Znak na głos
W miesięczniku „Znak” literatura ma stałe miejsce, w każdym numerze można przeczytać eseje, krótkie prozy, wiersze, felietony, recenzje i szkice krytyczne. Ciągle nam jej mało, dlatego będziemy również o literaturze opowiadać – na głos. W cyklu podcastów „Stacja: literatura na głos” Anna Marchewka oraz Wojciech Bonowicz prezentować będą książki nie zawsze wystarczająco uznane czy popularne, ale zawsze warte uwagi. ~~Muzyka i realizacja dźwięku: Tomek Kruk ~~ Projekt okładki: Władysław Buchner
Kategorie:
Kultura
Kultura
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o Can Xue
2023-05-15 09:00:00
Can Xue to jedna z najwybitniejszych chińskich pisarek. Jej literacki pseudonim oznacza „śnieg, który nie chce się stopić” jak śnieg na szczycie góry i symbolika tego znaczenia jest uderzająca. Jej historia to opowieść o oporze i olbrzymiej sile talentu pokonującej przeszkody, które zdają się nie do pokonania. Jej rodzice uznani zostali za wrogów ludu i gdy pisarka była dzieckiem, rodzina została rozbita. Wychowała ją babcia, żyły w głodzie. Zablokowano jej drogę do nauki, odmówiono prawa do edukacji. Przerażającą typowość tego losu podkreśla jeszcze inna książka, „Tysiąc lat radości i trosk” Ai Weiweia. O wielkości literatury Can Xue i jej powieści „Ulica Żółtego Błota: mówi w najnowszym odcinku „Stacji: Literatura na głos” Anna Marchewka. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Can Xue to jedna z najwybitniejszych chińskich pisarek. Jej literacki pseudonim oznacza „śnieg, który nie chce się stopić” jak śnieg na szczycie góry i symbolika tego znaczenia jest uderzająca. Jej historia to opowieść o oporze i olbrzymiej sile talentu pokonującej przeszkody, które zdają się nie do pokonania.
Jej rodzice uznani zostali za wrogów ludu i gdy pisarka była dzieckiem, rodzina została rozbita. Wychowała ją babcia, żyły w głodzie. Zablokowano jej drogę do nauki, odmówiono prawa do edukacji. Przerażającą typowość tego losu podkreśla jeszcze inna książka, „Tysiąc lat radości i trosk” Ai Weiweia.
O wielkości literatury Can Xue i jej powieści „Ulica Żółtego Błota: mówi w najnowszym odcinku „Stacji: Literatura na głos” Anna Marchewka.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Polowanie na Idee | Mateusz Burzyk o Rebecce Solnit
2023-05-01 06:00:00
Feminizm i sprzeciw wobec praktyk niedemokratycznych, nadzieja, swoboda wędrowania oraz walka ze zmianami klimatycznymi – to wiodące tematy Rebekki Solnit, bohaterki dzisiejszego podcastu. Pisanie w pierwszej osobie uwiarygadnia książki Solnit, ale ma także charakter aktywizujący i wyzwolicielski, bo jak przyznaje „milczenie i wstyd są zaraźliwe – ale mowa i odwaga również”. „Dla mnie Solnit to przede wszystkim autorka zachęcająca do zaangażowania, nadziei na zmianę, usiłująca poszerzać pole doświadczanej wolności” – mówi Mateusz Burzyk w najnowszym odcinku „Polowania na Idee”. A dla Was? Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Feminizm i sprzeciw wobec praktyk niedemokratycznych, nadzieja, swoboda wędrowania oraz walka ze zmianami klimatycznymi – to wiodące tematy Rebekki Solnit, bohaterki dzisiejszego podcastu.
Pisanie w pierwszej osobie uwiarygadnia książki Solnit, ale ma także charakter aktywizujący i wyzwolicielski, bo jak przyznaje „milczenie i wstyd są zaraźliwe – ale mowa i odwaga również”.
„Dla mnie Solnit to przede wszystkim autorka zachęcająca do zaangażowania, nadziei na zmianę, usiłująca poszerzać pole doświadczanej wolności” – mówi Mateusz Burzyk w najnowszym odcinku „Polowania na Idee”. A dla Was?
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o Kathy Acker
2023-04-17 06:00:00
Proza Kathy Acker jest głęboko muzyczna, bo też sama Acker wyrosła ze sceny punkowej i jazzowej. Tekst jej powieści „Krew i flaki w szkole średniej” się dzieje, stosuje technikę zakłóceń, najlepiej brzmi na głos. Niemniej wciąż można czuć opór przed odczytywaniem jej w przestrzeni publicznej. Uznawano ją za skandaliczną, powieść była na przykład objęta zakazem publikacji w Niemczech w 1986 r., ale inni widzieli w niej tekst rewolucyjny. Czy obsceniczny język może być narzędziem rewolucji i łamania tabu? Dziś Anna Marchewka czyta książkę-legendę, która powraca do polskiej sceny wydawniczej. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Proza Kathy Acker jest głęboko muzyczna, bo też sama Acker wyrosła ze sceny punkowej i jazzowej. Tekst jej powieści „Krew i flaki w szkole średniej” się dzieje, stosuje technikę zakłóceń, najlepiej brzmi na głos. Niemniej wciąż można czuć opór przed odczytywaniem jej w przestrzeni publicznej. Uznawano ją za skandaliczną, powieść była na przykład objęta zakazem publikacji w Niemczech w 1986 r., ale inni widzieli w niej tekst rewolucyjny.
Czy obsceniczny język może być narzędziem rewolucji i łamania tabu? Dziś Anna Marchewka czyta książkę-legendę, która powraca do polskiej sceny wydawniczej.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Polowanie na Idee | Michał Jędrzejek o Nassimie N. Talebie
2023-04-04 15:00:00
Nassim N. Taleb to myśliciel zajmujący się ryzykiem, przypadkiem i rynkową grą. Można powiedzieć, że to ktoś, kto chciałby starożytny sceptycyzm wprowadzić na Wall Street. Jego nazwisko jest odmieniane przez wszystkie przypadki wtedy, gdy pojawiają się niespodziewane zdarzenia - w języku Taleba są to właśnie tzw. czarne łabędzie – które zaburzają istniejące prognozy: takie jak kryzys finansowy z 2008 r., globalna pandemia Covid-19 czy atak Rosji na Ukrainę. Ostatnie lata to w końcu, jak się wydaje, czas przelotu nad światem kolejnych czarnych łabędzi. Kim jest autor „Antykruchości” i jakie idee przedstawia? Odpowiada Michał Jędrzejek. Nassim N. Taleb w maju wystąpi na konferencji Impact'23 we współpracy z którą powstał ten odcinek. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Nassim N. Taleb to myśliciel zajmujący się ryzykiem, przypadkiem i rynkową grą. Można powiedzieć, że to ktoś, kto chciałby starożytny sceptycyzm wprowadzić na Wall Street.
Jego nazwisko jest odmieniane przez wszystkie przypadki wtedy, gdy pojawiają się niespodziewane zdarzenia - w języku Taleba są to właśnie tzw. czarne łabędzie – które zaburzają istniejące prognozy: takie jak kryzys finansowy z 2008 r., globalna pandemia Covid-19 czy atak Rosji na Ukrainę. Ostatnie lata to w końcu, jak się wydaje, czas przelotu nad światem kolejnych czarnych łabędzi.
Kim jest autor „Antykruchości” i jakie idee przedstawia? Odpowiada Michał Jędrzejek.
Nassim N. Taleb w maju wystąpi na konferencji Impact'23 we współpracy z którą powstał ten odcinek.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Polowanie na Idee | Karol Kleczka o Dereku Parficie i tożsamości osobowej
2023-03-15 06:00:00
Wyobraź sobie, że przeglądasz album ze zdjęciami z dzieciństwa. Czy pamiętasz cokolwiek z twojego pierwszego roku życia? Z pierwszych trzech? Czy jesteś w stanie powiedzieć co łączy cię z tamtym małym człowieczkiem? Albo choćby ze sobą z dnia wczorajszego? Pytanie o to kim jestem, co łączy mnie ze mną z przeszłości i co będzie łączyć ze mną jutro, to pytanie o tożsamość osobową. Ten doniosły problem filozoficzny ma sporą historię i literaturę, ale pewien brytyjski filozof wniósł istotny wkład do jego wyjaśnienia, posługując się pobudzającym wyobraźnię eksperymentem myślowym. To zmarły pięć lat temu Derek Parfit, specjalista od pojęcia osoby, jej tożsamości w czasie oraz racji, którymi kierują się ludzie w wyborach etycznych. Poświęcimy mu ten odcinek Polowania na Idee. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Wyobraź sobie, że przeglądasz album ze zdjęciami z dzieciństwa. Czy pamiętasz cokolwiek z twojego pierwszego roku życia? Z pierwszych trzech? Czy jesteś w stanie powiedzieć co łączy cię z tamtym małym człowieczkiem? Albo choćby ze sobą z dnia wczorajszego?
Pytanie o to kim jestem, co łączy mnie ze mną z przeszłości i co będzie łączyć ze mną jutro, to pytanie o tożsamość osobową. Ten doniosły problem filozoficzny ma sporą historię i literaturę, ale pewien brytyjski filozof wniósł istotny wkład do jego wyjaśnienia, posługując się pobudzającym wyobraźnię eksperymentem myślowym. To zmarły pięć lat temu Derek Parfit, specjalista od pojęcia osoby, jej tożsamości w czasie oraz racji, którymi kierują się ludzie w wyborach etycznych. Poświęcimy mu ten odcinek Polowania na Idee.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o Monie Chollet
2023-02-27 17:00:00
„Tak bym chciała mówić o miłości jedynie w ten sposób, przywołując w nieskończoność najpiękniejsze historie jakie znam. Istnieje ścisłe pokrewieństwo między impulsem miłosnym, a impulsem narracyjnym, a ja nigdy nie potrafiłam się oprzeć dobrej historii. Zakochać się znaczy poczuć się tak, jakbyśmy przeniknęli przez stronę książki czy ekran i ujrzeli jak nasze życie uruchamia fascynujące mechanizmy i procesy będące zwykle dziełem genialnego pisarza czy dobrego scenarzysty”. Ale tak mówić o miłości się nie da. Nie ma bezwarunkowej miłości do miłości tam, gdzie pojawia się miejsce na przemoc czy nierówności. Jak patriarchat sabotuje miłość? Pisze Mona Chollet, a o jej książce „Wymyślić miłość na nowo” mówi w naszym podcaście Anna Marchewka. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
„Tak bym chciała mówić o miłości jedynie w ten sposób, przywołując w nieskończoność najpiękniejsze historie jakie znam. Istnieje ścisłe pokrewieństwo między impulsem miłosnym, a impulsem narracyjnym, a ja nigdy nie potrafiłam się oprzeć dobrej historii. Zakochać się znaczy poczuć się tak, jakbyśmy przeniknęli przez stronę książki czy ekran i ujrzeli jak nasze życie uruchamia fascynujące mechanizmy i procesy będące zwykle dziełem genialnego pisarza czy dobrego scenarzysty”.
Ale tak mówić o miłości się nie da. Nie ma bezwarunkowej miłości do miłości tam, gdzie pojawia się miejsce na przemoc czy nierówności. Jak patriarchat sabotuje miłość? Pisze Mona Chollet, a o jej książce „Wymyślić miłość na nowo” mówi w naszym podcaście Anna Marchewka.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o opowiadaniach węgierskich
2022-12-16 14:00:00
„Zdarzają się przecież dni, kiedy jesteśmy samą wrażliwością, otwartą raną”. „Halandża” to barwna antologia opowiadań węgierskich modernistów i - na szczęście! - również modernistek. Jedną z autorek jest Margit Kaffka, jedna z najjaśniejszych gwiazd tamtejszej literatury, główna bohaterka tego odcinka podcastu „Stacja: literatura na głos”. Do zimowego czytania Węgierek i Węgrów zaprasza Anna Marchewka. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
„Zdarzają się przecież dni, kiedy jesteśmy samą wrażliwością, otwartą raną”.
„Halandża” to barwna antologia opowiadań węgierskich modernistów i - na szczęście! - również modernistek. Jedną z autorek jest Margit Kaffka, jedna z najjaśniejszych gwiazd tamtejszej literatury, główna bohaterka tego odcinka podcastu „Stacja: literatura na głos”. Do zimowego czytania Węgierek i Węgrów zaprasza Anna Marchewka.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Polowanie na Idee | Mateusz Burzyk o Roberto Esposito
2022-10-21 16:00:00
Co łączy grodzone osiedle i prywatną edukację z murem budowanym na granicy Polski i Białorusi? Bohater dzisiejszego odcinka Polowania na Idee Roberto Esposito jest filozofem szczególnie wrażliwym na pojęcie wspólnoty. Zazwyczaj kojarzymy ten termin z ciepłem własnego domu i poczuciem akceptacji, lecz Esposito sugeruje, że wspólnota to przestrzeń, w której jednostki się zatracają, i przed czym muszą się jakoś bronić . Dlaczego? Bo wspólnota to przeciwieństwo tego, co własne, tego, co kontrolujemy i co zależy tylko od nas. To zaś stanowi wyzwanie: na ile człowiek jest w stanie zatracić się w innych, aby nie stracić samego siebie? W jakim stopniu stawianie granic wywłaszcza nas z człowieczeństwa? Na te pytania odpowiada Roberto Esposito, którego przedstawi Mateusz Burzyk. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Co łączy grodzone osiedle i prywatną edukację z murem budowanym na granicy Polski i Białorusi?
Bohater dzisiejszego odcinka Polowania na Idee Roberto Esposito jest filozofem szczególnie wrażliwym na pojęcie wspólnoty. Zazwyczaj kojarzymy ten termin z ciepłem własnego domu i poczuciem akceptacji, lecz Esposito sugeruje, że wspólnota to przestrzeń, w której jednostki się zatracają, i przed czym muszą się jakoś bronić .
Dlaczego? Bo wspólnota to przeciwieństwo tego, co własne, tego, co kontrolujemy i co zależy tylko od nas. To zaś stanowi wyzwanie: na ile człowiek jest w stanie zatracić się w innych, aby nie stracić samego siebie? W jakim stopniu stawianie granic wywłaszcza nas z człowieczeństwa?
Na te pytania odpowiada Roberto Esposito, którego przedstawi Mateusz Burzyk.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Polowanie na Idee | Michał Jędrzejek o Michaelu Sandelu
2022-09-21 07:00:00
Co łączy Ronalda Reagana i 3 kg żelek? Bohater najnowszego odcinka „Polowania na Idee” Michael Sandel. Sandel wspominał, że gdy sam chodził na pierwsze wykłady z filozofii politycznej to nużyło go to, że uczy się jakichś doktryn dawnych filozofów, które nie łączą się z zagadnieniami, które jego interesują. Dlatego jego zajęcia przypominają to, jak rozmawiał Sokrates na rynku w Atenach. Osiągnął sukces skoro wykłady amerykańskiego myśliciela zgromadziły tak wielu studentów, że trzeba było wynająć dla nich specjalną salę teatralną mogącą pomieścić ponad tysiąc słuchaczy. Popularność widać również w nagraniach na YouTubie, osiągających ponad 34 mln wyświetleń. Jego najbardziej znane prace dotyczą sprawiedliwości, a w ostatnich latach głośna stała się książka „Tyrania merytokracji” . Czy nasze miejsce społeczne jest wynikiem jakichś zasług? Czy może mają na nie wpływ inne czynniki, na czele z przypadkiem? Co zagraża sprawiedliwości i jak budować solidarne instytucje publiczne? Na te pytania wraz z Sandelem odpowiada Michał Jędrzejek. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Co łączy Ronalda Reagana i 3 kg żelek? Bohater najnowszego odcinka „Polowania na Idee” Michael Sandel.
Sandel wspominał, że gdy sam chodził na pierwsze wykłady z filozofii politycznej to nużyło go to, że uczy się jakichś doktryn dawnych filozofów, które nie łączą się z zagadnieniami, które jego interesują. Dlatego jego zajęcia przypominają to, jak rozmawiał Sokrates na rynku w Atenach. Osiągnął sukces skoro wykłady amerykańskiego myśliciela zgromadziły tak wielu studentów, że trzeba było wynająć dla nich specjalną salę teatralną mogącą pomieścić ponad tysiąc słuchaczy. Popularność widać również w nagraniach na YouTubie, osiągających ponad 34 mln wyświetleń.
Jego najbardziej znane prace dotyczą sprawiedliwości, a w ostatnich latach głośna stała się książka „Tyrania merytokracji” . Czy nasze miejsce społeczne jest wynikiem jakichś zasług? Czy może mają na nie wpływ inne czynniki, na czele z przypadkiem? Co zagraża sprawiedliwości i jak budować solidarne instytucje publiczne?
Na te pytania wraz z Sandelem odpowiada Michał Jędrzejek.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Stacja: literatura na głos | Anna Marchewka o Annie Ernaux
2022-07-15 12:00:00
Nie byłoby „Historii przemocy” Édouarda Louisa czy „Powrotu do Reims” Didiera Eribona, głośnych książek wypowiadających społeczne wstydy, gdyby wcześniej nie ukazały się książki Annie Ernaux. Piętno pochodzenia z nieuprzywilejowanych, robotniczych środowisk, niby egalitarna Francja, okazująca się od środka wykluczającą – wszystko to opisywała wcześniej Ernaux. Szczęśliwie udało się tę lukę wypełnić autobiograficznymi „Latami”. To literatura mierząca się z wielkimi pytaniami. Skąd jestem? Jakie znaczenie ma miejsce mojego pochodzenia i droga, która pokonałem? Czy jestem w stanie o tym opowiedzieć? Ernaux zdaje się wierzyć w to, a na pewno podejmuje to wyzwanie, budując skomplikowany i niełatwy portret. Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk
Nie byłoby „Historii przemocy” Édouarda Louisa czy „Powrotu do Reims” Didiera Eribona, głośnych książek wypowiadających społeczne wstydy, gdyby wcześniej nie ukazały się książki Annie Ernaux. Piętno pochodzenia z nieuprzywilejowanych, robotniczych środowisk, niby egalitarna Francja, okazująca się od środka wykluczającą – wszystko to opisywała wcześniej Ernaux.
Szczęśliwie udało się tę lukę wypełnić autobiograficznymi „Latami”. To literatura mierząca się z wielkimi pytaniami. Skąd jestem? Jakie znaczenie ma miejsce mojego pochodzenia i droga, która pokonałem? Czy jestem w stanie o tym opowiedzieć? Ernaux zdaje się wierzyć w to, a na pewno podejmuje to wyzwanie, budując skomplikowany i niełatwy portret.
Dźwięk i realizacja: Tomasz Kruk