Nowa Europa Wschodnia
Nowa Europa Wschodnia przybliża i odczarowuje "Wschód". Ten cudzysłów został użyty celowo, bo obszar tematyczny, o którym opowiadamy, jest bardzo umownie określony, zróżnicowany pod każdym możliwym względem, a przede wszystkim – ogromny.
NEWs: Izrael i Palestyna osiągają temperaturę wrzenia
2023-03-02 18:13:11
Izraelski prawicowy rząd ma problemy niewidziane od dekad. Żydowscy osadnicy zaatakowali palestyńskie miasto w zemście za zabicie dwóch z nich. W izraelskich miastach trwają protesty przeciwko reformie sądownictwa. Jedna z gazet zapytuje: kiedy Amerykanie przestaną udawać, że wszystko działa normalnie w Izraelu Benjamina Netanjahu? Z Jarosławem Kociszewskim, byłym korespondentem mediów polskich w Izraelu rozmawia Michał Żakowski.
Izraelski prawicowy rząd ma problemy niewidziane od dekad. Żydowscy osadnicy zaatakowali palestyńskie miasto w zemście za zabicie dwóch z nich. W izraelskich miastach trwają protesty przeciwko reformie sądownictwa. Jedna z gazet zapytuje: kiedy Amerykanie przestaną udawać, że wszystko działa normalnie w Izraelu Benjamina Netanjahu? Z Jarosławem Kociszewskim, byłym korespondentem mediów polskich w Izraelu rozmawia Michał Żakowski.
NEWs: Prezydent Biden niespodziewanie odwiedził Kijów
2023-02-20 17:54:27
Joe Biden z zaskoczenia odwiedził Kijów. Zadziwił determinacją, by pojawić się w strefie wojennej. W ten sposób pokazał wiarę w zwycięstwo Ukrainy. To też próba zjednoczenia Zachodu i samych Amerykanów wokół wsparcia Kijowa w wojnie z Rosją. Prezydent Biden zapowiada dalszą pomoc chwili, gdy kiedy Rosja szykuje się do ofensywy. Czy Amerykanie namawiali Ukraińców do kontruderzenia? Jakie znaczenie ma wizyta Bidena w Kijowie i Warszawie? Na pytania Michała Żakowskiego odpowiadał Robert Pszczel, niezależnym ekspertem ds. bezpieczeństwa i byłym dyrektorem Biura Informacyjnego NATO w Moskwie.
Joe Biden z zaskoczenia odwiedził Kijów. Zadziwił determinacją, by pojawić się w strefie wojennej. W ten sposób pokazał wiarę w zwycięstwo Ukrainy. To też próba zjednoczenia Zachodu i samych Amerykanów wokół wsparcia Kijowa w wojnie z Rosją. Prezydent Biden zapowiada dalszą pomoc chwili, gdy kiedy Rosja szykuje się do ofensywy. Czy Amerykanie namawiali Ukraińców do kontruderzenia? Jakie znaczenie ma wizyta Bidena w Kijowie i Warszawie? Na pytania Michała Żakowskiego odpowiadał Robert Pszczel, niezależnym ekspertem ds. bezpieczeństwa i byłym dyrektorem Biura Informacyjnego NATO w Moskwie.
NEWs: Dylematy Erdogana po trzęsieniu ziemi w Turcji
2023-02-16 14:04:29
Trzęsienie ziemi w Turcji i Syrii wpływa na polityczne decyzje Recepa Erdogana. Chce trzeciej kadencji prezydenckiej i dlatego musi do siebie przekonywać wyborców dotychczas wierny elektorat partii AKP. Wyborcy żądają odpowiedzi czy ich kraj jest gotowy na kolejne katastrofy, które przewidują naukowcy. Przed Erdoganem stoją także wyzwania dot. współpracy z Zachodem i Rosją. Trzęsienie ziemi postawiło go w trudnym położeniu, mówi Michałowi Żakowskiemu kierownik Zespołu Turcji Kaukazu i Azji Centralnej Ośrodka Studiów Wschodnich Krzysztof Strachota
Trzęsienie ziemi w Turcji i Syrii wpływa na polityczne decyzje Recepa Erdogana. Chce trzeciej kadencji prezydenckiej i dlatego musi do siebie przekonywać wyborców dotychczas wierny elektorat partii AKP. Wyborcy żądają odpowiedzi czy ich kraj jest gotowy na kolejne katastrofy, które przewidują naukowcy. Przed Erdoganem stoją także wyzwania dot. współpracy z Zachodem i Rosją. Trzęsienie ziemi postawiło go w trudnym położeniu, mówi Michałowi Żakowskiemu kierownik Zespołu Turcji Kaukazu i Azji Centralnej Ośrodka Studiów Wschodnich Krzysztof Strachota
Prezydent Pavel wprowadza wnosi nową jakość nie tylko w Czechach
2023-02-09 09:27:30
Chce Ukrainy w NATO. Zdenerwował Chiny telefonem na Tajwan. Jego pierwsze posunięcia już prowokują setki żartów i memów na temat charyzmy i „mocnego, żołnierskiego charakteru”. Nowy prezydent Czech rozpocznie swoje urzędowanie na początku marca. Petr Pavel to były wojskowy, generał oraz wysoki oficer w NATO. Przekonał do siebie Czechów twardą postawą wobec Rosji. Kim jest i dlaczego oznacza mocny zwrot w polityce Czech? O tym Michał Żakowski rozmawia z Marcinem Czyżniewskim z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Chce Ukrainy w NATO. Zdenerwował Chiny telefonem na Tajwan. Jego pierwsze posunięcia już prowokują setki żartów i memów na temat charyzmy i „mocnego, żołnierskiego charakteru”. Nowy prezydent Czech rozpocznie swoje urzędowanie na początku marca. Petr Pavel to były wojskowy, generał oraz wysoki oficer w NATO. Przekonał do siebie Czechów twardą postawą wobec Rosji. Kim jest i dlaczego oznacza mocny zwrot w polityce Czech? O tym Michał Żakowski rozmawia z Marcinem Czyżniewskim z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Ukraińcy w Polsce. Tu jeszcze wiele może i powinno się zdarzyć
2022-12-19 13:00:04
Podcast został zrealizowany w ramach czwartego Stołu Niemiecko-Polskiego poświęconego tematyce wschodniej. W 2022 r. do Stołu zaproszeni zostali eksperci z Ukrainy, a tematem rozmów była wojna obronna Ukrainy zaatakowanej przez Rosję.
Podcast został zrealizowany w ramach czwartego Stołu Niemiecko-Polskiego poświęconego tematyce wschodniej. W 2022 r. do Stołu zaproszeni zostali eksperci z Ukrainy, a tematem rozmów była wojna obronna Ukrainy zaatakowanej przez Rosję.
Niemi świadkowie historii. Mniejszości i jeńcy w Auschwitz
2022-12-08 07:00:00
Ofiarami rasistowskiej polityki III Rzeszy padali członkowie rozmaitych grup i mniejszości etnicznych, wyznaniowych czy seksualnych. W Birkenau zarejestrowano 21 tysięcy członków społeczności Romów i pokrewnych im Sinti. Choroby, głód, a później planowana zagłada spowodowały, że zaledwie co siódmego z nich wyprowadzono żywego podczas likwidacji obozu. Niezwykle wysoką śmiertelność odnotowywano także pośród ok. 15 tysięcy radzieckich jeńców wojennych przywiezionych do obozu. Część z nich, w szczególności oficerów politycznych, nie rejestrowano, tylko od razu kierowano na śmierć. Tylko nieliczni spośród 12 tysięcy zarejestrowanych przeżyli. Jeńcy przywiezieni do Auschwitz po napaści Niemiec na ZSRR w 1941 roku byli katowani, przydzielani do najcięższych pracy oraz traktowani gorzej niż inne grupy więźniów, za wyjątkiem Żydów. Ich sytuacja zaczęła się stopniowo poprawiać od połowy 1942 roku, gdy Niemcy potrzebowali więcej rąk do pracy. Początkowo rejestrowani jeńcy rosyjscy otrzymywali numer na skrawkach materiału, który mieli naszywać na mundury. Okazało się jednak, że wielu umierało, a pozostali zabierali zmarłym części lub całe ubrania razem z numerami, co powodowało zamieszanie w obozowych rejestrach. Stąd pomysł, by numery tatuować po lewej stronie klarkii piersiowej. Dopiero później, od wiosny 1942 roku, Niemcy zaczęli systematycznie tatuować na lewym przedramieniu numery wszystkim rejestrowanym więźniom. Do Auschwitz-Birkenau deportowano także około 400 „Badaczy Pisma Świętego”, których obecnie nazwalibyśmy Świadkami Jehowy. Trafiali do obozów koncentracyjnych z powodu głębokiego przywiązania do swoich przekonań. Odmawiali nie tylko służby wojskowej, ale nawet pracy w przemyśle zbrojeniowym, co w III Rzeszy było karane. Mieli możliwość odzyskania wolności w zamian za pisemne wyrzeczenie się zasad religijnych. W Auschwitz-Birkenau nikt takiego dokumentu nie podpisał. Niezwykle trudno jest stwierdzić, ilu dokładnie homoseksualistów trafiło do obozu. Według Bogdana Piętki z Muzeum Auschwitz-Birkenau, mogło ich być 77. Jacek Lachendro zaznacza, że niemiecki badacz Rainer Hoffschildt mówi o ponad 130. Nieścisłości wynikają z niejednoznacznego oznaczenia tej kategorii więźniów. Niektórzy otrzymywali różowe trójkąty oznaczające uwięzienie na podstawie paragrafu skazującego homoseksualistów, ale byli też tacy, którzy mogli otrzymać trójkąt czerwony przeznaczony dla więźniów politycznych czy zielony oznaczający kryminalistów. Z badań historyków wysnuć natomiast można wniosek, że ludzie ci należeli do grup wyjątkowo źle traktowanych. Podcast powstał w ramach projektu Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego sfinansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP. Zadanie publiczne finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja publiczna 2022”. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Ofiarami rasistowskiej polityki III Rzeszy padali członkowie rozmaitych grup i mniejszości etnicznych, wyznaniowych czy seksualnych. W Birkenau zarejestrowano 21 tysięcy członków społeczności Romów i pokrewnych im Sinti. Choroby, głód, a później planowana zagłada spowodowały, że zaledwie co siódmego z nich wyprowadzono żywego podczas likwidacji obozu.
Niezwykle wysoką śmiertelność odnotowywano także pośród ok. 15 tysięcy radzieckich jeńców wojennych przywiezionych do obozu. Część z nich, w szczególności oficerów politycznych, nie rejestrowano, tylko od razu kierowano na śmierć. Tylko nieliczni spośród 12 tysięcy zarejestrowanych przeżyli. Jeńcy przywiezieni do Auschwitz po napaści Niemiec na ZSRR w 1941 roku byli katowani, przydzielani do najcięższych pracy oraz traktowani gorzej niż inne grupy więźniów, za wyjątkiem Żydów. Ich sytuacja zaczęła się stopniowo poprawiać od połowy 1942 roku, gdy Niemcy potrzebowali więcej rąk do pracy. Początkowo rejestrowani jeńcy rosyjscy otrzymywali numer na skrawkach materiału, który mieli naszywać na mundury. Okazało się jednak, że wielu umierało, a pozostali zabierali zmarłym części lub całe ubrania razem z numerami, co powodowało zamieszanie w obozowych rejestrach. Stąd pomysł, by numery tatuować po lewej stronie klarkii piersiowej. Dopiero później, od wiosny 1942 roku, Niemcy zaczęli systematycznie tatuować na lewym przedramieniu numery wszystkim rejestrowanym więźniom.
Do Auschwitz-Birkenau deportowano także około 400 „Badaczy Pisma Świętego”, których obecnie nazwalibyśmy Świadkami Jehowy. Trafiali do obozów koncentracyjnych z powodu głębokiego przywiązania do swoich przekonań. Odmawiali nie tylko służby wojskowej, ale nawet pracy w przemyśle zbrojeniowym, co w III Rzeszy było karane. Mieli możliwość odzyskania wolności w zamian za pisemne wyrzeczenie się zasad religijnych. W Auschwitz-Birkenau nikt takiego dokumentu nie podpisał.
Niezwykle trudno jest stwierdzić, ilu dokładnie homoseksualistów trafiło do obozu. Według Bogdana Piętki z Muzeum Auschwitz-Birkenau, mogło ich być 77. Jacek Lachendro zaznacza, że niemiecki badacz Rainer Hoffschildt mówi o ponad 130. Nieścisłości wynikają z niejednoznacznego oznaczenia tej kategorii więźniów. Niektórzy otrzymywali różowe trójkąty oznaczające uwięzienie na podstawie paragrafu skazującego homoseksualistów, ale byli też tacy, którzy mogli otrzymać trójkąt czerwony przeznaczony dla więźniów politycznych czy zielony oznaczający kryminalistów. Z badań historyków wysnuć natomiast można wniosek, że ludzie ci należeli do grup wyjątkowo źle traktowanych.
Podcast powstał w ramach projektu Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego sfinansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP. Zadanie publiczne finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja publiczna 2022”. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Atak na Ukrainę ukazał problemy rozwojowe Rosji. Testuje też sojusze
2022-12-06 09:40:33
Podcast został zrealizowany w ramach czwartego Stołu Niemiecko-Polskiego poświęconego tematyce wschodniej. W 2022 r. do Stołu zaproszeni zostali eksperci z Ukrainy, a tematem rozmów była wojna obronna Ukrainy zaatakowanej przez Rosję.
Podcast został zrealizowany w ramach czwartego Stołu Niemiecko-Polskiego poświęconego tematyce wschodniej. W 2022 r. do Stołu zaproszeni zostali eksperci z Ukrainy, a tematem rozmów była wojna obronna Ukrainy zaatakowanej przez Rosję.
Niemi świadkowie historii. Kobiety i dzieci w Auschwitz-Birkenau
2022-12-04 09:21:29
Z pierwszym transportem kobiet do Auschwitz w marcu 1942 roku trafiło 999 niemieckich więźniarek z Ravensbrück, które miały zorganizować obóz kobiecy. Tego samego dnia przywieziono identyczną liczbę młodych Żydówek ze Słowacji. Początkowo władze obozowe wydawały się nie wiedzieć, co zrobić z tak dużą liczbą kobiet. Trudno było im wszystkim znaleźć odpowiednie zajęcia. Dopiero latem większość spośród już wtedy 17 tysięcy więźniarek przeniesiono do tzw. Frauen-Lager (niem. obozu kobiecego) w Birkenau, gdzie zatrudniono je przy pracach budowlanych i rolnych. Kobiety wykształcone, zwłaszcza znające języki obce, zatrudniano w administracji, a personel medyczny trafiał do obozowych szpitali. – Kobiety, które osadzano w obozie, bardzo szybko ulegały zmianom fizycznym – mówi Teresa Wątor-Cichy z Muzeum Auschwitz-Birkenau. – Już przy rejestracji w obozie większość miała goloną głowę. Traciły coś, co jest elementem piękna, troski, rozpoznania dla kobiety. Więźniarki mówiły, że stały w grupie jako koleżanki, które znały się od wielu lat i nagle nie mogły siebie nawzajem rozpoznać. Praca w obozie ponad siły i minimalne ilości wyżywienia powodowały, że traciły wagę. Brak urządzeń sanitarnych, więc i możliwości mycia się, powodował, że ich skóra stawała się szara i szorstka. Kolejnym elementem, który bardzo niepokoił więźniarki, były zmiany związane z fizjologią: zatrzymanie się menstruacji, właśnie z powodu utraty wagi, z powodu strachu, traumatycznych przeżyć, przez które przechodziły i których były świadkami – dodaje. W zbiorach Muzeum znajduje się kilkanaście portretów więźniarek narysowanych przez Zofię Stępień-Bator. Kobiety wyglądają pięknie, mają długie włosy i są elegancko ubrane. Agnieszka Sieradzka podkreśla, że w ten sposób upokorzone, pozbawione tożsamości i schorowane więźniarki odzyskiwały nie tylko piękno, ale też godność i człowieczeństwo. Podcast powstał w ramach projektu Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego sfinansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP. Zadanie publiczne finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja publiczna 2022”. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Z pierwszym transportem kobiet do Auschwitz w marcu 1942 roku trafiło 999 niemieckich więźniarek z Ravensbrück, które miały zorganizować obóz kobiecy. Tego samego dnia przywieziono identyczną liczbę młodych Żydówek ze Słowacji. Początkowo władze obozowe wydawały się nie wiedzieć, co zrobić z tak dużą liczbą kobiet. Trudno było im wszystkim znaleźć odpowiednie zajęcia. Dopiero latem większość spośród już wtedy 17 tysięcy więźniarek przeniesiono do tzw. Frauen-Lager (niem. obozu kobiecego) w Birkenau, gdzie zatrudniono je przy pracach budowlanych i rolnych. Kobiety wykształcone, zwłaszcza znające języki obce, zatrudniano w administracji, a personel medyczny trafiał do obozowych szpitali.
– Kobiety, które osadzano w obozie, bardzo szybko ulegały zmianom fizycznym – mówi Teresa Wątor-Cichy z Muzeum Auschwitz-Birkenau. – Już przy rejestracji w obozie większość miała goloną głowę. Traciły coś, co jest elementem piękna, troski, rozpoznania dla kobiety. Więźniarki mówiły, że stały w grupie jako koleżanki, które znały się od wielu lat i nagle nie mogły siebie nawzajem rozpoznać. Praca w obozie ponad siły i minimalne ilości wyżywienia powodowały, że traciły wagę. Brak urządzeń sanitarnych, więc i możliwości mycia się, powodował, że ich skóra stawała się szara i szorstka. Kolejnym elementem, który bardzo niepokoił więźniarki, były zmiany związane z fizjologią: zatrzymanie się menstruacji, właśnie z powodu utraty wagi, z powodu strachu, traumatycznych przeżyć, przez które przechodziły i których były świadkami – dodaje.
W zbiorach Muzeum znajduje się kilkanaście portretów więźniarek narysowanych przez Zofię Stępień-Bator. Kobiety wyglądają pięknie, mają długie włosy i są elegancko ubrane. Agnieszka Sieradzka podkreśla, że w ten sposób upokorzone, pozbawione tożsamości i schorowane więźniarki odzyskiwały nie tylko piękno, ale też godność i człowieczeństwo.
Podcast powstał w ramach projektu Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego sfinansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP. Zadanie publiczne finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja publiczna 2022”. Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Morze Czarne jest kluczowe dla Ukrainy, Rosji i Turcji. Nikt nie da za wygraną
2022-12-01 07:00:00
Podcast został zrealizowany w ramach czwartego Stołu Niemiecko-Polskiego poświęconego tematyce wschodniej. W 2022 r. do Stołu zaproszeni zostali eksperci z Ukrainy, a tematem rozmów była wojna obronna Ukrainy zaatakowanej przez Rosję.
Podcast został zrealizowany w ramach czwartego Stołu Niemiecko-Polskiego poświęconego tematyce wschodniej. W 2022 r. do Stołu zaproszeni zostali eksperci z Ukrainy, a tematem rozmów była wojna obronna Ukrainy zaatakowanej przez Rosję.
Różański o decyzjach w czasie wojny i roli żołnierzy w państwie
2022-11-29 07:00:00
Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.
Podcast został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.