Apetyt na włoszczyznę
Subiektywny przewodnik po włoskiej kuchni i języku w formie podcastu, którego zdążysz wysłuchać podczas przerwy na kawę.
Poczęstuję Cię moimi spostrzeżeniami z kulinarnych podróży po Włoszech. Okraszę je historycznymi ciekawostkami i doprawę językowymi smaczkami. Jeśli nabierzesz ochoty na dokładkę – na stronie www znajdziesz transkrypcję odcinka oraz listę włoskich terminów, które się w nim pojawiły a na Facebooku i Instagramie zdjęcia stanowiące ilustrację do tematu.
www.apetytnawloszczyzne.pl
O czym? Kuchnia włoska, język włoski, Italia, Włochy, gotowanie, wino.
Kategorie:
Społeczeństwo i Kultura
Społeczeństwo i Kultura
#13 Gricia i Amatriciana (Apetyczny przepis)
2021-06-23 06:00:00
Bohaterkami dzisiejszego odcinka są dwie siostry, choć raczej nie bliźniaczki. Starsza,jest nieco tłustsza (choć obie nie należą do chudzielców) i raczej konserwatywna, młodsza ma ognisty temperament i szturmem zdobywa świat - sama zmieniła się zresztą znacznie pod wpływem Neapolu. Choć urodziły się w Abruzji, ostatecznie obie zadomowiły się w Rzymie. O kim mowa? Poznajcie dwie klasyczne pasty ze stołecznego regionu Lacjum o wdzięcznych imionach Gricia i Amatriciana.
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły się w odcinku:
gricia
amatriciana
guanciale
carbonara
pecorino
grana padano
grici
pomodoro
pomo d'oro
giallo
zafferano
Przepisy na Gricię i Amatricianę (nie są to dosłowne tłumaczenia z Giallo Zafferano, a raczej moje interpretacje oryginalnych przepisów): https://apetytnawloszczyzne.pl/2021/06/23/13-gricia-i-amatriciana/
Bohaterkami dzisiejszego odcinka są dwie siostry, choć raczej nie bliźniaczki. Starsza,jest nieco tłustsza (choć obie nie należą do chudzielców) i raczej konserwatywna, młodsza ma ognisty temperament i szturmem zdobywa świat - sama zmieniła się zresztą znacznie pod wpływem Neapolu. Choć urodziły się w Abruzji, ostatecznie obie zadomowiły się w Rzymie. O kim mowa? Poznajcie dwie klasyczne pasty ze stołecznego regionu Lacjum o wdzięcznych imionach Gricia i Amatriciana.
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły się w odcinku:
gricia
amatriciana
guanciale
carbonara
pecorino
grana padano
grici
pomodoro
pomo d'oro
giallo
zafferano
Przepisy na Gricię i Amatricianę (nie są to dosłowne tłumaczenia z Giallo Zafferano, a raczej moje interpretacje oryginalnych przepisów): https://apetytnawloszczyzne.pl/2021/06/23/13-gricia-i-amatriciana/
#12 Lody
2021-06-09 06:00:00
Uff jak gorąco! No dobrze, w Polsce jeszcze może nie aż tak, ale na przykład na Sycylii już coraz bardziej. By lato nie zaskoczyło nas tak jak zima czasem zaskakuje drogowców, zastanówmy się już teraz, co przyniesie nam kojące orzeźwienie podczas (ach, jakże w tym roku wyczekiwanych!) letnich skwarów. Prawidłowa odpowiedź moim zdaniem może być tylko jedna - gelato, czyli lody!
Ale ta odpowiedź rodzi wiele pytań: Jak to możliwe, że w średniowiecznej Sycylii można było zawodowo zajmować się śniegiem? Co mają wspólnego lody ze sztuką? Dlaczego najlepsze lodziarnie są najmniej instagramowe? Jak smakują lody o smaku pocałunku? I wreszcie - czy można jeść lody na śniadanie?
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły się w odcinku:
gelato
sorbetto
niveri
nivaroli
zabaglione
buono
talento
gelato artigianale
artigiano
arte
piccolo
medio
grande
cono
coppa/coppetta
gusto
pistacchio
nocciola
noce
cioccolato fondente
bacio
gelatiere
gianduia
amarena
zuppa inglese
stracciatella
stracciare
passeggiata
Uff jak gorąco! No dobrze, w Polsce jeszcze może nie aż tak, ale na przykład na Sycylii już coraz bardziej. By lato nie zaskoczyło nas tak jak zima czasem zaskakuje drogowców, zastanówmy się już teraz, co przyniesie nam kojące orzeźwienie podczas (ach, jakże w tym roku wyczekiwanych!) letnich skwarów. Prawidłowa odpowiedź moim zdaniem może być tylko jedna - gelato, czyli lody!
Ale ta odpowiedź rodzi wiele pytań: Jak to możliwe, że w średniowiecznej Sycylii można było zawodowo zajmować się śniegiem? Co mają wspólnego lody ze sztuką? Dlaczego najlepsze lodziarnie są najmniej instagramowe? Jak smakują lody o smaku pocałunku? I wreszcie - czy można jeść lody na śniadanie?
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły się w odcinku:
gelato
sorbetto
niveri
nivaroli
zabaglione
buono
talento
gelato artigianale
artigiano
arte
piccolo
medio
grande
cono
coppa/coppetta
gusto
pistacchio
nocciola
noce
cioccolato fondente
bacio
gelatiere
gianduia
amarena
zuppa inglese
stracciatella
stracciare
passeggiata
#11 Sycylia (Region od kuchni)
2021-05-26 00:11:59
Ten odcinek będzie głośny, pachnący i kolorowy! Poszukiwacze przygód, kinomaniacy a nawet miłośnicy opery powinni znaleźć w nim coś dla siebie, choć mówić będziemy przecież wyłącznie o jedzeniu. Otrzemy się o Hiszpanię i kulturę arabską, choć tak naprawdę nie wyjedziemy z Włoch. A nawet cofniemy się w czasie, choć pozostaniemy w roku 2021 roku. Tym razem zapraszam Was na Sycylię. Poznajmy ją od kuchni!
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły się w odcinku:
arancine
arancini
arancia
pane con la milza
panelle
panellari
caponata
antipasto
contorno
melanzane
cipolle
sedano
olive
pomodori
pasta alla norma
tonno
pesce spada
seppia
zuppa di pesce
brodo
saline
sale marino di Trapani
W odcinku wykorzystano fragmenty efektów dźwiękowych:
"Opera tenor AAAAH" autorstwa ptrflr
Gallipoli soundscapes » Suoni di Gallipoli risacca di scogliera autorstwa suonidigallipoli
SALT - pouring salt autorstwa Jay6Waza
Ten odcinek będzie głośny, pachnący i kolorowy! Poszukiwacze przygód, kinomaniacy a nawet miłośnicy opery powinni znaleźć w nim coś dla siebie, choć mówić będziemy przecież wyłącznie o jedzeniu. Otrzemy się o Hiszpanię i kulturę arabską, choć tak naprawdę nie wyjedziemy z Włoch. A nawet cofniemy się w czasie, choć pozostaniemy w roku 2021 roku. Tym razem zapraszam Was na Sycylię. Poznajmy ją od kuchni!
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły się w odcinku:
arancine
arancini
arancia
pane con la milza
panelle
panellari
caponata
antipasto
contorno
melanzane
cipolle
sedano
olive
pomodori
pasta alla norma
tonno
pesce spada
seppia
zuppa di pesce
brodo
saline
sale marino di Trapani
W odcinku wykorzystano fragmenty efektów dźwiękowych:
"Opera tenor AAAAH" autorstwa ptrflr
Gallipoli soundscapes » Suoni di Gallipoli risacca di scogliera autorstwa suonidigallipoli
SALT - pouring salt autorstwa Jay6Waza
#10 Chleb
2021-05-12 06:00:00
Temat pieczywa we Włoszech nie jest taki oczywisty. Wiemy już, że chleb rzadko towarzyszy Włochom od samego rana - na colazione, czyli śniadanie, wybierają bowiem chętniej słodkie rogaliki cornetti albo w ogóle poprzestają na samej kawie. Nie jest również podstawowym składnikiem typowej kolacji - cena italiana to minimum jedno ciepłe danie a najlepiej, jeśli tylko czas na to pozwala, kilka dań w znanej nam już z odcinka o niedzielnym obiedzie kolejności od antipasto, primo, secondo e contorno aż po dolce, caffè i digestivo.
A jednak Włosi są ze swojego chleba niezwykle dumni i niemal każdy region ma swoje specyficzne odmiany pieczywa i związanie z nimi tradycje i powiedzenia. Zagłębiając się w temat chleba we Włoszech, możemy postawić sobie kilka intrygujących pytań i znaleźć na nie dość zaskakujące odpowiedzi. Co ma wspólnego chleb z małym butem? Dlaczego toskański chleb jest głupkowaty? Czy Sardyńczycy jedzą papier nutowy? Po co mieszkańcy Apulii budowali sekretne piece? Poszukajmy tych odpowiedzi wspólnie!
KOLEJNY ODCINEK APETYTU TYM RAZEM ZA 2 TYGODNIE.
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły się w odcinku:
colazione
cena italiana
antipasto
primo
secondo
contorno
dolce
caffè
digestivo
pane
coperto
fare la scarpetta
scarpa
sciocco
con pane
companatico
“come sa di sale lo pane altrui”
panzanella
pappa al pomodoro
bruschetta
carta da musica
biscotti savoiardi
tiramisù
Temat pieczywa we Włoszech nie jest taki oczywisty. Wiemy już, że chleb rzadko towarzyszy Włochom od samego rana - na colazione, czyli śniadanie, wybierają bowiem chętniej słodkie rogaliki cornetti albo w ogóle poprzestają na samej kawie. Nie jest również podstawowym składnikiem typowej kolacji - cena italiana to minimum jedno ciepłe danie a najlepiej, jeśli tylko czas na to pozwala, kilka dań w znanej nam już z odcinka o niedzielnym obiedzie kolejności od antipasto, primo, secondo e contorno aż po dolce, caffè i digestivo.
A jednak Włosi są ze swojego chleba niezwykle dumni i niemal każdy region ma swoje specyficzne odmiany pieczywa i związanie z nimi tradycje i powiedzenia. Zagłębiając się w temat chleba we Włoszech, możemy postawić sobie kilka intrygujących pytań i znaleźć na nie dość zaskakujące odpowiedzi. Co ma wspólnego chleb z małym butem? Dlaczego toskański chleb jest głupkowaty? Czy Sardyńczycy jedzą papier nutowy? Po co mieszkańcy Apulii budowali sekretne piece? Poszukajmy tych odpowiedzi wspólnie!
KOLEJNY ODCINEK APETYTU TYM RAZEM ZA 2 TYGODNIE.
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły się w odcinku:
colazione
cena italiana
antipasto
primo
secondo
contorno
dolce
caffè
digestivo
pane
coperto
fare la scarpetta
scarpa
sciocco
con pane
companatico
“come sa di sale lo pane altrui”
panzanella
pappa al pomodoro
bruschetta
carta da musica
biscotti savoiardi
tiramisù
#9 Makaron
2021-05-05 06:00:00
Chyba żadna potrawa nie kojarzy się z Włochami tak bardzo jak makaron. Dlatego przed przed podróżą do Włoch lub choćby wyjściem do restauracji serwującej dania kuchni włoskiej warto poznać podstawowe zasady makaronowego savoir vivre’u i dowiedzieć się na przykład: Dlaczego lepiej nie mieć rąk w makaronowym cieście? Co to znaczy, że makaron jest towarzyski? Jak nie wywołać rumieńca wstydu u włoskiego kelnera zamawiając makaron? Nic bowiem tak dobrze nie zaspokoi naszego apetytu na włoszczyznę jak właśnie pasta!
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły się w odcinku:
maccheroni
pasta secca
pasta fresca .
Cristoforo Colombo
pasta fresca
avere le mani in pasta
al dente
pasta alla polacca
tagliatelle
tagliare
ragù
spaghetti
spago
carbonara
farfalle
lumache
conchiglie
vermicelli
penne
pene
condimento
sugo
Chyba żadna potrawa nie kojarzy się z Włochami tak bardzo jak makaron. Dlatego przed przed podróżą do Włoch lub choćby wyjściem do restauracji serwującej dania kuchni włoskiej warto poznać podstawowe zasady makaronowego savoir vivre’u i dowiedzieć się na przykład: Dlaczego lepiej nie mieć rąk w makaronowym cieście? Co to znaczy, że makaron jest towarzyski? Jak nie wywołać rumieńca wstydu u włoskiego kelnera zamawiając makaron? Nic bowiem tak dobrze nie zaspokoi naszego apetytu na włoszczyznę jak właśnie pasta!
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły się w odcinku:
maccheroni
pasta secca
pasta fresca .
Cristoforo Colombo
pasta fresca
avere le mani in pasta
al dente
pasta alla polacca
tagliatelle
tagliare
ragù
spaghetti
spago
carbonara
farfalle
lumache
conchiglie
vermicelli
penne
pene
condimento
sugo
#8 Istria, Chorwacja (Region od kuchni)
2021-04-28 06:00:00
Ten odcinek będzie nietypowy, ponieważ zabiorę Was w miejsce, które od pewnego czasu (mniej więcej od zakończenia drugiej wojny światowej) do Włoch już nie należy. Ale przez wieki zamieszkiwali je najpierw starożytni Rzymianie, następnie Wenecjanie a w końcu również zjednoczeni Włosi. I choć zawsze ziemie te były swego rodzaju tyglem gromadzącym ludzi należących do różnych kultur i wyznań, to wspólne korzenie kulinarne z Italią są do dziś bardzo widoczne. By zaspokoić nasz apetyt na włoszczyznę wybierzmy się zatem w kulinarną podróż do chorwackiego regionu Istria i poznajmy go od kuchni!
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły sie w odcinku:
tartufo
prosciutto
pancetta
gnocchi
forte
Ten odcinek będzie nietypowy, ponieważ zabiorę Was w miejsce, które od pewnego czasu (mniej więcej od zakończenia drugiej wojny światowej) do Włoch już nie należy. Ale przez wieki zamieszkiwali je najpierw starożytni Rzymianie, następnie Wenecjanie a w końcu również zjednoczeni Włosi. I choć zawsze ziemie te były swego rodzaju tyglem gromadzącym ludzi należących do różnych kultur i wyznań, to wspólne korzenie kulinarne z Italią są do dziś bardzo widoczne. By zaspokoić nasz apetyt na włoszczyznę wybierzmy się zatem w kulinarną podróż do chorwackiego regionu Istria i poznajmy go od kuchni!
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły sie w odcinku:
tartufo
prosciutto
pancetta
gnocchi
forte
#7 Niedzielny obiad
2021-04-21 06:00:00
W codziennym zabieganiu dnia roboczego można sobie pozwolić na pewne kompromisy. Na przykład ograniczyć obiad do jednego tylko dania z lokalu o nazwie tavola calda (co dosłownie oznacza gorący stół i jest czymś w rodzaju naszego garmażu). Albo złapać gotową kanapkę panino w barze i popić ją szybkim espresso. Jednak niedzielny obiad - po włosku pranzo della domenica - to prawdziwy rytuał, który mimo zachodzących we włoskim społeczeństwie zmian, pozostaje ważny i celebrowany. Właśnie wtedy cała familia, najlepiej pod przewodnictwem uwielbianej babci, gromadzi się przy stole, by niespiesznie konsumować kolejne potrawy. Porządek niedzielnego obiadu znajduje również odzwierciedlenie w kartach dań włoskich restauracji, dlatego warto go zrozumieć i, gdy nadarzy się okazja, dać się mu ponieść.
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły się w odcinku:
tavola calda
panino
pranzo della domenica
antipasti
pasto
nelle ore dei pasti
fritto misto
prosciutto e melone
primo
pastasciutta
Chi conserva per l’indomani, conserva per il cane.
pasta al forno
lasagne
cannelloni
conchiglioni
secondo
contorni
dolce
torte
dolci al cucchiaio
macedonia
digestivo
digerire
limoncello
amaro
W codziennym zabieganiu dnia roboczego można sobie pozwolić na pewne kompromisy. Na przykład ograniczyć obiad do jednego tylko dania z lokalu o nazwie tavola calda (co dosłownie oznacza gorący stół i jest czymś w rodzaju naszego garmażu). Albo złapać gotową kanapkę panino w barze i popić ją szybkim espresso. Jednak niedzielny obiad - po włosku pranzo della domenica - to prawdziwy rytuał, który mimo zachodzących we włoskim społeczeństwie zmian, pozostaje ważny i celebrowany. Właśnie wtedy cała familia, najlepiej pod przewodnictwem uwielbianej babci, gromadzi się przy stole, by niespiesznie konsumować kolejne potrawy. Porządek niedzielnego obiadu znajduje również odzwierciedlenie w kartach dań włoskich restauracji, dlatego warto go zrozumieć i, gdy nadarzy się okazja, dać się mu ponieść.
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły się w odcinku:
tavola calda
panino
pranzo della domenica
antipasti
pasto
nelle ore dei pasti
fritto misto
prosciutto e melone
primo
pastasciutta
Chi conserva per l’indomani, conserva per il cane.
pasta al forno
lasagne
cannelloni
conchiglioni
secondo
contorni
dolce
torte
dolci al cucchiaio
macedonia
digestivo
digerire
limoncello
amaro
#6 Tiramisù (Apetyczny przepis)
2021-04-14 06:00:00
Dzisiejszy odcinek skierowany jest do słuchaczy dorosłych. Bo choć jego bohaterem jest powszechnie znany deser to zgłębiając historię jego powstania natrafimy na całkiem pikantne opowieści. Na dodatek w karcie deserów wyróżnia się on wysoką zawartością kofeiny a nierzadko w jego składzie znajdziemy również alkohol. Potrzebujecie czegoś, co postawi Was na nogi po ciężkim dniu? Pora na tiramisù!
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły sie w odcinku:
tirare
mi
su
biscotti savoiardi
inzuppare
ubriaco
dessert
dolci
dolce
dolce al cucchiaio
cucchiaino
Dzisiejszy odcinek skierowany jest do słuchaczy dorosłych. Bo choć jego bohaterem jest powszechnie znany deser to zgłębiając historię jego powstania natrafimy na całkiem pikantne opowieści. Na dodatek w karcie deserów wyróżnia się on wysoką zawartością kofeiny a nierzadko w jego składzie znajdziemy również alkohol. Potrzebujecie czegoś, co postawi Was na nogi po ciężkim dniu? Pora na tiramisù!
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły sie w odcinku:
tirare
mi
su
biscotti savoiardi
inzuppare
ubriaco
dessert
dolci
dolce
dolce al cucchiaio
cucchiaino
#5 Friuli Wenecja Julijska (Region od kuchni)
2021-04-07 06:00:00
Jest taka kraina we Włoszech, gdzie sery mają oczy a do zamówienia ulubionej kawy potrzebny jest specjalny słownik. Jej mieszkańcy posługują się zupełnie odrębnym językiem a tradycyjna regionalna potrawa nosi szaloną nazwę frico. Tak się składa, że ta kraina jest jednym z 20 włoskich regionów. Często przejeżdżamy przez nią nawet nie zdając sobie sprawy z jej istnienia i mijamy ją bez przystanku spiesząc się do obleganej przez turystów Wenecji czy na południe Italii. W czasie gdy podróżowanie stało się trudne a w niektóre miejsca wręcz niemożliwe, zapraszam Was na kulinarną podróż po regionie Friuli Wenecja Julijska. Poznajmy go od kuchni!
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły sie w odcinku:
polenta
polentone
frico
montasio
fresco
mezzano
mezzo
stravecchio
vecchio
strabere
stracuocere
occhiatura
occhio
prosciutto
norcino
piccolo
Jest taka kraina we Włoszech, gdzie sery mają oczy a do zamówienia ulubionej kawy potrzebny jest specjalny słownik. Jej mieszkańcy posługują się zupełnie odrębnym językiem a tradycyjna regionalna potrawa nosi szaloną nazwę frico. Tak się składa, że ta kraina jest jednym z 20 włoskich regionów. Często przejeżdżamy przez nią nawet nie zdając sobie sprawy z jej istnienia i mijamy ją bez przystanku spiesząc się do obleganej przez turystów Wenecji czy na południe Italii. W czasie gdy podróżowanie stało się trudne a w niektóre miejsca wręcz niemożliwe, zapraszam Was na kulinarną podróż po regionie Friuli Wenecja Julijska. Poznajmy go od kuchni!
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły sie w odcinku:
polenta
polentone
frico
montasio
fresco
mezzano
mezzo
stravecchio
vecchio
strabere
stracuocere
occhiatura
occhio
prosciutto
norcino
piccolo
#4 Pory posiłków
2021-03-31 06:00:00
Włoskie życie zawodowe i towarzyskie toczy się w rytmie odmierzanym porami posiłków. I choć w większości sytuacji społecznych nasze spóźnienie, na przykład na koncert, wykład lub spotkanie biznesowe, zostanie potraktowane z przymrużeniem oka to akurat przegapienie pory obiadu może skutkować długotrwałym burczeniem w brzuchu. Jak to możliwe w kraju, w którym wszystko wydaje się kręcił wokół jedzenia?
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły sie w odcinku:
chiamare nelle ore dei pasti
colazione
pranzo
pausa pranzo
orario continuato
cena
aperitivo
apericena
Pełna transkrypcja odcinka: www.apetytnawloszczyzne.pl
Włoskie życie zawodowe i towarzyskie toczy się w rytmie odmierzanym porami posiłków. I choć w większości sytuacji społecznych nasze spóźnienie, na przykład na koncert, wykład lub spotkanie biznesowe, zostanie potraktowane z przymrużeniem oka to akurat przegapienie pory obiadu może skutkować długotrwałym burczeniem w brzuchu. Jak to możliwe w kraju, w którym wszystko wydaje się kręcił wokół jedzenia?
Włoskie słowa i wyrażenia, które pojawiły sie w odcinku:
chiamare nelle ore dei pasti
colazione
pranzo
pausa pranzo
orario continuato
cena
aperitivo
apericena
Pełna transkrypcja odcinka: www.apetytnawloszczyzne.pl