Funkologia

Subiektywny podcast o czarnej muzyce prowadzony przez dwóch białasów. Jan Laskowski oraz Jakub Qba Łukowski, czyli różne pokolenia, różne narodowości, różne doświadczenia, ale jedna wspólna rzecz – miłość do muzyki afroamerykańskiej soulu, funku, bluesa, jazzu, gospel, rhythm’n’bluesa i jeszcze dziesiątek innych odmian i wariacji.
O czym jest ten podcast? O tym co dla nas najważniejsze, czyli wspaniałej muzyce afroamerykańskiej i jej twórcach oraz o wszystkim co się z tym wiąże – kulturze, społeczeństwie, historii, ale też rasizmie, wolności, walce i przezwyciężaniu, jednym słowem o Ameryce.
#25 – Sam Cooke i autostrada do muzyki soul
2024-08-03 07:00:00
Sam Cooke osiągnął tak wiele w tak krótkim czasie, że do dzisiaj pozostaje symbolem afroamerykańskiego talentu i amerykańskiego snu. Wokalista gospel, który przeszedł do muzyki pop, aby zdefiniować ją na nowo. Biznesmen, który jako pierwszy czarny muzyk przejął całkowitą kontrolę nad swoją własną muzyką. Kompozytor, którego utwory podbijały listy przebojów. Celebryta, który obracał się w towarzystwie największych showbiznesu. Ale co najważniejsze Afroamerykanin, który nigdy nie zapomniał skąd pochodzi i o co walczy.
Historia życia Sama Cooke’a jest równie intrygująca jak tajemnica jest śmierci.
Playlista: 01- Sam Cooke - Twistin' The Night Away 02- Sam Cooke & The Soul Stirrers - Jesus Gave Me Water 03- Dale Cook - Loveable 04- Sam Cooke - You Send Me 05- Sam Cooke - Chain Gang 06- Sam Cooke - Bring It On Home to Me 07- Sam Cooke - Nothing Can Change This Love (Live at the Harlem Square Club, Miami, FL - January 1963)
Nagraliśmy w studio Radia Kampus 97,1 FM Montaż: Qba Zdjęcie: Sam Cooke / Wally Seawell/ABKCO Records
Bibliografia/Filmografia: „Dream Boogie: The Triumph of Sam Cooke” Peter Guralnick „ReMastered: Sam Cooke umiera dwa razy” reż. Kelly Duane de la Vega (2019) „Pewnej nocy w Miami…” reż. Regina King (2020) „Soul Deep: The Gospel Highway” reż. Kate Broome (2005)
#24 – Muddy Waters i narodziny bluesa
2024-07-20 07:00:00
Kiedy mówi się o muzyce afroamerykańskiej, to tym co znajduje się u jej początków jest blues. Muzyka, która powstała z potrzeby ekspresji uczuć, doświadczeń i marzeń. Muzyka, która narodziła się w czasie ciężkiej pracy, biedy i zniewolenia. Muzyka, która stała się lekarstwem, ucieczką i drogowskazem. O wielkich twórcach bluesa moglibyśmy zrobić cała serię odcinków (i pewnie tak się to skończy), ale jest jeden, który dzięki swojemu talentowi, ciężkiej pracy i na pewno też odrobinie szczęścia pokazał te muzykę całemu światu. Muddy Waters, czyli wielki wokalista i gitarzysta, który łapiąc za gitarę elektryczną sprawił, że nie dało się go już uciszyć.
Playlista: 01- Muddy Waters - Hoochie Coochie Man 02- Muddy Waters - I Be's Troubled (Plantation Recording) 03- Muddy Waters - I Can't Be Satisfied 04- Muddy Waters - Got My Mojo Working
Nagraliśmy w studio Radia Kampus 97,1 FM Montaż: Qba Zdjęcie: Muddy Waters w czasie koncertu w Chicago 12 czerwca 1979 roku / Paul Natkin/WireImage
Bibliografia/Filmografia: „Can't be Satisfied: The Life and Times of Muddy Waters” Robert Gordon „Muddy Waters: Can't Be Satisfied” reż. Robert Gordon, Morgan Neville (2003)
#23 – Blaxploitation czyli jak Czarna Ameryka podbiła Hollywood
2024-07-06 07:00:00
Mimo że kino już od dekad kojarzymy głównie z Ameryką i Hollywood, to przez znaczną część jego historii było to kino białe. Prawie jak każdy aspekt życia Afroamerykanów, tak i biznes filmowy nie był dla nich dostępny na równych zasadach. Czarni aktorzy byli obsadzani jedynie w rolach służących, sprzątaczek, kierowców lub ewentualnie śmiesznych bądź poczciwych „przyjaciół” głównego (czyt. białego) bohatera. Jednak nauczeni walki o swoje afroamerykańscy artyści stworzyli własne kino, które istniało na obrzeżach wielkiej hollywoodzkiej machiny i bardzo powoli przesiąkało do mainstreamu. Mimo to nikt nie spodziewał się rewolucji jaka przetoczyła się w kinie lat 70. Rewolucji, która w najbardziej szalony, wulgarny, funkowy i co najważniejsze prawdziwy sposób katapultowała czarne kino i jego twórców do sławy. Tak narodziło się kino Blaxploitation, którego ogromny wpływ odczuwamy do dzisiaj.
Playlista: 01- Joe Simon - Theme From Cleopatra Jones 02- Melvin Van Peeples - Sweetback's Theme 03- Donny Hathaway - Come Back Charleston Blue Playlista na Spotify.
Nagraliśmy w studio Radia Kampus 97,1 FM Montaż: Qba Zdjęcie: Kadr z filmy „Shaft in Afica” 1973
Bibliografia/Filmografia: „Czy to wystraczająco czarne?!? Renesans czarnego kina” reż. Elvis Mitchell (2022) „Colorization: One Hundred Years of Black Films in a White World” Wil Haygood
#22 – Delikatny geniusz Curtisa Mayfielda
2024-06-22 07:00:00
W biednych slumsach mroźnego Chicago narodził się jeden z największych twórców muzyki soul, który definiował brzmienie rewolucji od lat 50., do 70. To jego utwory dawały nadzieje maszerującym po równość na południu Afroamerykanom i to jego kompozycje przybliżamy realia życia w północnych gettach całej Ameryce. Wszystko to mimo delikatnego głosu, niskiej budowy i dużej niepewności. Curtis Mayfield był człowiek sprzeczności, ale niezaprzeczalnym geniuszem, który ciężką pracą i talentem stał się jednym z pierwszych afroameykanów posiadających swoją własną muzykę w 100%. Poznajcie życie i muzykę artysty zwanego gentle genius.
Playlista: 01- Curtis Mayfield - Pusherman 02- The Impressions - For Your Precious Love 03- The Impressions - Gypsy Woman 04- The Impressions - Keep On Pushing 05- The Impressions - People Get Ready 06- Curtis Mayfield - Move on Up 07- Curtis Mayfield - Superfly 08- Curtis Mayfield - Back to the World 09- The Impressions - It's All Right Playlista na Spotify.
Nagraliśmy w studio Radia Kampus 97,1 FM Montaż: Qba Zdjęcie: Curtis Mayfield w latach 70.
Bibliografia: „Traveling Soul: The Life of Curtis Mayfield” Todd Mayfield & Travis Atria
#21 – Maya Angelou. Ptak, który w klatce śpiewa
2024-06-08 07:00:00
Istnieją artyści i postaci bez których dzisiaj trudno sobie wyobrazić świat. Ich wpływ na społeczność, ludzi, a nawet całe pokolenia kształtuje postawy i nadaje im kierunek. Taką postacią bez wątpienia była Maya Angelou. Poetka, pisarka, tancerka, wokalistka, feministka, reżyserka, producentka, matka i mentorka jest wymieniania obok takich ikon jak Toni Morrison, James Baldwin, czy nawet Martin Luther King Jr. Smutne jest to jak mało znana jest w Polsce, ale całe szczęście Wydawnictwo Relacja wydaje właśnie w Polsce jej przełomowe książki autobiograficzne i premiera najnowszej pt. „Śpiewaj, tańcuj i wesel się” jest inspiracją do tego odcinka Funkologii.
Playlista: 01- Maya Angelou - Run Joe 02- Lord Invader - Rum and Coca Cola 03- Harolyn Blackwell - Summertime (Porgy & Bess) 04- Maya Angelou - Still I Rise Playlista na Spotify.
Nagraliśmy w studio Radia Kampus 97,1 FM Montaż: Qba Zdjęcie: Maya Angelou © Stephen Parker / Alamy Stock Photo
Bibliografia/Filmografia: “Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak” Maya Angelou “Zgromadźcie się w imię moje” Maya Angelou „Śpiewaj, tańcuj i wesel się” Maya Angelou „Czarne diamenty. Toni Morrison i 9 innych poetek afroamerykańskich” „Maya Angelou: And Still I Rise” reż. Rita Coburn Whack, Bob Hercules (2017) “One Hand Don't Clap” reż. Kaveri Kaul (1991)
#20 – Lady Day śpiewa bluesa
2024-05-25 07:00:00
Świat dzieli się na przed Billie Holiday i po. To dopiero jej przepełniony bólem głos nadał muzyce głębi emocjonalnej, o której nawet nie śniło się ludziom wcześniej. To jej piosenki stały się towarzyszami wspólnych uniesień, pierwszych miłości, ale i pożegnań oraz bólu. Jej muzyka stała się dźwiękiem pokolenia, które nadało kierunek kolejnym, nawet dzisiaj. Poznajcie tragiczną historię ikony.
Playlista: 01- Billie Holiday - I'll Be Seeing You 02- Louis Armstrong - West End Blues 03- Benny Goodman & His Orchestra with Billie Holiday - Your Mother's Son In Law 04- Billie Holiday - Strange Fruit 05- Billie Holiday - God Bless The Child 06- Billie Holiday - Lover Man 07- Billie Holiday - Ain't Nobody's Business If I Do 08- Billie Holiday - Don't Worry 'bout Me Playlista na Spotify.
Nagraliśmy w studio Radia Kampus 97,1 FM Montaż: Qba Zdjęcie: Billie Holiday
Bibliografia/Filmografia: “Lady Day śpiewa bluesa” Billie Holiday, William Dufty “Billie Holiday. Biografia” Julia Blackburn „Lady Sings the Blues” reż. Sidney J. Furie “Billie” reż. James Erskine “The United States vs. Billie Holiday” reż. Lee Daniels
#19 – Geniusz Raya Charlesa
2024-05-11 07:00:00
Jeżeli można w ogóle mówić o osobie, która prawdziwie wykorzystała amerykański sen, to na pewno jest nią Ray Charles. Urodzony w kompletnej biedzie na granicy Georgii i Florydy, wychowany przez samotną matkę, niewidomy chłopak, staje się jedną z największych gwiazd popkultury, którą zna cały świat. Mimo ogromnych przeciwności losu i licznych tragedii jakie spotykają go po drodze, udaje mu się ciężką pracą, talentem i determinacją osiągnąć sukces o jakim mało kto może pomarzyć. Poznajcie fascynującą historię Brata Raya.
Playlista: 01- Ray Charles - Mess Around 02- The Maxin Trio - Confession Blues 03- Ray Charles - Baby Let Me Hold Your Hand 04- Ray Charles - What'd I Say, Pt. 1 & 2 05- Ray Charles - Hit The Road Jack 06- Ray Charles - Georgia On My Mind 07- Ray Charles - Every Saturday Night Playlista na Spotify.
Nagraliśmy w studio Radia Kampus 97,1 FM Montaż: Qba Zdjęcie: Ray Charles w 1962 roku.
Bibliografia/Filmografia: “Brother Ray: Ray Charles' Own Story” Ray Charles, David Ritz “Ray” reż. Taylor Hackford (2004)
#18 – Atlantic Records, dom który zbudował Ahmet
2024-04-27 07:00:00
Świat muzyki popularnej zmienił się na zawsze gdy w roku 1936 pewien trzynastoletni syn ambasadora Turcji, wszedł do jednego z jazzowych klubów w nowojorskim Harlemie. To właśnie wtedy Ahmet Ertegun ostatecznie podjął decyzję, że jego jedyną i prawdziwą miłością jest muzyka, a zwłaszcza ta afroamerykańska. Dziesięć lat później wraz z kolegą ze studiów, pożyczyli pieniądze od znajomego dentysty i założyli małą wytwórnie Atlantic Records, która stała się jedną z najważniejszych w historii muzyki. Wśród artystów jacy rozpoczęli swoje kariery w Atlantic znajdują się m.in. Ray Charles, Aretha Franklin, Wilson Pickett, czy Donny Hathaway, ale również Led Zeppelin, Rolling Stones, Phill Collins, Chic, a obecnie Bruno Mars, Coldplay, Ed Sheeran, czy Lizzo.
Playlista: 01- Ruth Brown - 5-10-15 Hours 02- Stick McGhee - Drinkin Wine, Spo-Dee-O-Dee 03- The Clovers - Little Mama 04- Bobby Darin - Splish Splash 05- The Coasters - Yakety Yak 06- Solomon Burke - Cry to Me 07- The Drifters - There Goes My Baby 08- Average White Band - Pick up the Pieces 09- Ornette Coleman - Lonely Woman 10- Ray Charles - Mess Around A tutaj playlista na Spotify.
Bibliografia/Filmografia: Atlantic Records: The House That Ahmet Built (2007) reż. Susan Steinberg The Atlantic Records Story: The Independent Years (1994) reż. John T. Davis, Uri Fruchtmann “Eclectic, Reminiscent, Amused, Fickle, Perverse—I” By George W. S. Trow (The New Yorker, 1978)
Nagraliśmy w studio Radia Kampus 97,1 FM Montaż: Qba Zdjęcie: Ahmet Ertegun w 1971 roku.
#17 – Harlem, czyli kolebka afroamerykańskiej kultury
2024-04-13 07:00:00
Nowy Jork od samego początku swojego istnienia był miastem wyjątkowym. Prawdziwy tygiel, w którym spotykali się ludzie i kultury z całego świata, a wszystko to na przestrzeni jednej wąskiej wyspy. Kiedy miasto jeszcze nosiło nazwę Nowy Amsterdam sprowadzani byli tam już niewolnicy z Afryki, którzy swoją ciężką pracą budowali późniejszą wielkość Manhattanu. Gdy w wieku XIX zniesiono niewolnictwo w USA, a uciekający od segregacji Afroamerykanie z południa poszukując lepszego życia trafiali do Nowego Jorku, ich miejscem stała się dzielnica u góry wyspy. To właśnie w Harlemie narodziła się nowa kultura afroamerykańska, której nawet biali mieszkańcy nie mogli się oprzeć.
Playlista: 01- Duke Ellington and His Famous Orchestra - Take the A Train 02- Langston Hughes - Blues Montage 03- Ella Fitzgerald & Chick Webb - St. Louis Blues (Live at the Savoy Ballroom) 04- Billie Holiday - Autumn In New York
Bibliografia: "Harlem" Tomasz Zalewski
Nagraliśmy w studio Radia Kampus 97,1 FM Montaż: Qba Zdjęcie: Cotton Club w latach 30. na Harlemie u zbiegu ulic 142 i Lenox Avenue.
#16 – Królowa Aretha
2024-04-02 07:00:00
Królowa była i zawsze będzie tylko jedna. Urodzona w 1942 roku jako córka pastora, od najmłodszych lat porywała serca słuchaczy. Jednak kiedy w 1967 roku zażądała „szacunku”, to cały świat zatrzymał się na chwilę, by posłuchać jej głosu. I chyba nigdy już nie przestaniemy! Mówimy oczywiście o jedynej i niepowtarzalnej Arethcie Franklin.
Playlista: 01- Aretha Franklin - Until You Come Back to Me (That's What I'm Gonna Do) 02- Aretha Franklin - Never Grow Old 03- Aretha Franklin - Won't Be Long 04- Aretha Franklin - I Never Loved a Man (The Way I Love You) 05- Aretha Franklin - Respect 06- Aretha Franklin - Rock Steady 07- Aretha Franklin - Amazing Grace 08- Aretha Franklin - Angel 09- The Blues Brothers & Aretha Franklin - Think 10- Aretha Franklin - Get It Right 11- Aretha Franklin - Nessun Dorma (Live at Grammys 1998) 12- Aretha Franklin - (You Make Me Feel Like) A Natural Woman (Live at Kennedy Center Honors) A tu playlista na Spotify: https://open.spotify.com/playlist/150d0xNiOEH0KSydV9dSzT
Bibliografia: "Respect. Życie Arethy Franklin" David Ritz "Respect" reż. Liesl Tommy (2021) "Genius: Aretha" serial produkcji National Geographic (2021) "Amazing Grace: Aretha Franklin" reż. Sydney Pollack, Alan Elliott (2018)
Nagraliśmy w studio Radia Kampus 97,1 FM Montaż: Qba