Nowa Europa Wschodnia

24 sierpnia Ukraina obchodziła 30-lecie odrodzenia niepodległości. Z tej okazji Piotr Pogorzelski, autor podcastu Po prostu Wschód objechał Ukrainę - od położonego na zachodzie Lwowa, aż do Charkowa, tuż przy granicy z Rosją. Rozmawiał z ekspertami, aktywistami i ludźmi kultury, którzy mówili, czym dla nich jest niepodległość ich kraju. 

Prorektor Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego, profesor Myrosław Marynowycz, tłumaczył, czy współczesna Ukraina jest tą o jaką walczył w czasach Związku Radzieckiego i dlaczego największą zdobyczą jest wolność słowa i wyznania. 

Docent Iryna Starowojt z Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego opowiedziała o tym, jakie były następstwa ubóstwa panującego w tym kraju w latach 90. i dlaczego tak łatwo było podzielić Ukrainę na wschód i zachód oraz sprawić, żeby mieszkańcy tych dwóch krańców tak bali się siebie nawzajem. 

Sergiusz Tołstichin, właściciel gospodarstwa agroturystycznego koło Kamieńca Podolskiego i działacz, wyjaśnia dlaczego wrócił na Ukrainę w 2004 roku i że zmiany przyniosła dopiero rewolucja godności. Ten temat kontynuuje także Jerzy Wójcicki, aktywista polskiej mniejszości i ekspert do spraw reformy samorządowej. 

Piotr Pogorzelski odwiedził też Chersoń, Mikołajów, Dniepr i Charków. Te miasta położone są przy anektowanym Krymie i niedaleko od samozwańczych republik donieckiej i ługańskiej. Mieszkający tam działacze, artyści i politycy mówią o tym, czy odczuwają strach przed ewentualną dalszą rosyjską agresją i dlaczego wielu mieszkańców tego regionu, nawet rosyjskojęzycznych, odnosi się do Moskwy z wrogością. 

W podcaście jest też mowa o roli Polski, a także o stosunkach Warszawy i Kijowa. 

Podcast został udostępniony bezpłatnie w ramach współpracy pomiędzy autorem i portalem Nowa Europa Wschodnia. Projekt "Po prostu Wschód" można wesprzeć na Patronite.

W podcaście wykorzystano następujące utwory: 

- Boombox, Wachtioram

- Iryna Biłyk, Tak prosto

- Latexfauna i Tina Karol, Bounty

- Mertwyj Piweń, A my u dwoch

- Okean Elzy, Majże wesna

- Skriabin, Stari fotografii

- Tartak, Mene wże nemaje

- Taras Czubaj, Wona

- TNMK, Hranuly

- VV, Wiesna

- Wasyl Zinkewicz, Nazarij Jaremczuk, Czerwona ruta

W Polsce w sposób naturalny sytuacja na Białorusi porównywana jest ze stanem wojennym. Poziom terroru wprowadzony przez reżim Alaksandra Łukaszenki jest jednak niewspółmiernie większy. Mimo to nie brak Białorusinów, którzy nie porzucili nadziei na zbudowanie społeczeństwa obywatelskiego i nadal walczą o wolność w swoim kraju. Część z nich działa wewnątrz Białorusi pomimo represji, a dziesiątki tysięcy wyjechało.

Rafał Dzięciołowski, prezes Fundacji Solidarności Międzynarodowej, podkreśla, że Białorusini potrzebują pomocy i otrzymują ją, między innymi od polskiego rządu za pośrednictwem kierowanej przez niego fundacji i innych organizacji pozarządowych. Z powodu niebezpieczeństwa grożącego aktywistom na Białorusi nie może zdradzić szczegółów wsparcia. Podkreśla jednak, że nie jest to pomoc wymierzona przeciwko komukolwiek. Polacy nie kreują rzeczywistości społecznej ani politycznej, a jedynie odpowiadają na potrzeby, których celem jest tworzenie podstaw społeczeństwa obywatelskiego przez samych Białorusinów.

Wsparcia potrzebują także imigranci i uchodźcy, którzy trafili do Polski. Na konkretne potrzeby odpowiadają organizacje pozarządowe i znajdujący się w Warszawie Dom Białoruski.  Rafał Dzięciołowski jest przekonany, że potrzeby będą rosły i potrzebnych będzie więcej środków umożliwiających ludziom uciekającym przed prześladowaniom rozpoczęcie nowego życia. uważa, że los Białorusi nie jest przesądzony, a obywatele tego kraju rozumieją, że reżim by nie przetrwał bez wsparcia Rosji Władimira Putina. Stąd tak istotne jest, aby pokazywać Białorusinom znaczenie demokracji, praw człowieka i związków z Zachodem.

Dzięciołowskiego niepokoi obojętność opinii publicznej, którą trzeba informować o tym, co dzieje się na Białorusi. Jego zdaniem ważne jest szczere rozmawianie nie tylko o sytuacji bieżącej, ale także o historii, stąd duże znaczenie  miała wizyta prezydenta Andrzeja Dudy w Zaleszanach i złożenie wieńca pod krzyżem upamiętniającym białoruskie  ofiary polskiego podziemia niepodległościowego. 

Projekt dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Poziom wiedzy i dyskusji na temat koronawirusa i pandemii nie jest zły, uważa Paweł Reszka, szef działu krajowego tygodnika Polityka i autor książek Mali bogowie i Stan krytyczny.  Początkowo władze usiłowały ograniczać dostęp do informacji, a dziennikarze musieli stosować "metody partyzanckie", żeby dostawać się do szpitali i pisać reportaże, albo przynajmniej rzetelnie informować społeczeństwo. Reszka, z własnego doświadczenia, pokazuje, jak udawało się zadać kłam oficjalnej propagandzie.  

Pomimo dostępu do danych i  niezwykłego postępu wiedzy naukowej, nie tylko medycznej, nie brak teorii spiskowych i ludzi, którzy w nie wierzą. Skoro nadal są ludzie kwestionujący krzywiznę ziemi, dziennikarza nie dziwi, że znajdują się tacy, którzy kwestionują coś, czego nie mogą zobaczyć na własne oczy. Nawet, jeśli jest to dla nich śmiertelne niebezpieczne. Najlepszym przykładem reagowania jest tutaj własny przykład, by niektórych żadne argumenty i tak przekonać nie zdołają.

- Tak, w tym tygodniu widziałem już trzech takich - powiedział Reszka taksówkarzowi wiozącego go do szpitala w czasie, gdy dziennikarz zatrudnił się jako sanitariusz, żeby zbierać materiały do książki. Kierowca kwestionował pandemię i stąd pytanie do pasażera, czy widział kogoś, kto zmarł na Covid-19.

Włosi szybko zrozumieli, że rzetelne, szczere informowanie o sytuacji potrafi ratować życie. Zawsze jest szansa, że przekaz, zwłaszcza bolesny, czy wręcz brutalny, przebije się przez barierę negacji i przekona do zadbania o siebie i ludzi wokół. Co więcej, otwarta informacja ma także wymiar polityczny w sytuacji, gdy pandemia wykorzystywana jest jako narzędzie do dezinformacji.

Reszka podkreśla, że Rosjanie mają długą historię wykorzystywania wolności słowa przeciwko Zachodowi. Wykorzystują sytuację, w której kraje demokratyczne nie mogą po prostu zakazać dezinformacji, bo to godziłoby w jeden z fundamentów demokracji, którym jest wolność słowa. Nie jest więc przypadkiem, że tuby propagandowe Kremla wykorzystują pandemię, żeby w sposób zmanipulowany pokazywać, jak bardzo Zachód sobie nie radzi z problemami - nawet, gdy sytuacja w Rosji nie jest lepsza.

Rzetelne informowanie  jest więc odpowiedzią zarówno na wykorzystywanie Covid-19 w celach propagandowych, jako narzędzie dezinformacji czy poprostu przez ludzi, którzy odrzucają fundamenty nauki. Jest to zadanie zarówno dla zawodowych dziennikarzy, jak i dla dziennikarzy obywatelskich wykorzystujących media społecznościowe. Świetnym przykładem byli i są tutaj lekarze dzielący się własnych, niekiedy bardzo trudnymi doświadczeniami. 

Podcast został sfinansowany z grantu przyznanego przez Departament Stanu USA. Opinie, stwierdzenia i wnioski zawarte w tym podcaście należą do jego autorów i nie muszą odzwierciedlać stanowiska Departamentu Stanu USA.

Ihar Melnikau, doktor historii z Białorusi, jest przekonany, że najlepszą drogą dla jego rodaków jest budowanie świadomości narodowej. Uważa, że kluczem jest praca organiczna, czyli edukacja, wycieczki, wydawanie książek czy wystawy. Podkreśla, że mimo tego, że w ostatnich latach ludzie myślący podobnie do niego zrobili bardzo dużo, w wyniku rewolucji praca ta legła w gruzach. Dlatego krytycznie podchodzi o białoruskiej rewolucji, która jego zdaniem, zahamowała proces tworzenia tożsamości narodowej. 

Historyk jeszcze przed wyborami w 2020 r. pytał głównych kandydatów o miejsce kwestii narodowych i symbolicznych w programach głównych kandydatów opozycyjnych. Ku swojemu rozczarowaniu otrzymywał odpowiedzi, że są to sprawy na kolejną kadencję, a teraz najważniejsze jest po prostu doprowadzenie do zmiany władzy. 

Melnikau z takim podejściem się nie zgadza i podkreśla znaczenie wysiłku pro-białoruskich aktywistów, którzy budowali fundament tożsamości narodu bardzo słabo znającego swoją historię. Podkreśla, że w latach 2014-2020 wiele udawało się zrobić i nawet funkcjonariusze władzy po prostu robili sobie z nim zdjęcia, gdy pojawiał się w centrum Mińska w polskim mundurze przedwojennym. Teraz takie działania edukacyjne są zakazane, bo wszystko, co dotyczy tożsamości stało się przejawem opozycyjności, a tymczasem większość Białorusinów nadal nic na ten temat nie wie i nawet nie rozumie znaczenia używanych symboli.

Opowiada, że w rozmowach z uczestnikami protestów często spotykał się ze stwierdzeniami, że demonstrantom nie chodzi o symbolikę, a wyłącznie o to, żeby „tego nie było”. Uważa to za głupotę, gdyż według historyka konieczne jest budowanie świadomości narodowej, świadomości własnej historii, a nie jedynie „bicie się na ulicach”.

- Protesty zostały stłumione, a historia została. Historia, której Białorusini niestety nie znają.

Ihar Melnikau jest przekonany, że budowanie tożsamości narodowej Białorusinów przede wszystkim przeszkadzało Rosji, gdzie oskarżano nawet Alaksandra Łukaszenkę o „wspieranie nazistów”. Teraz każdy przejaw tożsamości narodowej jest interpretowany politycznie, budzi emocje i jest tępiony. Podobnie dzieje się z kwestiami wspólnej historii Białorusinów i Polaków. Władze posunęły się przy tym tak daleko, że ogłosiły 17 września świętem narodowym. Większość Białorusinów nadal nie wie, co to znaczy, a dla historyka, który poświęcił lata na pokazywanie tego, co łączy oba narody.

Historyk podkreślał rolę i męstwo żołnierzy białoruskich mężnie walczących w szeregach Wojska Polskiego w 1939 r. czy w Drugim Korpusie Wojska Polskiego. Zorganizował nawet poświęconą temu wystawę w Mińsku. Teraz byłoby to niemożliwe. 

- Są emocje, agresja, a nie ma analizy – mówi Melnikau i podkreśla konieczność przebicia muru niezrozumienia wspólnej historii, co można zrobić wyłącznie na drodze edukacji pracy organicznej. Jego zdaniem agresja niszczy wyniki pracy nad tym, co łączyło Polaków i Białorusinów, a to jest na rękę Rosjanom.

Projekt dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Na mocy deklaracji o zawieszeniu broni z 9 listopada strony mają prowadzić rozmowy na temat uregulowania konfliktu, w tym pełnej wymiany jeńców, odblokowania kanałów transportowych, demarkacji i delimitacji granicy. 

Wojciech Górecki zwraca uwagę na ogólność podpisanego porozumienia i sprzeczne interesy: Baku chce, jak najszybciej je zrealizować, przede wszystkim, odblokować drogi. Erywań z kolei chciałby doprowadzić do powrotu jeńców wojennych i nie ustępować w kwestii dróg. 

- Azerbejdżan żeby zwiększyć presję na Armenię i Rosję, która jest gwarantem porozumienia, prowadzi dość agresywną politykę - podkreślił ekspert OSW.

Do Karabachu wprowadzono też rosyjskie siły pokojowe, które mają tam pozostać przez co najmniej pięć lat. Premier Armenii Nikol Paszynian chciałby rozszerzyć obecność tego kontyngentu. Baku się temu sprzeciwia ponieważ dla Azerbejdżanu korzystniejsza byłaby większa obecność Turcji, a nie Rosji. 

Wojciech Górecki podkreśla przy tym, że obydwu stronom nie zależy na przejściu konfliktu w ostrą fazę. 

- Jest to bardziej przeciąganie liny - mówi. 

Więcej o sytuacji na Kaukazie, w tym, jak to wpływa na wewnętrzną sytuację polityczną w Armenii, w podcaście Piotra Pogorzelskiego. Rozmowa została udostępniona bezpłatnie w ramach współpracy pomiędzy autorem podcastu i portalem Nowa Europa Wschodnia [new.org.pl]. Projekt "Po prostu Wschód" można wesprzeć na Patronite.

Pomysłodawczynią książki i koordynatorką całego projektu jest Arleta Bojke. Za redakcję odpowiadał Michał Potocki, który był także autorem wstępu i jednego z rozdziałów. W rozmowie z Piotrem Pogorzelskim w podcaście “Po prostu Wschód”, dziennikarz “Dziennika Gazety Prawnej” podkreślił, że chodziło o opisanie nie tylko represji, do których dochodzi teraz, ale także pokazanie tego, na jakim tle mają one miejsce. Stąd, między innymi, opis mediów na Białorusi w poprzednich latach, w tym w latach ‘90. 

- Nie chcieliśmy żeby czytelnik miał wrażenie, że to jest książka bardzo bieżąca, która za pół roku się zdezaktualizuje. Chcieliśmy pokazać Białoruś przez pryzmat dziennikarzy różnych pokoleń, różnych mediów i różnych dekad niezależnej Białorusi - dodał. 

A jak ta książka pomoże białoruskim dziennikarzom? Michał Potocki podkreśla, że dochód ze sprzedaży książki trafi do Informacyjnego Biura Białoruś w Fokusie, które przeznaczy pieniądze na pomoc represjonowanym dziennikarzom. Chodzi zarówno o pomoc prawną, jak i sprzęt czy znalezienie mieszkania, gdy muszą uciekać z Białorusi. Rozmówca Piotra Pogorzelskiego zaznaczył też, że dla białoruskich dziennikarzy jest bardzo istotne, aby jak najwięcej mówić o ich kraju. 

Rozmowa została udostępniona bezpłatnie w ramach współpracy pomiędzy autorem podcastu i portalem Nowa Europa Wschodnia. Projekt "Po prostu Wschód" można wesprzeć na Patronite.

Polscy lekarze, pielęgniarki i ratownicy pomagają Ugandyjczykom walczyć z pandemią, a raczej zorganizować niemal od podstaw system intensywnej terapii, którego praktycznie tam nie ma. Pracują w szpitalu niedaleko Kampali, stolicy kraju. Stają przed wyzwaniami, z którymi w Polsce praktycznie się nie spotykają. Przykładem jest doprowadzenie tlenu do respiratorów, ale nie z użyciem sieci rur, ale z butli, które co jakiś czas trzeba wymieniać w sposób, który nie zagraża ani lekarzom, ani pacjentom.

Wojciech Wilk, prezes PCPM, podkreśla, że jest to zarówno wsparcie dla krajów biedniejszych w odpowiedzi na apel Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), ale także lekcja. Każdy uczestnik misji, a było ich już kilka, od Włoch na początku pandemii, przez Azję Środkową aż po kraje afrykańskie, przywozi doświadczenia, które mogą przydać się w kraju. Przykładem była praca w dużym szpitalu tymczasowym w Addis Abebie, stolicy Etiopii. Polacy trafili tam, gdy w kraju jeszcze takich szpitali nie było i jednym z podpatrzonych rozwiązań, były duże lustra w pomieszczeniu, w którym personel zakłada stroje ochronne. Lustra pozwalają samodzielnie skontrolować, czy wszystko jest w porządku, a lekarz jest bezpieczny. Wcześniej o tym nie myślano, a doświadczenie z Etiopii zostało przekazane do kraju i ostatecznie zastosowano je w szpitalu tymczasowym na Stadionie Narodowym w Warszawie. 

Niezwykle istotna była pierwsza misja zespołu ratunkowego PCPM we Włoszech wiosną 2020 r., gdy Polacy dopiero uczyli się, czym jest Covid-19. Czas zweryfikował wiedzę i niektóre rozwiązania, ale był to początek walki z pandemią. W następnych miesiącach Polacy odwiedzali kolejne kraje dzieląc się doświadczeniem i przywożąc doświadczenia, które poszczególni uczestnicy misji starali się przekazywać i wdrażać w swoich macierzystych szpitalach.

Obecnie aż 12 krajów afrykańskich prosi WHO o pomoc w walce z Covid-19 i Wilk spodziewa się kolejnych misji, zwłaszcza że  Polacy stanowią zaledwie jeden z trzech tego rodzaju zespołów na świecie. Podkreśla przy tym, że oczywistym priorytetem jest niesienie pomocy w kraju. Dlatego, jeżeli w Polsce gwałtownie wybuchnie czwarta fala pandemii, to członkowie zespołu ratowniczego PCPM będą musieli zostać na miejscu.

- Oby nie! – zaznacza Wojciech Wilk i zaprasza lekarzy, pielęgniarzy, ratowników i specjalistów rozmaitych profesji medycznych o do kontaktowania się i dołączania do zespołu ratowniczego PCPM.

Podcast został sfinansowany z grantu przyznanego przez Departament Stanu USA. Opinie, stwierdzenia i wnioski zawarte w tym podcaście należą do jego autorów i nie muszą odzwierciedlać stanowiska Departamentu Stanu USA.

Codziennie kilkudziesięciu nielegalnym imigrantów usiłuje forsować liczącą ponad 600 km granicę litewsko – białoruską. To gwałtowny wzrost w porównaniu z latami ubiegłymi, gdy takich przypadków było około 100 rocznie. Litwini nie byli przygotowani na ten kryzys, o który obwiniają służby białoruskie. Wyzwaniem jest nie tylko zatrzymanie imigrantów, ale także późniejsze zakwaterowanie i wyżywienie do czasu rozpatrzenia każdego przypadku i ewentualnej deportacji.

Litwini nie mają wątpliwości, że reżim Łukaszenki wykorzystuje imigrantów jako metodę nacisku, czyli jako broń. W większości są to Irakijczycy, ale także obywatele krajów afrykańskich. Dr Mariusz Antonowicz, politolog z Uniwersytetu Wileńskiego mówi, że ludzie ci samolotami przywożeni są na Białoruś z Iraku i Turcji, a następnie samochodami przewożeni są nad granicę. W procederze tym uczestniczą przedstawiciele służb białoruskich. Ekspert podkreśla, że jest to relatywnie bezpieczna trasa migracji z Bliskiego Wschodu wprost do granicy Unii Europejskiej. Ludzie, którzy się na nią decydują nie ponoszą tak wielkiego ryzyka utraty życia, jak ci, którzy usiłują forsować Morze Śródziemne.

Politolog litewski przypomina, że w latach 2010-11, w kontekście pomysłów szerokiego resetu w relacjach Zachodu ze Wschodem, pojawiały się nawet pomysły otwarcia granicy białorusko- litewskiej dla małego ruchu granicznego. Nic z tego nie wyszło, a największym problemem pogranicza był przemyt, jednak służby obu krajów ze sobą współpracowały. O ile dotychczas litewscy pogranicznicy radzili sobie z kontrolowaniem granicy, to obecnie, przy kompletnej odmowie współpracy strony białoruskiej, niemożliwe stało się nawet rozwiązywanie stosunkowo prostych, codziennych problemów.

Mówiąc o dowodach na udział Mińska w tym nielegalnym procederze Anonowicz podkreśla, że Łukaszenka dość otwarcie o mówił o zalaniu Litwy imigrantami. Podobne groźby, choć dotychczas niezrealizowane, wygłaszał także wobec Polski. Pojawiło się też nagranie pokazujące Białorusinów dowożących imigrantów nad granicę, a nawet wskazujących im miejsca, w których powinni próbować ją przekroczyć. Dowóz organizować mają firmy związane z reżimem. Z kolei sami, zatrzymani imigranci opowiadają o lotach i zorganizowanym transporcie z lotnisk nad granicę.

Litewski politolog uważa, że poprzez presję migracyjną Mińsk chce zmusi Wilno do dialogu oraz do zaprzestania wsparcia udzielanego białoruskiej opozycji. Rząd i prezydent Litwy nie zamierzają się ugiąć, choć w sejmie pojawiły się już głosy wśród polityków opozycyjnych, aby rozmawiać z Łukaszenką i wynegocjować uszczelnienie granicy w zamian za ustępstwa wobec reżimu.

Na razie jednak metoda wywierania presji na Litwę nie działa, a Wilno uzyskuje wsparcie krajów Unii Europejskiej i usiłuje negocjować z Irakiem i z Turcją. Litwa, między innymi, oferowana Bagdadowi szczepionki przeciw Covid-19 w zamian za ograniczenie lotów na Białoruś. Dotychczas zabiegi dyplomatów litewskich były jednak nieskuteczne. Pojawił się też pomysł, aby we współpracy z USA deportować zatrzymanych do kurdyjskiej strefy w Iraku.

Litwa była nieprzygotowana na nagły napływ imigrantów i dlatego, mimo krytyki, ustawowo ograniczyła prawa osób nielegalnie przekraczających granicę. Granica z Białorusią będzie także wzmacniana fizycznie, gdyż panuje przekonanie, że skoro Łukaszenka może przerzucać migrantów, to może też przemycać dywersantów. Wyzwaniem jest również lokowanie uchodźców, przeciwko czemu protestują mieszkańcy niektórych przygranicznych miejscowości. Zwiększa to napięcia polityczne w kraju i grozi wzrostem poparcia dla ugrupowań ekstremistycznych. 

Białoruska opozycja, z liderką Swietłaną Cichanouską, uzyskała na Litwie oficjalny status przedstawicielstwa dyplomatycznego. Antonowicz uważa, że jest to przykład głęboko zakorzenionej na Litwie metody walki symbolicznej. Litwini dostrzegli rozwój narodowych i wolnościowych tendencji wśród Białorusinów, a uznanie tego faktu traktują jako inwestycję w przyszłość. Wspierając opozycję Wilno ma nadzieję na dobre relacje z demokratyczną Białorusią, która powstanie po odejściu Łukaszenki. 

Projekt dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Fundacji Solidarności Międzynarodowej ani Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

W ramach umowy Niemcy mają zainwestować w ukraiński sektor energetyczny, zobowiążą się do sankcji w razie wrogich działań Rosji i wesprą Inicjatywę Trójmorza. Zdaniem Jakuba Wiecha, który był gościem Piotra Pogorzelskiego, w podcaście Po prostu Wschód  już samo uruchomienie gazociągu jest bronią polityczną - zmienia bowiem już teraz architekturę dostaw gazu ze Wschodu na Zachód. Porozumienie Berlina i Waszyngtonu jest zwycięstwem Moskwy i zmniejsza wiarygodność Stanów Zjednoczonych w Europie Środkowej i Wschodniej. 

Według zeszłotygodniowej deklaracji, Niemcy mają również stworzyć Zielony Fundusz dla Ukrainy w celu "wsparcia transformacji energetycznej Ukrainy, wydajności energetycznej i bezpieczeństwa energetycznego". Berlin ma wpłacić co najmniej 175 mln dolarów i wspólnie z Waszyngtonem wspierać i promować inwestycje warte co najmniej 1 miliard dolarów. Jednak, jak podkreśla zastępca redaktora naczelnego Energetyki 24, ta suma jest wyjątkowo mała w porównaniu z wpływami ukraińskiego budżetu z tranzytu rosyjskiego paliwa. 

Więcej o tym, jak uruchomienie Nord Stream 2 zmieni rynek gazu w Europie, w podcaście Piotra Pogorzelskiego. Rozmowa została udostępniona bezpłatnie w ramach współpracy pomiędzy autorem podcastu i portalem Nowa Europa Wschodnia. Projekt "Po prostu Wschód" można wesprzeć na Patronite.

Covid-19 stawia ludzkość w obliczu decyzji, które zaważą na losach przyszłych pokoleń. Mariola Ratschka z Ośrodka Informacyjnego ONZ w Warszawie mówi o najnowszym raporcie, który pokazuje globalną skalę  szkód dokonanych przez pandemię.

Pandemia niszczy dekady rozwoju w bardzo wielu obszarach, od wyrównywania szans, poprzez prawa człowieka, po ochronę środowiska. Według ONZ około  120 mln osób zostało zepchniętych w ubóstwo przez pandemię, a liczba skrajnie biednych, cierpiących głód wzrosła o ponad 130 mln. Aż 9 na 10 krajów na świecie nie poradziło sobie z pandemią, która zakłóciła funkcjonowanie służby zdrowia.

Z kolei wpływ Covid-19 na edukację określany jest mianem katastrofy pokoleniowej. Nie chodzi przy tym już tylko o pogorszenie się jakości edukacji w krajach, w których dzieci musiały przejść na nauczanie zdalne.  Miliony dzieci zostały pozbawione dostępu nawet do podstawowego poziomu edukacji i wiele z nich nigdy już do szkoły nie wróci tracąc szansę nawet na pozyskanie umiejętności tak podstawowych, jak czytanie czy liczenie. Rośnie także liczba dzieci zmuszanych do pracy, a także dziewczynek wychodzących za mąż. 

Prawa kobiet są kolejnym obszarem, w których koronawirus dokonuje spustoszenia.  W wielu miejscach opieka nad dziećmi pozostającymi w domu, ale także nad ludźmi starszymi czy chorującymi na Covid-19 spadła wyłącznie na kobiety, które porzuciły pracę. Także globalne spowolnienie gospodarcze powoduje wzrost bezrobocia w szczególności wśród kobiet. Nasila się także przemoc wobec kobiec i dziewcząt.

Bez globalnego podejścia i solidarności międzynarodowej świat nie podźwignie się ze zniszczeń dokonanych przez pandemię, które obejmują nawet osłabienie działań mających na celu walkę ze zmianami klimatycznymi. Według Marioli Ratschki kluczem do stawienia czoła tym historycznym wyzwaniom jest zachowanie młodzieży, która pierwszy raz w historii stanowi ponad połowę całej ludzkości. Jej zdaniem w wielu krajach istnieje świadomość konieczności prowadzenia zrównoważonego rozwoju i odbudowy społeczeństw, krajów i społeczności międzynarodowej po koronawirusie.

Podcast został sfinansowany z grantu przyznanego przez Departament Stanu USA. Opinie, stwierdzenia i wnioski zawarte w tym podcaście należą do jego autorów i nie muszą odzwierciedlać stanowiska Departamentu Stanu USA.