Czas odzyskany
„Czas odzyskany” to podcast, w którym przyglądamy się ideom: temu, skąd się wzięły i jaką ogrywają rolę w naszym życiu. Reagujemy na aktualne wydarzenie kulturalne albo popkulturalne.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Chartable - https://chartable.com/privacy
Koniec technologii. Gościni: prof. dr hab. Aleksandra Przegalińska
2022-12-18 04:00:00
Masowe zwolnienia w firmach technologicznych. Widmo bankructwa Twittera, niedawno zakupionego przez Elona Muska za prawie 50 miliardów dolarów. Lecące na łeb, na szyję kursy kryptowalut, skokowy spadek wartości NFT, które jeszcze na początku 2022 roku były warte ciężkie pieniądze. Tryumf chatu GPT 3 - sztuczna inteligencja potrafi już pisać wiersze i piosenki, potrafi także tworzyć coś, co niby jest obrazem, z pewnością nie jest jednak dziełem sztuki. Nieudane metaversum Marka Zuckerberga. Podczas ostatnich 12 miesięcy w świecie technologii i technologicznego dyskursu wydarzyła się cała epoka. O tym zaś, co ta epoka znaczy i dlaczego rok 2022 był tak przełomowy, opowiada w „Czasie odzyskanym” prof. dr hab. Aleksandra Przegalińska. To polska futurolożka i filozofka, absolwentka nowojorskiej New School for Social Research, profesor wizytująca w MIT, prorektorka Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. Przegalińska jest specjalistką od sztucznej inteligencji - jak też jej użytkowniczką. Rozmawiamy o tym, kiedy technologia, niegdyś niosąca wolność i demokrację, okazała się czymś groźnym - i jaka przyszłość rysuje się przed jej użytkownikami. This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy
Masowe zwolnienia w firmach technologicznych. Widmo bankructwa Twittera, niedawno zakupionego przez Elona Muska za prawie 50 miliardów dolarów. Lecące na łeb, na szyję kursy kryptowalut, skokowy spadek wartości NFT, które jeszcze na początku 2022 roku były warte ciężkie pieniądze. Tryumf chatu GPT 3 - sztuczna inteligencja potrafi już pisać wiersze i piosenki, potrafi także tworzyć coś, co niby jest obrazem, z pewnością nie jest jednak dziełem sztuki. Nieudane metaversum Marka Zuckerberga. Podczas ostatnich 12 miesięcy w świecie technologii i technologicznego dyskursu wydarzyła się cała epoka.
O tym zaś, co ta epoka znaczy i dlaczego rok 2022 był tak przełomowy, opowiada w „Czasie odzyskanym” prof. dr hab. Aleksandra Przegalińska. To polska futurolożka i filozofka, absolwentka nowojorskiej New School for Social Research, profesor wizytująca w MIT, prorektorka Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. Przegalińska jest specjalistką od sztucznej inteligencji - jak też jej użytkowniczką. Rozmawiamy o tym, kiedy technologia, niegdyś niosąca wolność i demokrację, okazała się czymś groźnym - i jaka przyszłość rysuje się przed jej użytkownikami.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Chartable - https://chartable.com/privacy
Wstyd. Gość: Jacek Poniedziałek
2022-12-11 04:00:00
Niewłaściwie użyty sztuciec podczas eleganckiej kolacji. Poczucie, że nie jesteśmy wystarczająco dobrze ubrani, bo nas na to nie stać. Przekonanie, że wszyscy o czymś wiedzą, tylko my nie wiemy, a nie wiemy dlatego, że jesteśmy z niższej warstwy społecznej. Możliwych jest wiele innych zachowań, które łączy ta potworna emocja: wstyd, o zabarwieniu - przede wszystkim - klasowym. O takim wstydzie pisze w swoich „Bliskich”, tegoroczna noblistka Annie Ernaux, a w tym odcinku „Czasu odzyskanego” sprawdzamy, jak podobny wstyd wygląda w Polsce. Przewodnikiem po owym klasowym wstydzie u nas jest Jacek Poniedziałek - aktor i tłumacz, autor „(Nie)dziennika”. W tym ostatnim opisał swoje boje z pochodzeniem - urodził się w biednej rodzinie w Krakowie - i tym, jak ciążyło mu, gdy wchodził do sfer artystycznych i towarzyskich. To szczera rozmowa o tym, kogo udajemy, by nas w takich sferach przyjęto, a także o tym, dlaczego samych siebie potem nienawidzimy i mamy wrażenie, że - jak nazywa to Ernaux - zdradziliśmy swoją klasę społeczną. This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy
Niewłaściwie użyty sztuciec podczas eleganckiej kolacji. Poczucie, że nie jesteśmy wystarczająco dobrze ubrani, bo nas na to nie stać. Przekonanie, że wszyscy o czymś wiedzą, tylko my nie wiemy, a nie wiemy dlatego, że jesteśmy z niższej warstwy społecznej. Możliwych jest wiele innych zachowań, które łączy ta potworna emocja: wstyd, o zabarwieniu - przede wszystkim - klasowym. O takim wstydzie pisze w swoich „Bliskich”, tegoroczna noblistka Annie Ernaux, a w tym odcinku „Czasu odzyskanego” sprawdzamy, jak podobny wstyd wygląda w Polsce.
Przewodnikiem po owym klasowym wstydzie u nas jest Jacek Poniedziałek - aktor i tłumacz, autor „(Nie)dziennika”. W tym ostatnim opisał swoje boje z pochodzeniem - urodził się w biednej rodzinie w Krakowie - i tym, jak ciążyło mu, gdy wchodził do sfer artystycznych i towarzyskich. To szczera rozmowa o tym, kogo udajemy, by nas w takich sferach przyjęto, a także o tym, dlaczego samych siebie potem nienawidzimy i mamy wrażenie, że - jak nazywa to Ernaux - zdradziliśmy swoją klasę społeczną.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Chartable - https://chartable.com/privacy
Europa Środkowa. Gość: Ziemowit Szczerek
2022-12-04 04:00:00
Była sobie raz Europa, która była unikalna, inna od Wschodu i od Zachodu - i pewnego razu ta Europa została porwana. Kulturowo zachodnia, politycznie stała się Wschodem - i do dzisiaj stara się z tego porwania, z którego w międzyczasie została ocalona, wygrzebać. Tak przynajmniej brzmi teza ze słynnego eseju Milana Kundery „Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej”. Czym dziś jest ten region - nasz region, region, w którym mieszkamy? W jaki sposób mieszkanie w Krakowie, Wiedniu, Budapeszcie różni się od mieszkania w Paryżu, Nowosybirsku i Brukseli? Jaka jest nasza specyfika? To temat rozmowy z Ziemowitem Szczerkiem - pisarzem, reporterem i eseistą, do której pretekstem jest jego nowa książka „Wymyślone miasto Lwów”. Opisując, czym jest, czym było i czym stało się po Rewolucji Godności to miasto, które po wojnie ukraińscy uchodźcy traktowali jako pierwszy przystanek w drodze poza kraj ogarnięty wojną, Szczerek dokonuje rekapitulacji dziejów Europy Środkowej, jej krańca i spełnienia. Pyta także o przyszłość regionu, który z racji wojny stał się znów zaognioną przestrzenią konfliktu Wschodu i Zachodu - być może tracąc w tym konflikcie siebie. This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy
Była sobie raz Europa, która była unikalna, inna od Wschodu i od Zachodu - i pewnego razu ta Europa została porwana. Kulturowo zachodnia, politycznie stała się Wschodem - i do dzisiaj stara się z tego porwania, z którego w międzyczasie została ocalona, wygrzebać. Tak przynajmniej brzmi teza ze słynnego eseju Milana Kundery „Zachód porwany albo tragedia Europy Środkowej”. Czym dziś jest ten region - nasz region, region, w którym mieszkamy? W jaki sposób mieszkanie w Krakowie, Wiedniu, Budapeszcie różni się od mieszkania w Paryżu, Nowosybirsku i Brukseli? Jaka jest nasza specyfika?
To temat rozmowy z Ziemowitem Szczerkiem - pisarzem, reporterem i eseistą, do której pretekstem jest jego nowa książka „Wymyślone miasto Lwów”. Opisując, czym jest, czym było i czym stało się po Rewolucji Godności to miasto, które po wojnie ukraińscy uchodźcy traktowali jako pierwszy przystanek w drodze poza kraj ogarnięty wojną, Szczerek dokonuje rekapitulacji dziejów Europy Środkowej, jej krańca i spełnienia. Pyta także o przyszłość regionu, który z racji wojny stał się znów zaognioną przestrzenią konfliktu Wschodu i Zachodu - być może tracąc w tym konflikcie siebie.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Chartable - https://chartable.com/privacy
Wojna płci. Gościni: prof. dr hab. Magdalena Środa
2022-11-27 04:00:00
Dane są nieubłagane: młode Polki i młodzi Polacy to już niemal dwa różne narody. Podczas gdy te pierwsze na potęgę się liberalizują, zdobywają wykształcenie i przeprowadzają się ze wsi do miast, ci drudzy częściej idą radykalnie na prawo, wykształcenie lekceważą i zostają w miejscowościach, w których się urodzili. Te pierwsze szukają partnerów, ci drudzy – partnerek, trudno jednak oczekiwać, by udało im się ich zdobyć w sobie nawzajem. Czy można w takim wypadku mówić już o współczesnej nam wojnie płci? I, w dodatku, jak o tym mówić w momencie, w którym sam termin „płeć”, wcześniej binarny, zmienia znaczenie? To temat rozmowy z prof. dr hab. Magdaleną Środą – filozofką, etyczką, jedną z weteranek polskiego feminizmu i twórczyń Kongresu Kobiet. Prof. Środa opowiada o tym, jak zmieniło się polskie postrzeganie płci po roku 2017 i #MeToo, jak też odpiera zarzuty najmłodszego pokolenia feministek, że nie jest w swoich przekonaniach wystarczająco radykalna. Wyjaśnia także, jak dalsze bitwy w polskiej wojnie płci mogą się potoczyć – a mogą się potoczyć niewesoło. This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy
Dane są nieubłagane: młode Polki i młodzi Polacy to już niemal dwa różne narody. Podczas gdy te pierwsze na potęgę się liberalizują, zdobywają wykształcenie i przeprowadzają się ze wsi do miast, ci drudzy częściej idą radykalnie na prawo, wykształcenie lekceważą i zostają w miejscowościach, w których się urodzili. Te pierwsze szukają partnerów, ci drudzy – partnerek, trudno jednak oczekiwać, by udało im się ich zdobyć w sobie nawzajem. Czy można w takim wypadku mówić już o współczesnej nam wojnie płci? I, w dodatku, jak o tym mówić w momencie, w którym sam termin „płeć”, wcześniej binarny, zmienia znaczenie?
To temat rozmowy z prof. dr hab. Magdaleną Środą – filozofką, etyczką, jedną z weteranek polskiego feminizmu i twórczyń Kongresu Kobiet. Prof. Środa opowiada o tym, jak zmieniło się polskie postrzeganie płci po roku 2017 i #MeToo, jak też odpiera zarzuty najmłodszego pokolenia feministek, że nie jest w swoich przekonaniach wystarczająco radykalna. Wyjaśnia także, jak dalsze bitwy w polskiej wojnie płci mogą się potoczyć – a mogą się potoczyć niewesoło.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Chartable - https://chartable.com/privacy
Beztroska. Gość: Michał Kempa
2022-11-20 04:00:00
Świat, w którym nie ma zmartwień i życie, w którym nie ma zobowiązań: stałych związków, dzieci, odpowiedzialności za drugiego człowieka. Jest za to: dobra zabawa i spore pieniądze płynące z niezbyt ciężkiej - przynajmniej na pierwszy rzut oka - pracy. Brzmi jak marzenie, czy jednak jak udręka? A może brzmi niemoralnie, kiedy innym zaczyna się żyć coraz ciężej - ponieważ wojna, ponieważ inflacja i ponieważ światowy chaos? O tym wszystkim rozmawiam z komikiem Michałem Kempą, zaś powodem rozmowy jest jego książka „Ostatni rok lekkiego życia”. Kempa opisuje w niej życie wielkomiejskiego trzydziestolatka, który wciąż nie dojrzał - i powoli zaczyna mu to ciążyć; wciąż przesuwa w lewo i prawo profile na Tinderze, jeździ po świecie, choć skończył studia prawnicze, zarabia na życie rozśmieszaniem ludzi w komediowych klubach i w telewizji. Podczas gdy jego znajomi dawno zdążyli się ustatkować, on - nie. W pewnym momencie ta beztroska staje się straszna, i tym, za czym się tęskni, okazuje się troska właśnie. Co wyniknie z tej tęsknoty? I czy nadmiar życia spędzonego na próżnowaniu nie sprawia, że człowiek ma ochotę stwierdzić, iż było ono nic niewarte? This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy
Świat, w którym nie ma zmartwień i życie, w którym nie ma zobowiązań: stałych związków, dzieci, odpowiedzialności za drugiego człowieka. Jest za to: dobra zabawa i spore pieniądze płynące z niezbyt ciężkiej - przynajmniej na pierwszy rzut oka - pracy. Brzmi jak marzenie, czy jednak jak udręka? A może brzmi niemoralnie, kiedy innym zaczyna się żyć coraz ciężej - ponieważ wojna, ponieważ inflacja i ponieważ światowy chaos? O tym wszystkim rozmawiam z komikiem Michałem Kempą, zaś powodem rozmowy jest jego książka „Ostatni rok lekkiego życia”.
Kempa opisuje w niej życie wielkomiejskiego trzydziestolatka, który wciąż nie dojrzał - i powoli zaczyna mu to ciążyć; wciąż przesuwa w lewo i prawo profile na Tinderze, jeździ po świecie, choć skończył studia prawnicze, zarabia na życie rozśmieszaniem ludzi w komediowych klubach i w telewizji. Podczas gdy jego znajomi dawno zdążyli się ustatkować, on - nie. W pewnym momencie ta beztroska staje się straszna, i tym, za czym się tęskni, okazuje się troska właśnie. Co wyniknie z tej tęsknoty? I czy nadmiar życia spędzonego na próżnowaniu nie sprawia, że człowiek ma ochotę stwierdzić, iż było ono nic niewarte?
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Chartable - https://chartable.com/privacy
Koniec świata. Gość: Tomasz Stawiszyński
2022-11-13 04:00:00
Trafi w nas wielki meteoryt. Ugotujemy się w wyniku apokalipsy klimatycznej. Rozgorzeje nuklearna wojna między Rosją i Stanami Zjednoczonymi, a prędko po nuklearnej wojnie nastąpi nuklearna zima. Ziemia wybuchnie, bo tak przewidzieli lata temu Majowie. Tajemnicza choroba wybije pół ludzkości - zresztą, co tam: pół, całą ludzkość. Obdarzone sztuczną inteligencją roboty zyskają samoświadomość i zemszczą się na ludzkości. To tylko kilka przykładów wyobraźni, która we współczesnej nam epoce jest dominującą - wyobraźni apokaliptycznej. Apokalipsa straszy nas i uwodzi, bo w końcu: jest coś pociągającego w perspektywie tego, że nic już się nie da zrobić, że i tak świat się skończy. O tym, jak się apokalipsie nie dać uwieść, a jednocześnie być świadomym zagrożeń, które na ludzkość czekają, opowiada w „Czasie odzyskanym” filozof Tomasz Stawiszyński, autor „Reguł na czas chaosu”. This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy
Trafi w nas wielki meteoryt. Ugotujemy się w wyniku apokalipsy klimatycznej. Rozgorzeje nuklearna wojna między Rosją i Stanami Zjednoczonymi, a prędko po nuklearnej wojnie nastąpi nuklearna zima. Ziemia wybuchnie, bo tak przewidzieli lata temu Majowie. Tajemnicza choroba wybije pół ludzkości - zresztą, co tam: pół, całą ludzkość. Obdarzone sztuczną inteligencją roboty zyskają samoświadomość i zemszczą się na ludzkości.
To tylko kilka przykładów wyobraźni, która we współczesnej nam epoce jest dominującą - wyobraźni apokaliptycznej. Apokalipsa straszy nas i uwodzi, bo w końcu: jest coś pociągającego w perspektywie tego, że nic już się nie da zrobić, że i tak świat się skończy. O tym, jak się apokalipsie nie dać uwieść, a jednocześnie być świadomym zagrożeń, które na ludzkość czekają, opowiada w „Czasie odzyskanym” filozof Tomasz Stawiszyński, autor „Reguł na czas chaosu”.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Chartable - https://chartable.com/privacy
Wojna pokoleń. Gość: Jacek Żakowski
2022-11-06 04:00:00
Najmłodsze pokolenie, domagające się zmienienia świata pracy, nie robi żadnej rewolucji i wszelkie jego internetowe akcje są niewiele warte, komentuje dziennikarz i publicysta Jacek Żakowski, po tym jak trochę uspokoiła się burza po słowach prof. Marcina Matczaka o braku gotowości u młodych pracowania po 16 godzin na dobę, żeby osiągnąć sukces. O tym bowiem rozmawiamy: o wojnie pokoleń. Czy w ostatnich latach rozgorzała w Polsce? Dlaczego to warunki zatrudnienia – czas pracy, płace, traktowanie pracownika przez pracodawcę – stały się jej przestrzenią, tak jak przestrzenią wojny pokoleń w 1968 roku na Zachodzie był świat seksu i erotyki? A może wcale nie jest wojną pokoleń, tylko wojną klasową, i przedstawienie jej jako starcia generacji to tylko wygodna wymówka? Rozmowy na podobny temat w Polsce często nie pozostają rozmowami, tylko wyrzucaniem sobie wzajemnych pretensji. Ta jest inna, bo pretensji w niej nie ma, a rozmówcy, jeden urodzony za Gomułki, a drugi za Suchockiej, nie traktują siebie wzajemnie jako monolitów, których ukształtowały ich generacje – i tylko one. Niech posłuży za pretekst do szerszej dyskusji. This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy
Najmłodsze pokolenie, domagające się zmienienia świata pracy, nie robi żadnej rewolucji i wszelkie jego internetowe akcje są niewiele warte, komentuje dziennikarz i publicysta Jacek Żakowski, po tym jak trochę uspokoiła się burza po słowach prof. Marcina Matczaka o braku gotowości u młodych pracowania po 16 godzin na dobę, żeby osiągnąć sukces.
O tym bowiem rozmawiamy: o wojnie pokoleń. Czy w ostatnich latach rozgorzała w Polsce? Dlaczego to warunki zatrudnienia – czas pracy, płace, traktowanie pracownika przez pracodawcę – stały się jej przestrzenią, tak jak przestrzenią wojny pokoleń w 1968 roku na Zachodzie był świat seksu i erotyki? A może wcale nie jest wojną pokoleń, tylko wojną klasową, i przedstawienie jej jako starcia generacji to tylko wygodna wymówka?
Rozmowy na podobny temat w Polsce często nie pozostają rozmowami, tylko wyrzucaniem sobie wzajemnych pretensji. Ta jest inna, bo pretensji w niej nie ma, a rozmówcy, jeden urodzony za Gomułki, a drugi za Suchockiej, nie traktują siebie wzajemnie jako monolitów, których ukształtowały ich generacje – i tylko one. Niech posłuży za pretekst do szerszej dyskusji.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Chartable - https://chartable.com/privacy
Dorosłość. Gość: Andrzej Saramonowicz
2022-10-30 04:00:00
Dorosłość nie jest dziś w cenie. Jej kulturowych eksponentów spotyka zawołanie: „OK, boomer” i oskarżenia o to, że zniszczyli świat; że nie rozumieją rzeczywistości, w której żyją, bo tę ostatnią, tak właściwie, należy raczej czuć, niż rozumieć. Dorosłym nikt nie chce być, zresztą – wielu nie może. Materialne wskaźniki dorosłości – takie jak na przykład własne mieszkanie – są w naszych czasach niedostępne coraz szerszym rzeszom tych, którzy jeszcze dekadę czy dwie temu by po nie sięgnęli, a lepiej nie chcieć tego, czego i tak nie może się dostać. A może w dorosłości jest jednak coś pozytywnego? To temat spotkania z Andrzejem Saramonowiczem, reżyserem i scenarzystą. Rozmawiam z nim o tym, kiedy sam pierwszy raz poczuł się dorosły i dlaczego tak późno. Jak wyglądało to w jego pokoleniu – dzisiejszych 50- i 60-latków – i jak wygląda w pokoleniu jego córek. Jak na przestrzeni lat w Polsce zmieniały się wskaźniki dorosłości, kiedy i czy w ogóle stały się nimi pieniądze, a także o tym, czego brakuje mu z młodości i jak przygotowuje się na to, że kiedyś go nie będzie. This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy
Dorosłość nie jest dziś w cenie. Jej kulturowych eksponentów spotyka zawołanie: „OK, boomer” i oskarżenia o to, że zniszczyli świat; że nie rozumieją rzeczywistości, w której żyją, bo tę ostatnią, tak właściwie, należy raczej czuć, niż rozumieć. Dorosłym nikt nie chce być, zresztą – wielu nie może. Materialne wskaźniki dorosłości – takie jak na przykład własne mieszkanie – są w naszych czasach niedostępne coraz szerszym rzeszom tych, którzy jeszcze dekadę czy dwie temu by po nie sięgnęli, a lepiej nie chcieć tego, czego i tak nie może się dostać.
A może w dorosłości jest jednak coś pozytywnego? To temat spotkania z Andrzejem Saramonowiczem, reżyserem i scenarzystą. Rozmawiam z nim o tym, kiedy sam pierwszy raz poczuł się dorosły i dlaczego tak późno. Jak wyglądało to w jego pokoleniu – dzisiejszych 50- i 60-latków – i jak wygląda w pokoleniu jego córek. Jak na przestrzeni lat w Polsce zmieniały się wskaźniki dorosłości, kiedy i czy w ogóle stały się nimi pieniądze, a także o tym, czego brakuje mu z młodości i jak przygotowuje się na to, że kiedyś go nie będzie.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Chartable - https://chartable.com/privacy
Popkulturowa nostalgia. Gość: prof. dr hab. Marcin Napiórkowski
2022-10-23 05:00:00
Największy filmowy hit ostatniego lata - Top Gun: Maverick , kontynuacja hitu sprzed ponad trzech dekad. Najpopularniejsze seriale tej jesieni - Pierścienie Władzy , ponowne zanurzenie w świat Śródziemia znany z trylogii Petera Jacksona, i Ród smoka , powrót do Westeros. Jurassic World , czyli sequel Parku Jurajskiego . Kolejne odsłony franczyz Marvela i DC. Powroty do postaci i aktorów z Gwiezdnych wojen . O czym to wszystko świadczy? O tym, że popkulturę opanowała nostalgia. Nie powstają już oryginalne dzieła filmowe czy serialowe - cofamy się do tych, które niegdyś osiągnęły sukces; do historii, które znamy, wypełniając je nowymi szczegółami. Czy zawsze tak było? Nie, to zjawisko unikalne dla naszych czasów, przejścia od epoki pisma do momentu post-piśmiennego - twierdzi prof. dr hab. Marcin Napiórkowski, semiotyk kultury z Uniwersytetu Warszawskiego. Wspólnie z nim wyruszamy w podróż przez opowieści i motywy, z których składa się popkultura: od najstarszych mitów opowiadanych przy ogniskach, po przedstawienia na greckich dionizjach, apokryfy do Ewangelii, komiksy z lat 30., do dzisiejszych kinowych blockbusterów. I zadajemy pytanie: skoro popkultura zaczęła zjadać samą siebie, co z niej zostanie? This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy
Największy filmowy hit ostatniego lata - Top Gun: Maverick, kontynuacja hitu sprzed ponad trzech dekad. Najpopularniejsze seriale tej jesieni - Pierścienie Władzy, ponowne zanurzenie w świat Śródziemia znany z trylogii Petera Jacksona, i Ród smoka, powrót do Westeros. Jurassic World, czyli sequel Parku Jurajskiego. Kolejne odsłony franczyz Marvela i DC. Powroty do postaci i aktorów z Gwiezdnych wojen. O czym to wszystko świadczy? O tym, że popkulturę opanowała nostalgia. Nie powstają już oryginalne dzieła filmowe czy serialowe - cofamy się do tych, które niegdyś osiągnęły sukces; do historii, które znamy, wypełniając je nowymi szczegółami.
Czy zawsze tak było? Nie, to zjawisko unikalne dla naszych czasów, przejścia od epoki pisma do momentu post-piśmiennego - twierdzi prof. dr hab. Marcin Napiórkowski, semiotyk kultury z Uniwersytetu Warszawskiego. Wspólnie z nim wyruszamy w podróż przez opowieści i motywy, z których składa się popkultura: od najstarszych mitów opowiadanych przy ogniskach, po przedstawienia na greckich dionizjach, apokryfy do Ewangelii, komiksy z lat 30., do dzisiejszych kinowych blockbusterów. I zadajemy pytanie: skoro popkultura zaczęła zjadać samą siebie, co z niej zostanie?
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Chartable - https://chartable.com/privacy
Rasa. Gość: Przemysław Wielgosz
2022-10-16 05:00:00
Wielkie marsze Black Lives Matter w wakacje roku 2020, po śmierci George’a Floyda. Setki niechętnych komentarzy, gdy okaże się, że któryś serwis streamingowy postanowił obsadzić czarnoskórą osobę w miejscu białej. Renesans zainteresowania losami pańszczyzny w Polsce. Obalanie pomników George’a Washingtona, właściciela niewolników, i Winstona Churchilla, który swą karierę zapoczątkował w kolonialnych, brytyjskich Indiach. Nów, czarna szkoła amerykańskiego horroru, z filmami takimi, jak „Nie!” Jordana Peele’a i „Candyman” Nii DaCosty. Co wszystkie te zjawiska łączy? To otóż, że są dowodami na to, że pojęcie rasy staje się w naszych czasach jednym z kluczowych, które organizują zbiorową wyobraźnię - i to, że każdy ma na temat tego, co to pojęcie znaczy, własne zdanie. Niektórzy używają go wyłącznie w odniesieniu do osób czarnoskórych, inni - nie. By porozmawiać o tym, skąd się w ogóle przekonanie o rasowości wśród ludzi wzięło, jak było sprzężone z rozwojem światowego kapitalizmu i co łączy traktowanie Hindusa w Indiach, chłopa pańszczyźnianego w Polsce i czarnoskórych w USA, zaprosiłem Przemysława Wielgosza, autora nominowanego do Nagrody Literackiej NIKE eseju „Gra w rasy”. This podcast uses the following third-party services for analysis: Chartable - https://chartable.com/privacy
Wielkie marsze Black Lives Matter w wakacje roku 2020, po śmierci George’a Floyda. Setki niechętnych komentarzy, gdy okaże się, że któryś serwis streamingowy postanowił obsadzić czarnoskórą osobę w miejscu białej. Renesans zainteresowania losami pańszczyzny w Polsce. Obalanie pomników George’a Washingtona, właściciela niewolników, i Winstona Churchilla, który swą karierę zapoczątkował w kolonialnych, brytyjskich Indiach. Nów, czarna szkoła amerykańskiego horroru, z filmami takimi, jak „Nie!” Jordana Peele’a i „Candyman” Nii DaCosty. Co wszystkie te zjawiska łączy?
To otóż, że są dowodami na to, że pojęcie rasy staje się w naszych czasach jednym z kluczowych, które organizują zbiorową wyobraźnię - i to, że każdy ma na temat tego, co to pojęcie znaczy, własne zdanie. Niektórzy używają go wyłącznie w odniesieniu do osób czarnoskórych, inni - nie. By porozmawiać o tym, skąd się w ogóle przekonanie o rasowości wśród ludzi wzięło, jak było sprzężone z rozwojem światowego kapitalizmu i co łączy traktowanie Hindusa w Indiach, chłopa pańszczyźnianego w Polsce i czarnoskórych w USA, zaprosiłem Przemysława Wielgosza, autora nominowanego do Nagrody Literackiej NIKE eseju „Gra w rasy”.
This podcast uses the following third-party services for analysis:
Chartable - https://chartable.com/privacy