Nauka każdego dnia | Radio Katowice
Zapraszamy na krótką podróż w świat nauki. Natomiast raz w tygodniu zapraszamy na dłuższe spotkanie w naukowym podcaście. Od ciekawostek ze świata fizyki, poprzez geografię i chemię - udowadniamy, że … świat jest ciekawy!
Kategorie:
Nauka
Nauka
Nauka Każdego Dnia – Odc. 139 Czas lęgowy
2025-03-11 13:10:47
Czas między 1 marca a 15 października jest powszechnie uznawany za okres lęgowy ptaków. To określenie zwyczajowe, ale nieujęte czasowo w żadnym rozporządzeniu. Siedliska ptaków, szczególnie tych pod ochroną, są pod nadzorem cały rok. Którym gatunkom pomagać w budowaniu budek lęgowych a którym po prostu nie przeszkadzać?
Czas między 1 marca a 15 października jest powszechnie uznawany za okres lęgowy ptaków. To określenie zwyczajowe, ale nieujęte czasowo w żadnym rozporządzeniu. Siedliska ptaków, szczególnie tych pod ochroną, są pod nadzorem cały rok. Którym gatunkom pomagać w budowaniu budek lęgowych a którym po prostu nie przeszkadzać?
Nauka Każdego Dnia – Odc. 138 Słowniki
2025-03-04 17:32:18
Historia jednojęzycznych słowników języka polskiego sięga początku XIX wieku i prac Samuela Bogumiła Lindego, który wydał pierwszy taki słownik w Warszawie w latach 1807–1814 w sześciu tomach. Ale czy my dziś korzystamy ze słowników? Jaki odsetek uczniów i studentów sięga po ciężkie, zakurzone i opasłe tomiska? Czy inne słowniki też są już w internecie? O tym dziś z profesor Katarzyną Wyrwas rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Historia jednojęzycznych słowników języka polskiego sięga początku XIX wieku i prac Samuela Bogumiła Lindego, który wydał pierwszy taki słownik w Warszawie w latach 1807–1814 w sześciu tomach. Ale czy my dziś korzystamy ze słowników? Jaki odsetek uczniów i studentów sięga po ciężkie, zakurzone i opasłe tomiska? Czy inne słowniki też są już w internecie? O tym dziś z profesor Katarzyną Wyrwas rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Nauka Każdego Dnia – Odc. 137 Wirusy wątrobowe
2025-02-13 10:35:05
Naukowcy wciąż udoskonalają badania nad wątrobą. Większość komórek tego organu tak sprawnie się odnawia, że praktycznie przez całe życie wątroba ma niecałe trzy lata. Wątroba, z greckiego hepar, należy do układu pokarmowego i jest największym gruczołem w organizmie człowieka.Spośród wirusów pierwotnie uszkadzających wątrobę, w Polsce najczęściej występują zakażenia HAV, HBV i HCV. O nich właśnie opowiada ekspertka profesor Brygida Adamek w rozmowie z Katarzyną Głuch-Juszkiewicz.
Naukowcy wciąż udoskonalają badania nad wątrobą. Większość komórek tego organu tak sprawnie się odnawia, że praktycznie przez całe życie wątroba ma niecałe trzy lata. Wątroba, z greckiego hepar, należy do układu pokarmowego i jest największym gruczołem w organizmie człowieka.Spośród wirusów pierwotnie uszkadzających wątrobę, w Polsce najczęściej występują zakażenia HAV, HBV i HCV. O nich właśnie opowiada ekspertka profesor Brygida Adamek w rozmowie z Katarzyną Głuch-Juszkiewicz.
Nauka Każdego Dnia – Odc. 136 Wojna na nośniki
2025-02-10 14:32:42
Kolejne pokolenia melomanów odtwarzają muzykę na innych nośnikach dźwięku. Od płyty winylowej, poprzez taśmy magnetofonowe, kasety, pliki mp3 aż po platformy streamingowe. O co chodzi w wojnie na nośniki i wielkość płyt? Dlaczego czarna płyta jest czarna i z czego powstaje przezroczysta? O tym z dr. inż. Bogusławem Ziębowiczem z Katedry Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych Wydziału Mechaniczno-Technologicznego z Politechniki Śląskiej rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Kolejne pokolenia melomanów odtwarzają muzykę na innych nośnikach dźwięku. Od płyty winylowej, poprzez taśmy magnetofonowe, kasety, pliki mp3 aż po platformy streamingowe. O co chodzi w wojnie na nośniki i wielkość płyt? Dlaczego czarna płyta jest czarna i z czego powstaje przezroczysta?
O tym z dr. inż. Bogusławem Ziębowiczem z Katedry Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych Wydziału Mechaniczno-Technologicznego z Politechniki Śląskiej rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
O tym z dr. inż. Bogusławem Ziębowiczem z Katedry Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych Wydziału Mechaniczno-Technologicznego z Politechniki Śląskiej rozmawia Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Nauka Każdego Dnia – Odc. 135 Wirusy HIV i HPV oraz profilaktyka
2025-02-04 18:06:00
Mija powoli czas, w którym walczyliśmy z rażącym problemem dezinformacji na temat wirusów, znanym w medycynie i dziennikarstwie jako infodemia. W obliczu fake newsów, coraz ważniejsze staje się podjęcie działań w zakresie edukacji zdrowotnej i profilaktyki i o tym dziś wraz z naszym gościem kolejny odcinek naukowego podcastu. Czym jest HIV, HPV i co oznaczają te skróty? Wyjaśnia profesor Brygida Adamek a rozmawia z Nią Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Mija powoli czas, w którym walczyliśmy z rażącym problemem dezinformacji na temat wirusów, znanym w medycynie i dziennikarstwie jako infodemia. W obliczu fake newsów, coraz ważniejsze staje się podjęcie działań w zakresie edukacji zdrowotnej i profilaktyki i o tym dziś wraz z naszym gościem kolejny odcinek naukowego podcastu. Czym jest HIV, HPV i co oznaczają te skróty? Wyjaśnia profesor Brygida Adamek a rozmawia z Nią Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Nauka Każdego Dnia – Odc. 134 Język polski
2025-02-03 13:11:00
Dziś świat polskiej literatury pożegna Marcinę Wichę, pisarza, eseistę, felietonistę ale także projektanta, grafika i laureata wielu nagród. Na lekcji języka polskiego swojego ulubionego pisarza przypomni Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Dziś świat polskiej literatury pożegna Marcinę Wichę, pisarza, eseistę, felietonistę ale także projektanta, grafika i laureata wielu nagród. Na lekcji języka polskiego swojego ulubionego pisarza przypomni Katarzyna Głuch-Juszkiewicz.
Nauka Każdego Dnia – Odc. 133 Depresja sezonowa
2025-02-01 12:57:00
Badania naukowe potwierdzają, że w styczniu nasz nastrój może być pogorszony. Na szczęście miesiąc się już kończy, dnia przybywa i wiosna tuż tuż. No, może nie dosłownie. Ale dziś na lekcji psychologii opowiemy o zaburzeniu pod nazwą SAD czyli potocznie - depresji sezonowej.
Badania naukowe potwierdzają, że w styczniu nasz nastrój może być pogorszony. Na szczęście miesiąc się już kończy, dnia przybywa i wiosna tuż tuż. No, może nie dosłownie. Ale dziś na lekcji psychologii opowiemy o zaburzeniu pod nazwą SAD czyli potocznie - depresji sezonowej.
Nauka Każdego Dnia – Odc. 132 CERN, fizyka i natura
2025-01-27 12:12:21
Czy pamiętają Państwo film "Anioły i demony", którego fabuła przeniesiona była do CERNU? Proponujemy Państwu opowieść o cząstkach elementarnych, Wielkim Zderzaczu Hadronów i fizyce, która, jak się za chwilę okaże, jest bardzo bliska... naturze. Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z profesor Katarzyną Schmidt z Uniwersytetu Śląskiego, która czynnie uczestniczy w pracach eksperymentu NA61/SHINE właśnie w CERN-ie.
Czy pamiętają Państwo film "Anioły i demony", którego fabuła przeniesiona była do CERNU? Proponujemy Państwu opowieść o cząstkach elementarnych, Wielkim Zderzaczu Hadronów i fizyce, która, jak się za chwilę okaże, jest bardzo bliska... naturze. Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z profesor Katarzyną Schmidt z Uniwersytetu Śląskiego, która czynnie uczestniczy w pracach eksperymentu NA61/SHINE właśnie w CERN-ie.
Nauka Każdego Dnia – Odc. 131 Mapy i globusy nieba
2025-01-24 07:28:32
Katalog gwiazd Hipparchosa jest według naukowców najstarszą na świecie mapą nocnego nieba. Grecki astronom wieki temu obliczył współrzędne gwiazd. Do tej pory uważano, że jedyny starożytny katalog gwiazd, który przetrwał do dziś, został sporządzony przez astronoma Klaudiusza Ptolemeusza. O mapach nieba, ale także globusach ukazujących nasz nieboskłon, opowiada geografka Agata Spruś z Planetarium, Ślaskiego Parku Nauki w Chorzowie w rozmowie z Katarzyną Głuch-Juszkiewicz.
Katalog gwiazd Hipparchosa jest według naukowców najstarszą na świecie mapą nocnego nieba. Grecki astronom wieki temu obliczył współrzędne gwiazd. Do tej pory uważano, że jedyny starożytny katalog gwiazd, który przetrwał do dziś, został sporządzony przez astronoma Klaudiusza Ptolemeusza. O mapach nieba, ale także globusach ukazujących nasz nieboskłon, opowiada geografka Agata Spruś z Planetarium, Ślaskiego Parku Nauki w Chorzowie w rozmowie z Katarzyną Głuch-Juszkiewicz.
Nauka Każdego Dnia – Odc. 130 Rośliny owadożerne
2025-01-20 17:29:41
Rosiczka, muchołówka, dzbanecznik, kapturnica i tłustosz nie tylko łapią owady, ale mogą być też ozdobą dzięki oryginalnemu wyglądowi. Fascynują botaników i fotografików przyrody. Jak przebiega proces polowania, trawienia i wydalania u roślin owadożernych? Skąd podobieństwo do "Obcego"? O tym w rozmowie z Katarzyną Głuch-Juszkiewicz opowie dr Barbara Bacler-Żbikowska ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.
Rosiczka, muchołówka, dzbanecznik, kapturnica i tłustosz nie tylko łapią owady, ale mogą być też ozdobą dzięki oryginalnemu wyglądowi. Fascynują botaników i fotografików przyrody. Jak przebiega proces polowania, trawienia i wydalania u roślin owadożernych? Skąd podobieństwo do "Obcego"? O tym w rozmowie z Katarzyną Głuch-Juszkiewicz opowie dr Barbara Bacler-Żbikowska ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.