Mroczne Wieki

Podcast historyczny skupiający się głównie na zamierzchłych czasach, które spowija gęsta mgła tajemnicy. Pasjonuje mnie starożytność i średniowiecze, staram się tworzyć epizody przybliżające słuchaczom realia tych odległych epok. Unikam patosu, nie recytuję Wikipedii, wszystkie odcinki opieram na źródłach wymienionych w opisach (publikacje naukowe, popularnonaukowe i teksty źródłowe).

Wspieraj Mroczne Wieki:
https://patronite.pl/mrocznewieki
https://buycoffee.to/mrocznewieki

Subskrybuj i komentuj odcinki na YouTube: https://www.youtube.com/@mrocznewieki

Założycielem podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Znajdź nas na: https://zgraja.com.pl/

Tekst i narracja: Michał Kuźniar
Projekt logo: Bartłomiej Wąsacz

kontakt: admin[ ]mrocznewieki.pl


Odcinki od najnowszych:

Czyngis-chan. Podboje, imperium i śmierć | 1206-1227
2023-12-30 12:41:55

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Czterdziestoczteroletni Czyngis stał się wielkim chanem. Jego elekcja była wynikiem swego rodzaju umowy społecznej jaką nowy wódz zawierał ze stepową arystokracją, jego władza nie była absolutna. Nowy kagan doskonale pamiętał cierpienia jakich doznała jego rodzina po śmierci Jesugeja. Zdawał sobie sprawę z gehenny matki najpierw porwanej przez jego ojca a potem zmuszonej do samotnego wychowywania piątki dzieci. Proceder porywania kobiet dotknął zresztą także jego młodą małżonkę Borte, uprowadzoną przez Merkitów. Czyngis pod karą śmierci zabronił uprowadzania kobiet wśród wszystkich podległych sobie ludów żyjących od dzisiejszego Kazachstanu aż po Mandżurię. Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Patroni: Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych. Cover: fot. Adwo, Shutterstock Źródła: Tajna historia Mongołów. Anonimowa kronika mongolska z XIII wieku, tłum. S. Kałużyński, PIW 1970 The Voyage of Johannes del Plano Carpini, Johannes del Plano Carpini, tłum. R. Hakluyt Literatura: Beckwith Ch., Imperia Jedwabnego Szlaku, PIW, Warszawa 2021 Gabriel R. E., Subotai the Valiant. Genghis Khan’s Greatest General, University of Oklahoma Press, 2004 Gumiłow L., Śladami cywilizacji wielkiego stepu, PIW, Warszawa 1973 Kałużyński S., Dawni Mongołowie, PIW, Warszawa 1983 Kałużyński S., Imperium mongolskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1970 Kałużyński S., Tradycje i legendy ludów Mongolii, Iskry, Warszawa 1978 Klebnikow P., Ojciec chrzestny Kremla, Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2010 Weatherford J., Czyngis Chan, Świat Książki, Warszawa 2006 Wojna R., Wielki świat nomadów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983
Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Czterdziestoczteroletni Czyngis stał się wielkim chanem. Jego elekcja była wynikiem swego rodzaju umowy społecznej jaką nowy wódz zawierał ze stepową arystokracją, jego władza nie była absolutna. Nowy kagan doskonale pamiętał cierpienia jakich doznała jego rodzina po śmierci Jesugeja. Zdawał sobie sprawę z gehenny matki najpierw porwanej przez jego ojca a potem zmuszonej do samotnego wychowywania piątki dzieci. Proceder porywania kobiet dotknął zresztą także jego młodą małżonkę Borte, uprowadzoną przez Merkitów. Czyngis pod karą śmierci zabronił uprowadzania kobiet wśród wszystkich podległych sobie ludów żyjących od dzisiejszego Kazachstanu aż po Mandżurię. Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Patroni: Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Oskar Niebylski, Maja Szwedzińska, Sylwia Tomecka, Piotr Wiśniewski, Piotr Zawada, Piotr Stani, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych. Cover: fot. Adwo, Shutterstock Źródła: Tajna historia Mongołów. Anonimowa kronika mongolska z XIII wieku, tłum. S. Kałużyński, PIW 1970 The Voyage of Johannes del Plano Carpini, Johannes del Plano Carpini, tłum. R. Hakluyt Literatura: Beckwith Ch., Imperia Jedwabnego Szlaku, PIW, Warszawa 2021 Gabriel R. E., Subotai the Valiant. Genghis Khan’s Greatest General, University of Oklahoma Press, 2004 Gumiłow L., Śladami cywilizacji wielkiego stepu, PIW, Warszawa 1973 Kałużyński S., Dawni Mongołowie, PIW, Warszawa 1983 Kałużyński S., Imperium mongolskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1970 Kałużyński S., Tradycje i legendy ludów Mongolii, Iskry, Warszawa 1978 Klebnikow P., Ojciec chrzestny Kremla, Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2010 Weatherford J., Czyngis Chan, Świat Książki, Warszawa 2006 Wojna R., Wielki świat nomadów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983

Czyngis-chan. Temudżyn i dawni Mongołowie | 1162-1206
2023-12-26 16:44:30

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki W roku myszy, szesnastego dnia pierwszego miesiąca lata w dzień czerwonej pełni Temudżyn poświęcił swój wojenny buńczuk kropiąc go kobylim mlekiem. Według naszej rachuby było to lato 1204 roku. Pomimo że mongolskie konie ciągle nie były jeszcze wystarczająco silne i gotowe do dłuższej kampanii chan zdecydował się wyruszyć na zachód i najechać lud tureckich Najmanów. Jego szpiedzy donieśli mu, że Tajang-chan - ich wódz planuje zaatakować Mongołów późnym latem, Temudżyn zdecydował więc o wykonaniu najazdu prewencyjnego. Wiedział że Najmanowie są trudnym przeciwnikiem, tym bardziej że w ich szeregach ukrył się Dżamuka, dawny przyjaciel i brat krwi Temudżyna, teraz jego zagorzały przeciwnik gotowy służyć radą wrogom mongolskiego chana. Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Cover: Portret Czyngis-chana wygenerowany przez Shutterstock AI Patroni: Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych. Źródła: Tajna historia Mongołów. Anonimowa kronika mongolska z XIII wieku, tłum. S. Kałużyński, PIW 1970 The Voyage of Johannes del Plano Carpini, Johannes del Plano Carpini, tłum. R. Hakluyt Literatura: Beckwith Ch., Imperia Jedwabnego Szlaku, PIW, Warszawa 2021 Gumiłow L., Śladami cywilizacji wielkiego stepu, PIW, Warszawa 1973 Kałużyński S., Dawni Mongołowie, PIW, Warszawa 1983 Kałużyński S., Imperium mongolskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1970 Kałużyński S., Tradycje i legendy ludów Mongolii, Iskry, Warszawa 1978 Weatherford J., Czyngis Chan, Świat Książki, Warszawa 2006 Wojna R., Wielki świat nomadów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983 Artykuły: https://www.medievalists.net/2023/01/did-chinggis-khan-have-red-hair-and-green-eyes/
Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki W roku myszy, szesnastego dnia pierwszego miesiąca lata w dzień czerwonej pełni Temudżyn poświęcił swój wojenny buńczuk kropiąc go kobylim mlekiem. Według naszej rachuby było to lato 1204 roku. Pomimo że mongolskie konie ciągle nie były jeszcze wystarczająco silne i gotowe do dłuższej kampanii chan zdecydował się wyruszyć na zachód i najechać lud tureckich Najmanów. Jego szpiedzy donieśli mu, że Tajang-chan - ich wódz planuje zaatakować Mongołów późnym latem, Temudżyn zdecydował więc o wykonaniu najazdu prewencyjnego. Wiedział że Najmanowie są trudnym przeciwnikiem, tym bardziej że w ich szeregach ukrył się Dżamuka, dawny przyjaciel i brat krwi Temudżyna, teraz jego zagorzały przeciwnik gotowy służyć radą wrogom mongolskiego chana. Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Cover: Portret Czyngis-chana wygenerowany przez Shutterstock AI Patroni: Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Paweł Etmański, Kuba Cski, Marcin Wyroch, Szymon Barabasz, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych. Źródła: Tajna historia Mongołów. Anonimowa kronika mongolska z XIII wieku, tłum. S. Kałużyński, PIW 1970 The Voyage of Johannes del Plano Carpini, Johannes del Plano Carpini, tłum. R. Hakluyt Literatura: Beckwith Ch., Imperia Jedwabnego Szlaku, PIW, Warszawa 2021 Gumiłow L., Śladami cywilizacji wielkiego stepu, PIW, Warszawa 1973 Kałużyński S., Dawni Mongołowie, PIW, Warszawa 1983 Kałużyński S., Imperium mongolskie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1970 Kałużyński S., Tradycje i legendy ludów Mongolii, Iskry, Warszawa 1978 Weatherford J., Czyngis Chan, Świat Książki, Warszawa 2006 Wojna R., Wielki świat nomadów, Wiedza Powszechna, Warszawa 1983 Artykuły: https://www.medievalists.net/2023/01/did-chinggis-khan-have-red-hair-and-green-eyes/

Śmierć na Świętej Helenie – jak umarł Napoleon?
2023-12-22 16:41:36

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Klęska była kompletna. 18 czerwca 1815 roku ostatnie nadzieje Napoleona bezpowrotnie zdeptali razem: angielski książę Wellington i pruski feldmarszałek Blücher. Francuzi pomimo przewagi nie zdołali na czas zniszczyć armii tego pierwszego a gdy późnym popołudniem zaczęli wreszcie zdobywać przewagę na placu boju pojawili się Prusacy Blüchera. Wojska sprzymierzonych w zdecydowanej większości składały się z żołnierzy niemieckich i holenderskich ale dzięki jak zawsze sprawnej brytyjskiej propagandzie cały świat pamięta starcie pod Waterloo niemal wyłącznie jako sukces brytyjskiej sztuki wojennej. Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Cover: "Napoléon sur son lit de mort, 5 mai 1821" Horace Vernet Patroni: Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych. Literatura: Łysiak W., Empirowy pasjans, Instytut Wydawniczy Pax 1977 Łysiak W., Talleyrand, Nobilis, Warszawa 2007 Masson F., Napoleon we własnym domu. Życie codzienne cesarza w pałacu Tuileries, Napoleon V, Oświęcim 2014 Roberts A., Napoleon Wielki, Magnum 2015 Zahorski A., Napoleon, PIW 1982
Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Klęska była kompletna. 18 czerwca 1815 roku ostatnie nadzieje Napoleona bezpowrotnie zdeptali razem: angielski książę Wellington i pruski feldmarszałek Blücher. Francuzi pomimo przewagi nie zdołali na czas zniszczyć armii tego pierwszego a gdy późnym popołudniem zaczęli wreszcie zdobywać przewagę na placu boju pojawili się Prusacy Blüchera. Wojska sprzymierzonych w zdecydowanej większości składały się z żołnierzy niemieckich i holenderskich ale dzięki jak zawsze sprawnej brytyjskiej propagandzie cały świat pamięta starcie pod Waterloo niemal wyłącznie jako sukces brytyjskiej sztuki wojennej. Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Cover: "Napoléon sur son lit de mort, 5 mai 1821" Horace Vernet Patroni: Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Przemysław Michon, Rafał Mizerek, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych. Literatura: Łysiak W., Empirowy pasjans, Instytut Wydawniczy Pax 1977 Łysiak W., Talleyrand, Nobilis, Warszawa 2007 Masson F., Napoleon we własnym domu. Życie codzienne cesarza w pałacu Tuileries, Napoleon V, Oświęcim 2014 Roberts A., Napoleon Wielki, Magnum 2015 Zahorski A., Napoleon, PIW 1982

Neron – Artysta czy Antychryst? Pożar Rzymu, chrześcijanie i Quo Vadis (54-68 n.e.)
2023-12-19 17:37:10

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki 13 października 54 roku był w Rzymie jak podają źródła wyjątkowo pochmurny i deszczowy. Opady ustały nieco po południu i właśnie wtedy, korzystając ze sprzyjającej aury drzwi pałacu na Palatynie rozstąpiły się wypuszczając na zewnątrz grupę kilku osób. Siedemnastoletni Neron wyszedł na spotkanie oczekujących go pretorianów w towarzystwie ich dowódcy, Afraniusza Burrusa. Zgromadzonym na placu żołnierzom ogłoszono smutną nowinę, poprzedniej nocy zmarł po trzynastu latach panowania zasłużony Klaudiusz, teraz zaś opuszczony tron obejmuje młodzieniec szykowany na tę okoliczność od kilku lat. Jak zawsze w takich sytuacjach wojsku obiecano dary pieniężne i darmowe przydziały zboża, pretorianie z werwą przywitali nowego władcę, który w otoczeniu najważniejszych dostojników udał się do kurii gdzie zbierali się poinformowani o nadzwyczajnych okolicznościach senatorzy. Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Cover: "Neron w Baje" Jan Styka Patroni: Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych. Źródła: Swetoniusz, Żywoty Cezarów, tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, Zakład im. Ossolińskich 1972 Tacyt, Dzieła, Tom I, tłum. S. Hammer, Czytelnik 1957 Literatura: Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Tom II, PIW Warszawa 1992 Ciechanowicz J., Rzym, ludzie i budowle, PIW 1987 Drinkwater J., Nero: Emperor and Court, Cambridge University Press 2021 Grant M., Neron, PIW 1980 Krawczuk A., Kronika starożytnego Rzymu, Iskry, Warszawa 1994 Krawczuk A., Neron, Czytelnik, Warszawa 1988 Krawczuk A., Poczet cesarzowych Rzymu, Iskry, Warszawa 2006 Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Iskry, Warszawa 1986
Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki 13 października 54 roku był w Rzymie jak podają źródła wyjątkowo pochmurny i deszczowy. Opady ustały nieco po południu i właśnie wtedy, korzystając ze sprzyjającej aury drzwi pałacu na Palatynie rozstąpiły się wypuszczając na zewnątrz grupę kilku osób. Siedemnastoletni Neron wyszedł na spotkanie oczekujących go pretorianów w towarzystwie ich dowódcy, Afraniusza Burrusa. Zgromadzonym na placu żołnierzom ogłoszono smutną nowinę, poprzedniej nocy zmarł po trzynastu latach panowania zasłużony Klaudiusz, teraz zaś opuszczony tron obejmuje młodzieniec szykowany na tę okoliczność od kilku lat. Jak zawsze w takich sytuacjach wojsku obiecano dary pieniężne i darmowe przydziały zboża, pretorianie z werwą przywitali nowego władcę, który w otoczeniu najważniejszych dostojników udał się do kurii gdzie zbierali się poinformowani o nadzwyczajnych okolicznościach senatorzy. Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Cover: "Neron w Baje" Jan Styka Patroni: Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Edyta Romaniuk, Zenon Marczuk, Albert Choinka, Jakub Grymowicz, Kacper Witków, Patryk SuprunAdrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych. Źródła: Swetoniusz, Żywoty Cezarów, tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, Zakład im. Ossolińskich 1972 Tacyt, Dzieła, Tom I, tłum. S. Hammer, Czytelnik 1957 Literatura: Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Tom II, PIW Warszawa 1992 Ciechanowicz J., Rzym, ludzie i budowle, PIW 1987 Drinkwater J., Nero: Emperor and Court, Cambridge University Press 2021 Grant M., Neron, PIW 1980 Krawczuk A., Kronika starożytnego Rzymu, Iskry, Warszawa 1994 Krawczuk A., Neron, Czytelnik, Warszawa 1988 Krawczuk A., Poczet cesarzowych Rzymu, Iskry, Warszawa 2006 Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Iskry, Warszawa 1986

Róże Heliogabala, najgorszego cesarza Rzymu (218-222 n.e.)
2023-12-15 17:26:44

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Awitus nie miał dobrej prasy. W pamięci historyków tak starożytnych jak tych nam współczesnych zapisał się jako ten cesarz, który najmniej chyba licował z powagą sprawowanego przezeń urzędu. Wyuzdane ekstrawagancje Gajusza, artystyczne fanaberie Nerona, małostkowość Domicjana miały być niczym wobec młodzieńca ze wschodu, którego krótkie, czteroletnie rządy zapisały się w kronikach jako okres dość spokojny, praktycznie pozbawiony wojen ale z drugiej strony, z perspektywy stolicy imperium jako krótki epizod pełen szaleństwa, rozwiązłości, okrucieństwa i orientalnego despotyzmu. Albo przynajmniej taką wersję historii przekazują nam nieliczne ale dość wiarygodne źródła. Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Cover: "Róże Heliogabala" Lawrence Alma-Tadema Patroni: Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Adrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych. Teksty źródłowe: Herodian, Historia Cesarstwa Rzymskiego, tłum. L. Piotrowicz, Ossolineum - DeAgostini 2004 Historycy Cesarstwa Rzymskiego, Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana, tłum. H. Szelest, Czytelnik 1966 Kasjusz Dion, Historia Rzymska, Księgi 79 i 80, Loeb Classical Library edition, 1927 Literatura: Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Tom II, PIW Warszawa 1992 Krawczuk A., Kronika starożytnego Rzymu, Iskry, Warszawa 1994 Krawczuk A., Poczet cesarzowych Rzymu, Iskry, Warszawa 2006 Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Iskry, Warszawa 1986 Prado L. de A., The Emperor Elagabalus. Fact or Fiction?, Cambridge University Press 2014 Sidebottom H., The Mad Emperor. Heliogabalus and the Decadence of Rome, Oneworld 2022
Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Awitus nie miał dobrej prasy. W pamięci historyków tak starożytnych jak tych nam współczesnych zapisał się jako ten cesarz, który najmniej chyba licował z powagą sprawowanego przezeń urzędu. Wyuzdane ekstrawagancje Gajusza, artystyczne fanaberie Nerona, małostkowość Domicjana miały być niczym wobec młodzieńca ze wschodu, którego krótkie, czteroletnie rządy zapisały się w kronikach jako okres dość spokojny, praktycznie pozbawiony wojen ale z drugiej strony, z perspektywy stolicy imperium jako krótki epizod pełen szaleństwa, rozwiązłości, okrucieństwa i orientalnego despotyzmu. Albo przynajmniej taką wersję historii przekazują nam nieliczne ale dość wiarygodne źródła. Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Cover: "Róże Heliogabala" Lawrence Alma-Tadema Patroni: Tomasz Pawlica, Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Adrian Musiuk, Andrzej Zalewski, Łukasz Morawski, Przemek Goldon, Konrad Baś, Sylwester Nowicki, Michał Mosurek, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych. Teksty źródłowe: Herodian, Historia Cesarstwa Rzymskiego, tłum. L. Piotrowicz, Ossolineum - DeAgostini 2004 Historycy Cesarstwa Rzymskiego, Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana, tłum. H. Szelest, Czytelnik 1966 Kasjusz Dion, Historia Rzymska, Księgi 79 i 80, Loeb Classical Library edition, 1927 Literatura: Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu. Tom II, PIW Warszawa 1992 Krawczuk A., Kronika starożytnego Rzymu, Iskry, Warszawa 1994 Krawczuk A., Poczet cesarzowych Rzymu, Iskry, Warszawa 2006 Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Iskry, Warszawa 1986 Prado L. de A., The Emperor Elagabalus. Fact or Fiction?, Cambridge University Press 2014 Sidebottom H., The Mad Emperor. Heliogabalus and the Decadence of Rome, Oneworld 2022

Chazarowie – handel, wojna i religia. Dzieje kaganatu chazarskiego (ok. 640-965 n.e.)
2023-12-12 17:21:37

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki W przeciwieństwie do np. Hunów Chazarowie nie stworzyli czegoś, co niektórzy badacze nazywają “imperium cienia” - pasożytem żyjącym głównie z trybutów wyłudzanych na jakimś bogatym, osiadłym sąsiedzie. W ten sposób Hunowie żyli z Rzymian a Żoużanowie z Chińczyków. Chazarowie uniknęli także tzw. “pułapki ekspansji” w którą wpadały liczne szybko ekspandujące państwa nomadów. Ich władcy utrzymywali kontrolę nad zdobytymi ludami dzięki hojnie opłacanej armii którą ciągle należało rozpieszczać cennymi darami. W efekcie wraz z kolejnymi sukcesami i zwiększaniem zasięgu terytorialnego władcy tacy jak Attyla stawali przed coraz trudniejszym wyzwaniem wynagradzania coraz liczniejszych zastępów żyjących głównie z rabunku sąsiadów. Aby zaspokoić żądzę złota swoich armii musieli w pewnym momencie prowadzić permanentne wojny lub ciągle zwiększać trybuty nakładane na organizmy na których pasożytowali. W przypadku Chazarów dań zbierana z podległych ludów oczywiście zawsze występowała, ale z czasem to wpływy z handlu pozwoliły kaganom uniknąć znalezienia się w ślepym zaułku tak jak władcy Hunów lub Żoużanów. Cover: AI, Shutterstock Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Patroni: Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Natalia Filar, Piotr Zarzycki, Rafał Wojciechowski, Alex Boniecki, Krzysztof Smuda, Szymon Mądraszewski, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Wojciech Kapica, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Radosław Madej, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz, Mateusz Parol i pięciu patronów anonimowych. Źródła: Konstantyn VII Porfirogeneta, De administrando imperio, tłum. R. J. H. Jenkins, Dumbarton Oaks 1967 Nestor, Powieść minionych lat, Armoryka, Sandomierz 2018 Teofilakt Simokatta, Historia powszechna, (tłum. A. Kotłowska, Ł. Różycki), Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2022 Źródła arabskie do dziejów Słowiańszczyzny, (red. T. Lewicki), Ossolineum 1956 (Tom 1), 1977 (Tom 2, część 2), 1985 (Tom 3) Literatura: Adamczyk D., Srebro i władza. Trybuty i handel dalekosiężny a kształtowanie się państwa piastowskiego i państw sąsiednich w latach 800-1100, PWN 2018 Duczko W., Ruś wikingów, Trio 2006 Dudek J., Chazarowie. Polityka - kultura - religia. VII-XI wiek, PWN 2017 Gumilow L., Dzieje dawnych Turków, PIW Warszawa 1972 Nagrodzka-Majchrzyk T., Chazarowie, w: Hunowie Europejscy, Protobułgarzy, Chazarowie, Pieczyngowie, PAN 1975 Nazmi A., Commercial relations between Arabs and Slavs (9th-11th centuries), Dialog 1998 Strzelczyk J., Zapomniane narody Europy, Ossolineum 2006 Swoboda W., Chazarowie, w: Słownik starożytności słowiańskich, Ossolineum 1961 (Tom 1 A-E) Wojna R., Wielki świat nomadów. Między Chinami i Europą, Warszawa 1983 Żyrochow M., Chazarowie. Judeo-tureckie imperium stepowe (VII-XI wiek), Napoleon V 2018
Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki W przeciwieństwie do np. Hunów Chazarowie nie stworzyli czegoś, co niektórzy badacze nazywają “imperium cienia” - pasożytem żyjącym głównie z trybutów wyłudzanych na jakimś bogatym, osiadłym sąsiedzie. W ten sposób Hunowie żyli z Rzymian a Żoużanowie z Chińczyków. Chazarowie uniknęli także tzw. “pułapki ekspansji” w którą wpadały liczne szybko ekspandujące państwa nomadów. Ich władcy utrzymywali kontrolę nad zdobytymi ludami dzięki hojnie opłacanej armii którą ciągle należało rozpieszczać cennymi darami. W efekcie wraz z kolejnymi sukcesami i zwiększaniem zasięgu terytorialnego władcy tacy jak Attyla stawali przed coraz trudniejszym wyzwaniem wynagradzania coraz liczniejszych zastępów żyjących głównie z rabunku sąsiadów. Aby zaspokoić żądzę złota swoich armii musieli w pewnym momencie prowadzić permanentne wojny lub ciągle zwiększać trybuty nakładane na organizmy na których pasożytowali. W przypadku Chazarów dań zbierana z podległych ludów oczywiście zawsze występowała, ale z czasem to wpływy z handlu pozwoliły kaganom uniknąć znalezienia się w ślepym zaułku tak jak władcy Hunów lub Żoużanów. Cover: AI, Shutterstock Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Patroni: Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Natalia Filar, Piotr Zarzycki, Rafał Wojciechowski, Alex Boniecki, Krzysztof Smuda, Szymon Mądraszewski, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Wojciech Kapica, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Radosław Madej, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz, Mateusz Parol i pięciu patronów anonimowych. Źródła: Konstantyn VII Porfirogeneta, De administrando imperio, tłum. R. J. H. Jenkins, Dumbarton Oaks 1967 Nestor, Powieść minionych lat, Armoryka, Sandomierz 2018 Teofilakt Simokatta, Historia powszechna, (tłum. A. Kotłowska, Ł. Różycki), Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2022 Źródła arabskie do dziejów Słowiańszczyzny, (red. T. Lewicki), Ossolineum 1956 (Tom 1), 1977 (Tom 2, część 2), 1985 (Tom 3) Literatura: Adamczyk D., Srebro i władza. Trybuty i handel dalekosiężny a kształtowanie się państwa piastowskiego i państw sąsiednich w latach 800-1100, PWN 2018 Duczko W., Ruś wikingów, Trio 2006 Dudek J., Chazarowie. Polityka - kultura - religia. VII-XI wiek, PWN 2017 Gumilow L., Dzieje dawnych Turków, PIW Warszawa 1972 Nagrodzka-Majchrzyk T., Chazarowie, w: Hunowie Europejscy, Protobułgarzy, Chazarowie, Pieczyngowie, PAN 1975 Nazmi A., Commercial relations between Arabs and Slavs (9th-11th centuries), Dialog 1998 Strzelczyk J., Zapomniane narody Europy, Ossolineum 2006 Swoboda W., Chazarowie, w: Słownik starożytności słowiańskich, Ossolineum 1961 (Tom 1 A-E) Wojna R., Wielki świat nomadów. Między Chinami i Europą, Warszawa 1983 Żyrochow M., Chazarowie. Judeo-tureckie imperium stepowe (VII-XI wiek), Napoleon V 2018

Diadochowie – Pyrrus i epigoni (301-279 p.n.e.)
2023-12-10 15:52:26

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Ajakidzi brali swój początek od Ajakosa, króla Myrmidonów którego synem był Peleus a wnukiem Achilles. Ród miał od dawien dawna rządzić Molossami jednym z ludów od wieków zamieszkujących w krainie zwanej przez Hellenów Epeiros (Apiros), czyli Epirze. Nazwa ta oznaczała po prostu stały ląd i prawdopodobnie miała na celu odróżnić teren określany tym mianem od pobliskich Wysp Jońskich. Górzysta, gęsto zalesiona i wyjątkowo dzika kraina egzystowała na peryferiach helleńskiego świata, wielu Greków stanowczo odmawiało przyznania Epirotom jakiegokolwiek stopnia pokrewieństwa z mieszkańcami Aten, Teb czy Sparty. Cover: AI, Shutterstock Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Patroni: Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Natalia Filar, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych. Źródła: Frontyn, Podstępy wojenne, tłum. B. Burliga, ISKŚiO UWr 2016 Plutarch, Life of Demetrius, Loeb Classical Library Vol. IX, 1920 Plutarch, Life of Pyrrhus, Loeb Classical Library Vol. IX, 1920 Poliajnos, Podstępy wojenne, tłum. M. Borowska, Prószyński i S-ka, Warszawa 2003 Literatura: Hammond N.G.L., Starożytna Macedonia. Początki, instytucje, dzieje, PIW, Warszawa 1999 Heckel W., Who’s Who in the Age of Alexander and his Successors: From Chaironeia to Ipsos (338–301 BC), Casemate 2021 Karunanithy D., Macedońska machina wojenna 359-281 p.n.e., Napoleon V, Oświęcim 2020 Kęciek K., Benewent 275 p.n.e., Bellona, Warszawa 2001 Lendon J. E., Soldiers and Ghosts. A History of battle in Classical Antiquity, Yale University 2005 Świderek A., Hellada Królów, PIW, Warszawa 1967
Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Ajakidzi brali swój początek od Ajakosa, króla Myrmidonów którego synem był Peleus a wnukiem Achilles. Ród miał od dawien dawna rządzić Molossami jednym z ludów od wieków zamieszkujących w krainie zwanej przez Hellenów Epeiros (Apiros), czyli Epirze. Nazwa ta oznaczała po prostu stały ląd i prawdopodobnie miała na celu odróżnić teren określany tym mianem od pobliskich Wysp Jońskich. Górzysta, gęsto zalesiona i wyjątkowo dzika kraina egzystowała na peryferiach helleńskiego świata, wielu Greków stanowczo odmawiało przyznania Epirotom jakiegokolwiek stopnia pokrewieństwa z mieszkańcami Aten, Teb czy Sparty. Cover: AI, Shutterstock Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Patroni: Rafał Wojciechowski, Krzysztof Smuda, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Talking Pizza, Michał Redeł, Tomasz Kownacki, Aleksandra Görlich, Piotr Zawada, Tomasz Wacławik, Paweł Struski, Dominik Moroń, Bartosz Gościmski, Yo Adler, Dawid Popczyk, Natalia Filar, Piotr Zarzycki, Alex Boniecki, Szymon Mądraszewski, Monika Pycińska, Marcin Skiba, High Ground, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Wojciech Sowa, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Adam Dobrowolski, Julia Dalecka, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz i pięciu patronów anonimowych. Źródła: Frontyn, Podstępy wojenne, tłum. B. Burliga, ISKŚiO UWr 2016 Plutarch, Life of Demetrius, Loeb Classical Library Vol. IX, 1920 Plutarch, Life of Pyrrhus, Loeb Classical Library Vol. IX, 1920 Poliajnos, Podstępy wojenne, tłum. M. Borowska, Prószyński i S-ka, Warszawa 2003 Literatura: Hammond N.G.L., Starożytna Macedonia. Początki, instytucje, dzieje, PIW, Warszawa 1999 Heckel W., Who’s Who in the Age of Alexander and his Successors: From Chaironeia to Ipsos (338–301 BC), Casemate 2021 Karunanithy D., Macedońska machina wojenna 359-281 p.n.e., Napoleon V, Oświęcim 2020 Kęciek K., Benewent 275 p.n.e., Bellona, Warszawa 2001 Lendon J. E., Soldiers and Ghosts. A History of battle in Classical Antiquity, Yale University 2005 Świderek A., Hellada Królów, PIW, Warszawa 1967

Diadochowie – Królowie, bogowie, zbawcy (316-301 p.n.e.)
2023-12-10 15:43:51

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Flawiusz Arrian już na samym początku swojej Wyprawy Aleksandra, najpopularniejszego tekstu źródłowego do poznania dziejów azjatyckiej ekspedycji króla Macedończyków zaznacza, że opierał się głównie na pamiętnikach Ptolemeusza, króla Egiptu. Arrian zaglądał również do innych relacji, ale to Ptolemeusz, jako naoczny świadek omawianych wydarzeń był dla historyka tworzącego cztery stulecia później najwartościowszym źródłem. Wartość Ptolemeusza w oczach Arriana podnosił także fakt, że był on monarchą a królowi nie przystoi przecież kłamstwo. Wbrew przekonaniom greckiego dziejopisarza Ptolemeusz świadomie i z pełną premedytacją przeinaczał fakty, wyolbrzymiał swój wkład w powodzenie wyprawy pomijając jednocześnie udział osób, które z jakichś powodów nie mogły już zaprotestować bądź były w jakiś sposób nieprzychylne władcy Egiptu... Cover: AI, Shutterstock Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Patroni: Dawid Popczyk, Natalia Filar, Piotr Zarzycki, Rafał Wojciechowski, Alex Boniecki, Krzysztof Smuda, Szymon Mądraszewski, Joanna Sangin, Marcin Skiba, High Ground, Aleksandra Ronowska, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Wojciech Sowa, Dyżurna Blondi, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Wojciech Kapica, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Maria Wróblewska, Adam Dobrowolski, Radosław Madej, Julia Dalecka, Tomasz Kownacki, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz, Mateusz Parol i pięciu patronów anonimowych. Źródła: Diodor Sycylijski, O Agatoklesie i Antygonie Jednookim, tłum. T. Polański, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2021 Diodor Sycylijski, Rok Królów, tłum. T. Polański, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2019 Plutarch, Life of Demetrius, Loeb Classical Library Vol. IX, 1920 Plutarch, Life of Pyrrhus, Loeb Classical Library Vol. IX, 1920 Poliajnos, Podstępy wojenne, tłum. M. Borowska, Prószyński i S-ka, Warszawa 2003 Literatura: Braudel F., Morze Śródziemne. Region i jego dzieje, Wyd. Morskie Gdańsk 1982 Connolly P., Greece and Rome at war, Greenhill Books, London 1998 Hammond N.G.L., Starożytna Macedonia, PIW Warszawa 1999 Heckel W., Who’s Who in the Age of Alexander and his Successors: From Chaironeia to Ipsos (338–301 BC), Casemate 2021 Lendon J. E., Soldiers and Ghosts. A History of battle in Classical Antiquity, Yale University 2005 Świderek A., Hellada Królów, PIW Warszawa 1967
Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Flawiusz Arrian już na samym początku swojej Wyprawy Aleksandra, najpopularniejszego tekstu źródłowego do poznania dziejów azjatyckiej ekspedycji króla Macedończyków zaznacza, że opierał się głównie na pamiętnikach Ptolemeusza, króla Egiptu. Arrian zaglądał również do innych relacji, ale to Ptolemeusz, jako naoczny świadek omawianych wydarzeń był dla historyka tworzącego cztery stulecia później najwartościowszym źródłem. Wartość Ptolemeusza w oczach Arriana podnosił także fakt, że był on monarchą a królowi nie przystoi przecież kłamstwo. Wbrew przekonaniom greckiego dziejopisarza Ptolemeusz świadomie i z pełną premedytacją przeinaczał fakty, wyolbrzymiał swój wkład w powodzenie wyprawy pomijając jednocześnie udział osób, które z jakichś powodów nie mogły już zaprotestować bądź były w jakiś sposób nieprzychylne władcy Egiptu... Cover: AI, Shutterstock Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Patroni: Dawid Popczyk, Natalia Filar, Piotr Zarzycki, Rafał Wojciechowski, Alex Boniecki, Krzysztof Smuda, Szymon Mądraszewski, Joanna Sangin, Marcin Skiba, High Ground, Aleksandra Ronowska, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Wojciech Sowa, Dyżurna Blondi, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Wojciech Kapica, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Maria Wróblewska, Adam Dobrowolski, Radosław Madej, Julia Dalecka, Tomasz Kownacki, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz, Mateusz Parol i pięciu patronów anonimowych. Źródła: Diodor Sycylijski, O Agatoklesie i Antygonie Jednookim, tłum. T. Polański, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2021 Diodor Sycylijski, Rok Królów, tłum. T. Polański, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2019 Plutarch, Life of Demetrius, Loeb Classical Library Vol. IX, 1920 Plutarch, Life of Pyrrhus, Loeb Classical Library Vol. IX, 1920 Poliajnos, Podstępy wojenne, tłum. M. Borowska, Prószyński i S-ka, Warszawa 2003 Literatura: Braudel F., Morze Śródziemne. Region i jego dzieje, Wyd. Morskie Gdańsk 1982 Connolly P., Greece and Rome at war, Greenhill Books, London 1998 Hammond N.G.L., Starożytna Macedonia, PIW Warszawa 1999 Heckel W., Who’s Who in the Age of Alexander and his Successors: From Chaironeia to Ipsos (338–301 BC), Casemate 2021 Lendon J. E., Soldiers and Ghosts. A History of battle in Classical Antiquity, Yale University 2005 Świderek A., Hellada Królów, PIW Warszawa 1967

Diadochowie – Cyklop i Odys (323-316 p.n.e.)
2023-08-26 14:03:24

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki W czerwcu 323 roku p.n.e. trzydziestodwuletni król Azji Aleksander wydawał ostatnie tchnienie w pałacu dawnych władców Babilonii. W chwili śmierci był najbogatszym i najpotężniejszym człowiekiem w tej części świata, a być może nawet na całej planecie. Tajemnicza choroba przecięła nić jego życia w najmniej spodziewanym momencie, parę dni przed planowaną wyprawą do Arabii. Świadkami zgonu byli jego generałowie, oficerowie, rodzina i prości żołnierze. Śmierć Aleksandra wepchnęła całą armię macedońską w stan otępienia, paraliżu. Ciało straciło głowę sterującą jego poczynaniami, nie padło jednak bez życia, nie dało za wygraną. Siłę drzemiącą w armiach Macedończyków i podbitych Azjatów prędko pochwycić mieli generałowie zmarłego, zwani diadochami - następcami. Cover: AI, Shutterstock Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Patroni: Natalia Filar, Piotr Zarzycki, Rafał Wojciechowski, Alex Boniecki, Krzysztof Smuda, Szymon Mądraszewski, Joanna Sangin, Marcin Skiba, High Ground, Aleksandra Ronowska, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Wojciech Sowa, Dyżurna Blondi, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała,Marek Skrzetuski, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Wojciech Kapica, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Maria Wróblewska, Adam Dobrowolski, Radosław Madej, Julia Dalecka, Tomasz Kownacki, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz, Mateusz Parol i pięciu patronów anonimowych. Źródła: Diodor Sycylijski, Czas diadochów, A. Pawlaczyk, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020 Diodor Sycylijski, O Agatoklesie i Antygonie Jednookim, tłum. T. Polański, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2021 Diodor Sycylijski, Rok Królów, tłum. T. Polański, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2019 Kurcjusz Rufus, Historia Aleksandra Wielkiego, tłum. pod red. L. Winniczuk, PWN Warszawa 1976 Plutarch, Life of Demetrius, Loeb Classical Library Vol. IX, 1920 Plutarch, Life of Eumenes, Loeb Classical Library Vol. VIII, 1919 Plutarch, Moralia, tłum. Z. Abramowicz, DeAgostini - Altaya, Warszawa 2002 Poliajnos, Podstępy wojenne, tłum. M. Borowska, Prószyński i S-ka, Warszawa 2003 Literatura: Hammond N.G.L., Starożytna Macedonia, PIW Warszawa 1999 Heckel W., Who’s Who in the Age of Alexander and his Successors: From Chaironeia to Ipsos (338–301 BC), Casemate 2021 Lendon J. E., Soldiers and Ghosts. A History of battle in Classical Antiquity, Yale University 2005 Nawotka K., Aleksander Wielki, Wrocław: WUW 2007 Świderek A., Hellada Królów, PIW Warszawa 1967
Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki W czerwcu 323 roku p.n.e. trzydziestodwuletni król Azji Aleksander wydawał ostatnie tchnienie w pałacu dawnych władców Babilonii. W chwili śmierci był najbogatszym i najpotężniejszym człowiekiem w tej części świata, a być może nawet na całej planecie. Tajemnicza choroba przecięła nić jego życia w najmniej spodziewanym momencie, parę dni przed planowaną wyprawą do Arabii. Świadkami zgonu byli jego generałowie, oficerowie, rodzina i prości żołnierze. Śmierć Aleksandra wepchnęła całą armię macedońską w stan otępienia, paraliżu. Ciało straciło głowę sterującą jego poczynaniami, nie padło jednak bez życia, nie dało za wygraną. Siłę drzemiącą w armiach Macedończyków i podbitych Azjatów prędko pochwycić mieli generałowie zmarłego, zwani diadochami - następcami. Cover: AI, Shutterstock Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Patroni: Natalia Filar, Piotr Zarzycki, Rafał Wojciechowski, Alex Boniecki, Krzysztof Smuda, Szymon Mądraszewski, Joanna Sangin, Marcin Skiba, High Ground, Aleksandra Ronowska, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Wojciech Sowa, Dyżurna Blondi, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała,Marek Skrzetuski, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Wojciech Kapica, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Maria Wróblewska, Adam Dobrowolski, Radosław Madej, Julia Dalecka, Tomasz Kownacki, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz, Mateusz Parol i pięciu patronów anonimowych. Źródła: Diodor Sycylijski, Czas diadochów, A. Pawlaczyk, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020 Diodor Sycylijski, O Agatoklesie i Antygonie Jednookim, tłum. T. Polański, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2021 Diodor Sycylijski, Rok Królów, tłum. T. Polański, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2019 Kurcjusz Rufus, Historia Aleksandra Wielkiego, tłum. pod red. L. Winniczuk, PWN Warszawa 1976 Plutarch, Life of Demetrius, Loeb Classical Library Vol. IX, 1920 Plutarch, Life of Eumenes, Loeb Classical Library Vol. VIII, 1919 Plutarch, Moralia, tłum. Z. Abramowicz, DeAgostini - Altaya, Warszawa 2002 Poliajnos, Podstępy wojenne, tłum. M. Borowska, Prószyński i S-ka, Warszawa 2003 Literatura: Hammond N.G.L., Starożytna Macedonia, PIW Warszawa 1999 Heckel W., Who’s Who in the Age of Alexander and his Successors: From Chaironeia to Ipsos (338–301 BC), Casemate 2021 Lendon J. E., Soldiers and Ghosts. A History of battle in Classical Antiquity, Yale University 2005 Nawotka K., Aleksander Wielki, Wrocław: WUW 2007 Świderek A., Hellada Królów, PIW Warszawa 1967

Awarowie – dzieje awarskiego kaganatu 567-822 n.e.
2023-08-11 17:04:15

Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Zimą roku 557 w Konstantynopolu zjawili się egzotyczni goście, których przybycie stało się w mieście niespodziewaną atrakcją. Na dwór starego cesarza Justyniana posłowali dyplomaci z tajemniczego ludu Awarów. Przybysze byli koczownikami przybywającymi gdzieś z bliżej nieokreślonych obszarów Azji. Mieszkańcy cesarskiej stolicy już od niemal dwóch stuleci, przynajmniej od końca IV wieku stykali się ze stepowymi koczownikami - Hunami, Kutrigurami, Ujgurami, Bułgarami, Sarmatami. Ci najnowsi z koczowniczej procesji byli jednak inni od pozostałych. Ożywienie wśród Konstantynopolitańczyków wywołały ich warkocze przewiązane wstążkami. Awarscy posłowie splatali włosy z tyłu głowy w dwa, biegnące równolegle do siebie warkocze, które kronikarz Menander przyrównywał do węży. Dotychczas z podobną modą można się było spotkać u Franków, ich warkocze były jednak bardziej zadbane i misterne. Azjatyccy koczownicy jak widać nie przykładali do swoich tak wielkiej wagi. Warkocze z wstążkami odróżniały nowych koczowników od Bułgarów, Turków czy Chazarów którzy również znani byli z długich lecz luźno rozpuszczonych fryzur. Cover: AI, Shutterstock Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Patroni: Alex Boniecki, Krzysztof Smuda, Szymon Mądraszewski, Joanna Sangin, Marcin Skiba, High Ground, Aleksandra Ronowska, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Wojciech Sowa, Dyżurna Blondi, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Marek Skrzetuski, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Wiktor Turek, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Wojciech Kapica, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Maria Wróblewska, Adam Dobrowolski, Radosław Madej, Julia Dalecka, Tomasz Kownacki, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz, Mateusz Parol i pięciu patronów anonimowych. Literatura: Beckwith Ch., Imperia Jedwabnego Szlaku. Od epoki brązu do czasów obecnych, PIW, Warszawa 2020 Dąbrowska E., Szymański W., Awarzy. Węgrzy, Ossolineum 1979 Pohl W., Avars: A Steppe Empire in Central Europe, 567-822, Cornell University Press 2018 Wojna R., Wielki świat nomadów. Między Chinami i Europą, Warszawa 1983 Źródła: Nestor, Powieść minionych lat, Armoryka, Sandomierz 2018 Artykuły: Maróti Z., Neparáczki E., et al., The genetic origin of Huns, Avars, and conquering Hungarians, Current Biology, Volume 32, Issue 13, 25 maja 2022
Wesprzyj na: https://patronite.pl/mrocznewieki https://buycoffee.to/mrocznewieki Zimą roku 557 w Konstantynopolu zjawili się egzotyczni goście, których przybycie stało się w mieście niespodziewaną atrakcją. Na dwór starego cesarza Justyniana posłowali dyplomaci z tajemniczego ludu Awarów. Przybysze byli koczownikami przybywającymi gdzieś z bliżej nieokreślonych obszarów Azji. Mieszkańcy cesarskiej stolicy już od niemal dwóch stuleci, przynajmniej od końca IV wieku stykali się ze stepowymi koczownikami - Hunami, Kutrigurami, Ujgurami, Bułgarami, Sarmatami. Ci najnowsi z koczowniczej procesji byli jednak inni od pozostałych. Ożywienie wśród Konstantynopolitańczyków wywołały ich warkocze przewiązane wstążkami. Awarscy posłowie splatali włosy z tyłu głowy w dwa, biegnące równolegle do siebie warkocze, które kronikarz Menander przyrównywał do węży. Dotychczas z podobną modą można się było spotkać u Franków, ich warkocze były jednak bardziej zadbane i misterne. Azjatyccy koczownicy jak widać nie przykładali do swoich tak wielkiej wagi. Warkocze z wstążkami odróżniały nowych koczowników od Bułgarów, Turków czy Chazarów którzy również znani byli z długich lecz luźno rozpuszczonych fryzur. Cover: AI, Shutterstock Założycielem kanału, twórcą podcastu i autorem większości odcinków jest Michał Kuźniar, członek grupy rekonstrukcji historycznej ZBiR z Rzeszowa. Patroni: Alex Boniecki, Krzysztof Smuda, Szymon Mądraszewski, Joanna Sangin, Marcin Skiba, High Ground, Aleksandra Ronowska, Agnieszka Garlicka, Artur Białosiewicz, Marcin Dylong, Oskar Pawłowski, Oskar Miller, Wojciech Sowa, Dyżurna Blondi, Wojciech Lemiesz, Piotr Woldański, Marcin Grocki, Bartłomiej Kląskała, Marek Skrzetuski, Andrzej Borowiak, Przemysław Siódemak, Wiktor Turek, Łukasz Czajkowski, Tomasz Piotrowski, Wojciech Kapica, Łukasz Gut-Mostowy, Karolina Alaska, Maria Wróblewska, Adam Dobrowolski, Radosław Madej, Julia Dalecka, Tomasz Kownacki, Przemysław Kozioł, Michał Borkowski, Aleksandra Cieślicka, Grzegorz Olech, Eliza Barańska, Norbert Sutkowy, Jakob Zimmermann, Rafał Piskadło, Patryk Kaczanowicz, Mateusz Parol i pięciu patronów anonimowych. Literatura: Beckwith Ch., Imperia Jedwabnego Szlaku. Od epoki brązu do czasów obecnych, PIW, Warszawa 2020 Dąbrowska E., Szymański W., Awarzy. Węgrzy, Ossolineum 1979 Pohl W., Avars: A Steppe Empire in Central Europe, 567-822, Cornell University Press 2018 Wojna R., Wielki świat nomadów. Między Chinami i Europą, Warszawa 1983 Źródła: Nestor, Powieść minionych lat, Armoryka, Sandomierz 2018 Artykuły: Maróti Z., Neparáczki E., et al., The genetic origin of Huns, Avars, and conquering Hungarians, Current Biology, Volume 32, Issue 13, 25 maja 2022

Informacja dotycząca prawa autorskich: Wszelka prezentowana tu zawartość podkastu jest własnością jego autora

Wyszukiwanie

Kategorie