Raport z Literatury
Z tej strony Agnieszka Budnik i Raport z Literatury: podcast o literaturze najnowszej.
Co znajdziesz w raporcie? Wywiady z pisarzami i pisarkami, rozmowy wokół rynku książki, literatur z zakątków globu i dyskusji krytycznoliterackich. Ale nie tylko!
✨ opowiem Ci też solo o premierach, przekładach i literackich kontekstach. Czasem też o przykurzonych klasykach. Zawsze aktualnie.
Kategorie:
Społeczeństwo i Kultura
Społeczeństwo i Kultura
#25: Draka o esej, czyli czy wiemy, o czym tak naprawdę mówimy?
2023-04-30 21:28:02
Z esejem jest pod górkę - każdy ma w głowie swoje wyobrażenie, a zdarza się, że mijamy się jak - sama nie wiem - statki na niebie, bo jednak myślimy o zupełnie różnych esejach.
No to jaki jest współczesny esej? Wywrotowy, niesforny i buntowniczy czy rozwodniony, puszczony i bufoniasty?
Czym jest (a czym nie) esej?
Dlaczego czytanie to pakt z autorem / autorką?
Co utrata Kresów miała wspólnego z tzw. „polskim esejem”?
Skąd wzięło się porównanie Mitteleuropa z esejem jako gatunkiem?
Dlaczego anglosasi narobili więcej szkody niż pożytku tej kategorii?
Co jest kołem zamachowym eseju?
Co to znaczy, za Tadeuszem Sławkiem, że esej dociąża i odciąża ?
Dlaczego esej to ćwiczenie z jasności myśli?
00:00:00 esej, czyli co? Wokół definicji (lub ich braku)
00:28:00 esej według praktyczki - Renata Lis dla Dwutygodnik
00:42:00 esej „polski” - czyli skok do antologii eseistycznej od Ossolineum
00:47:25 esej jako Mitteleuropa (serio)
Z esejem jest pod górkę - każdy ma w głowie swoje wyobrażenie, a zdarza się, że mijamy się jak - sama nie wiem - statki na niebie, bo jednak myślimy o zupełnie różnych esejach.
No to jaki jest współczesny esej? Wywrotowy, niesforny i buntowniczy czy rozwodniony, puszczony i bufoniasty?
Czym jest (a czym nie) esej?
Dlaczego czytanie to pakt z autorem / autorką?
Co utrata Kresów miała wspólnego z tzw. „polskim esejem”?
Skąd wzięło się porównanie Mitteleuropa z esejem jako gatunkiem?
Dlaczego anglosasi narobili więcej szkody niż pożytku tej kategorii?
Co jest kołem zamachowym eseju?
Co to znaczy, za Tadeuszem Sławkiem, że esej dociąża i odciąża?
Dlaczego esej to ćwiczenie z jasności myśli?
00:00:00 esej, czyli co? Wokół definicji (lub ich braku)
00:28:00 esej według praktyczki - Renata Lis dla Dwutygodnik
00:42:00 esej „polski” - czyli skok do antologii eseistycznej od Ossolineum
00:47:25 esej jako Mitteleuropa (serio)
#24 Długo i na temat: O "Jak płakać w miejscach publicznych" Emilii Dłużewskiej, czyli jak ocenić książkę "na ważny temat" i dlaczego promocja to nie krytyka.
2023-03-24 20:50:01
Tym razem zapraszam Was do pierwszego odcinka "interwencyjnego", czyli opowieści o książce Emilii Dłużewskiej "Jak płakać w miejscach publicznych".
- czy "ważny temat" książki usprawiedliwia formę?
- między promocją a krytyką literacką
- socjologicznie o literaturze, czyli o zapotrzebowania na konkretną literaturę i konsekwencjach wyborów
- pisanie autofikcyjne czy...? Czyli o trzech książkach o doświadczeniu z ostatnich kilku lat
Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :)
https://patronite.pl/raportzliteratury
Dzięki!
Tym razem zapraszam Was do pierwszego odcinka "interwencyjnego", czyli opowieści o książce Emilii Dłużewskiej "Jak płakać w miejscach publicznych".
- czy "ważny temat" książki usprawiedliwia formę?
- między promocją a krytyką literacką
- socjologicznie o literaturze, czyli o zapotrzebowania na konkretną literaturę i konsekwencjach wyborów
- pisanie autofikcyjne czy...? Czyli o trzech książkach o doświadczeniu z ostatnich kilku lat
Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :)
https://patronite.pl/raportzliteratury
Dzięki!
#23 Ryszard Koziołek: literatura jako technologia antropologiczna
2023-03-15 15:27:01
Tym razem, przy okazji poznańskiego spotkania, rozmawiam z profesorem Ryszardem Koziołkiem: literaturoznawcą, eseistą, rektorem Uniwersytetu Śląskiego, a co najważniejsze dla tej rozmowy - autorem kilku książek o czytaniu, pisaniu i rzecz jasna - samej literaturze.
Niedługo po premierze ostatniego zbioru „Czytać, dużo czytać”, opublikowanego przez Wydawnictwo Czarne, dyskutujemy o tym, czy trzeba czytać wszystko, o współczesnych sprzymierzeńcach literatury, kanonie literackim i Oldze Tokarczuk, w której można zobaczyć Elizę Oszeszkową.
I jak zwykle: ale nie tylko.
Czytamy, kiedy milczymy
I to milczenie przygotowuje nas do lepszej mowy
Ryszard Koziołek
O czym posłuchasz w najnowszym odcinku?
Jak zmieniała się domowa biblioteka Ryszarda Koziołka, czyli od lotniczych powieści przygodowych po Kraszewskiego i anarchię lekturową
Czytać - ale jak ?
między czytaniem zawodowym i czytaniem jako formą życia: punkty wspólne i różnice
Czy za ideą czytania jak najwięcej nie czai się snobizm?
Czy potrzebujemy utopii, w której wszyscy czytamy?
I czy w ogóle potrzebujemy literatury?
Sprzymierzeńcy literatury: o audiobookach, serialach, filmach i podobieństwu Don Kichota do Zadzwoń do Saula
Do czego potrzebny nam kanon?
Last but not least, czyli „bitwa” o Tokarczuk - lub, cytując profesora: „Ja w Tokarczuk zobaczyłem Orzeszkową”
Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :)
https://patronite.pl/raportzliteratury
Dzięki!
Tym razem, przy okazji poznańskiego spotkania, rozmawiam z profesorem Ryszardem Koziołkiem: literaturoznawcą, eseistą, rektorem Uniwersytetu Śląskiego, a co najważniejsze dla tej rozmowy - autorem kilku książek o czytaniu, pisaniu i rzecz jasna - samej literaturze.
Niedługo po premierze ostatniego zbioru „Czytać, dużo czytać”, opublikowanego przez Wydawnictwo Czarne, dyskutujemy o tym, czy trzeba czytać wszystko, o współczesnych sprzymierzeńcach literatury, kanonie literackim i Oldze Tokarczuk, w której można zobaczyć Elizę Oszeszkową.
I jak zwykle: ale nie tylko.
Czytamy, kiedy milczymy
I to milczenie przygotowuje nas do lepszej mowy
Ryszard Koziołek
O czym posłuchasz w najnowszym odcinku?
- Jak zmieniała się domowa biblioteka Ryszarda Koziołka, czyli od lotniczych powieści przygodowych po Kraszewskiego i anarchię lekturową
- Czytać - ale jak?
- między czytaniem zawodowym i czytaniem jako formą życia: punkty wspólne i różnice
- Czy za ideą czytania jak najwięcej nie czai się snobizm?
- Czy potrzebujemy utopii, w której wszyscy czytamy?
- I czy w ogóle potrzebujemy literatury?
- Sprzymierzeńcy literatury: o audiobookach, serialach, filmach i podobieństwu Don Kichota do Zadzwoń do Saula
- Do czego potrzebny nam kanon?
Last but not least, czyli „bitwa” o Tokarczuk - lub, cytując profesora: „Ja w Tokarczuk zobaczyłem Orzeszkową”
Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :)
https://patronite.pl/raportzliteratury
Dzięki!
#22 Przeoczone: Literatura środka, empatia & centrum świata. "apokalipsa ludzi pracy", "Berdyczów" i "Elmet"
2023-02-28 17:53:18
Co wspólnego ma „Berdyczów” Marty Kozłowskiej z „Prawiekiem” Olgi Tokarczuk?
Czym jest literatura środka?
Czy realizm magiczny jest jeszcze żywy w polskiej literaturze? I co z tym wszystkim ma wspólnego Odyseusz?
„apokalipsa ludzi pracy” valtera hugo mae (przeł. Michał Lipszyc)– czyli opowieść o samotności i empatii
Czy apokalipsa musi być widowiskowa? O niewidzialnej i niskopłatnej pracy kobiet oraz statusie imigrantów Europy wschodniej
O potrzebie miłości, choćby najbardziej raniącej, prekarnej rzeczywistości i małych-wielkich końcach
A w końcu: o braku języka - trudzie w opisaniu siebie drugiemu człowiekowi oraz doświadczeniu przybyszów poszukujących lepszego świata
"Elmet", Fiona Mozley, przeł. Łukasz Witczak, wyd. Pauza
Literatura środka – czyli kiedy przede wszystkim liczy się przyjemność lektury – i dlaczego nie powinniśmy się jej bać?
- czyli kiedy szukamy postaci podobnych do nas
Czym jest wciągnięcie się w literaturę?
I dlaczego literatura środka ma największy potencjał rynkowy?
Przezroczysty język i barwna fabuła: zarzut czy wartość?
Rozpiska tematów:
00:00:53 O nowym cyklu
00:05:00 Marta Kozłowska, „Berdyczów”
00:24:15 valter hugo mae, „apokalipsa ludzi pracy”
00:49:20, Fiona Mozley, „Elmet” [wybaczcie, że maniakalnie mówię „Pan Pierce” a nie, jak powinnam była mówić:: „Pan Price” ]
1:00:40 Czym jest tajemnicza „literatura środka”?
Co wspólnego ma „Berdyczów” Marty Kozłowskiej z „Prawiekiem” Olgi Tokarczuk?
Czym jest literatura środka?
Czy realizm magiczny jest jeszcze żywy w polskiej literaturze? I co z tym wszystkim ma wspólnego Odyseusz?
„apokalipsa ludzi pracy” valtera hugo mae (przeł. Michał Lipszyc)– czyli opowieść o samotności i empatii
Czy apokalipsa musi być widowiskowa? O niewidzialnej i niskopłatnej pracy kobiet oraz statusie imigrantów Europy wschodniej
O potrzebie miłości, choćby najbardziej raniącej, prekarnej rzeczywistości i małych-wielkich końcach
A w końcu: o braku języka - trudzie w opisaniu siebie drugiemu człowiekowi oraz doświadczeniu przybyszów poszukujących lepszego świata
"Elmet", Fiona Mozley, przeł. Łukasz Witczak, wyd. Pauza
Literatura środka – czyli kiedy przede wszystkim liczy się przyjemność lektury – i dlaczego nie powinniśmy się jej bać?
- czyli kiedy szukamy postaci podobnych do nas
Czym jest wciągnięcie się w literaturę?
I dlaczego literatura środka ma największy potencjał rynkowy?
Przezroczysty język i barwna fabuła: zarzut czy wartość?
Rozpiska tematów:
00:00:53 O nowym cyklu
00:05:00 Marta Kozłowska, „Berdyczów”
00:24:15 valter hugo mae, „apokalipsa ludzi pracy”
00:49:20, Fiona Mozley, „Elmet” [wybaczcie, że maniakalnie mówię „Pan Pierce” a nie, jak powinnam była mówić:: „Pan Price” ]
1:00:40 Czym jest tajemnicza „literatura środka”?
#21 Olga Wróbel (Kurzojady): nadzieje na 2023 i porachunki z 2022. O krytyce literackiej, prozie i rynku
2023-01-12 16:09:41
Razem z Olgą Wróbel, założycielką Kurzojadów, muzealniczką, recenzentką wewnętrzną wydawnictw oraz krytyczką literatury rozmawiamy o nadziejach na 2023 rok i porachunkach z 2022. Czego jeszcze możecie się spodziewać? Lista tematów poniżej:
Czy da się być „niezależną” krytyczką? I dlaczego potrzebny do tego inny etat?
Co zaskoczyło nas w 2022?
- czyli o powrocie publiczności na festiwale i ucieczce ze spotkań literackich
Książki, które warto , a o które przeszły bez echa:
1. Apokalipsa ludzi pracy, valter hugo mae, przeł. Michał Lipszyc, Ossolineum; https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/111 (ja)
2. Dom , Marylinne Robinson, przeł. Tomasz Wilusz, Prószyński i S-ka , https://www.proszynski.pl/Dom-p-37408-.html (Olga)
Z czego żyje pisarz? I dlaczego to ważne pytanie dla objętości książki?
Dokąd prowadzi pęd za nagrodami (i dlaczego - spoiler - na manowce)? I czy zbawią nas systemy stypendialne? Czyli słów kilka o nagrodozie, aferze z tegorocznym Grand Pressem i środowiskowej niechęci do zmian.
Czy seriale są dziś tym, czym w XIX. wieku była wielka powieść realistyczna?
Dlaczego Olga Wróbel życzy sobie więcej literatury eksperymentalnej w 2023 roku? A także: o zmorach polskiej literatury, czyli reprodukowaniu motywów, pisaniu „na temat” i wyraźnym kryzysie wyobraźni.
Czy w tych czasach jest jeszcze miejsce na nowego Ulissesa , Boską komedię i inne klasyki (oraz nagrody dla nich)? I dlaczego na dwoje babka wróżyła - czyli między czytaniem krytycznym a „użytkowym” :)
Dużo uwagi poświęcamy również krytyce literackiej:
dlaczego negatywna recenzja obraża?
jak wygląda praca krytyków i dlaczego nie tak, jak sądzicie?
kiedy krytyczka/krytyk może sobie pozwolić szczerą recenzję?
jaka jest przyszłość tego zawodu?
dlaczego partnerstwa z wydawnictwami i innymi podmiotami prywatnymi nie zawsze są złem wcielonym?
mówimy o nieudanych romansach z literaturą gatunkową nastawionych na sprzedaż: „Tango” Witkowskiego, proza Natalii Fiedorczuk i Gai Grzegorzewskiej;
dyskutujemy o słabościach: mieszaniu prozy z felietonem i pisaniu wciąż o smutnych 30. latkach z wielkich miast i ich kryzysach tożsamości, emocjonalnym szantażu pisarek wobec krytyczek i rozgraniczeniu własnych doświadczeń od fikcji (spoiler: krytykować po prostu należy, to nie pamiętnik do szuflady).
co najbardziej nas wkurza, czyli o sztucznie wypromowanych książkach, które pchają się na nasze półki i postach sponsorowanych.
Sekcja pytań filozoficznych, czyli: jak promować czytelnictwo w odpowiedzialny sposób.
I last but not least: czego życzymy sobie w 2023 roku i na co czekamy?
- ja: proza Clarice Lispector w Wydawnictwie Filtrach
- Olga: powieść eksperymentalna, wybór prozy zapomnianych polskich pisarek
Patronem odcinka jest Audioteka - dobrze opowiedziane historie oraz Wy - wspaniali Patroni i wspaniałe Patronki Raportu.
Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :)
https://patronite.pl/raportzliteratury
Dzięki!
Agnieszka
Razem z Olgą Wróbel, założycielką Kurzojadów, muzealniczką, recenzentką wewnętrzną wydawnictw oraz krytyczką literatury rozmawiamy o nadziejach na 2023 rok i porachunkach z 2022. Czego jeszcze możecie się spodziewać? Lista tematów poniżej:
Czy da się być „niezależną” krytyczką? I dlaczego potrzebny do tego inny etat?
Co zaskoczyło nas w 2022?
- czyli o powrocie publiczności na festiwale i ucieczce ze spotkań literackich
Książki, które warto, a o które przeszły bez echa:
- 1. Apokalipsa ludzi pracy, valter hugo mae, przeł. Michał Lipszyc, Ossolineum; https://wydawnictwo.ossolineum.pl/products/111 (ja)
- 2. Dom, Marylinne Robinson, przeł. Tomasz Wilusz, Prószyński i S-ka, https://www.proszynski.pl/Dom-p-37408-.html (Olga)
Z czego żyje pisarz? I dlaczego to ważne pytanie dla objętości książki?
Dokąd prowadzi pęd za nagrodami (i dlaczego - spoiler - na manowce)? I czy zbawią nas systemy stypendialne? Czyli słów kilka o nagrodozie, aferze z tegorocznym Grand Pressem i środowiskowej niechęci do zmian.
Czy seriale są dziś tym, czym w XIX. wieku była wielka powieść realistyczna?
Dlaczego Olga Wróbel życzy sobie więcej literatury eksperymentalnej w 2023 roku? A także: o zmorach polskiej literatury, czyli reprodukowaniu motywów, pisaniu „na temat” i wyraźnym kryzysie wyobraźni.
Czy w tych czasach jest jeszcze miejsce na nowego Ulissesa, Boską komedię i inne klasyki (oraz nagrody dla nich)? I dlaczego na dwoje babka wróżyła - czyli między czytaniem krytycznym a „użytkowym” :)
Dużo uwagi poświęcamy również krytyce literackiej:
- dlaczego negatywna recenzja obraża?
- jak wygląda praca krytyków i dlaczego nie tak, jak sądzicie?
- kiedy krytyczka/krytyk może sobie pozwolić szczerą recenzję?
- jaka jest przyszłość tego zawodu?
- dlaczego partnerstwa z wydawnictwami i innymi podmiotami prywatnymi nie zawsze są złem wcielonym?
- mówimy o nieudanych romansach z literaturą gatunkową nastawionych na sprzedaż: „Tango” Witkowskiego, proza Natalii Fiedorczuk i Gai Grzegorzewskiej;
- dyskutujemy o słabościach: mieszaniu prozy z felietonem i pisaniu wciąż o smutnych 30. latkach z wielkich miast i ich kryzysach tożsamości, emocjonalnym szantażu pisarek wobec krytyczek i rozgraniczeniu własnych doświadczeń od fikcji (spoiler: krytykować po prostu należy, to nie pamiętnik do szuflady).
- co najbardziej nas wkurza, czyli o sztucznie wypromowanych książkach, które pchają się na nasze półki i postach sponsorowanych.
Sekcja pytań filozoficznych, czyli: jak promować czytelnictwo w odpowiedzialny sposób.
I last but not least: czego życzymy sobie w 2023 roku i na co czekamy?
- ja: proza Clarice Lispector w Wydawnictwie Filtrach
- Olga: powieść eksperymentalna, wybór prozy zapomnianych polskich pisarek
Patronem odcinka jest Audioteka - dobrze opowiedziane historie oraz Wy - wspaniali Patroni i wspaniałe Patronki Raportu.
Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :)
https://patronite.pl/raportzliteratury
Dzięki!
Agnieszka
#20 Po co Lemowi kosmos? O zwątpieniu w człowieka, innej ewolucjach i świecie bez ludzi
2022-12-23 19:06:02
Po co Stanisławowi Lemowi kosmos? I czy jest w nim jeszcze dla nas miejsce?
W kolejnym odcinku serii "Źródło" opowiadam Wam o mojej lekturze trzech powieści Stanisława Lema w dość specyficznym kluczu: .
W jaki sposób Lem podważa nadrzędną pozycję człowieka w świecie? Czyli w jaki sposób Lem kwestionuje paradygmat antropocentryzmu?
Czy powieści Lema układają się w pewną całość?
Jak łączy się zimna wojna, design lat 60. i pralka Frania z futurologią?
Czy ludzkość nie jest błędem procesu ewolucyjnego?
Jaką przyszłość przewidział nam Lem?
W odcinku "lemowskim" zabieram Was w kosmos: przyglądam się "Bajkom robotów", "Niezwyciężonemu" i "GOLEMIE XIV", czyli materiałowi badawczemu mojej pracy magisterskiej. Poniżej podrzucam Wam spis lektur, na których bazowałam przy pracy :)
Bakke Monika, Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu , Poznań 2015.
Bakke Monika, Między nami zwierzętami. O emocjonalnych związkach między ludźmi i innymi zwierzętami , w: „Teksty Drugie”, 2007, nr 1-2.
Cieślak Anna, Golem czy postczłowiek? Transhumanizm z perspektywy nie-ludzkiej , w: „Acta Humana”, 2013, nr 4.
Czapliński Przemysław, Literatura i życie. Perspektywy biopoetyki , w: Teoria – literatura życie. Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej , red. A. Legeżyńska, R. Nycz, t. 1, Warszawa 2012.
Fiedorczuk Julia, Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki , Gdańsk 2015
Gajewska Grażyna, Arcy-nie-ludzkie. Przez „science fiction” do antropologii cyborgów , Poznań 2010
Gorliński-Kucik Piotr, TechGnoza, uchronia, science fiction. Proza Jacka Dukaja , Katowice 2017.
Graaf Vera, Homo futurus , przeł. Z. Fonferko, Warszawa 1975.
Grochowiak Stanisław, Jaki śmieszny Lem! , w: „Kultura” 1965, nr 39.
Jelewska Agnieszka, Ekotopie. Ekspansja technokultury , Poznań 2013.
Kajewski Piotr, Cybernetyczne rozpasanie , w: „Odra” 1965, nr 12.
Kandel Michael, Introduction , w: Mortal Engines , London, 2016.
Kandel Michael, Lem jako oświecony , przeł. G. Branny, w: Lem w oczach krytyki światowej , wstęp i wybór J. Jarzębski, Kraków 1989.
Kandziora Jerzy, Lem czy Golem? , w: „Nurt”, 1982, nr 1, s. 43.
Kosmos wzywa! Sztuka i nauka w długich lata sześćdziesiątych red. J. Kordjak-Piotrowska, S. Welbel, Warszawa 2014.
Lem Stanisław, Sława i fortuna. Listy do Michaela Kandla 1972-1987 , Kraków 2013.
Orliński Wojciech, Co to są sepulki? Wszystko o Lemie , Kraków 2007.
Piątek Zdzisława, Aspekty antropocentryzmu , Kraków 1988
Płaza Maciej, O poznaniu w twórczości Stanisława Lema , Wrocław 2006.
Vonnegut Kurt, Ludzie, czy to tylko żarty? , przeł. G. Branny, w: Lem w oczach krytyki światowej , wstęp i wybór J. Jarzębski, Kraków 1989.
Patronem odcinka jest Audioteka - dobrze opowiedziane historie oraz Wy - wspaniali Patroni i wspaniałe Patronki Raportu.
Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :)
https://patronite.pl/raportzliteratury
Dzięki!
Agnieszka
Po co Stanisławowi Lemowi kosmos? I czy jest w nim jeszcze dla nas miejsce?
W kolejnym odcinku serii "Źródło" opowiadam Wam o mojej lekturze trzech powieści Stanisława Lema w dość specyficznym kluczu: .
W jaki sposób Lem podważa nadrzędną pozycję człowieka w świecie? Czyli w jaki sposób Lem kwestionuje paradygmat antropocentryzmu?
Czy powieści Lema układają się w pewną całość?
Jak łączy się zimna wojna, design lat 60. i pralka Frania z futurologią?
Czy ludzkość nie jest błędem procesu ewolucyjnego?
Jaką przyszłość przewidział nam Lem?
W odcinku "lemowskim" zabieram Was w kosmos: przyglądam się "Bajkom robotów", "Niezwyciężonemu" i "GOLEMIE XIV", czyli materiałowi badawczemu mojej pracy magisterskiej. Poniżej podrzucam Wam spis lektur, na których bazowałam przy pracy :)
Bakke Monika, Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu, Poznań 2015.
Bakke Monika, Między nami zwierzętami. O emocjonalnych związkach między ludźmi i innymi zwierzętami, w: „Teksty Drugie”, 2007, nr 1-2.
Cieślak Anna, Golem czy postczłowiek? Transhumanizm z perspektywy nie-ludzkiej, w: „Acta Humana”, 2013, nr 4.
Czapliński Przemysław, Literatura i życie. Perspektywy biopoetyki, w: Teoria – literatura życie. Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej, red. A. Legeżyńska, R. Nycz, t. 1, Warszawa 2012.
Fiedorczuk Julia, Cyborg w ogrodzie. Wprowadzenie do ekokrytyki, Gdańsk 2015
Gajewska Grażyna, Arcy-nie-ludzkie. Przez „science fiction” do antropologii cyborgów, Poznań 2010
Gorliński-Kucik Piotr, TechGnoza, uchronia, science fiction. Proza Jacka Dukaja, Katowice 2017.
Graaf Vera, Homo futurus, przeł. Z. Fonferko, Warszawa 1975.
Grochowiak Stanisław, Jaki śmieszny Lem!, w: „Kultura” 1965, nr 39.
Jelewska Agnieszka, Ekotopie. Ekspansja technokultury, Poznań 2013.
Kajewski Piotr, Cybernetyczne rozpasanie, w: „Odra” 1965, nr 12.
Kandel Michael, Introduction, w: Mortal Engines, London, 2016.
Kandel Michael, Lem jako oświecony, przeł. G. Branny, w: Lem w oczach krytyki światowej, wstęp i wybór J. Jarzębski, Kraków 1989.
Kandziora Jerzy, Lem czy Golem?, w: „Nurt”, 1982, nr 1, s. 43.
Kosmos wzywa! Sztuka i nauka w długich lata sześćdziesiątych red. J. Kordjak-Piotrowska, S. Welbel, Warszawa 2014.
Lem Stanisław, Sława i fortuna. Listy do Michaela Kandla 1972-1987, Kraków 2013.
Orliński Wojciech, Co to są sepulki? Wszystko o Lemie, Kraków 2007.
Piątek Zdzisława, Aspekty antropocentryzmu, Kraków 1988
Płaza Maciej, O poznaniu w twórczości Stanisława Lema, Wrocław 2006.
Vonnegut Kurt, Ludzie, czy to tylko żarty?, przeł. G. Branny, w: Lem w oczach krytyki światowej, wstęp i wybór J. Jarzębski, Kraków 1989.
Patronem odcinka jest Audioteka - dobrze opowiedziane historie oraz Wy - wspaniali Patroni i wspaniałe Patronki Raportu.
Jeśli masz ochotę wesprzeć moją pracę, możesz zdecydować się na dowolną wpłatę w serwisie Patronite i dołączyć do naszej społeczności :)
https://patronite.pl/raportzliteratury
Dzięki!
Agnieszka
#19 Wzrok i ciało: jak sztuka widzi(ała) kobiety? O związku porno i filozofii, socjologicznym ujęciu „50 twarzy Greya”, obrazie, który zmienił grę, queerze i sztuce krytycznej
2022-11-30 22:41:24
Czy wiesz, że pornografia była kiedyś przeżyciem filozoficznym (i co wspólnego ma z porno Susan Sontag i architektura)?
Albo że związki homospołeczne nie mają nic wspólnego z erotyką?
Zastanawiało Cię, dlaczego kobiece ciało jednocześnie przyciąga i obrzydza?
W 19. odcinku podcastu opowiadam o źródłach literackiej pornografii: zaczynamy od XVIII wieku, bo sprawa jest poważna - idzie o wielką zmianę - o nadejście nowoczesności.
Zaglądam do najważniejszego aktu z XIX. wieku, zerkam na jego przemiany w polskim wariancie, a przede wszystkim: przyglądam się sposobom, w jaki sztuka rozprawia się z tematami tabu.
Dlaczego kategoria queeru zdaje się przychodzić z pomocą? I dlaczego "50 twarzy Greya" stało się bestsellerem, którego nie można unieważnić? I czym w końcu jest ta socjologia literatury? Przesłuchajcie, a się dowiecie :)
Patronem odcinka jest Audioteka - dobrze opowiedziane historie, no i rzecz jasna: Wy - drogie Patronki i drodzy Patroni. Nic o Was bez Was - a ja siadam do kolejnego materiału :)
Czy wiesz, że pornografia była kiedyś przeżyciem filozoficznym (i co wspólnego ma z porno Susan Sontag i architektura)?
Albo że związki homospołeczne nie mają nic wspólnego z erotyką?
Zastanawiało Cię, dlaczego kobiece ciało jednocześnie przyciąga i obrzydza?
W 19. odcinku podcastu opowiadam o źródłach literackiej pornografii: zaczynamy od XVIII wieku, bo sprawa jest poważna - idzie o wielką zmianę - o nadejście nowoczesności.
Zaglądam do najważniejszego aktu z XIX. wieku, zerkam na jego przemiany w polskim wariancie, a przede wszystkim: przyglądam się sposobom, w jaki sztuka rozprawia się z tematami tabu.
Dlaczego kategoria queeru zdaje się przychodzić z pomocą? I dlaczego "50 twarzy Greya" stało się bestsellerem, którego nie można unieważnić? I czym w końcu jest ta socjologia literatury? Przesłuchajcie, a się dowiecie :)
Patronem odcinka jest Audioteka - dobrze opowiedziane historie, no i rzecz jasna: Wy - drogie Patronki i drodzy Patroni. Nic o Was bez Was - a ja siadam do kolejnego materiału :)
#18 Światy: Co i jak czyta Ameryka? dr Piotr Florczyk
2022-10-14 13:06:57
#18 Światy: Co i jak czyta Ameryka? dr Piotr Florczyk
Cześć! Tym razem witam się z Wami z Seattle, z University of Washington. Przed Wami rozmowa z drem Piotrem Florczykiem (wykładowcą, tłumaczem, jurorem nagrody krytyków literackich, poetą) o literaturze amerykańskiej i rynku książki w Stanach.
Co się tutaj czyta - skąd tyle poezji, wszystkożernego eseju i karmienia literaturą w0jenną?
Dlaczego nie trzeba załamywać rąk nad tylko 3 procentami przekładów względem amerykańskiej prozy? Skąd w Ameryce tylu pisarzy, co mają z tym wspólnego uniwersytety i które wydawnictwa, nagrody literackie i magazyny naprawdę się liczą?
Wahadło Pulitzera, czyli o bojówkowym charakterze najważniejszej nagrody w USA: czy wiecie, że jurorzy Pulitzera (3!) wymieniają się co roku, pozostają anonimowi do samego końca, a kolejne składy nagradzają pisarzy na przekór tym poprzednim? Czyli: od sonetów do „kopania się po kostkach” :)
Krytyk do wynajęcia, czyli jak to się dzieje, że amerykańskie rodziny organizują w swoich domach warsztaty ze specjalistami?
Z kim kumpluje się redaktor? Czyli jakie słabości wiążą się z przyznawaniem nagród oraz zamawianiem recenzji i co możemy zrobić, żeby ten system naprawić?
O sękach literackich z Murakamim w tle, czyli: czy można przełożyć literaturę zakorzenioną w lokalnym kontekście bez większej straty?
Po pierwszej części ogólnej, następuje druga część rozmowy jest za to o wiele bardziej intymna, bo traktuje o pisaniu.
„Z Freudowskiej kozetki”, czyli: jakie korzyści i ograniczenia płyną z funkcjonowania w dwóch językach?
Jak wygląda zlot 10 tyś. pisarzy?
I jak brzmią wiersze Piotra Florczyka z pogranicza starego i nowego świata?
Zanim posłuchacie naszej długiej rozmowy, jeszcze jedna ekscytująca wiadomość:
Partnerem odcinka jest Audioteka - dobrze opowiedziane historie.
#audioteka #słuchamzaudioteką #audiotekaklub
Serdecznie dziękuję również moim Patronkom i Patronom - jeśli chcesz do nas dołączyć, zapraszam :)
https://patronite.pl/raportzliteratury
#18 Światy: Co i jak czyta Ameryka? dr Piotr Florczyk
Cześć! Tym razem witam się z Wami z Seattle, z University of Washington. Przed Wami rozmowa z drem Piotrem Florczykiem (wykładowcą, tłumaczem, jurorem nagrody krytyków literackich, poetą) o literaturze amerykańskiej i rynku książki w Stanach.
- Co się tutaj czyta - skąd tyle poezji, wszystkożernego eseju i karmienia literaturą w0jenną?
- Dlaczego nie trzeba załamywać rąk nad tylko 3 procentami przekładów względem amerykańskiej prozy? Skąd w Ameryce tylu pisarzy, co mają z tym wspólnego uniwersytety i które wydawnictwa, nagrody literackie i magazyny naprawdę się liczą?
- Wahadło Pulitzera, czyli o bojówkowym charakterze najważniejszej nagrody w USA: czy wiecie, że jurorzy Pulitzera (3!) wymieniają się co roku, pozostają anonimowi do samego końca, a kolejne składy nagradzają pisarzy na przekór tym poprzednim? Czyli: od sonetów do „kopania się po kostkach” :)
- Krytyk do wynajęcia, czyli jak to się dzieje, że amerykańskie rodziny organizują w swoich domach warsztaty ze specjalistami?
- Z kim kumpluje się redaktor? Czyli jakie słabości wiążą się z przyznawaniem nagród oraz zamawianiem recenzji i co możemy zrobić, żeby ten system naprawić?
- O sękach literackich z Murakamim w tle, czyli: czy można przełożyć literaturę zakorzenioną w lokalnym kontekście bez większej straty?
- Po pierwszej części ogólnej, następuje druga część rozmowy jest za to o wiele bardziej intymna, bo traktuje o pisaniu.
- „Z Freudowskiej kozetki”, czyli: jakie korzyści i ograniczenia płyną z funkcjonowania w dwóch językach?
- Jak wygląda zlot 10 tyś. pisarzy?
- I jak brzmią wiersze Piotra Florczyka z pogranicza starego i nowego świata?
Zanim posłuchacie naszej długiej rozmowy, jeszcze jedna ekscytująca wiadomość:
Partnerem odcinka jest Audioteka - dobrze opowiedziane historie.
#audioteka #słuchamzaudioteką #audiotekaklub
Serdecznie dziękuję również moim Patronkom i Patronom - jeśli chcesz do nas dołączyć, zapraszam :)
https://patronite.pl/raportzliteratury
#17 Rafał Hetman: metafora bierze się z faktu. O reportażu
2022-09-21 11:49:41
W rozmowie Rafałem Hetmanem bierzemy na warsztat reportaż: nie tylko premierową książkę gościa "Las zbliża się powoli" (wydawnictwo Czarne), ale również sam gatunek.
- dyskutujemy o prawdzie w reportażu, etyce i granicach parafrazy i cytatu.
- Z tym wiążę się kolejny duży temat: kategoria literackości w tekstach reporterskich: Czy fakt zawsze stoi w opozycji do metafory? I czym różni się literatura od reportażu literackiego?
I czy reportaż musi cokolwiek rozstrzygać, zapełniać wszystkie białe plamy i dawać gotowe rozwiązania na problemy?
Mówimy również o słabościach polskiego reportażu i tym, jak rodzi się książka:
- czyli od nagrywania dziadków po reporterski bestseller.
A w końcu rozmawiamy o nowej książce Rafała Hetmana: „Las zbliża się powoli” - nie tylko historii z czasów Wielkiej Trwogi, ale również opowieści o tym, jak pamiętamy i w jaki sposób o tej pamięci mówimy.
Z tej strony Agnieszka Budnik i Raport z Literatury: podcast o literaturze najnowszej.
Co znajdziesz w raporcie? Rozmowy wokół rynku książki, wywiady ze specjalistami i specjalistkami od literatur z zakątków globu, a w końcu solowe opowieści o literaturze: kontekstach, przekładach, problemach, nowościach i tym, co umyka w dyskusjach.
Moje audycje powstają też dzięki wsparciu społeczności Patronek i Patronów: jeśli ciekawią Cię działania Raportu, możesz je wesprzeć dobrowolną wpłatą w serwisie Patronite: https://patronite.pl/raportzliteratury
Sekcja anonsów Patronackich
W rozmowie Rafałem Hetmanem bierzemy na warsztat reportaż: nie tylko premierową książkę gościa "Las zbliża się powoli" (wydawnictwo Czarne), ale również sam gatunek.
- dyskutujemy o prawdzie w reportażu, etyce i granicach parafrazy i cytatu.
- Z tym wiążę się kolejny duży temat: kategoria literackości w tekstach reporterskich: Czy fakt zawsze stoi w opozycji do metafory? I czym różni się literatura od reportażu literackiego?
I czy reportaż musi cokolwiek rozstrzygać, zapełniać wszystkie białe plamy i dawać gotowe rozwiązania na problemy?
Mówimy również o słabościach polskiego reportażu i tym, jak rodzi się książka:
- czyli od nagrywania dziadków po reporterski bestseller.
A w końcu rozmawiamy o nowej książce Rafała Hetmana: „Las zbliża się powoli” - nie tylko historii z czasów Wielkiej Trwogi, ale również opowieści o tym, jak pamiętamy i w jaki sposób o tej pamięci mówimy.
Z tej strony Agnieszka Budnik i Raport z Literatury: podcast o literaturze najnowszej.
Co znajdziesz w raporcie? Rozmowy wokół rynku książki, wywiady ze specjalistami i specjalistkami od literatur z zakątków globu, a w końcu solowe opowieści o literaturze: kontekstach, przekładach, problemach, nowościach i tym, co umyka w dyskusjach.
Moje audycje powstają też dzięki wsparciu społeczności Patronek i Patronów: jeśli ciekawią Cię działania Raportu, możesz je wesprzeć dobrowolną wpłatą w serwisie Patronite: https://patronite.pl/raportzliteratury
Sekcja anonsów Patronackich
#16 Światy: Bartosz Wójcik o literaturze karaibskiej
2022-08-17 11:15:38
Jeśli chcesz zostać patronką bądź patronem Raportu, zapraszam o tu: https://patronite.pl/raportzliteratury
✨w najnowszej serii Światy rozmawiam ze specjalistami i specjalistkami od literatur z zakątków globu: zdałam sobie sprawę, że o nich, mimo bycia literaturoznawczynią i krytyczką literacką, wiem najmniej. Dlatego też głos oddaję tu ekspertkom i ekspertom: proszę gości o listę lektur, a potem zderzam swoją perspektywę laiczki z wiedzą i zajawą rozmówcy/rozmówczyni.
Cykl rozpoczyna rozmowa z drem Bartoszem Wójcikiem o literaturze karaibskiej, z zoomem na Jamajkę. Rozmawiamy o tym,
dlaczego literatury nie da się oddzielić od muzyki, a słowo pisane jest mniejszością?
czym jest mento i calypso? I dlaczego dancehall wywarł ogromny wpływ na eseistykę i kulturoznawstwo na Karaibach?
w jaki sposób mieszkańcy Jamajki obchodzą 60. lecie niepodległości i co na to literatura?
ile jest języków angielskich na Jamajce i jak przekładać literaturę utkaną z dialektów?
Kim jest didżej (i dlaczego nie ma nic wspólnego z miksowaniem utworów)?
Skąd w powieściach karaibskich nacisk na polifonię, jak objawia się kolonializm i dlaczego język, kolor skóry i muzyka, której się słucha, składają się na tożsamość
Garść linków z naszej rozmowy:
1) Olga Godlewska, bookstagramerka i blogerka czytająca (i popularyzująca) współczesną literaturę karaibską i, szerzej, literaturę Globalnego Południa:
IG: @olga_godlewska
www: https://literackizaocean.pl
2) Grace Nichols, Światło latarni, przekł. Bartosz Wójcik, Pismo 8/2020
3) Ishion Hutchinson, Wiosna, przekł. Bartosz Wójcik, Pismo 8/2021
4) Rozmowa z jamajskim poetą Oku Onuorą (Uniwersytet Reggae 2019, Ostróda Reggae Festival)
IG: @ostrodareggaefestival
5) Festiwal Literacki Bocas (Port of Spain, Trinidad, 2019) - Rozmowa o prozie spekulatywnej (Nalo Hopkinson, Marlon James, Karen Lorde):
6) Celeste Mohammed, esej o calypso jako literaturze na przykładzie tekstu "Philip My Dear"
Autorka zdjęcia Bartosza: Helena Ganjalyan
Autorka okładki: Weronika Harzyńska
[PATRONITE]
Kiedy rok temu zaczynałam podcast, był on pandemiczną odskocznią od nagłego braku zajęć - uczelnie się zamknęły, spotkania literackie, które prowadziłam zniknęły. Postanowiłam spróbować z przeniesieniem moich literaturoznawczych opowieści tutaj.
No i nie sądziłam, że spotkam się z takim ciepłym przyjęciem - za które dziękuję! W tym roku chciałabym postawić na profesjonalizację podcastu: publikować regularnie, rozwijać serie (a mamy już trzy), rozmawiać z ekspertkami i ekspertami od literatury i sztuki, których głosów w debacie publicznej jest wciąż za mało.
Chciałabym, żeby Raport z Literatury był jednoosobowym i niezależnym działem krytyki literackiej, któremu repertuaru nie dyktują nowości wydawnicze czy dziwne współprace. Wiecie też (i wiedzą to moi goście), że najlepiej rozmawia się twarzą w twarz: a to kolejna fala wyjazdów, noclegów i literatury, którą trzeba kupić i poświęcić jej czas. A nadal chcę tworzyć merytoryczne i dostępne dla wszystkich treści.
I po tym przydługim wstępie, w którym się tłumaczę, zapowiadana wiadomość: założyłam profil w serwisie Patronite. Jeśli uważacie, że moja praca jest warta waszego czasu lub, po prostu cenna - będzie mi bezbrzeżnie miło, jeśli postanowicie zostać patronkami i patronami Raportu.
A teraz do odcinka!
Jeśli chcesz zostać patronką bądź patronem Raportu, zapraszam o tu: https://patronite.pl/raportzliteratury
✨w najnowszej serii Światy rozmawiam ze specjalistami i specjalistkami od literatur z zakątków globu: zdałam sobie sprawę, że o nich, mimo bycia literaturoznawczynią i krytyczką literacką, wiem najmniej. Dlatego też głos oddaję tu ekspertkom i ekspertom: proszę gości o listę lektur, a potem zderzam swoją perspektywę laiczki z wiedzą i zajawą rozmówcy/rozmówczyni.
Cykl rozpoczyna rozmowa z drem Bartoszem Wójcikiem o literaturze karaibskiej, z zoomem na Jamajkę. Rozmawiamy o tym,
- dlaczego literatury nie da się oddzielić od muzyki, a słowo pisane jest mniejszością?
- czym jest mento i calypso? I dlaczego dancehall wywarł ogromny wpływ na eseistykę i kulturoznawstwo na Karaibach?
- w jaki sposób mieszkańcy Jamajki obchodzą 60. lecie niepodległości i co na to literatura?
- ile jest języków angielskich na Jamajce i jak przekładać literaturę utkaną z dialektów?
- Kim jest didżej (i dlaczego nie ma nic wspólnego z miksowaniem utworów)?
- Skąd w powieściach karaibskich nacisk na polifonię, jak objawia się kolonializm i dlaczego język, kolor skóry i muzyka, której się słucha, składają się na tożsamość
Garść linków z naszej rozmowy:
1) Olga Godlewska, bookstagramerka i blogerka czytająca (i popularyzująca) współczesną literaturę karaibską i, szerzej, literaturę Globalnego Południa:
IG: @olga_godlewska
www: https://literackizaocean.pl
2) Grace Nichols, Światło latarni, przekł. Bartosz Wójcik, Pismo 8/2020
3) Ishion Hutchinson, Wiosna, przekł. Bartosz Wójcik, Pismo 8/2021
4) Rozmowa z jamajskim poetą Oku Onuorą (Uniwersytet Reggae 2019, Ostróda Reggae Festival)
IG: @ostrodareggaefestival
5) Festiwal Literacki Bocas (Port of Spain, Trinidad, 2019) - Rozmowa o prozie spekulatywnej (Nalo Hopkinson, Marlon James, Karen Lorde):
6) Celeste Mohammed, esej o calypso jako literaturze na przykładzie tekstu "Philip My Dear"
Autorka zdjęcia Bartosza: Helena Ganjalyan
Autorka okładki: Weronika Harzyńska
[PATRONITE]
Kiedy rok temu zaczynałam podcast, był on pandemiczną odskocznią od nagłego braku zajęć - uczelnie się zamknęły, spotkania literackie, które prowadziłam zniknęły. Postanowiłam spróbować z przeniesieniem moich literaturoznawczych opowieści tutaj.
No i nie sądziłam, że spotkam się z takim ciepłym przyjęciem - za które dziękuję! W tym roku chciałabym postawić na profesjonalizację podcastu: publikować regularnie, rozwijać serie (a mamy już trzy), rozmawiać z ekspertkami i ekspertami od literatury i sztuki, których głosów w debacie publicznej jest wciąż za mało.
Chciałabym, żeby Raport z Literatury był jednoosobowym i niezależnym działem krytyki literackiej, któremu repertuaru nie dyktują nowości wydawnicze czy dziwne współprace. Wiecie też (i wiedzą to moi goście), że najlepiej rozmawia się twarzą w twarz: a to kolejna fala wyjazdów, noclegów i literatury, którą trzeba kupić i poświęcić jej czas. A nadal chcę tworzyć merytoryczne i dostępne dla wszystkich treści.
I po tym przydługim wstępie, w którym się tłumaczę, zapowiadana wiadomość: założyłam profil w serwisie Patronite. Jeśli uważacie, że moja praca jest warta waszego czasu lub, po prostu cenna - będzie mi bezbrzeżnie miło, jeśli postanowicie zostać patronkami i patronami Raportu.
A teraz do odcinka!