Podcastex - podcast o latach 90. i 00.
Niekoniecznie nostalgiczny podcast o latach dziewięćdziesiątych i zerowych. Prowadzą Bartek Przybyszewski (blog "Liczne rany kłute") i Mateusz Witkowski (Popmoderna.pl, blog "Popland"). Wizuale i muzyka: Michał Kozikowski. Grafika profilowa: Paweł Kuliński (Pan Kulka). Czyta: Tadeusz Drozda.
Społeczeństwo i Kultura
ODCINEK 59: Anegdoty o sławnych Polakach (gościnnie: Karol Paciorek)
2022-09-15 15:41:34
Po czym poznać, że wielki Polak jest naprawdę wielki? Po pierwsze: można iść po miarkę. [śmiech z puszki] Po drugie: można zajrzeć do wydanej w 1993 roku książki pt. “500 anegdot o sławnych Polakach. Od Mieszka I do Jana Pawła II” i sprawdzić, czy jest w niej ten ktoś, kogo szukamy. Jeśli jest, to papież pokazuje z okładki okejkę.
Do odcinka zaprosiliśmy innego sławnego Polaka, czyli Karola Paciorka (tak naprawdę nagrywaliśmy ten odcinek u niego w studiu, więc nie mieliśmy wyboru :/). Wspólnie z Karolem płyniemy przez książkę, raz na jakiś czas skręcając w zupełnie nieoczekiwanych kierunkach.
Jeśli chcecie wiedzieć, co wspólnego mają ze sobą Stefan Wyszyński, Justyna Mazur, Maryja Panna Licheńska oraz Żurnalista, to tak - wszyscy przewijają się przez 59. odcinek Podcastexu, do którego serdecznie zapraszamy.
ODCINEK 58: "Dług"
2022-09-08 19:37:26
Mówi się, że sztuka rzadko ma wpływ na prawdziwe życie. W najnowszym odcinku Podcastexu porozmawiamy o jednym z tych rzadkich przypadków, gdy film wpłynął bezpośrednio nie tylko na opinię publiczną, ale też na opinie i decyzje dwóch polskich prezydentów.
“Dług” Krzysztofa Krauzego” to jeden z najważniejszych filmów lat dziewięćdziesiątych. Powstał u ich schyłku, ale cofa się do pierwszej połowy, gdy nad Wisłą mościł się kapitalizm, a młode wilki i wilczyce pragnęły pilnie skorzystać z tego, co obiecywała im transformacja ustrojowa.
W 58. odcinku Podcastexu opowiemy nie tylko o “Długu”, ale też cofniemy się do początku lat 90., by opowiedzieć prawdziwą historię, która posłużyła za podstawę scenariusza Krzysztofa Krauzego i Jerzego Morawskiego. Historię Sławomira Sikory i Artura Brylińskiego, którzy na własnej skórze przekonali się, jakie pułapki mogą czyhać na obywateli słabego, dzikokapitalistycznego państwa.
Zapraszamy!
ODCINEK 57: Ich Troje, cz. 2
2022-09-01 18:26:47
Halo, czy ktoś tu czekał na drugą część naszej razgawory o jednym z największych fenomenów w historii polskiej popkultury? MAMY NADZIEJĘ, bo z przyczyn technicznych nagraliśmy to dwa razy xD
Gdybyśmy chcieli nadać odcinkom o zespole Ich Troje hollowoodzko dramatyczne podtytuły, to do części pierwszej dopisalibyśmy “WZLOT”, a do drugiej: “UPADEK”. No bo umówmy się, Wiśnia i spółka osiągnęli totalny peak w okolicach roku 2002, a wszystko, co działo się później, stanowiło powolny rozkład wszystkiego, co udało im się osiągnąć. Bo co możemy powiedzieć o Ich Troje przy końcu lat zerowych? Sprzedaż jakby nie ta, single od rozgłośni radiowych raczej się odbijały, a czerwonowłose bożyszcze coraz częściej pozwalało sobie na farbowanie skalpu na kolory wskazywane przez tę czy inną firmę.
Nie znaczy to jednak, że w latach 2002-2008, które bierzemy na warsztat, nie wydarzyło się zupełnie nic ciekawego. Był to bowiem czas zbiorów – konsumowano wtedy wszystko to, co zespołowi udało się zasiać płytą “Ad. 4”. Głównym bohaterem tej całej historii był oczywiście Michał Wiśniewski, któremu poświęcono setki artykułów, reality show i film dokumentalny. Powstało też kilka płyt i choć te są z tego wszystkiego najmniej interesujące, to i tak poświęcamy im sporo czasu antenowego.
To co – za to, że jest jak jest napijmy się i posłuchajmy 57. odcinka Podcastexu!
ODCINEK 56: Tomasz Lis, cz. 1
2022-08-25 19:25:38
“Co to jest, kurwa, Zbuczyn?” - zakrzyknął kiedyś Tomasz Lis do swoich współpracowników. My odpowiadamy za Wikipedią: Zbuczyn to wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Zbuczyn. Leży nad rzeką Zbuczynką, 16 km od Siedlec, przy międzynarodowej trasie E30.
Oczywiście jest możliwe, że Tomasz Lis doskonale wiedział o Zbuczynie (i o Zbuczynce). Wszak to wybitny dziennikarz z niezwykle szerokimi horyzontami. Można by rzec: kwiat rodzimego dziennikarstwa. Postać tak istotna, że mało brakowało, a by prezydentem został. Tylko nie chciał, to nie został.
Młodzież może go dziś kojarzyć z jakże intensywnie prowadzonym profilem na Twitterze, a przecież dorobek Tomasz Lis ma dużo pokaźniejszy - i telewizyjny, i prasowy, i książkowy. A także korespondencyjny - bo przecież ileś lat spędził w Stanach Zjednoczonych, które dla niego i dla wielu innych dziennikarzy jego pokolenia były w latach 90. najważniejszym krajem świata.
W 56. odcinku Podcastexu postanowiliśmy zagłębić się w jego biografię i twórczość, żeby odpowiedzieć na pytanie: skąd wziął się Tomasz Lis? A że gadaliśmy przez 2 godziny i nie wyczerpaliśmy tematu, będzie to dopiero pierwsza z dwóch części.
Zapraszamy do 56. odcinka Podcastexu!
ODCINEK 55: "Poradnik podrywacza" - polska książka o podrywaniu
2022-08-18 18:16:59
Po tym, jak prawie pół roku temu omówiliśmy w Podcasteksie książkę “Jak podrywać dziewczyny” Erica Webera, dostaliśmy mnóstwo maili, w których proszono nas o więcej porad dla uwodzicieli, bo te z omawianej pozycji z jakiegoś powodu nie działają!
(tak naprawdę to nie dostaliśmy żadnego takiego maila, i całe szczęście, bo książka Webera to toksyczne gówno; ale mniejsza o to)
Dziś chcielibyśmy przedstawić Wam polską próbę stworzenia kompendium w temacie, czyli “Poradnik podrywacza” autorstwa Łukasza Kuncewicza i Bartłomieja Cieniewskiego z roku 2001.
Rodzima pozycja już na samym początku przedstawia typologię kobiet (romantyczka, idealistka, businesswoman, kumpela i… najczęściej spotykany rodzaj, czyli MIX), a chwilę później przechodzi do tematów tak ważkich, jak prowadzenie rozmów czy kupowanie biletów w kinie. Jest też rozdział o tym, co na randce jeść i co pić pod tytułem – tu niespodzianka – “Co jeść, co pić”.
Ale najciekawsze jest w “Poradniku podrywacza” to, co nie zostało wypowiedziane wprost. Czyli zapis polskiego przełomu wieków, gdy zakochani musieli tak aranżować spotkania, by przy okazji nie dostać w trąbę w jakiejś melinie i nie skończyć rendez-vous bez butów i nowiutkiej Nokii 3210.
Zapraszamy do 55. odcinka Podcastexu!
ODCINEK 54: Karteczki, tazosy i inne kolekcje
2022-08-11 20:08:27
Pamiętasz te czasy, gdy przychodziłeś do szkoły, co nie, miałeś dwie Pumby i jednego Aladyna, koleżanka miała Spajsetki, ale takie, co już ci kolega wcześniej dał, więc przed dyskoteką szedłeś kupić Sailorki, żeby podzielić się z nimi z sympatią.
Nie, nie mamy tu na myśli dopalaczy. Piszemy o karteczkach - dziwacznym i chyba dosyć specyficznym fenomenie kulturowym, który w Polsce lat dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych podbił nadwiślańskie podbazy i gimbazy. Karteczki - czyli po prostu produkty papiernicze z nadrukami - okazały się być modą zupełnie nieoczekiwaną, oddolną, niemal niewspieraną przez oficjalne kanały marketingowe.
W przeciwieństwie do tazosów, które były już po prostu produktem o zastrzeżonej nazwie, ktorą dało się usłyszeć w telewizji i wyczytać z opakowania czipsów.
Były też albumy z naklejkami, a także pokemony, które postanowiliśmy na potrzeby tego odcinka potraktować przede wszystkim jako starannie naoliwioną machinę marketingową, napędzającą dziesiątki różnych kolekcji - papierowych, plastikowych, naklejanych i jakie tam się komu w okolicach roku dwutysięcznego wymarzyły.
Bo w 53. odcinku Podcastexu pochylamy się właśnie nad kolekcjami - tymi sprzed 15-30 lat. Skąd brały się te dziecięce zajawki? Dlaczego pewne rzeczy w Polsce ładnie chwyciły, a inne zupełnie nie? No i za ile możecie spylić swoje karteczki, jeśli jeszcze jakieś macie w domu? ( ͡° ͜ʖ ͡°)
Zapraszamy do nowego odcinka Podcastexu!
Partnerem epizodu jest Allegro, dzięki któremu nie tylko będziecie w stanie kupić czyjeś archiwalne karty z pokemonami, ale też i inne fanty od wielu sprawdzonych marek. Allegro dysponuje też własną siecią punktów odbioru i nadań – Allegro One Punkt oraz automatami paczkowymi Allegro One Box, które zwiększą twoją wygodę. Zajrzyjcie do nich po odcinku!
ODCINEK 53: Ich Troje, cz. 1
2022-08-04 18:05:10
Podcastex wrócił – i to jak w Eos w lekkich jak motyl marzeniach! W pierwszym odcinku po wakacyjnej przerwie rozmawiamy o zespole Ich Troje.
Zjawisku absolutnie wyjątkowym nie tylko na rodzimym rynku muzycznym, ale i w polskiej popkulturze. Pomyśle, który rodził się w bólach, ale gdy się już narodził, to szturmem wziął polskie miasta, miasteczka i wsie.
Zespole, który tradycyjnie wywołał silne i intensywne bóle dup części środowiska opiniotwórczego, co nie przeszkodziło mu na przełomie wieków sprzedać grubo ponad półtora miliona płyt.
O ludziach, których wybory artystyczne były momentami tak ekscentryczne i randomowe, że zbywanie ich hasłami typu “kicz” czy “tandeta” to skandaliczne marnowanie tematu.
Uważamy, że nad Ich Troje warto się pochylić – i to cofając się do lat siedemdziesiątych – by poszukać odpowiedzi na pytanie: dlaczego to właśnie Łągwa, Wiśniewski i Majkowska (oraz w jakimś stopniu Femme) chwycili Polaków za serca i puścili dopiero w drugiej połowie lat zerowych?
Zapraszamy do 53. odcinka Podcastexu, będącego zarazem pierwszą częścią naszej rozmowy o Ich Troje.
ODCINEK 52: Satanic Panic (gościnnie: Łukasz Orbitowski i Olga Drenda)
2022-06-23 19:40:30
Partnerem odcinka jest Audioteka, w której znajdziecie m.in. powieść „Kult” Łukasza Orbitowskiego. Do 23 lipca Audioteka daje Wam 30-dniowy, bezpłatny dostęp do usługi Audioteka Klub, pełnej dobrze opowiedzianych historii.
Aby otrzymać dostęp:
1. Wejdź w link: http://fn.audioteka.com/fb/go/podcastex
2. Zarejestruj lub zaloguj się w serwisie Audioteka i aktywuj dostęp.
3. Pobierz aplikację Audioteki, zaloguj się w niej i zyskaj 30-dniowy dostęp do 11 000 audiobooków.
*
W latach 90. szatan czaił się wszędzie.
W muzyce – no wiadomo. Przy czym nie chodzi jedynie o epatujących pentagramami metalowców. Kościół ostrzegał też przed Duran Duran, Ringo Starrem czy Stingiem.
Kreskówki? Oczywiście, choć nie miano na myśli tylko “South Parku”. Zagrożeń duchowych szukano również w “Pokemonach”, nad którymi ręce załamywał niejeden chrześcijański eseista.
Gry wideo – no ba, “Diablo” czy “Doom” jawnie prowokowały osoby wierzące gęstym nagromadzeniem symboli satanistycznych. Jednocześnie jednak polscy duchowni rozpisywali się w swoich książkach o niebezpieczeństwach płynących z grania w “Heroes of Might and Magic III”.
No i “papierowe” erpegi – jeżeli Twoje dziecko się nimi interesuje, to wiedz, że coś się dzieje.
To powszechne poruszenie, część zjawiska określanego jako SATANIC PANIC, przybyło do Polski z Zachodu jeszcze w latach 80., choć w nieco ograniczonym stopniu. Transformacja ustrojowa otworzyła na oścież nadwiślańskie wrota zachodniej popkulturze, a wraz z nią na całego przypełzły narracje amerykańskich protestantów i katolików, które uczulały zatroskanych rodziców na niebezpieczeństwa satanizmu.
A później do akcji wkroczyły media z lubością informujące widzów, słuchaczy i czytelników o kolejnych RYTUALNYCH morderstwach, okaleczeniach i zbezczeszczeniach… z których tylko niektóre miały rzeczywiście cokolwiek wspólnego z jakkolwiek rozumianym satanizmem. Mało tego: tylko niektóre rzeczywiście się wydarzyły.
Jakie wydarzenia miały wpływ na powstanie Satanic Panic na Zachodzie? Co o satanizmie mówiło się w PRL-u? Do jakich zbrodni rzeczywiście doszło w Polsce? I dlaczego najbardziej satanistycznym pokemonem jest niewinny na pierwszy rzut oka Bellsprout?
Zapraszamy do ostatniego w tym sezonie, 52. odcinka Podcastexu, w którym gościnnie wystąpili Łukasz Orbitowski oraz Olga Drenda.
Z drugim sezonem Podcastexu wracamy w sierpniu!
ODCINEK 51: "Kiler"
2022-06-16 18:16:41
Przez większą część lat 90. polska publiczność była umiarkowanie zainteresowana kupowaniem biletów na polskie filmy. Nawet głośne przeboje, takie jak “Psy” czy “Młode wilki”, sprzedawały po plus-minus pół miliona biletów i w box office ulegały amerykańskim produkcjom.
A potem w 1997 roku przyszedł “Kiler” i rozdupcył konkurencję zarówno lokalną, jak i zagraniczną - na film sprzedano 2,2 miliona (!) biletów. W latach 90. przebój Machulskiego udało się przebić jedynie “Panu Tadeuszowi” i “Ogniem i mieczem”, które weszły na ekrany 2 lata później. Ale liczb, które zrobiły superprodukcje Wajdy i Hoffmana (odpowiednio: 6 i 7 milionów widzów), nie udało się później pobić żadnemu innemu filmowi, czy z Polski, czy z zagranicy. To były kosmicznie (jak na polskie warunki) drogie projekty zrealizowane po to, by zarobić kosmiczne (jak na polskie warunki) pieniądze, również na uczniach szkół podstawowych i średnich.
“Kiler” w tym towarzystwie prezentuje się jak ubogi krewny - zrealizowany za śmieszne (nawet jak na polskie warunki) 1,5 miliona złotych, nakręcony ekspresowo w 30 dni. A jednak pykło - i więcej polskich widzów było zainteresowanych opowieścią o taksówkarzu omyłkowo wziętym za mafijnego asasyna niż “Kosmicznym meczem” czy sequelem “Parku Jurajskiego”.
Czemu Polacy tak pokochali “Kilera”? Jak wyglądała pierwsza wersja scenariusza? Którym aktorom i aktorkom Machulski rozruszał w 1997 karierę? I jak to było z tymi hollywoodzkimi planami na stworzenie remake’u?
Zapraszamy do 51. odcinka Podcastexu, w którym gościnnie wystąpił krytyk filmowy Michał Piepiórka, autor książki "Rockefellerowie i Marks nad Warszawą. Polskie filmy fabularne wobec transformacji gospodarczej".
ODCINEK 50: Urodzinowe (i jubileuszowe) Q&A
2022-06-09 19:31:31
Dlaczego szkalujemy papieża? Czy mieliśmy w domu boazerię? Czy pamiętamy naszą pierwszą wizytę w McDonaldzie? Czy Podcastex gumę Turbo żuł? Jaki był nasz ulubiony gadżet z "Kaczora Donalda"? I wreszcie: truskawki z ryżem czy z makaronem?
Na te i inne pytania odpowiadamy w drugim Q&A Podcastexu nagranym po pierwsze z okazji 50. epizodu, po drugie z powodu stukniętego nam właśnie roku. Zapraszamy!