Polityka o historii

Polityka o Historii to podkast tygodnika „Polityka” o wydarzeniach historycznych i ich wpływie na współczesny świat. Rozmowy z ekspertami zajmującymi się historią Polski i świata. Podkast dla tych, którzy chcą zrozumieć przeszłość, by lepiej rozumieć teraźniejszość. Zapraszają dziennikarze tygodnika „Polityka”: Agnieszka Krzemińska i Marcin Zaremba. Nowe odcinki co tydzień, we wtorek rano.

Kategorie:
Historia

Odcinki od najnowszych:

City break: jak wyglądało życie w Atenach sprzed wieków? Opowiada profesor Węcowski
2025-03-25 08:01:00

Jakie sekrety skrywa Akropol? Co widać ze wzgórz, które zmieniają perspektywę na starożytne miasto? Agnieszka Krzemińska rozmawia z prof. Markiem Węcowskim, jednym z najlepszych znawców starożytnej Grecji, który zabiera nas w unikalną wycieczkę po Atenach. Zaczynamy od widoku ze wzgórz, by potem odwiedzić Muzeum Akropolu, Agorę i Keramejkos, czyli nekropolię. Prof. Węcowski dzieli się fascynującymi szczegółami o historii miasta, jego architekturze i życiu codziennym starożytnych Aten. Nie zabraknie też informacji o tym, co zjeść i gdzie się ukryć przed palącym słońcem. Odkrywamy Ateny z nowej perspektywy – nie tylko jako turyści, ale i badacze historii. (00:00:12) Wstęp (00:01:20) Od czego zacząć zwiedzać Ateny i dlaczego nie od Akropolu? (00:02:01) Na start: wzgórza ateńskie (00:04:24) Muzeum Akropolu: historia budowy (00:10:00) Wielkie Propyleje: dlaczego wokół budynku były takie kontrowersje (00:14:33) Wzgórze Pnyks i teatr polityczny – czym był? (00:19:04) „Doświadczenie cienia” w Atenach – jak to rozumieć? (00:21:37) Park Archeologiczny w Atenach, kierunek: Agora! (00:23:04) Co zjeść w okolicach Agory? Ulubione dania prof. Węcowskiego (00:25:08) Jaką rolę odgrywała Agora i od czego zacząć zwiedzanie (00:28:38) Archiwum europejskie: jak wyglądała pierwsza baza danych? (00:38:20) O publicznie spisanych ateńskich prawach (00:35:57) Hefajstejon (dawny Tezejon): dlaczego świątynia została zamieniona na kościół chrześcijański (00:39:58) Dlaczego Ateny są ubogie, jeśli chodzi o architekturę starożytną? (00:42:18) Teatr Dionizosa: jak wyglądał w starożytnej Grecji (00:46:14) Jak rozchodził się głos w teatrze ateńskim (00:50:37) Karamejkos, „najpiękniejsze przedmieście Aten”: jak zmieniały się greckie mody pośmiertne? (00:59:45) Spacer przez ateńską Plakę: dzisiejsze stare miasto Aten (01:03:50) Podsumowanie. Chcesz lepiej poznać historię i tematy poruszane w naszych podkastach? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów na wiele tematów, od historii przez politykę po kulturę. Skorzystaj z kodu HISTORIA30 i otrzymaj 30% zniżki na subskrypcję.
Jakie sekrety skrywa Akropol? Co widać ze wzgórz, które zmieniają perspektywę na starożytne miasto? Agnieszka Krzemińska rozmawia z prof. Markiem Węcowskim, jednym z najlepszych znawców starożytnej Grecji, który zabiera nas w unikalną wycieczkę po Atenach. Zaczynamy od widoku ze wzgórz, by potem odwiedzić Muzeum Akropolu, Agorę i Keramejkos, czyli nekropolię. Prof. Węcowski dzieli się fascynującymi szczegółami o historii miasta, jego architekturze i życiu codziennym starożytnych Aten. Nie zabraknie też informacji o tym, co zjeść i gdzie się ukryć przed palącym słońcem. Odkrywamy Ateny z nowej perspektywy – nie tylko jako turyści, ale i badacze historii.

(00:00:12) Wstęp
(00:01:20) Od czego zacząć zwiedzać Ateny i dlaczego nie od Akropolu?
(00:02:01) Na start: wzgórza ateńskie
(00:04:24) Muzeum Akropolu: historia budowy
(00:10:00) Wielkie Propyleje: dlaczego wokół budynku były takie kontrowersje
(00:14:33) Wzgórze Pnyks i teatr polityczny – czym był?
(00:19:04) „Doświadczenie cienia” w Atenach – jak to rozumieć?
(00:21:37) Park Archeologiczny w Atenach, kierunek: Agora!
(00:23:04) Co zjeść w okolicach Agory? Ulubione dania prof. Węcowskiego
(00:25:08) Jaką rolę odgrywała Agora i od czego zacząć zwiedzanie
(00:28:38) Archiwum europejskie: jak wyglądała pierwsza baza danych?
(00:38:20) O publicznie spisanych ateńskich prawach
(00:35:57) Hefajstejon (dawny Tezejon): dlaczego świątynia została zamieniona na kościół chrześcijański
(00:39:58) Dlaczego Ateny są ubogie, jeśli chodzi o architekturę starożytną?
(00:42:18) Teatr Dionizosa: jak wyglądał w starożytnej Grecji
(00:46:14) Jak rozchodził się głos w teatrze ateńskim
(00:50:37) Karamejkos, „najpiękniejsze przedmieście Aten”: jak zmieniały się greckie mody pośmiertne?
(00:59:45) Spacer przez ateńską Plakę: dzisiejsze stare miasto Aten
(01:03:50) Podsumowanie.

Chcesz lepiej poznać historię i tematy poruszane w naszych podkastach? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów na wiele tematów, od historii przez politykę po kulturę. Skorzystaj z kodu HISTORIA30 i otrzymaj 30% zniżki na subskrypcję.

Beczka prochu na Pacyfiku – dlaczego Tajwan jest tak ważny? Opowiada prof. Marcin Jacoby
2025-03-18 08:01:00

Czy Tajwan to kluczowy gracz w globalnej rywalizacji Chin i USA? Dlaczego ta wyspa jest tak wyjątkowa? Prof. Marcin Jacoby z Uniwersytetu SWPS, sinolog i autor książki „Tajwan. Herbatka na beczce prochu”, opowiada o miejscu, które łączy dynamiczną demokrację, skomplikowaną historię i strategiczne znaczenie dla światowej gospodarki. Dowiemy się, jak Tajwan stał się liderem w produkcji mikroprocesorów i herbaty oolong, jak wygląda jego polityczna rzeczywistość oraz dlaczego Tajwańczycy wyrzucają śmieci przy dźwiękach Beethovena. Rozmawiamy też o chińskich wpływach, japońskiej okupacji i białym terrorze. Czy Tajwan przetrwa presję Pekinu i zachowa swoją niezależność? (00:00:12) Wstęp (00:01:33) Jak prof. Jacoby trafił na Tajwan po raz pierwszy (00:04:44) Herbata na Tajwanie: dlaczego to wizytówka kraju? (00:07:55) Jak przyroda równoważy architekturę? (00:10:20) Jaka jest lokalna kuchnia? (00:11:42) Kim są autochtoni na Tajwanie? Kto zamieszkuje wyspę? (00:16:19) Wpływy chińskie na Tajwanie: historia (00:20:20) Dlaczego Chińczycy starają się dowieść, że Tajwan zawsze był chiński? (00:21:53) Obecność Japończyków na Tajwanie (00:25:57) Szybka industrializacja wyspy, wojny, wynarodowienie mieszkańców (00:27:52) Jaka jest tożsamość tajwańska i dlaczego tak skomplikowana? (00:30:28) Rzeczywistość na wyspie po przejęciu Tajwanu przez Chiny i okres białego terroru (00:33:50) Archiwa, znaleziska archeologiczne i dzieła sztuki na Tajwanie (00:37:10) Na czym polegał biały terror? (00:41:24) Dwie reformy pisma i problemy w komunikacji językowej (00:42:35) Jak prof. Jacoby poznał swoją żonę i dlaczego pisali do siebie listy? (00:44:33) Na czym polega geopolityczny problem Tajwanu? (00:47:25) Czy Tajwan jest Republiką Chińską? (00:48:50) Rywalizacja chińsko-amerykańska (00:50:10) Jak Tajwan stał się ważnym producentem mikroprocesorów? (00:52:00) Dlaczego Tajwan jest ważny dla interesów gospodarczych Ameryki? (00:54:18) Jak w polskim systemie pocztowym funkcjonuje Tajwan? (00:55:20) „Nie istniejecie” – dlaczego chińskie władze wywierają presję, żeby nie traktować Tajwanu niezależnie? Skutki (00:57:25) Proces demokratyzacji Tajwanu (01:02:26) Wolność Tajwańczyków: swobody obywatelskie, wyrażanie siebie (01:07:40) Dlaczego Tajwan musi liczyć sam na siebie? (01:13:10) Podsumowanie Chcesz lepiej poznać historię i tematy poruszane w naszych podkastach? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów na wiele tematów, od historii przez politykę po kulturę. Skorzystaj z kodu HISTORIA30 i otrzymaj 30% zniżki na subskrypcję.
Czy Tajwan to kluczowy gracz w globalnej rywalizacji Chin i USA? Dlaczego ta wyspa jest tak wyjątkowa? Prof. Marcin Jacoby z Uniwersytetu SWPS, sinolog i autor książki „Tajwan. Herbatka na beczce prochu”, opowiada o miejscu, które łączy dynamiczną demokrację, skomplikowaną historię i strategiczne znaczenie dla światowej gospodarki. Dowiemy się, jak Tajwan stał się liderem w produkcji mikroprocesorów i herbaty oolong, jak wygląda jego polityczna rzeczywistość oraz dlaczego Tajwańczycy wyrzucają śmieci przy dźwiękach Beethovena. Rozmawiamy też o chińskich wpływach, japońskiej okupacji i białym terrorze. Czy Tajwan przetrwa presję Pekinu i zachowa swoją niezależność?

(00:00:12) Wstęp
(00:01:33) Jak prof. Jacoby trafił na Tajwan po raz pierwszy
(00:04:44) Herbata na Tajwanie: dlaczego to wizytówka kraju?
(00:07:55) Jak przyroda równoważy architekturę?
(00:10:20) Jaka jest lokalna kuchnia?
(00:11:42) Kim są autochtoni na Tajwanie? Kto zamieszkuje wyspę?
(00:16:19) Wpływy chińskie na Tajwanie: historia
(00:20:20) Dlaczego Chińczycy starają się dowieść, że Tajwan zawsze był chiński?
(00:21:53) Obecność Japończyków na Tajwanie
(00:25:57) Szybka industrializacja wyspy, wojny, wynarodowienie mieszkańców
(00:27:52) Jaka jest tożsamość tajwańska i dlaczego tak skomplikowana?
(00:30:28) Rzeczywistość na wyspie po przejęciu Tajwanu przez Chiny i okres białego terroru
(00:33:50) Archiwa, znaleziska archeologiczne i dzieła sztuki na Tajwanie
(00:37:10) Na czym polegał biały terror?
(00:41:24) Dwie reformy pisma i problemy w komunikacji językowej
(00:42:35) Jak prof. Jacoby poznał swoją żonę i dlaczego pisali do siebie listy?
(00:44:33) Na czym polega geopolityczny problem Tajwanu?
(00:47:25) Czy Tajwan jest Republiką Chińską?
(00:48:50) Rywalizacja chińsko-amerykańska
(00:50:10) Jak Tajwan stał się ważnym producentem mikroprocesorów?
(00:52:00) Dlaczego Tajwan jest ważny dla interesów gospodarczych Ameryki?
(00:54:18) Jak w polskim systemie pocztowym funkcjonuje Tajwan?
(00:55:20) „Nie istniejecie” – dlaczego chińskie władze wywierają presję, żeby nie traktować Tajwanu niezależnie? Skutki
(00:57:25) Proces demokratyzacji Tajwanu
(01:02:26) Wolność Tajwańczyków: swobody obywatelskie, wyrażanie siebie
(01:07:40) Dlaczego Tajwan musi liczyć sam na siebie?
(01:13:10) Podsumowanie

Chcesz lepiej poznać historię i tematy poruszane w naszych podkastach? Wykup dostęp do Polityka.pl i odkryj bogaty zbiór materiałów na wiele tematów, od historii przez politykę po kulturę. Skorzystaj z kodu HISTORIA30 i otrzymaj 30% zniżki na subskrypcję.

Głód, tyfus, ruiny. Tak żyli Polacy i Niemcy w powojennym Gdańsku
2025-03-11 08:03:55

Jaki był Gdańsk 80 lat temu, tuż po II wojnie światowej? Jak wyglądało życie w ruinach miasta, w którym panował głód i tyfus? Czy dochodziło do przemocy wobec Niemców, którzy zostali w Gdańsku? O tym, jakie trudności napotkano przy weryfikacji narodowościowej i kiedy zaczęli napływać nowi mieszkańcy, Marcin Zaremba rozmawia z prof. Sylwią Bykowską z Instytutu Historii PAN. Punktem wyjścia do rozmowy o historii Gdańska jest jej książka „Między migracją a integracją: społeczeństwo Gdańska w latach 1945–1960” oraz nowy Pomocnik Historyczny „Prusy. Wzlot i upadek”. Dowiedz się, jak budowano polską tożsamość w zniszczonym Gdańsku. (00:17) Wstęp (01:22) Jaki był Gdańsk w 1945, co można było zobaczyć? (02:53) Tyfus w 1946 r. Gdańsku (06:20) Czy dochodzi do przemocy wobec Niemców? (10:10) Trudności z weryfikacją narodowościową: co można było wybrać? (14:08) Miejsca w Gdańsku, w których zostali Niemcy: Orunia (16:55) Co się dzieje ze świadectwami niemieckości w Polsce? (21:20) Dlaczego Gdańsk był traktowany jako polski jeszcze przed Wolnym Miastem Gdańsk? (25:27) Skąd przyjeżdżali Polacy do Gdańska? (27:55) Skok cywilizacyjny i modernizacyjny (32:26) Elementy integrujące w Gdańsku: religia i edukacja (39:36) Budowanie społeczeństwa polskiego (41:48) Podsumowanie
Jaki był Gdańsk 80 lat temu, tuż po II wojnie światowej? Jak wyglądało życie w ruinach miasta, w którym panował głód i tyfus? Czy dochodziło do przemocy wobec Niemców, którzy zostali w Gdańsku? O tym, jakie trudności napotkano przy weryfikacji narodowościowej i kiedy zaczęli napływać nowi mieszkańcy, Marcin Zaremba rozmawia z prof. Sylwią Bykowską z Instytutu Historii PAN. Punktem wyjścia do rozmowy o historii Gdańska jest jej książka „Między migracją a integracją: społeczeństwo Gdańska w latach 1945–1960” oraz nowy Pomocnik Historyczny „Prusy. Wzlot i upadek”. Dowiedz się, jak budowano polską tożsamość w zniszczonym Gdańsku.

(00:17) Wstęp
(01:22) Jaki był Gdańsk w 1945, co można było zobaczyć?
(02:53) Tyfus w 1946 r. Gdańsku
(06:20) Czy dochodzi do przemocy wobec Niemców?
(10:10) Trudności z weryfikacją narodowościową: co można było wybrać?
(14:08) Miejsca w Gdańsku, w których zostali Niemcy: Orunia
(16:55) Co się dzieje ze świadectwami niemieckości w Polsce?
(21:20) Dlaczego Gdańsk był traktowany jako polski jeszcze przed Wolnym Miastem Gdańsk?
(25:27) Skąd przyjeżdżali Polacy do Gdańska?
(27:55) Skok cywilizacyjny i modernizacyjny
(32:26) Elementy integrujące w Gdańsku: religia i edukacja
(39:36) Budowanie społeczeństwa polskiego
(41:48) Podsumowanie

City-break, ale z historią. Wyprawa pierwsza: Wiedeń śladami Habsburgów
2025-03-04 08:03:00

W podkaście „Polityka o historii” startujemy z nową serią city break! Razem z historykami i ekspertami zwiedzamy europejskie miasta śladami ich przeszłości. Na początek: Wiedeń, a naszym przewodnikiem jest prof. Maciej Janowski, dyrektor Instytutu Historii PAN. Przejdźmy się śladami potężnej dynastii Habsburgów, wejdźmy do ich pałaców i skarbca, rzućmy okiem na cesarskie gmachy i kolekcje arcydzieł. Zatrzymajmy się w Muzeum Historii Sztuki (profesorowie dzielą się swoimi ulubionymi obrazami), odkryjmy tajemnice secesji. Rozmowę prowadzi Marcin Zaremba. (00:12) Wstęp: nowa seria city break (01:02) Wiedeń: gdzie kierujemy się na początek? (01:30) Pierwszy raz w Wiedniu profesora Janowskiego (02:08) Pierwszy raz w Wiedniu profesora Zaremby (02:50) Hofburg: rezydencja władców Austrii (04:55) Od czego zacząć zwiedzać Hofburg? (06:43) Prześmieszne rzeźby! (08:22) Schatzkammer, skarbiec cesarski w pałacu Hofburg. Co warto tam zobaczyć? (14:40) Komnaty Franciszka Józefa i Sisi (15:20) Ring: aleja otaczająca historyczne miasto Wiedeń (16:15) Nowy Hofburg: ogromny projekt budowlany XIX wieku; jakie były założenia i jakie były realia? (20:00) Co zostało z planów nowego Hofburga, a co zostało zbudowane? (20:56) Cesarzowa Maria Teresa: ważna historia dla historii austriackiej (23:18) Co można zobaczyć w Muzeum Historii Naturalnej? (24:55) Co można zobaczyć w Muzeum Historii Sztuki? Jakie są ulubione obrazy prof. Janowskiego i prof. Zaremby (28:52) Pawilon secesji w Wiedniu (33:22) Kościół świętego Karola Boromeusza (35:58) Secesyjne stacje metra zaprojektowane przez Ottona Wagnera (37:04) „To nie jest przypadek, że dobra secesja jest tam, gdzie dobry barok” (38:30) „Górny Belweder” i „Dolny Belweder” – pałace wiedeńskie (40:58) Podsumowanie
W podkaście „Polityka o historii” startujemy z nową serią city break! Razem z historykami i ekspertami zwiedzamy europejskie miasta śladami ich przeszłości. Na początek: Wiedeń, a naszym przewodnikiem jest prof. Maciej Janowski, dyrektor Instytutu Historii PAN. Przejdźmy się śladami potężnej dynastii Habsburgów, wejdźmy do ich pałaców i skarbca, rzućmy okiem na cesarskie gmachy i kolekcje arcydzieł. Zatrzymajmy się w Muzeum Historii Sztuki (profesorowie dzielą się swoimi ulubionymi obrazami), odkryjmy tajemnice secesji. Rozmowę prowadzi Marcin Zaremba.

(00:12) Wstęp: nowa seria city break
(01:02) Wiedeń: gdzie kierujemy się na początek?
(01:30) Pierwszy raz w Wiedniu profesora Janowskiego
(02:08) Pierwszy raz w Wiedniu profesora Zaremby
(02:50) Hofburg: rezydencja władców Austrii
(04:55) Od czego zacząć zwiedzać Hofburg?
(06:43) Prześmieszne rzeźby!
(08:22) Schatzkammer, skarbiec cesarski w pałacu Hofburg. Co warto tam zobaczyć?
(14:40) Komnaty Franciszka Józefa i Sisi
(15:20) Ring: aleja otaczająca historyczne miasto Wiedeń
(16:15) Nowy Hofburg: ogromny projekt budowlany XIX wieku; jakie były założenia i jakie były realia?
(20:00) Co zostało z planów nowego Hofburga, a co zostało zbudowane?
(20:56) Cesarzowa Maria Teresa: ważna historia dla historii austriackiej
(23:18) Co można zobaczyć w Muzeum Historii Naturalnej?
(24:55) Co można zobaczyć w Muzeum Historii Sztuki? Jakie są ulubione obrazy prof. Janowskiego i prof. Zaremby
(28:52) Pawilon secesji w Wiedniu
(33:22) Kościół świętego Karola Boromeusza
(35:58) Secesyjne stacje metra zaprojektowane przez Ottona Wagnera
(37:04) „To nie jest przypadek, że dobra secesja jest tam, gdzie dobry barok”
(38:30) „Górny Belweder” i „Dolny Belweder” – pałace wiedeńskie
(40:58) Podsumowanie

Fascynująca historia Odyseusza: od Homera po Hollywood
2025-02-25 08:01:37

Ile jest w Odyseuszu historii, a ile mitu? Czy naprawdę był sprytnym herosem, czy raczej postacią tworzoną na nowo przez kolejne pokolenia? W tym odcinku Agnieszka Krzemińska rozmawia z prof. Tomaszem Mojsikiem, filologiem klasycznym i autorem książki „Odyseusz. Biografia nieautoryzowana”, o tym, jak mity kształtowały starożytnych Greków. Dowiemy się, dlaczego Odyseusz miał nie tylko różnych ojców, ale i wielu synów, jak zmieniano jego historię oraz czy jego podróż odzwierciedlała rzeczywiste doświadczenia Greków. Na koniec przyglądamy się najnowszej interpretacji tej opowieści: filmowi „The Return” z Ralphem Fiennesem i Juliette Binoche. (00:20) Wstęp (01:40) „Odyseusz. Biografia nieautoryzowana”. Skąd pomysł, żeby napisać tę książkę? (04:35) Jakie miejsce zajmowała Odyseja w kulturze greckiej: czy to dzieło literackie, kronika? (07:45) Rzeczywistość historyczna w dziełach Homera (11:05) Idea podróży Greków: czy Odyseja może być mitem założycielskim? (14:52) Wielość mitów Odysa: skąd tyle pomysłów? (23:15) Skąd pochodził Odyseusz i jak wyglądała jego rodzina (28:46) Uczucia Odyseusza do Heleny a wojna trojańska (32:28) Czy Odys był przystojny i czy Achilles był przystojniejszy? (34:17) Czy Odyseusz był wzorem męskości? (37:55) Penelopa: czy jest wzorem wierności i lojalności? (46:50) Podsumowanie
Ile jest w Odyseuszu historii, a ile mitu? Czy naprawdę był sprytnym herosem, czy raczej postacią tworzoną na nowo przez kolejne pokolenia? W tym odcinku Agnieszka Krzemińska rozmawia z prof. Tomaszem Mojsikiem, filologiem klasycznym i autorem książki „Odyseusz. Biografia nieautoryzowana”, o tym, jak mity kształtowały starożytnych Greków. Dowiemy się, dlaczego Odyseusz miał nie tylko różnych ojców, ale i wielu synów, jak zmieniano jego historię oraz czy jego podróż odzwierciedlała rzeczywiste doświadczenia Greków. Na koniec przyglądamy się najnowszej interpretacji tej opowieści: filmowi „The Return” z Ralphem Fiennesem i Juliette Binoche.

(00:20) Wstęp
(01:40) „Odyseusz. Biografia nieautoryzowana”. Skąd pomysł, żeby napisać tę książkę?
(04:35) Jakie miejsce zajmowała Odyseja w kulturze greckiej: czy to dzieło literackie, kronika?
(07:45) Rzeczywistość historyczna w dziełach Homera
(11:05) Idea podróży Greków: czy Odyseja może być mitem założycielskim?
(14:52) Wielość mitów Odysa: skąd tyle pomysłów?
(23:15) Skąd pochodził Odyseusz i jak wyglądała jego rodzina
(28:46) Uczucia Odyseusza do Heleny a wojna trojańska
(32:28) Czy Odys był przystojny i czy Achilles był przystojniejszy?
(34:17) Czy Odyseusz był wzorem męskości?
(37:55) Penelopa: czy jest wzorem wierności i lojalności?
(46:50) Podsumowanie

Czy Polacy mają w sobie celtycką krew? Może kapkę, ale jak ważną!
2025-02-18 08:04:08

Czy Polacy mają celtycką krew? Jakie ślady zostawili Celtowie na ziemiach polskich? Jakie tajemnice skrywają jeziora i bagna, w których odkryto celtyckie artefakty? W najnowszym odcinku „Polityki o historii” rozmawiamy o fascynujących odkryciach archeologicznych związanych z Celtami, którzy nie tylko byli doskonałymi wojownikami, ale i twórcami pierwszych monet i miast w Europie. Prof. Bartosz Kontny, specjalista od broni, archeolog z Uniwersytetu Warszawskiego, płetwonurek, opowiada o wyjątkowych znaleziskach, w tym celtyckim depozycie z III w. p.n.e. w Jeziorze Jezuickim, oraz o roli Celtów w historii Europy. Zdradza także, jakiego rodzaju zabytki pozostawili po sobie na ziemiach polskich. Rozmowę prowadzi Agnieszka Krzemińska.
 (00:20) Wstęp odcinka
 (02:00) O odkryciu stanowiska celtyckiego w jeziorze pod Bydgoszczą przez prof. Kontnego – jak do tego doszło?
 (05:47) Odkrycie w gablocie muzeum miecza, który nie powinien się tam znaleźć – jaka jest tego historia?
 (10:00) Okres lateński – skąd pochodzi ta nazwa i dlaczego jest ważny dla kultury archeologicznej?
 (14:08) Dlaczego prof. Kontny nurkował w Jeziorze Jezuickim?
 (18:45) O kolejnych turach badań w jeziorze i następnych odkryciach nurków
 (26:15) Co stanowiska jeziorne oznaczają dla naszej wiedzy o celtyce?
 (31:28) Czy mamy inne ślady Celtów na tym obszarze? 
(32:15) Pozostałe stanowiska celtyckie na Mazowszu
 (36:08) O legendzie celtyckiej
 (42:50) O migracji plemion celtyckich
 (45:28) Czy w Polsce znajdziemy oppidum, celtyckie osiedle obronne?
 (50:05) Podsumowanie
Czy Polacy mają celtycką krew? Jakie ślady zostawili Celtowie na ziemiach polskich? Jakie tajemnice skrywają jeziora i bagna, w których odkryto celtyckie artefakty? W najnowszym odcinku „Polityki o historii” rozmawiamy o fascynujących odkryciach archeologicznych związanych z Celtami, którzy nie tylko byli doskonałymi wojownikami, ale i twórcami pierwszych monet i miast w Europie. Prof. Bartosz Kontny, specjalista od broni, archeolog z Uniwersytetu Warszawskiego, płetwonurek, opowiada o wyjątkowych znaleziskach, w tym celtyckim depozycie z III w. p.n.e. w Jeziorze Jezuickim, oraz o roli Celtów w historii Europy. Zdradza także, jakiego rodzaju zabytki pozostawili po sobie na ziemiach polskich. Rozmowę prowadzi Agnieszka Krzemińska.


(00:20) Wstęp odcinka

(02:00) O odkryciu stanowiska celtyckiego w jeziorze pod Bydgoszczą przez prof. Kontnego – jak do tego doszło?

(05:47) Odkrycie w gablocie muzeum miecza, który nie powinien się tam znaleźć – jaka jest tego historia?

(10:00) Okres lateński – skąd pochodzi ta nazwa i dlaczego jest ważny dla kultury archeologicznej?

(14:08) Dlaczego prof. Kontny nurkował w Jeziorze Jezuickim?

(18:45) O kolejnych turach badań w jeziorze i następnych odkryciach nurków

(26:15) Co stanowiska jeziorne oznaczają dla naszej wiedzy o celtyce?

(31:28) Czy mamy inne ślady Celtów na tym obszarze?

(32:15) Pozostałe stanowiska celtyckie na Mazowszu

(36:08) O legendzie celtyckiej

(42:50) O migracji plemion celtyckich

(45:28) Czy w Polsce znajdziemy oppidum, celtyckie osiedle obronne?

(50:05) Podsumowanie

Jak wyglądała rewolucja 1905 roku? Bunt przeciwko carowi, podróże do Japonii i rola kobiet w walce o niepodległość
2025-02-11 08:03:00

Rewolucja 1905 – czy milionowy strajk mógł być początkiem niepodległości? Jak Piłsudski i Dmowski wpisali się w te wydarzenia? Ponad milion osób zbuntowało się przeciwko carskiej Rosji, walcząc o prawa pracownicze i nauczanie w języku polskim. Na ulicach Polska Partia Socjalistyczna toczyło starcia z rosyjskim wojskiem, a kobiety bojowniczki przeprowadziły zamach na generał-gubernatora Gieorgija Skałona. Tomasz Nałęcz opowiada Marcinowi Zarembie, jak rewolucja 1905 wpłynęła na niepodległość w 1918 r. To rozmowa wokół najnowszej książki prof. Nałęcza: „Rewolucja 1905 roku. Próba generalna wskrzeszenia Polski”. (01:00) O wojnach Imperium Rosyjskiego z Japonią i Turcją, o „misji białego człowieka” i podobieństwach do wojny w Ukrainie (06:09) XIX wiek – o zmianach i demokratyzacji w krajach europejskich i zmianach w Imperium (09:51) O początkach buntu (12:44) Reakcja Polaków na trudności w Imperium Rosyjskim (17:00) Czym był katolicki pociąg szpitalny? (22:28) O fascynującym buncie Polaków (25:50) Podróż Piłsudskiego do Japonii (27:35) Podróż Dmowskiego do Japonii (31:45) Wygrana strategia Dmowskiego i sojusz z Japończykami (33:30) Czego chciał Dmowski? (35:54) Pochód wiernych poddanych w krwawą niedzielę w 1905 r. – co spowodował? (38:44) Bunty i kolejne strajki najuboższych w Królestwie Polskim, ich wpływ na Imperium Rosyjskie. (40:24) O ucisku kapitalistycznym tamtego czasu. (41:55) Jaki był bunt w Królestwie Polskim – co go charakteryzowało? (45:00) O aktach terroru i aktach inicjacyjnych polskiego feminizmu – rola kobiet. (48:07) Najbardziej ryzykowne misje i o udziale kobiet (59:30) O prawach kobiet do głosowania.
Rewolucja 1905 – czy milionowy strajk mógł być początkiem niepodległości? Jak Piłsudski i Dmowski wpisali się w te wydarzenia? Ponad milion osób zbuntowało się przeciwko carskiej Rosji, walcząc o prawa pracownicze i nauczanie w języku polskim. Na ulicach Polska Partia Socjalistyczna toczyło starcia z rosyjskim wojskiem, a kobiety bojowniczki przeprowadziły zamach na generał-gubernatora Gieorgija Skałona. Tomasz Nałęcz opowiada Marcinowi Zarembie, jak rewolucja 1905 wpłynęła na niepodległość w 1918 r. To rozmowa wokół najnowszej książki prof. Nałęcza: „Rewolucja 1905 roku. Próba generalna wskrzeszenia Polski”.

(01:00) O wojnach Imperium Rosyjskiego z Japonią i Turcją, o „misji białego człowieka” i podobieństwach do wojny w Ukrainie
(06:09) XIX wiek – o zmianach i demokratyzacji w krajach europejskich i zmianach w Imperium
(09:51) O początkach buntu
(12:44) Reakcja Polaków na trudności w Imperium Rosyjskim
(17:00) Czym był katolicki pociąg szpitalny?
(22:28) O fascynującym buncie Polaków
(25:50) Podróż Piłsudskiego do Japonii
(27:35) Podróż Dmowskiego do Japonii
(31:45) Wygrana strategia Dmowskiego i sojusz z Japończykami
(33:30) Czego chciał Dmowski?
(35:54) Pochód wiernych poddanych w krwawą niedzielę w 1905 r. – co spowodował?
(38:44) Bunty i kolejne strajki najuboższych w Królestwie Polskim, ich wpływ na Imperium Rosyjskie.
(40:24) O ucisku kapitalistycznym tamtego czasu.
(41:55) Jaki był bunt w Królestwie Polskim – co go charakteryzowało?
(45:00) O aktach terroru i aktach inicjacyjnych polskiego feminizmu – rola kobiet.
(48:07) Najbardziej ryzykowne misje i o udziale kobiet
(59:30) O prawach kobiet do głosowania.

Agenci gestapo w Krakowie: kim byli? Ich wydajność była iście stachanowska
2025-02-04 08:00:00

Kim byli agenci gestapo w Krakowie? Co sprawiało, że decydowali się współpracować z nazistowskim okupantem? Czy byli tylko bezdusznymi sadystami, czy może skrywały się za nimi inne, mniej oczywiste powody? W najnowszym odcinku podkastu Marcin Zaremba rozmawia o tym z dr Alicją Jarkowską z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, autorką książki „Brunatna pajęczyna. Agenci gestapo w okupowanym Krakowie i ich powojenne losy”. Odcinek przybliża strukturę gestapo, metody werbunku agentów oraz ich rolę w życiu społecznym Krakowa w czasie okupacji. (00:45) Co wiemy o gestapo, którzy działali w Krakowie? (02:54) Ilu było funkcjonariuszy w krakowskim gestapo? (08:05) Jak wyglądała siatka agentów gestapo? (10:32) Jak obecność gestapo wpływała na nastroje i psychikę mieszkańców Krakowa? (14:28) Kim byli agentów gestapo, jak zostali zwerbowani? (16:56) Jakimi motywacjami kierowali się agenci gestapo? (20:32) Czy strach powodował, że agenci dołączali do gestapo? (22:17) Szkolenia i zasady konspiracji agentów (26:48) Wynagrodzenia agentów gestapo (32:26) Co się stało z agentami po wejściu Armii Czerwonej?
Kim byli agenci gestapo w Krakowie? Co sprawiało, że decydowali się współpracować z nazistowskim okupantem? Czy byli tylko bezdusznymi sadystami, czy może skrywały się za nimi inne, mniej oczywiste powody? W najnowszym odcinku podkastu Marcin Zaremba rozmawia o tym z dr Alicją Jarkowską z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, autorką książki „Brunatna pajęczyna. Agenci gestapo w okupowanym Krakowie i ich powojenne losy”. Odcinek przybliża strukturę gestapo, metody werbunku agentów oraz ich rolę w życiu społecznym Krakowa w czasie okupacji.

(00:45) Co wiemy o gestapo, którzy działali w Krakowie?
(02:54) Ilu było funkcjonariuszy w krakowskim gestapo?
(08:05) Jak wyglądała siatka agentów gestapo?
(10:32) Jak obecność gestapo wpływała na nastroje i psychikę mieszkańców Krakowa?
(14:28) Kim byli agentów gestapo, jak zostali zwerbowani?
(16:56) Jakimi motywacjami kierowali się agenci gestapo?
(20:32) Czy strach powodował, że agenci dołączali do gestapo?
(22:17) Szkolenia i zasady konspiracji agentów
(26:48) Wynagrodzenia agentów gestapo
(32:26) Co się stało z agentami po wejściu Armii Czerwonej?

Jak Ziemie Odzyskane kształtowały nowe pokolenia i dlaczego fortepiany miały zakaz wjazdu
2025-01-28 08:00:00

W najnowszym odcinku podkastu „Polityka o historii” Agnieszka Krzemińska rozmawia z dr hab. Karoliną Ćwiek-Rogalską z Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, autorką książki „Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty”, o powojennej historii Ziem Odzyskanych. Dr Ćwiek-Rogalska omawia powojenne losy tych terenów, proces zasiedlania ziem oraz relacje z Niemcami, którzy nie wyjechali z tych okolic. Zajmuje się także mitem prasłowiańskości, który miał uzasadniać obecność nowych osadników, i wprowadza pojęcie „miastowtórów”, tłumacząc, jak historyczne warstwy zbudowały unikalny charakter poniemieckich miast. Porusza również kwestie szabrowania, organizacji wysiedleń i rozbija mity o ukrytych skarbach, które budzą zainteresowanie do dziś. (0:53) Badania Karoliny Ćwiek-Rogalskiej nad widmontologią (2:11) Dlaczego Ćwiek-Rogalska zainteresowała się tematem ziem odzyskanych? (6:28) „Niemieckość” wielu pokoleń – kogo to dotyczy? (11:50) Wpływ pamięci dzieciństwa na doświadczenia z przeszłości (15:22) Kto przyjechał do Wałcza w ramach powrotów? (20:12) Jak byli traktowani mieszkańcy Wałcza pośród innych mieszkańców? (23:23) Jak wyglądała organizacja przesiedleń? (26:24) PUR – Państwowy Urząd Repatriacyjny: jak działał, w czym pomagał? (34:23) Jak wyglądały relacje sąsiedzkie i zawodowe po wojnie osób przyjezdnych i tych, które nie wyjechały? (39:40) Powroty po latach na Ziemie Odzyskane (43:34) Dlaczego fortepiany były objęte zakazem wywozu? (47:31) Na czym polegała prasłowiańskość Ziem Odzyskanych i czemu służyła propagandzie? (51:20) Jak obchodzić się z dziedzictwem militarnym Niemiec? (54:30) Zróżnicowane nazwy Ziem Odzyskanych – podbite, odzyskane?
W najnowszym odcinku podkastu „Polityka o historii” Agnieszka Krzemińska rozmawia z dr hab. Karoliną Ćwiek-Rogalską z Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, autorką książki „Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty”, o powojennej historii Ziem Odzyskanych. Dr Ćwiek-Rogalska omawia powojenne losy tych terenów, proces zasiedlania ziem oraz relacje z Niemcami, którzy nie wyjechali z tych okolic. Zajmuje się także mitem prasłowiańskości, który miał uzasadniać obecność nowych osadników, i wprowadza pojęcie „miastowtórów”, tłumacząc, jak historyczne warstwy zbudowały unikalny charakter poniemieckich miast. Porusza również kwestie szabrowania, organizacji wysiedleń i rozbija mity o ukrytych skarbach, które budzą zainteresowanie do dziś.

(0:53) Badania Karoliny Ćwiek-Rogalskiej nad widmontologią
(2:11) Dlaczego Ćwiek-Rogalska zainteresowała się tematem ziem odzyskanych?
(6:28) „Niemieckość” wielu pokoleń – kogo to dotyczy?
(11:50) Wpływ pamięci dzieciństwa na doświadczenia z przeszłości
(15:22) Kto przyjechał do Wałcza w ramach powrotów?
(20:12) Jak byli traktowani mieszkańcy Wałcza pośród innych mieszkańców?
(23:23) Jak wyglądała organizacja przesiedleń?
(26:24) PUR – Państwowy Urząd Repatriacyjny: jak działał, w czym pomagał?
(34:23) Jak wyglądały relacje sąsiedzkie i zawodowe po wojnie osób przyjezdnych i tych, które nie wyjechały?
(39:40) Powroty po latach na Ziemie Odzyskane
(43:34) Dlaczego fortepiany były objęte zakazem wywozu?
(47:31) Na czym polegała prasłowiańskość Ziem Odzyskanych i czemu służyła propagandzie?
(51:20) Jak obchodzić się z dziedzictwem militarnym Niemiec?
(54:30) Zróżnicowane nazwy Ziem Odzyskanych – podbite, odzyskane?

Kim byli pierwsi chrześcijanie i czy rzucano ich lwom na pożarcie. Opowiada prof. Robert Wiśniewski
2025-01-21 08:00:00

Pierwsi chrześcijanie to nie tylko apostołowie, ale też przedsiębiorczy mieszkańcy antycznych miast. Jak żyli, czym się zajmowali i dlaczego kobiety, które początkowo zarządzały gminami, zostały odsunięte od ołtarza? Prof. Robert Wiśniewski, historyk z Uniwersytetu Warszawskiego i autor książki „Chrześcijanie pierwszych wieków. Wierni, biskupi, eremici”, opowiada o ich codzienności, mitach o prześladowaniach i katakumbach oraz o tym, jak greka dominowała nad łaciną. Rozmowę prowadzi Agnieszka Krzemińska. Historia mniej heroiczna, ale bardziej złożona i fascynująca, niż znamy z podręczników. (1:16) Kim byli i jak żyli pierwsi chrześcijanie? (5:23) Migracje i ruchliwość pierwszych chrześcijan (10:15) Czy chrześcijanie byli prześladowani na dużą skalę? (16:34) Z jakich pism korzystali chrześcijanie? (20:10) Kiedy kult stał się ważną częścią chrześcijaństwa? (24:38) Rola kobiet jako prezbiterek: dlaczego to się skończyło? (29:33) Eremici: zjawisko (32:18) Czy osoby, które się umartwiały, to dawni celebryci? (36:46) Początki świętych miejsc (46:00) Duchowni i ich rodziny
Pierwsi chrześcijanie to nie tylko apostołowie, ale też przedsiębiorczy mieszkańcy antycznych miast. Jak żyli, czym się zajmowali i dlaczego kobiety, które początkowo zarządzały gminami, zostały odsunięte od ołtarza? Prof. Robert Wiśniewski, historyk z Uniwersytetu Warszawskiego i autor książki „Chrześcijanie pierwszych wieków. Wierni, biskupi, eremici”, opowiada o ich codzienności, mitach o prześladowaniach i katakumbach oraz o tym, jak greka dominowała nad łaciną. Rozmowę prowadzi Agnieszka Krzemińska. Historia mniej heroiczna, ale bardziej złożona i fascynująca, niż znamy z podręczników.

(1:16) Kim byli i jak żyli pierwsi chrześcijanie?
(5:23) Migracje i ruchliwość pierwszych chrześcijan
(10:15) Czy chrześcijanie byli prześladowani na dużą skalę?
(16:34) Z jakich pism korzystali chrześcijanie?
(20:10) Kiedy kult stał się ważną częścią chrześcijaństwa?
(24:38) Rola kobiet jako prezbiterek: dlaczego to się skończyło?
(29:33) Eremici: zjawisko
(32:18) Czy osoby, które się umartwiały, to dawni celebryci?
(36:46) Początki świętych miejsc
(46:00) Duchowni i ich rodziny

Informacja dotycząca prawa autorskich: Wszelka prezentowana tu zawartość podkastu jest własnością jego autora

Wyszukiwanie

Kategorie