescu. Tym razem opowiem o początkach jego rządów w Rumunii. Komunistyczny aparat partyjny wierzył, że młody działacz będzie bardziej uległy wobec bardziej doświadczonych członków kierownictwa partii. Tymczasem Ceausescu nie zamierzał dzielić się władzą. Konsekwentnie zmierzał do totalitarnych rządów. W jaki sposób tego dokonał i pozbył się politycznych konkurentów? Tego dowiecie się słuchając najnowszego odcinka serii Powojnie.
Niemieckie powstanie przeciwko ZSRR. Walki na ulicach Berlina i w innych miastach NRD.
2022-05-20 18:00:06
W 1953 roku w Berlinie wybuchło powstanie. Obywatele Niemieckiej Republiki Demokratycznej mieli dość komunizmu i służalczej roli wobec Związku Radzieckiego. Na ulice niemieckiej stolicy wyszły tysiące osób. Do miasta wysłane zostało wojsko. Doszło do starć ulicznych. Zginęło kilkadziesiąt osób. W kolejnych dniach strajki i manifestacje odbywały się też w innych miejscowościach NRD. W wielu miejscach były krwawo tłumione. Tysiące ludzi trafiło za kraty. Władze Niemieckiej Republiki Demokratycznej uznały, że był to zachodni spisek. To jedno z najważniejszych wydarzeń w powojennej historii Niemiec. Mam wrażenie, że nieco zapomniane, a warto je znać. W końcu to historia naszego zachodniego sąsiada.
W 1953 roku w Berlinie wybuchło powstanie. Obywatele Niemieckiej Republiki Demokratycznej mieli dość komunizmu i służalczej roli wobec Związku Radzieckiego. Na ulice niemieckiej stolicy wyszły tysiące osób. Do miasta wysłane zostało wojsko. Doszło do starć ulicznych. Zginęło kilkadziesiąt osób. W kolejnych dniach strajki i manifestacje odbywały się też w innych miejscowościach NRD. W wielu miejscach były krwawo tłumione. Tysiące ludzi trafiło za kraty. Władze Niemieckiej Republiki Demokratycznej uznały, że był to zachodni spisek. To jedno z najważniejszych wydarzeń w powojennej historii Niemiec. Mam wrażenie, że nieco zapomniane, a warto je znać. W końcu to historia naszego zachodniego sąsiada.