Jak ona to robi

Anna Sańczuk spotyka się z kobietami, które wybierają własną drogę. Jak radzą sobie z kryzysami? Co tracą, a co zyskują? Skąd czerpią energię do działania?
Mirella von Chrupek
2022-10-24 06:00:00
Bohaterką tego odcinka jest Mirella von Chrupek - artystka, fotografka, autorka obiektów, kolaży i fantazyjnych witryn sklepowych. A także wróżka od kreowania miniaturowych światów równoległych. O wycieczkach w głąb własnej wyobraźni, zabawkach i kostiumach, a także o tym, jak Majka stworzyła Mirellę i która jest „tą najprawdziwszą”.
Świat Mirelli z wierzchu bywa słodki, różowy i dziewczęcy, ale od początku pod spodem pojawiają się niepokojące psychodeliczne błyski, melancholia, nutka erotyki czy przewrotnego humoru. Była już dziewczynką z zabawkami i krwiożerczym „bunny terminatorem”. W jej brokacie zawsze znajdziecie szczyptę popiołu, bo podwójność leży w jej naturze. Określa siebie, jako introwertyczną jedynaczkę, która lubi wychodzić do ludzi, by potem zanurkować znów na dłużej we własnej głowie. Kiedy zmęczy się Mirellą, zdejmuje kolorową pelerynę i jest sobie Majką z Łodzi, która zadomowiła się w zakamarkach stolicy. Jej kolaże to warszawskie sny na jawie albo diwy skrywające pod idealnym wizerunkiem inną, tajemniczą, dziwaczną tożsamość.
Mówi o sobie: „Jestem trochę z przeszłości”. Kocha stare zabawki, ciuchy vintage, pożółkły papier, szperanie po antykwariatach i kichanie od kurzu osadzającego się na dawnych numerach „Stolicy” czy „Ekranu”. Z artystą wizualnym, Maurycym Gomulickim (także kolekcjonerem i miłośnikiem pchlich targów, bazarów i poboczy rzeczywistości) tworzą jedną z najbarwniejszych, inspirujących par stolicy. Dodają koloru do codzienności, dziecięcego zachwytu do powagi i ciężarów dorosłości.
Choć Mirelka, Majka, Mirka nie jest „kształconą artystką” dla mnie była Artystką zawsze. Musiała sama wydeptać sobie twórczą drogę, która prowadziła m.in. przez pionierską scenę polskiego net-artu - znaleźć patent na życie pomiędzy sztuką, a pop-kulturą, przekonać do siebie galerie i krytyków. Może dlatego jest tak osobna, niesformatowana, wciąż przyjmująca nowe kostiumy i tożsamości. I „ma moc”, którą uznaje za sedno kobiecości.
Paulina Wilk
2022-10-10 06:00:00
Drugi odcinek drugiego sezonu „Jak ona to robi”, a w nim - Paulina Wilk. Pisarka i publicystka uważnie przyglądająca się światu, podróżniczka chętnie za cel obierająca Indie, a także - i może przede wszystkim - „czytaczko-działaczka”, współodpowiedzialna za Big Book Festiwal i powiązaną z nim kawiarnio-księgarnię.
Paulina to dobry rocznik 1980. Wychowana w żołnierskim domu wniosła w dorosłe życie umiejętność konsekwentnego realizowania swoich wizji. Nie potrafi żyć bez kultury i bez dotykania, smakowania, opisywania świata, dlatego często rusza w drogę, ostatnimi laty głównie po tematy i teksty dla „Przekroju”. Wiele lat temu pojechała do Indii, które ją wciągnęły, oszołomiły, dały niesłychaną pożywkę dla klarownego zobaczenia siebie samej, swojego miejsca i świata wokół. Wraca tam nieustannie po pokarm dla głowy i duszy, po samotne wędrówki po Kalkucie i pisanie w hotelowym pokoju.
Tak powstała jej najważniejsza książka „Lalki w ogniu. Opowieści o Indiach”, która dla mnie jest po prostu wspaniałą opowieścią o człowieczeństwie, jego egzystencjalnych wymiarach i ekstremalnych nierzadko przejawach, bo jak mówi Paulina: - Indie żyją w wielu stuleciach naraz. Największe piękno i najgłębsze cierpienie istnieją tu obok siebie.
Książki traktuje jako portale do innych światów i innych ludzi, a za najlepszy sposób ładowania swoich baterii uważa połączenie: czytanie + natura. Rozmawiałyśmy o życiu i o książkach. O dzieciństwie, szukaniu prawdy o sobie na końcu świata, pożytkach z solidnej psychoterapii i o tym, czy jest jeszcze nadzieja dla ludzkości w kryzysie.
Agata Nowicka
2022-09-26 06:00:00
2. sezon podcastu JAK ONA TO ROBI o kobietach, które idą swoją drogą, otwiera spotkanie z ilustratorką i rysowniczką - Agatą Nowicką (znaną też jako „Endo”). To rozmowa o podróży przez życie z nadmorskiego Mikoszewa, przez Gdynię i Warszawę do Nowego Jorku. I o tym, co po drodze.
Jej prace pojawiają się w książkach, reklamach, polskiej i światowej prasie: od Wysokich Obcasów i polskiego Vogue’a po New Yorkera, The Washington Post czy Die Welt. Ale powiedzieć o niej: ilustratorka, to nic nie powiedzieć. Pracowała w korpo, i w firmie budującej jachty, była pionierką polskiego net-artu i blogosfery, w której opisywała swoimi rysunkami post-transformacyjną codzienność wielkomiejskiej hipsteriozy. Została naczelną life-stylowego magazynu, kuratorowała wystawy, stylizowała sesje zdjęciowe, współprowadziła agencję polskich ilustratorów ILLO, a kiedyś nawet przez jeden sezon szefowała pewnemu klubowi nocnemu na wybrzeżu. Dziś coraz częściej porzuca komputer dla tradycyjnego rysunku, szkicuje nawet na wakacjach. Zdarza jej się tworzyć i współtworzyć komiksy (osobisty „Projekt: człowiek”, erotyczno-feministyczna „Istota”), zawsze zachowując kobiecą, dziewczyńską, promniejszościową perspektywę.
Rozmawiamy o dorastaniu, szukaniu różnych wersji siebie, splątaniu twórczości i macierzyństwa. O tym, dlaczego to „córka ją wychowuje”, do czego potrzebna jest sztuka i czego szukała wyjeżdżając za ocen. Wcześnie wybiła się na samodzielność, dokonywała własnych wyborów, nawet jeśli trzeba było za nie słono zapłacić. Dziś jest piewczynią prostoty, codziennych rytuałów (długie spacery!), uważności na to, co obok. - Czasem wystarczy po prostu być - mówi. Rozmowa z Agatą Nowicką jest dla mnie wyjątkowa, bo nasze życia od kilkunastu lat płyną obok siebie, zaplatając się wielokrotnie, jak to bywa w przyjaźni.
Jak ona to robi, odc. 8: Aleksandra Wasilkowska
2022-06-21 04:00:00
W finałowym 8. odcinku pierwszego sezonu podcastu JAK ONA TO ROBI rozmawiam z chodzącą inspiracją: Aleksandrą Wasilkowską - architektką, inżynierką, artystką, scenografką i charyzmatyczną „bazarówą” - piewczynią oddolnej, spontanicznej architektury zasilającej życie miasta.
Dziewczyna z warszawskich Szmulek wychowana na słynnych pyzach z Bazaru Różyckiego, zakochana w targowiskach, ryneczkach i wykwitach pogardzanej „architektury cienia”. - Wszyscy jesteśmy z bazaru - mówi Ola w naszej rozmowie, przypominając, że bazary są do dziś najbardziej demokratyczną, wielobarwną, „wkluczającą” przestrzenią miejską.
Absolwentka Architektury na Politechnice Warszawskiej i francuskiej École d’Architecture de Bretagne, która szukając dla siebie miejsca w zmaskulinizowanym, zamkniętym w elitarnej bańce zawodzie postanowiła zasiedlić niszę przyziemnej codzienności, „szczelinę istnienia”, w której rozpychała się tak skutecznie, że w końcu docenił ją tzw. mainstream. Zajmując się szaletami miejskimi i targowiskami stopniowo wywalczyła sobie stabilną pozycję. Była współautorką (z Agnieszką Kurant) projektu „Emergency exit” w pawilonie polskim na Biennale Architektury w Wenecji w 2010 roku i matką „Czarnej wyspy” - performatywnej instalacji teatralnej reagującej na działania widzów (zakupiona do kolekcji Zachęty). Jako architektka prowadzi pracownię, w ramach której projektuje szkoły, rewitalizuje hale targowe, pisze, wykłada, doradza miastom. Inspiracje czerpie zewsząd - z macierzyństwa (jest mamą nastolatka i przedszkolaczki) i… ze świata grzybów. Naturalne zdolności adaptacyjne i komunikacyjne grzybni kojarzą się jej z tworzeniem sieci relacji i powstającą samorodnie „architekturą bez architekta”.
Jako artystka i kuratorka lubi zderzać porządki, nie boi się ryzyka i pełnymi garściami korzysta z wyobraźni łącząc rzeczy z pozoru nieprzystawalne. Robi wystawy choćby na bazarach (niedawny „Pazur” na targowisku Bakalarska w Warszawie, łączący świetnych współczesnych artystów z wietnamskim manikiurem). Jej psychodeliczne, przeskalowane scenografie możecie znać m.in. ze spektakli teatralnych Krzysztofa Garbaczewskiego. Teraz pracuje nad oprawą queerowego musicalu Cezarego Tomaszewskiego, w którego centrum znajdzie się ogromna peruka.
Jak ona to robi, odc. 7: Anna Pięta
2022-06-06 04:00:00
W siódmym odcinku podcastu „Jak ona to robi” zapraszam na spotkanie z moją kolejną bohaterką (a raczej: Bohaterką!), którą jest Anna Pięta. Aktywistka społeczna, która wyszła ze świata mody i biznesu, i fanka second-handów. Co najmniej kilka razy zmieniała swoje życie, mierzyła się z kryzysami i osobistą stratą, o czym potrafi mówić tak, że daje innym nadzieję i poczucie sensu.
Czuła, empatyczna i pełna pasji idealistka z polemicznym pazurem, antysystemowa buntowniczka, która zawodowo promuje odpowiedzialną modę i wspiera w budowaniu wizerunku tzw. zrównoważone marki i podmioty o społecznym zacięciu, m.in. Ubrania do Oddania. Ma w sobie wielkie pokłady wrażliwości na krzywdę ludzką, zwierzęcą oraz – co bardzo ważne – krzywdę, którą zadajemy naturze, Ziemi, nie dziwi więc, że związała się z partią Zieloni. Współtworzyła pionierskie inicjatywy: pierwsze targi młodych polskich marek Ściegi Ręczne i Hush, cyrkularne butiki czy podcast o zrównoważeniu we wszystkich aspektach życia „Muda Talks”. Mówi, że nawet jeśli świat ma się zaraz skończyć, to chce żyć w nim świadomie, robić dobro choćby na małą, osobistą skalę. Przygląda się uważnie sobie i światu i dzieli się swoją wiedzą z innymi.
Jak ona to robi, odc. 6: Marta Ziółek
2022-05-23 04:00:00
Tancerka, performerka, reżyserka, szamanka choreografii, nauczycielka i przewodniczka kobiecych kręgów. Cielesna podróżniczka i duchowa poszukiwaczka. Obdarzona niezwykłą witalnością i zaraźliwym śmiechem wielbicielka sportowych strojów w panterkę, designerskich kimon i Madonny.
Po humanistycznej edukacji na UW (MISH) studiowała choreografię w School for New Dance Development w Amsterdamie, a potem pogłębiała umiejętności w Berlinie i Wiedniu. Jest autorką głośnego spektaklu „Zrób siebie” zanurzonego w świecie selfie, autopromocji, popkultury i stworzonej w kobiecym zespole rytualnej, archaicznej, drapieżnej „Monstery”. W tym odcinku podcastu mówimy o tym, jak to się dzieje, że na scenie Marta łączy skrajne wymiary: flirtuje z kiczem, popem, bezwstydem, a jednocześnie sięga po wyrafinowane teksty kultury, także techniki kontemplacyjne, oddechowe i narzędzia z pola psychoterapii. Rozmawiamy o różnych wymiarach kobiecości i szukaniu w niej siły; o tym, jak i dlaczego jako dorastająca dziewczyna weszła w świat tańca i teatru i co tam znalazła. A także o karmieniu demonów, zaglądaniu w mrok i szukaniu zasilania w kobiecej wspólnocie. - Wyszłam ze ściśle artystycznej sfery, bo zainteresowałam się terapeutycznym wymiarem tańca, kobiecym ciałem i jego energiami - mówi Marta - Jestem cały czas w procesie, uczę i uczę się od innych.
Jak ona to robi, odc. 5: Anna Smolar
2022-05-09 06:00:00
Reżyserka teatralna i matka. Artystka o wielowarstwowej, powikłanej tożsamości, którą uważa za bogactwo: paryżanka w Warszawie i Polka o żydowskich korzeniach. Urodzona z genem społecznej aktywności, który każe jej na scenie dawać głos niewysłuchanym i przełamywać stereotypy, za co m.in. otrzymała w 2017 roku „Paszport Polityki”. Nieduża osoba obdarzona wielką wyobraźnią, błyskotliwym poczuciem humoru, precyzyjnym umysłem i czułym sercem.
Jej ostatnie dokonania to chociażby spektakl o policjantkach „Oficerki” (Komuna-Warszawa), adaptacja queerowej biografii „Koniec z Eddym” (Teatr Studio w Warszawie) czy wywrotowa interpretacja „Halki” Moniuszki oddająca sprawczość bezwolnej dotąd bohaterce (Stary Teatr w Krakowie). - Przesuwając trochę akcenty życia społecznego, jesteśmy w stanie spotkać się jako ludzie na innych zasadach - mówiła. W podcaście rozmawiamy m.in. o teatrze, w którym szuka wspólnoty, porozumienia, partnerstwa, a nie feudalnych struktur, za co aktorzy ją kochają (z wzajemnością). O tym, jak dba o relacje i co jej one dają. O francuskiej młodości, polskiej dojrzałości i cenie, jaką się płaci za swoje wybory. O tym, czym jest „twarda miłość” i czy twórczość jest zazdrosna o rodzinę. A także o tym, dlaczego tylko sztuka może nas uratować w obliczu potworniejącej rzeczywistości.
Jak ona to robi, odc. 4: Iza Rutkowska
2022-04-25 05:54:00
Iza Rutkowska jest projektantką, założycielką Fundacji Form i Kształtów oraz Studia Zoochitecture, wykładowczynią School of Form. To ona wprowadziła wielkiego nadmuchiwanego misia-przytulankę na ulice Warszawy, wymyślała ruchome pomniki-zabawki, a teraz razem z dziećmi tworzy place zabaw (np. w postaci 120-metrowego węża w Madrycie) i wraz z mieszkańcami podwórka (od pięciu lat prowadzi proces przekształceń Podwórka im. Wszystkich Mieszkańców we Wrocławiu, zainicjowany pojawieniem się na podwórku 7-metrowego jeża). Efekty jej prac prezentowane były na całym świecie. Rutkowska to niesamowita kolorowa wyobraźnia i niespożyta energia. Do tego idealistka i społeczniczka.
Jak ona to robi, odc. 3: Olga Mysłowska
2022-04-11 06:01:00
Olga Mysłowska, diwa z Ochoty, kształcona śpiewaczka operowa (ostatnio wystąpiła w „Leggerezza” z Michałem Pepolem i Patrykiem Zakrockim), współtwórczyni coldwave’owego duetu Polpo Motel (wraz z Danielem Pigońskim). Autorka najbardziej przemyślanej androgyniczno-demonicznej persony scenicznej, dla której sama (z mamą) szyje efektowne stroje, tworzy wyraziste makijaże, pisze teksty o piwnicach, pająkach i trumnach. Pracuje w teatrach całej Polski, tworząc muzykę, śpiewając w spektaklach, występując, a jednocześnie pracuje przy biureczku jako tłumaczka (z francuskiego i angielskiego) filmów i awangardowych komiksów (np. kultowa seria „Arab przyszłości” dla Kultury Gniewu).
Jak ona to robi, odc. 2: Katarzyna Jabłońska (Marcinkiewicz)
2022-03-28 06:17:00
Kolejna bohaterka podcastu „Jak ona to robi” to Katarzyna Jabłońska (Marcinkiewicz) - z wykształcenia biolożka, z zawodu fotografka, rockowa dziewczyna z aparatem i mama nastolatki. Autorka bloga: „Jak dobrze wyglądać na zdjęciach” i pomysłodawczyni lock-downowego projektu #fotografiadomowa.
Rozmawiamy o wyboistej drodze fotografki freelanserki - od reporterki politycznych newsów po portrecistkę kobiet (m.in. dla vogue.pl), o poszukiwaniu dojrzałej kobiecości i radości z uczenia innych. Chcąc stworzyć kameralne atelier fotograficzne odkryła, że podobny zakład prowadził jej pradziadek - Walerian Antoni Jabłoński. Jego zdjęcia zostały ocalone przez pewnego pasjonata fotografii, a Kasia po latach wróciła do panieńskiego nazwiska Jabłońska, by domknąć krąg życiowych wyborów: „Teraz czuję się pełna” - mówi.