Historia Polski dla dzieci
Historia Polski dla dzieci i według dzieci.
Grupa na Facebooku:
https://www.facebook.com/groups/historia.dla.dzieci
Patronite:
https://patronite.pl/historia-dla-dzieci
Kategorie:
Edukacja
Edukacja
89 - gen. Krzyżanowski
2020-12-05 19:22:19
Dzisiaj będziemy mówić o wojnie secesyjnej czyli o wojnie domowej w Stanach Zjednoczonych. Historia USA jest dość krótka. Ten kraj powstał mniej więcej wtedy gdy Polska znalazła się pod zaborami. Tacy polscy żołnierze jak Kościuszko czy Pułaski walczyli w wojnie o niepodległość USA. To się działo w 18 wieku. Stany zjednoczone ogłosiły niepodległość w 1776 roku. Pierwszy rozbiór Polski to 1772. Minęło prawie sto lat i w 1861 wybuchła wojna secesyjna. W wojnie o niepodległość USA brali udział Kościuszko i Pułaski, a w tej wojnie, która wybuchła prawie 100 lat później brał udział inny sławny Polak - Włodzimierz Krzyżanowski. Krzyżanowski urodził się w 1824 roku podczas zaborów. Urodził się w Wielkopolsce czyli w zaborze pruskim. Czy rodzina Krzyżanowskiego poddała się i zgodziła na to, że już nie ma Polski? Polacy wciąż walczyli o niepodległość. Najpierw w 1815 razem z Napoleonem walczył ojciec Włodzimierza. Później gdy wybuchło powstanie listopadowe w 1830 walczył jego brat. Sam Włodzimierz walczył podczas powstania wielkopolskiego w 1846 roku. Prawie co 15 lat. Niestety każda z tych walk zakończyła się niepowodzeniem. Upadło też powstanie wielkopolskie w 1846, w którym brał udział Krzyżanowski. Zaborcy chcieli ukarać Polaków, którzy wzięli udział w tym powstaniu. Co zrobił Krzyżanowski? Tak jak wcześniej Pułaski i inni walczyli w Polsce, ale po przegranej musieli uchodzić za granicę. Tak stało się również po tym powstaniu wielkopolskim z 1846 roku. Krzyżanowski i wielu innych Polaków wyjechało wtedy do USA. Być może nigdy wcześniej nie słyszeliście o Krzyżanowskim, ale pewnie słyszeliście o jego sławnym kuzynie. Kiedyś będziemy musieli także nagrać odcinek o Chopinie, najsłynniejszym polskim pianiście. Dzisiaj jednak skupimy się na jego kuzynie Włodzimierzu Krzyżanowskim. Co najpierw musiał zrobić Krzyżanowski po przybyciu do USA? Później został inżynierem i budował kolej. Poznał wtedy generała Burnett oraz jego córkę Caroline, z którą się później ożenił. Przenieśli się razem do Waszyngtonu, gdzie Krzyżanowski założył własną firmę. Krzyżanowski zainteresował się polityką. W USA były wtedy dwie wielkie partie, które istnieją do dzisiaj. Wstąpił też do partii republikańskiej. W 1860 roku wspierał Abrahama Lincolna, który chciał zostać prezydentem. W 1860 roku w USA odbywała się walka wyborcza. Te dwie partie walczyły o to, aby ich człowiek dostał najwięcej głosów i został prezydentem. Niestety taka walka o głosy przerodziła się później w prawdziwą walkę. Dlaczego? Wybory w USA w 1860 roku wygrała partia republikańska i prezydentem w 1861 roku został Abraham Lincoln. Wszyscy wiedzieli, że ten prezydent nie lubi niewolnictwa. Głosowali na niego głównie ludzie z północy z partii republikańskiej, a przeciwko niemu głosowali ludzie z południa z partii demokratycznej. Gdy południe i demokraci przegrali postanowili odłączyć się od północy. Dlatego o tej wojnie często się mówi jako o wojnie północy z południem. Dlaczego doszło do wojny? Wygrał Lincoln, który nie lubił niewolnictwa, a więc stany, które przegrały postanowiły się odłączyć i założyły konfederację. Dlatego południe nazywa się także konfederacją. A północ chciała pozostać w unii dlatego ich nazywa się unionistami. Nie martwcie się jeżeli nie pamiętacie tego wszystkiego. Najważniejsze aby pamiętać, że północ chciała uwolnić niewolników, a południe nie. Co zrobił Krzyżanowski? Jak już mówiliśmy przed chwilą Krzyżanowski wspierał Lincolna i jego partię republikańską w walce wyborczej. Teraz postanowił też wesprzeć Lincolna w prawdziwej walce, którą zaczęli południowcy. Krzyżanowski nie służył wcześniej w amerykańskiej armii, tak więc dostał najniższy stopień czyli został szeregowcem w wojsku amerykańskim. Wtedy wydarzyło się jednak coś, co przyniosło mu później awans. Krzyżanowski namówił wielu Polaków. Być może swoich kolegów, z którymi walczył razem jeszcze w Polsce podczas powstania wielkopolskiego. Namówił ich aby wstępowali jak on do armii unii czyli północy. Stworzył oddział, który bardzo się przydał. Konfederaci zaatakowali stolicę USA czyli Waszyngton. Właśnie Krzyżanowski i jego oddział obronili Waszyngton. Ale jak się nazywał oddział Krzyżanowskiego? Oddział Krzyżanowskiego oficjalnie nazywał się: 58 Ochotniczy Pułk Piechoty Nowego Jorku, ale wszyscy mówili na niego Legion Polski. Ale czy byli w nim sami Polacy? W tym legionie byli Niemcy, Duńczycy, Rosjanie, Włosi i Francuzi, ale najwięcej żołnierzy było Polakami. Dlatego właśnie ten 58 Ochotniczy Pułk Piechoty Nowego Jorku nazywano Legionem Polskim. Oprócz tego tym pułkiem dowodził Polak - kapitan Krzyżanowski. Został awansowany z szeregowca od razu na kapitana, bo zorganizował ten oddział i obronił stolicę. Krzyżanowski brał udział w wielu bitwach w czasie wojny secesyjnej. Można by wymienić choćby bitwy pod Bull Run czy Fredericksburgiem. Ale jak długo trwała ta wojna i jaka bitwa była najważniejsza? Wojna secesyjna trwała przez 5 lat. Wybuchła w 1861 roku, a skończyła się w 1865 roku. Najważniejsza bitwa czyli bitwa pod Gettysburgiem rozegrała się w połowie wojny czyli w 1863 roku. Wojna secesyjna była wojną domową? Co to znaczy? Podczas wojny domowej nie walczy się z wrogiem z zewnątrz, ale z wrogiem we własnym kraju. Amerykanie walczyli tam z innymi Amerykanami. Często bywało tak, że jeden brat walczył po stronie północy, a drugi brat po stronie południa. W odcinku 54 mówiliśmy o Tadeuszu Kościuszce. Zbudował on w USA twierdzę West Point. Później ta twierdza została zmieniona w szkołę wojskową. Wszyscy dowódcy z wojny secesyjnej uczyli się kiedyś w tamtej szkole i bardzo dobrze się znali. Generałowie, którzy spotykali się na polu bitwy pamiętali się ze szkolnej ławki. Spróbujcie sobie wyobrazić, że kolega z którym teraz chodzicie do klasy (albo nawet siedzicie w jednej ławce) kiedyś mógłby być waszym wrogiem. Taka jest właśnie wojna domowa i tak było także podczas bitwy pod Gettysburgiem. W USA było dużo imigrantów, nie tylko z Polski, ale także np. z Irlandii. Tak więc podczas bitwy pod Gettysburgiem zdarzało się, że irlandzki oddział po stronie północy walczył z irlandzkim oddziałem po stronie południa. Czy Polacy też byli po obu stronach? W czasie bitwy pod Gettysburgiem Krzyżanowski bronił wzgórza, które po angielsku nazywa się Cemetery Hill. Było to najważniejsze miejsce na polu bitwy, a to z trzech powodów. Po pierwsze było to nagie wzgórze z którego widać było całą okolicę i można było na nim ustawić armaty, aby strzelać we wszystkich kierunkach. Po drugie ze wzgórza prowadziła droga do stolicy do Waszyngtonu. Oraz po trzecie inna droga ze wzgórza prowadziła do magazynów unii. Dzięki temu, że wzgórze zajęła unia czyli żołnierze z północy to mogli wszystko widzieć, strzelać z armat we wszystkich kierunkach. Bronili też dróg: jednej do stolicy, a drugiej do magazynów. Gdyby konfederaci czyli południe zdobyło tę górę to oni ostrzeliwaliby żołnierzy unii. Oni mogliby też pójść zająć stolicę czyli Waszyngton. Konfederaci na wzgórzu przeszkadzaliby też w transporcie jedzenia i amunicji z magazynów północy. Tego wzgórza broniło 17 tysięcy żołnierzy unii, między innymi Krzyżanowski i jego Polski Legion, ale atakowało ich 27 tysięcy żołnierzy południa. Pierwszego dnia konfederaci zdobyli nawet fragment wzgórza. Krzyżanowski został ranny, ale pomimo tego na drugi dzień odbił wzgórze i bronił go przez cały czas bitwy czyli przez 3 dni. To tylko jedna bitwa, w której brał udział Krzyżanowski i Polski Legion podczas 5 lat wojny secesyjnej. Niestety nie wszyscy docenili to co robił Krzyżanowski. Prezydent Lincoln docenił wysiłki Polaka i mianował go generałem, ale kongres tego nie przyjął. Krzyżanowski jednak poczekał i po wojnie awansował do stopnia generała brygady. Wojna secesyjna skończyła się zwycięstwem północy i prezydenta Lincolna po pięciu latach w 1865 roku. Lincoln nie czekał jednak do końca wojny z ogłoszeniem wolności dla niewolników na południu. Ogłosił to zaraz po wygranej bitwie pod Gettysburgiem czyli w połowie wojny, w 1863 roku. A co Krzyżanowski
Dzisiaj będziemy mówić o wojnie secesyjnej czyli o wojnie domowej w Stanach Zjednoczonych. Historia USA jest dość krótka. Ten kraj powstał mniej więcej wtedy gdy Polska znalazła się pod zaborami. Tacy polscy żołnierze jak Kościuszko czy Pułaski walczyli w wojnie o niepodległość USA. To się działo w 18 wieku. Stany zjednoczone ogłosiły niepodległość w 1776 roku. Pierwszy rozbiór Polski to 1772. Minęło prawie sto lat i w 1861 wybuchła wojna secesyjna. W wojnie o niepodległość USA brali udział Kościuszko i Pułaski, a w tej wojnie, która wybuchła prawie 100 lat później brał udział inny sławny Polak - Włodzimierz Krzyżanowski.
Krzyżanowski urodził się w 1824 roku podczas zaborów. Urodził się w Wielkopolsce czyli w zaborze pruskim. Czy rodzina Krzyżanowskiego poddała się i zgodziła na to, że już nie ma Polski?
Polacy wciąż walczyli o niepodległość. Najpierw w 1815 razem z Napoleonem walczył ojciec Włodzimierza. Później gdy wybuchło powstanie listopadowe w 1830 walczył jego brat. Sam Włodzimierz walczył podczas powstania wielkopolskiego w 1846 roku. Prawie co 15 lat. Niestety każda z tych walk zakończyła się niepowodzeniem. Upadło też powstanie wielkopolskie w 1846, w którym brał udział Krzyżanowski. Zaborcy chcieli ukarać Polaków, którzy wzięli udział w tym powstaniu. Co zrobił Krzyżanowski?
Tak jak wcześniej Pułaski i inni walczyli w Polsce, ale po przegranej musieli uchodzić za granicę. Tak stało się również po tym powstaniu wielkopolskim z 1846 roku. Krzyżanowski i wielu innych Polaków wyjechało wtedy do USA.
Być może nigdy wcześniej nie słyszeliście o Krzyżanowskim, ale pewnie słyszeliście o jego sławnym kuzynie. Kiedyś będziemy musieli także nagrać odcinek o Chopinie, najsłynniejszym polskim pianiście. Dzisiaj jednak skupimy się na jego kuzynie Włodzimierzu Krzyżanowskim. Co najpierw musiał zrobić Krzyżanowski po przybyciu do USA?
Później został inżynierem i budował kolej. Poznał wtedy generała Burnett oraz jego córkę Caroline, z którą się później ożenił. Przenieśli się razem do Waszyngtonu, gdzie Krzyżanowski założył własną firmę. Krzyżanowski zainteresował się polityką. W USA były wtedy dwie wielkie partie, które istnieją do dzisiaj. Wstąpił też do partii republikańskiej. W 1860 roku wspierał Abrahama Lincolna, który chciał zostać prezydentem.
W 1860 roku w USA odbywała się walka wyborcza. Te dwie partie walczyły o to, aby ich człowiek dostał najwięcej głosów i został prezydentem. Niestety taka walka o głosy przerodziła się później w prawdziwą walkę. Dlaczego? Wybory w USA w 1860 roku wygrała partia republikańska i prezydentem w 1861 roku został Abraham Lincoln. Wszyscy wiedzieli, że ten prezydent nie lubi niewolnictwa. Głosowali na niego głównie ludzie z północy z partii republikańskiej, a przeciwko niemu głosowali ludzie z południa z partii demokratycznej. Gdy południe i demokraci przegrali postanowili odłączyć się od północy. Dlatego o tej wojnie często się mówi jako o wojnie północy z południem.
Dlaczego doszło do wojny? Wygrał Lincoln, który nie lubił niewolnictwa, a więc stany, które przegrały postanowiły się odłączyć i założyły konfederację. Dlatego południe nazywa się także konfederacją. A północ chciała pozostać w unii dlatego ich nazywa się unionistami. Nie martwcie się jeżeli nie pamiętacie tego wszystkiego. Najważniejsze aby pamiętać, że północ chciała uwolnić niewolników, a południe nie. Co zrobił Krzyżanowski?
Jak już mówiliśmy przed chwilą Krzyżanowski wspierał Lincolna i jego partię republikańską w walce wyborczej. Teraz postanowił też wesprzeć Lincolna w prawdziwej walce, którą zaczęli południowcy. Krzyżanowski nie służył wcześniej w amerykańskiej armii, tak więc dostał najniższy stopień czyli został szeregowcem w wojsku amerykańskim. Wtedy wydarzyło się jednak coś, co przyniosło mu później awans.
Krzyżanowski namówił wielu Polaków. Być może swoich kolegów, z którymi walczył razem jeszcze w Polsce podczas powstania wielkopolskiego. Namówił ich aby wstępowali jak on do armii unii czyli północy. Stworzył oddział, który bardzo się przydał. Konfederaci zaatakowali stolicę USA czyli Waszyngton. Właśnie Krzyżanowski i jego oddział obronili Waszyngton.
Ale jak się nazywał oddział Krzyżanowskiego? Oddział Krzyżanowskiego oficjalnie nazywał się: 58 Ochotniczy Pułk Piechoty Nowego Jorku, ale wszyscy mówili na niego Legion Polski. Ale czy byli w nim sami Polacy?
W tym legionie byli Niemcy, Duńczycy, Rosjanie, Włosi i Francuzi, ale najwięcej żołnierzy było Polakami. Dlatego właśnie ten 58 Ochotniczy Pułk Piechoty Nowego Jorku nazywano Legionem Polskim. Oprócz tego tym pułkiem dowodził Polak - kapitan Krzyżanowski. Został awansowany z szeregowca od razu na kapitana, bo zorganizował ten oddział i obronił stolicę.
Krzyżanowski brał udział w wielu bitwach w czasie wojny secesyjnej. Można by wymienić choćby bitwy pod Bull Run czy Fredericksburgiem. Ale jak długo trwała ta wojna i jaka bitwa była najważniejsza?
Wojna secesyjna trwała przez 5 lat. Wybuchła w 1861 roku, a skończyła się w 1865 roku. Najważniejsza bitwa czyli bitwa pod Gettysburgiem rozegrała się w połowie wojny czyli w 1863 roku. Wojna secesyjna była wojną domową? Co to znaczy?
Podczas wojny domowej nie walczy się z wrogiem z zewnątrz, ale z wrogiem we własnym kraju. Amerykanie walczyli tam z innymi Amerykanami. Często bywało tak, że jeden brat walczył po stronie północy, a drugi brat po stronie południa. W odcinku 54 mówiliśmy o Tadeuszu Kościuszce. Zbudował on w USA twierdzę West Point. Później ta twierdza została zmieniona w szkołę wojskową. Wszyscy dowódcy z wojny secesyjnej uczyli się kiedyś w tamtej szkole i bardzo dobrze się znali. Generałowie, którzy spotykali się na polu bitwy pamiętali się ze szkolnej ławki. Spróbujcie sobie wyobrazić, że kolega z którym teraz chodzicie do klasy (albo nawet siedzicie w jednej ławce) kiedyś mógłby być waszym wrogiem. Taka jest właśnie wojna domowa i tak było także podczas bitwy pod Gettysburgiem.
W USA było dużo imigrantów, nie tylko z Polski, ale także np. z Irlandii. Tak więc podczas bitwy pod Gettysburgiem zdarzało się, że irlandzki oddział po stronie północy walczył z irlandzkim oddziałem po stronie południa. Czy Polacy też byli po obu stronach?
W czasie bitwy pod Gettysburgiem Krzyżanowski bronił wzgórza, które po angielsku nazywa się Cemetery Hill. Było to najważniejsze miejsce na polu bitwy, a to z trzech powodów. Po pierwsze było to nagie wzgórze z którego widać było całą okolicę i można było na nim ustawić armaty, aby strzelać we wszystkich kierunkach. Po drugie ze wzgórza prowadziła droga do stolicy do Waszyngtonu. Oraz po trzecie inna droga ze wzgórza prowadziła do magazynów unii. Dzięki temu, że wzgórze zajęła unia czyli żołnierze z północy to mogli wszystko widzieć, strzelać z armat we wszystkich kierunkach. Bronili też dróg: jednej do stolicy, a drugiej do magazynów. Gdyby konfederaci czyli południe zdobyło tę górę to oni ostrzeliwaliby żołnierzy unii. Oni mogliby też pójść zająć stolicę czyli Waszyngton. Konfederaci na wzgórzu przeszkadzaliby też w transporcie jedzenia i amunicji z magazynów północy. Tego wzgórza broniło 17 tysięcy żołnierzy unii, między innymi Krzyżanowski i jego Polski Legion, ale atakowało ich 27 tysięcy żołnierzy południa. Pierwszego dnia konfederaci zdobyli nawet fragment wzgórza. Krzyżanowski został ranny, ale pomimo tego na drugi dzień odbił wzgórze i bronił go przez cały czas bitwy czyli przez 3 dni.
To tylko jedna bitwa, w której brał udział Krzyżanowski i Polski Legion podczas 5 lat wojny secesyjnej. Niestety nie wszyscy docenili to co robił Krzyżanowski.
Prezydent Lincoln docenił wysiłki Polaka i mianował go generałem, ale kongres tego nie przyjął. Krzyżanowski jednak poczekał i po wojnie awansował do stopnia generała brygady.
Wojna secesyjna skończyła się zwycięstwem północy i prezydenta Lincolna po pięciu latach w 1865 roku. Lincoln nie czekał jednak do końca wojny z ogłoszeniem wolności dla niewolników na południu. Ogłosił to zaraz po wygranej bitwie pod Gettysburgiem czyli w połowie wojny, w 1863 roku.
A co Krzyżanowski
Krzyżanowski urodził się w 1824 roku podczas zaborów. Urodził się w Wielkopolsce czyli w zaborze pruskim. Czy rodzina Krzyżanowskiego poddała się i zgodziła na to, że już nie ma Polski?
Polacy wciąż walczyli o niepodległość. Najpierw w 1815 razem z Napoleonem walczył ojciec Włodzimierza. Później gdy wybuchło powstanie listopadowe w 1830 walczył jego brat. Sam Włodzimierz walczył podczas powstania wielkopolskiego w 1846 roku. Prawie co 15 lat. Niestety każda z tych walk zakończyła się niepowodzeniem. Upadło też powstanie wielkopolskie w 1846, w którym brał udział Krzyżanowski. Zaborcy chcieli ukarać Polaków, którzy wzięli udział w tym powstaniu. Co zrobił Krzyżanowski?
Tak jak wcześniej Pułaski i inni walczyli w Polsce, ale po przegranej musieli uchodzić za granicę. Tak stało się również po tym powstaniu wielkopolskim z 1846 roku. Krzyżanowski i wielu innych Polaków wyjechało wtedy do USA.
Być może nigdy wcześniej nie słyszeliście o Krzyżanowskim, ale pewnie słyszeliście o jego sławnym kuzynie. Kiedyś będziemy musieli także nagrać odcinek o Chopinie, najsłynniejszym polskim pianiście. Dzisiaj jednak skupimy się na jego kuzynie Włodzimierzu Krzyżanowskim. Co najpierw musiał zrobić Krzyżanowski po przybyciu do USA?
Później został inżynierem i budował kolej. Poznał wtedy generała Burnett oraz jego córkę Caroline, z którą się później ożenił. Przenieśli się razem do Waszyngtonu, gdzie Krzyżanowski założył własną firmę. Krzyżanowski zainteresował się polityką. W USA były wtedy dwie wielkie partie, które istnieją do dzisiaj. Wstąpił też do partii republikańskiej. W 1860 roku wspierał Abrahama Lincolna, który chciał zostać prezydentem.
W 1860 roku w USA odbywała się walka wyborcza. Te dwie partie walczyły o to, aby ich człowiek dostał najwięcej głosów i został prezydentem. Niestety taka walka o głosy przerodziła się później w prawdziwą walkę. Dlaczego? Wybory w USA w 1860 roku wygrała partia republikańska i prezydentem w 1861 roku został Abraham Lincoln. Wszyscy wiedzieli, że ten prezydent nie lubi niewolnictwa. Głosowali na niego głównie ludzie z północy z partii republikańskiej, a przeciwko niemu głosowali ludzie z południa z partii demokratycznej. Gdy południe i demokraci przegrali postanowili odłączyć się od północy. Dlatego o tej wojnie często się mówi jako o wojnie północy z południem.
Dlaczego doszło do wojny? Wygrał Lincoln, który nie lubił niewolnictwa, a więc stany, które przegrały postanowiły się odłączyć i założyły konfederację. Dlatego południe nazywa się także konfederacją. A północ chciała pozostać w unii dlatego ich nazywa się unionistami. Nie martwcie się jeżeli nie pamiętacie tego wszystkiego. Najważniejsze aby pamiętać, że północ chciała uwolnić niewolników, a południe nie. Co zrobił Krzyżanowski?
Jak już mówiliśmy przed chwilą Krzyżanowski wspierał Lincolna i jego partię republikańską w walce wyborczej. Teraz postanowił też wesprzeć Lincolna w prawdziwej walce, którą zaczęli południowcy. Krzyżanowski nie służył wcześniej w amerykańskiej armii, tak więc dostał najniższy stopień czyli został szeregowcem w wojsku amerykańskim. Wtedy wydarzyło się jednak coś, co przyniosło mu później awans.
Krzyżanowski namówił wielu Polaków. Być może swoich kolegów, z którymi walczył razem jeszcze w Polsce podczas powstania wielkopolskiego. Namówił ich aby wstępowali jak on do armii unii czyli północy. Stworzył oddział, który bardzo się przydał. Konfederaci zaatakowali stolicę USA czyli Waszyngton. Właśnie Krzyżanowski i jego oddział obronili Waszyngton.
Ale jak się nazywał oddział Krzyżanowskiego? Oddział Krzyżanowskiego oficjalnie nazywał się: 58 Ochotniczy Pułk Piechoty Nowego Jorku, ale wszyscy mówili na niego Legion Polski. Ale czy byli w nim sami Polacy?
W tym legionie byli Niemcy, Duńczycy, Rosjanie, Włosi i Francuzi, ale najwięcej żołnierzy było Polakami. Dlatego właśnie ten 58 Ochotniczy Pułk Piechoty Nowego Jorku nazywano Legionem Polskim. Oprócz tego tym pułkiem dowodził Polak - kapitan Krzyżanowski. Został awansowany z szeregowca od razu na kapitana, bo zorganizował ten oddział i obronił stolicę.
Krzyżanowski brał udział w wielu bitwach w czasie wojny secesyjnej. Można by wymienić choćby bitwy pod Bull Run czy Fredericksburgiem. Ale jak długo trwała ta wojna i jaka bitwa była najważniejsza?
Wojna secesyjna trwała przez 5 lat. Wybuchła w 1861 roku, a skończyła się w 1865 roku. Najważniejsza bitwa czyli bitwa pod Gettysburgiem rozegrała się w połowie wojny czyli w 1863 roku. Wojna secesyjna była wojną domową? Co to znaczy?
Podczas wojny domowej nie walczy się z wrogiem z zewnątrz, ale z wrogiem we własnym kraju. Amerykanie walczyli tam z innymi Amerykanami. Często bywało tak, że jeden brat walczył po stronie północy, a drugi brat po stronie południa. W odcinku 54 mówiliśmy o Tadeuszu Kościuszce. Zbudował on w USA twierdzę West Point. Później ta twierdza została zmieniona w szkołę wojskową. Wszyscy dowódcy z wojny secesyjnej uczyli się kiedyś w tamtej szkole i bardzo dobrze się znali. Generałowie, którzy spotykali się na polu bitwy pamiętali się ze szkolnej ławki. Spróbujcie sobie wyobrazić, że kolega z którym teraz chodzicie do klasy (albo nawet siedzicie w jednej ławce) kiedyś mógłby być waszym wrogiem. Taka jest właśnie wojna domowa i tak było także podczas bitwy pod Gettysburgiem.
W USA było dużo imigrantów, nie tylko z Polski, ale także np. z Irlandii. Tak więc podczas bitwy pod Gettysburgiem zdarzało się, że irlandzki oddział po stronie północy walczył z irlandzkim oddziałem po stronie południa. Czy Polacy też byli po obu stronach?
W czasie bitwy pod Gettysburgiem Krzyżanowski bronił wzgórza, które po angielsku nazywa się Cemetery Hill. Było to najważniejsze miejsce na polu bitwy, a to z trzech powodów. Po pierwsze było to nagie wzgórze z którego widać było całą okolicę i można było na nim ustawić armaty, aby strzelać we wszystkich kierunkach. Po drugie ze wzgórza prowadziła droga do stolicy do Waszyngtonu. Oraz po trzecie inna droga ze wzgórza prowadziła do magazynów unii. Dzięki temu, że wzgórze zajęła unia czyli żołnierze z północy to mogli wszystko widzieć, strzelać z armat we wszystkich kierunkach. Bronili też dróg: jednej do stolicy, a drugiej do magazynów. Gdyby konfederaci czyli południe zdobyło tę górę to oni ostrzeliwaliby żołnierzy unii. Oni mogliby też pójść zająć stolicę czyli Waszyngton. Konfederaci na wzgórzu przeszkadzaliby też w transporcie jedzenia i amunicji z magazynów północy. Tego wzgórza broniło 17 tysięcy żołnierzy unii, między innymi Krzyżanowski i jego Polski Legion, ale atakowało ich 27 tysięcy żołnierzy południa. Pierwszego dnia konfederaci zdobyli nawet fragment wzgórza. Krzyżanowski został ranny, ale pomimo tego na drugi dzień odbił wzgórze i bronił go przez cały czas bitwy czyli przez 3 dni.
To tylko jedna bitwa, w której brał udział Krzyżanowski i Polski Legion podczas 5 lat wojny secesyjnej. Niestety nie wszyscy docenili to co robił Krzyżanowski.
Prezydent Lincoln docenił wysiłki Polaka i mianował go generałem, ale kongres tego nie przyjął. Krzyżanowski jednak poczekał i po wojnie awansował do stopnia generała brygady.
Wojna secesyjna skończyła się zwycięstwem północy i prezydenta Lincolna po pięciu latach w 1865 roku. Lincoln nie czekał jednak do końca wojny z ogłoszeniem wolności dla niewolników na południu. Ogłosił to zaraz po wygranej bitwie pod Gettysburgiem czyli w połowie wojny, w 1863 roku.
A co Krzyżanowski
88 - gen. Maczek cz. 1
2020-11-29 20:39:57
Dzisiaj będziemy mówić o generale Maczku, a będzie mi pomagał Janek oraz jego tata Krzysztof. Janka interesuje głównie okres II wojny światowej. A z tego okresu 1 Dywizja Pancerna generała Maczka i oczywiście bitwa pod Falaise. Zacznijmy więc od początku. Stanisław Maczek urodził się w okolicach Lwowa w czasach zaborów. Później wraz z rodzicami zamieszkał w tym mieście, czyli we Lwowie. Tam w roku 1912 wstąpił do Związku Strzeleckiego, gdzie komendantem był Józef Piłsudski. Z tego związku powstały później Legiony Polskie w tym także słynna I Brygada. Maczek był w tym związku, ale nie trafił do Legionów. Dlaczego? Maczek był członkiem Związku Strzeleckiego. W 1914 roku członkowie tego związku stali się legionistami, ale Maczek został wcześniej powołany do wojska austriackiego. Lwów, w którym mieszkał Maczek był w zaborze austriackim. Gdy więc wybuchła I wojna światowa Maczek został wcielony do armii austryjackiej i wysłano go do walki w górach na granicy między Austrią i Włochami. Pamiętacie w jakich latach była I wojna światowa? I wojna światowa trwała od 1914 do 1918. Wtedy nie było Polski tak więc niektórzy Polacy walczyli w wojsku rosyjskim, niektórzy w wojsku niemieckim, a niektórzy jak Maczek w wojsku austriackim. Były też Legiony Piłsudskiego, ale one też walczyły dla Austrii. Polacy w każdym zaborze musieli walczyć w wojsku zaborcy. Tak więc Polacy ze Lwowa walczyli w wojsku austriackim, które nazywano cesarsko-królewskim, albo w skrócie CK. Maczek walczył w górach na nartach. Jego żołnierzami byli głównie Chorwaci. Dogadywał się z nimi świetnie, bo chociaż sam Maczek był Polakiem i urodził się niedaleko Lwowa, to jego ojciec pochodził właśnie z Chorwacji. A czy pamiętacie co się wydarzyło 11 listopada 1918 roku? Tego dnia podpisano zawieszenie broni, czyli skończyła się I wojna światowa. Tego samego dnia Polska odzyskała niepodległość. 11 listopada 1918 roku to data ważna dla całego świata. Właśnie tego dnia skończyła się I wojna światowa. To także bardzo ważna data dla Polski. Właśnie 11 listopada 1918 roku Polska odzyskała niepodległość. Niestety skończyła się jedna wojna, a zaraz potem zaczęły się inne wojny. 1 listopada 1918 roku wybuchła wojna polsko-ukraińska. Przypomnę, że I wojna światowa skończyła się 11 listopada, już 1 listopada wybuchła wojna polsko-ukraińska. Tak więc ta nowa wojna zaczęła się jeszcze gdy trwała I wojna światowa. Co zrobił Stanisław Maczek? Był przecież daleko aż na granicy austriacko-włoskiej. Co się stało z austryjacką armią 11 listopada 1918 roku? Tego dnia rozpadła się armia austriacka i każdy żołnierz odchodził do swojego domu. Maczek postanowił pojechać do swojego miasta rodzinnego czyli Lwowa. 14 listopada zgłosił się do powstającej polskiej armii i dostał dowództwo nad oddziałem, który jechał walczyć o Lwów. (jego adiutant był Ukraińcem i walczyli potem przeciwko sobie). W armii austryjackiej służyli żołnierze z wielu narodów. Mówiłem wam już o tym, że Maczek miał wielu Chorwatów w swoim oddziale. Ale w tej armii służyli także Ukraińcy. Teraz gdy armia austriacka się rozpadła wszyscy pojechali do swoich krajów. Polacy do Polski, Ukraińcy na Ukrainę, a Chorwaci do Chorwacji. Tyle, że Polska się dopiero tworzyła, tak samo Ukraina. I zarówno Polacy jak i Ukraińcy chcieli mieć Lwów w swoim kraju. Tak więc walczono głównie o Lwów, czyli tereny, gdzie urodził się Maczek. 11 listopada rozpadała się armia austriacka i Maczek jak najszybciej się dało wrócił do powstającej Polski. Jego adiutant, który był Ukraińcem wrócił na Ukrainę i potem walczyli przeciwko sobie. Gdy 14 listopada Maczek przybył do Polski od razu zgłosił się do wojska. Był tam już oddział gotowy do walki, ale nie miał dowódcy - został nim właśnie Stanisław Maczek. Jak walczył podczas wojny polsko-ukraińskiej? Polacy i Ukraińcy walczyli o Lwów, czyli miasto, gdzie się urodził Stanisław Maczek. Podczas tej wojny utworzył on “lotną kompanię szturmową”, czyli taki oddział, który szybko się przemieszczał. Jego oddział zdobył między innymi pociąg, cztery działa, a później samodzielnie (czyli bez niczyjej pomocy) zdobyli kilka miast. Został wtedy awansowany przez Piłsudskiego na kapitana. Porucznik Maczek stworzył baon szturmowy. W tamtych czasach Polacy nie mieli czołgów, ale Maczek wykorzystywał zwykłe chłopskie wozy. Był to taki pierwowzór czołgu. Na takich wozach porucznik Maczek miał dzielnych żołnierzy z granatami oraz z ciężkimi karabinami maszynowymi oraz moździerzami. Takie wozy były ciągnięte przez wiele koni i były bardzo szybkie. Pewnego razu gdy porucznik Maczek zdobywał pewną górę do jego jednostki przyjechał Józef Piłsudski. Maczek znał Piłsudskiego jeszcze z czasów Związku Strzeleckiego przed I wojną światową. Gdy więc później meldował zdobycie góry Piłsudskiemu nie zdążył się umyć. Tak więc Maczek był brudny na twarzy, a za pasem miał granaty. Piłsudski był już wtedy naczelnikiem państwa Polskiego, ale Maczek nazywał go komendantem. Wszyscy żołnierze ze Związku Strzeleckiego oraz Legionów tak nazywali Piłsudskiego. Odwaga Maczka i jego żołnierzy zrobiła na Piłsudskim wielkie wrażenie. Awansował Maczka na kapitana. Wojna polsko-ukraińska skończyła się w lipcu 1919 roku, ale już od lutego tego samego 1919 roku trwała wojna polsko-bolszewicka. W 1920 roku Rosjanie podeszli aż pod Warszawę. Więcej o bitwie warszawskiej, która jest nazywana cudem nad Wisłą możecie posłuchać w odcinku 47. Ale co w tym czasie robił kapitan Maczek i jego oddział? W 1920 roku Rosjanie atakowali Polskę. Rozegrała się wtedy największa bitwa kawaleryjska - bitwa pod Komarowem. Podczas tej bitwy polska kawaleria walczyła z rosyjską kawalerią. Ta rosyjska kawaleria to była 1 Armia Konna Budionnego, czyli oddział, którego wszyscy się bali. To wprawdzie była bitwa kawaleryjska, ale rozpoczął ją batalion szturmowy kapitana Maczka. Maczek prosto z wojny polsko-ukraińskiej udał się ze swoimi ludźmi na wojną polsko-bolszewicką. Bolszewicy to byli Rosjanie. Najgroźniejszym oddziałem Bolszewików była konna armia Budionnego. Wielu polskich żołnierzy bało się tej armii. Gdy Budionny usłyszał o tym, że Bolszewicy przegrali bitwę warszawską, która odbyła się w dniach 13–25 sierpnia 1920, to postanowił ruszyć na pomoc. Budionny i jego konna armia ruszyli na pomoc Tuchaczewskiemu i bolszewikom, którzy przegrali bitwę warszawską. 31 sierpnia 1920 roku polscy ułani postanowili pokonać konarmię Budionnego. Była to największa bitwa konnicy podczas wojny polsko-bolszewickiej, ale rozpoczęli ją Maczek i jego ludzie. Baon szturmowy Maczka przebił się przez siły Bolszewików i wyszedł na tyły konarmii Budionnego. Bolszewicy czyli rosjanie lubili takie skróty. Zamiast mówić armia konna mówili konarmia. Tak więc była to ostatnia największa bitwa kawalerii, ale rozpoczął ją baon szturmowy. Gdy wojna się skończyła Stanisław Maczek dowodził normalnymi oddziałami. Jednak Piłsudski i inni dowódcy zapamiętali, co potrafił zrobić ze zwykłych wozów konnych. Tak więc gdy w 1938 roku powstała pierwsza polska jednostka pancerna, to jak myślicie, kto otrzymał jej dowództwo? O tym za chwilę. Teraz powiedzm sobie trochę o tej jednostce. 10 Brygada Kawalerii powstała jeszcze w 1921 roku. Czym była ta jednostka? Była to jedyna polska jednostka motorowa w okresie międzywojennym. Oznacza to, że brygada ta poruszała się na pojazdach motorowych, np. na tankietkach czyli lekkich czołgach. Żołnierze ci mieli czarne skórzane kurtki i z tego powodu byli nazywani przez Niemców “Czarną Brygadą” (Die Schwarze Brigade). Jak mówi sama nazwa była to brygada kawalerii, czyli byli w niej żołnierze na koniach. Jednak w 1937 roku zmieniono tą jednostkę. Żołnierze przesiedli się z koni na tankietki, czołgi Vickers oraz samochody. Maczek zaczął dowodzić tymi oddziałami właśnie wtedy gdy zostały zmienione z konnych na pancerne. Nazwa jednak pozostała - 10 Brygada Kawalerii. Jakie było pierwsze zadanie pułkownika Maczka i jego 10 Brygady Kawalerii? Podczas wojny polsko-bolszewickiej większość żołnierzy była potrzebna do walki na wschodzie z Rosjanami. Wykorzystali to Czesi na południu i w 1920 zabrali Polsce Zaolzie. Polska odebrała te tereny w 1938 roku. W odebraniu tych terenów brał udział też pułkownik Maczek oraz 10 Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej. W 1938 roku Polacy zajęli Zaolzie. Czesi zabrali te tereny w 1920 roku, a Polacy odebrali je po 18 latach. Uczestniczyły w tym oddziały pułkownika Maczka. Niestety w tym samym czasie większość Czechów zajęli Niemcy, a Słowacja związała się z Hitlerem. Tak więc gdy rok później w 1939 roku Niemcy zaatakowali Polskę to atakowali nie tylko z Niemiec, ale także z Czech i Słowacji. A jak się sprawiła brygada pułkownika Maczka we wrześniu 1939 roku? We wrześniu 1939 roku Niemcy atakowali używając wielu jednostek pancernych czyli oddziałów z czołgami. Udało im się rozbić większość armii. Jedynym oddziałem, który nie dał się rozbić była właśnie 10 Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej pod dowództwem pułkownika Maczka. We wsześniu 1939 roku między innymi bronili Lwowa. Później dostał rozkaz ewakuacji na Węgry. Maczek ze swoimi żołnierzami ratował polskie armie na południu polski. Powstrzymywał niemieckie ataki. Wojska Hitlera bały się “czarnych diabłów” jak nazywali Polaków. Nazywali ich też czarną brygadą, po niemiecku: Die Schwarze Brigade. Pamiętacie pewnie, że gdy Polska odzyskała niepodległość Maczek walczył pod Wilnem w 1918 roku, teraz po 21 latach w 1939 znowu przyszło mu walczyć w tym miejscu i bronić swojego rodzinnego miasta. Niestety 17 września na Polskę napadli z drugiej strony Rosjanie. Maczek i jego brygada dostali rozkaz przejścia na Węgry. Polski rząd też się tam udał. Jednak Węgrzy bali się Hitlera i aresztowali Polaków, w tym pułkownika Maczka oraz jego żołnierzy. Jak się Polacy stamtąd wydostali?
Dzisiaj będziemy mówić o generale Maczku, a będzie mi pomagał Janek oraz jego tata Krzysztof. Janka interesuje głównie okres II wojny światowej. A z tego okresu 1 Dywizja Pancerna generała Maczka i oczywiście bitwa pod Falaise. Zacznijmy więc od początku.
Stanisław Maczek urodził się w okolicach Lwowa w czasach zaborów. Później wraz z rodzicami zamieszkał w tym mieście, czyli we Lwowie. Tam w roku 1912 wstąpił do Związku Strzeleckiego, gdzie komendantem był Józef Piłsudski. Z tego związku powstały później Legiony Polskie w tym także słynna I Brygada. Maczek był w tym związku, ale nie trafił do Legionów. Dlaczego?
Maczek był członkiem Związku Strzeleckiego. W 1914 roku członkowie tego związku stali się legionistami, ale Maczek został wcześniej powołany do wojska austriackiego. Lwów, w którym mieszkał Maczek był w zaborze austriackim. Gdy więc wybuchła I wojna światowa Maczek został wcielony do armii austryjackiej i wysłano go do walki w górach na granicy między Austrią i Włochami. Pamiętacie w jakich latach była I wojna światowa?
I wojna światowa trwała od 1914 do 1918. Wtedy nie było Polski tak więc niektórzy Polacy walczyli w wojsku rosyjskim, niektórzy w wojsku niemieckim, a niektórzy jak Maczek w wojsku austriackim. Były też Legiony Piłsudskiego, ale one też walczyły dla Austrii. Polacy w każdym zaborze musieli walczyć w wojsku zaborcy. Tak więc Polacy ze Lwowa walczyli w wojsku austriackim, które nazywano cesarsko-królewskim, albo w skrócie CK. Maczek walczył w górach na nartach. Jego żołnierzami byli głównie Chorwaci. Dogadywał się z nimi świetnie, bo chociaż sam Maczek był Polakiem i urodził się niedaleko Lwowa, to jego ojciec pochodził właśnie z Chorwacji. A czy pamiętacie co się wydarzyło 11 listopada 1918 roku?
Tego dnia podpisano zawieszenie broni, czyli skończyła się I wojna światowa. Tego samego dnia Polska odzyskała niepodległość. 11 listopada 1918 roku to data ważna dla całego świata. Właśnie tego dnia skończyła się I wojna światowa. To także bardzo ważna data dla Polski. Właśnie 11 listopada 1918 roku Polska odzyskała niepodległość. Niestety skończyła się jedna wojna, a zaraz potem zaczęły się inne wojny.
1 listopada 1918 roku wybuchła wojna polsko-ukraińska. Przypomnę, że I wojna światowa skończyła się 11 listopada, już 1 listopada wybuchła wojna polsko-ukraińska. Tak więc ta nowa wojna zaczęła się jeszcze gdy trwała I wojna światowa. Co zrobił Stanisław Maczek? Był przecież daleko aż na granicy austriacko-włoskiej. Co się stało z austryjacką armią 11 listopada 1918 roku?
Tego dnia rozpadła się armia austriacka i każdy żołnierz odchodził do swojego domu. Maczek postanowił pojechać do swojego miasta rodzinnego czyli Lwowa. 14 listopada zgłosił się do powstającej polskiej armii i dostał dowództwo nad oddziałem, który jechał walczyć o Lwów.
(jego adiutant był Ukraińcem i walczyli potem przeciwko sobie). W armii austryjackiej służyli żołnierze z wielu narodów. Mówiłem wam już o tym, że Maczek miał wielu Chorwatów w swoim oddziale. Ale w tej armii służyli także Ukraińcy. Teraz gdy armia austriacka się rozpadła wszyscy pojechali do swoich krajów. Polacy do Polski, Ukraińcy na Ukrainę, a Chorwaci do Chorwacji. Tyle, że Polska się dopiero tworzyła, tak samo Ukraina. I zarówno Polacy jak i Ukraińcy chcieli mieć Lwów w swoim kraju. Tak więc walczono głównie o Lwów, czyli tereny, gdzie urodził się Maczek.
11 listopada rozpadała się armia austriacka i Maczek jak najszybciej się dało wrócił do powstającej Polski. Jego adiutant, który był Ukraińcem wrócił na Ukrainę i potem walczyli przeciwko sobie. Gdy 14 listopada Maczek przybył do Polski od razu zgłosił się do wojska. Był tam już oddział gotowy do walki, ale nie miał dowódcy - został nim właśnie Stanisław Maczek. Jak walczył podczas wojny polsko-ukraińskiej?
Polacy i Ukraińcy walczyli o Lwów, czyli miasto, gdzie się urodził Stanisław Maczek. Podczas tej wojny utworzył on “lotną kompanię szturmową”, czyli taki oddział, który szybko się przemieszczał. Jego oddział zdobył między innymi pociąg, cztery działa, a później samodzielnie (czyli bez niczyjej pomocy) zdobyli kilka miast. Został wtedy awansowany przez Piłsudskiego na kapitana.
Porucznik Maczek stworzył baon szturmowy. W tamtych czasach Polacy nie mieli czołgów, ale Maczek wykorzystywał zwykłe chłopskie wozy. Był to taki pierwowzór czołgu. Na takich wozach porucznik Maczek miał dzielnych żołnierzy z granatami oraz z ciężkimi karabinami maszynowymi oraz moździerzami. Takie wozy były ciągnięte przez wiele koni i były bardzo szybkie.
Pewnego razu gdy porucznik Maczek zdobywał pewną górę do jego jednostki przyjechał Józef Piłsudski. Maczek znał Piłsudskiego jeszcze z czasów Związku Strzeleckiego przed I wojną światową. Gdy więc później meldował zdobycie góry Piłsudskiemu nie zdążył się umyć. Tak więc Maczek był brudny na twarzy, a za pasem miał granaty. Piłsudski był już wtedy naczelnikiem państwa Polskiego, ale Maczek nazywał go komendantem. Wszyscy żołnierze ze Związku Strzeleckiego oraz Legionów tak nazywali Piłsudskiego. Odwaga Maczka i jego żołnierzy zrobiła na Piłsudskim wielkie wrażenie. Awansował Maczka na kapitana.
Wojna polsko-ukraińska skończyła się w lipcu 1919 roku, ale już od lutego tego samego 1919 roku trwała wojna polsko-bolszewicka. W 1920 roku Rosjanie podeszli aż pod Warszawę. Więcej o bitwie warszawskiej, która jest nazywana cudem nad Wisłą możecie posłuchać w odcinku 47. Ale co w tym czasie robił kapitan Maczek i jego oddział?
W 1920 roku Rosjanie atakowali Polskę. Rozegrała się wtedy największa bitwa kawaleryjska - bitwa pod Komarowem. Podczas tej bitwy polska kawaleria walczyła z rosyjską kawalerią. Ta rosyjska kawaleria to była 1 Armia Konna Budionnego, czyli oddział, którego wszyscy się bali. To wprawdzie była bitwa kawaleryjska, ale rozpoczął ją batalion szturmowy kapitana Maczka.
Maczek prosto z wojny polsko-ukraińskiej udał się ze swoimi ludźmi na wojną polsko-bolszewicką. Bolszewicy to byli Rosjanie. Najgroźniejszym oddziałem Bolszewików była konna armia Budionnego. Wielu polskich żołnierzy bało się tej armii. Gdy Budionny usłyszał o tym, że Bolszewicy przegrali bitwę warszawską, która odbyła się w dniach 13–25 sierpnia 1920, to postanowił ruszyć na pomoc. Budionny i jego konna armia ruszyli na pomoc Tuchaczewskiemu i bolszewikom, którzy przegrali bitwę warszawską. 31 sierpnia 1920 roku polscy ułani postanowili pokonać konarmię Budionnego. Była to największa bitwa konnicy podczas wojny polsko-bolszewickiej, ale rozpoczęli ją Maczek i jego ludzie. Baon szturmowy Maczka przebił się przez siły Bolszewików i wyszedł na tyły konarmii Budionnego. Bolszewicy czyli rosjanie lubili takie skróty. Zamiast mówić armia konna mówili konarmia. Tak więc była to ostatnia największa bitwa kawalerii, ale rozpoczął ją baon szturmowy.
Gdy wojna się skończyła Stanisław Maczek dowodził normalnymi oddziałami. Jednak Piłsudski i inni dowódcy zapamiętali, co potrafił zrobić ze zwykłych wozów konnych. Tak więc gdy w 1938 roku powstała pierwsza polska jednostka pancerna, to jak myślicie, kto otrzymał jej dowództwo? O tym za chwilę. Teraz powiedzm sobie trochę o tej jednostce. 10 Brygada Kawalerii powstała jeszcze w 1921 roku. Czym była ta jednostka?
Była to jedyna polska jednostka motorowa w okresie międzywojennym. Oznacza to, że brygada ta poruszała się na pojazdach motorowych, np. na tankietkach czyli lekkich czołgach. Żołnierze ci mieli czarne skórzane kurtki i z tego powodu byli nazywani przez Niemców “Czarną Brygadą” (Die Schwarze Brigade). Jak mówi sama nazwa była to brygada kawalerii, czyli byli w niej żołnierze na koniach. Jednak w 1937 roku zmieniono tą jednostkę. Żołnierze przesiedli się z koni na tankietki, czołgi Vickers oraz samochody. Maczek zaczął dowodzić tymi oddziałami właśnie wtedy gdy zostały zmienione z konnych na pancerne. Nazwa jednak pozostała - 10 Brygada Kawalerii. Jakie było pierwsze zadanie pułkownika Maczka i jego 10 Brygady Kawalerii?
Podczas wojny polsko-bolszewickiej większość żołnierzy była potrzebna do walki na wschodzie z Rosjanami. Wykorzystali to Czesi na południu i w 1920 zabrali Polsce Zaolzie. Polska odebrała te tereny w 1938 roku. W odebraniu tych terenów brał udział też pułkownik Maczek oraz 10 Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej.
W 1938 roku Polacy zajęli Zaolzie. Czesi zabrali te tereny w 1920 roku, a Polacy odebrali je po 18 latach. Uczestniczyły w tym oddziały pułkownika Maczka. Niestety w tym samym czasie większość Czechów zajęli Niemcy, a Słowacja związała się z Hitlerem. Tak więc gdy rok później w 1939 roku Niemcy zaatakowali Polskę to atakowali nie tylko z Niemiec, ale także z Czech i Słowacji.
A jak się sprawiła brygada pułkownika Maczka we wrześniu 1939 roku?
We wrześniu 1939 roku Niemcy atakowali używając wielu jednostek pancernych czyli oddziałów z czołgami. Udało im się rozbić większość armii. Jedynym oddziałem, który nie dał się rozbić była właśnie 10 Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej pod dowództwem pułkownika Maczka. We wsześniu 1939 roku między innymi bronili Lwowa. Później dostał rozkaz ewakuacji na Węgry.
Maczek ze swoimi żołnierzami ratował polskie armie na południu polski. Powstrzymywał niemieckie ataki. Wojska Hitlera bały się “czarnych diabłów” jak nazywali Polaków. Nazywali ich też czarną brygadą, po niemiecku: Die Schwarze Brigade.
Pamiętacie pewnie, że gdy Polska odzyskała niepodległość Maczek walczył pod Wilnem w 1918 roku, teraz po 21 latach w 1939 znowu przyszło mu walczyć w tym miejscu i bronić swojego rodzinnego miasta. Niestety 17 września na Polskę napadli z drugiej strony Rosjanie. Maczek i jego brygada dostali rozkaz przejścia na Węgry. Polski rząd też się tam udał. Jednak Węgrzy bali się Hitlera i aresztowali Polaków, w tym pułkownika Maczka oraz jego żołnierzy. Jak się Polacy stamtąd wydostali?
Stanisław Maczek urodził się w okolicach Lwowa w czasach zaborów. Później wraz z rodzicami zamieszkał w tym mieście, czyli we Lwowie. Tam w roku 1912 wstąpił do Związku Strzeleckiego, gdzie komendantem był Józef Piłsudski. Z tego związku powstały później Legiony Polskie w tym także słynna I Brygada. Maczek był w tym związku, ale nie trafił do Legionów. Dlaczego?
Maczek był członkiem Związku Strzeleckiego. W 1914 roku członkowie tego związku stali się legionistami, ale Maczek został wcześniej powołany do wojska austriackiego. Lwów, w którym mieszkał Maczek był w zaborze austriackim. Gdy więc wybuchła I wojna światowa Maczek został wcielony do armii austryjackiej i wysłano go do walki w górach na granicy między Austrią i Włochami. Pamiętacie w jakich latach była I wojna światowa?
I wojna światowa trwała od 1914 do 1918. Wtedy nie było Polski tak więc niektórzy Polacy walczyli w wojsku rosyjskim, niektórzy w wojsku niemieckim, a niektórzy jak Maczek w wojsku austriackim. Były też Legiony Piłsudskiego, ale one też walczyły dla Austrii. Polacy w każdym zaborze musieli walczyć w wojsku zaborcy. Tak więc Polacy ze Lwowa walczyli w wojsku austriackim, które nazywano cesarsko-królewskim, albo w skrócie CK. Maczek walczył w górach na nartach. Jego żołnierzami byli głównie Chorwaci. Dogadywał się z nimi świetnie, bo chociaż sam Maczek był Polakiem i urodził się niedaleko Lwowa, to jego ojciec pochodził właśnie z Chorwacji. A czy pamiętacie co się wydarzyło 11 listopada 1918 roku?
Tego dnia podpisano zawieszenie broni, czyli skończyła się I wojna światowa. Tego samego dnia Polska odzyskała niepodległość. 11 listopada 1918 roku to data ważna dla całego świata. Właśnie tego dnia skończyła się I wojna światowa. To także bardzo ważna data dla Polski. Właśnie 11 listopada 1918 roku Polska odzyskała niepodległość. Niestety skończyła się jedna wojna, a zaraz potem zaczęły się inne wojny.
1 listopada 1918 roku wybuchła wojna polsko-ukraińska. Przypomnę, że I wojna światowa skończyła się 11 listopada, już 1 listopada wybuchła wojna polsko-ukraińska. Tak więc ta nowa wojna zaczęła się jeszcze gdy trwała I wojna światowa. Co zrobił Stanisław Maczek? Był przecież daleko aż na granicy austriacko-włoskiej. Co się stało z austryjacką armią 11 listopada 1918 roku?
Tego dnia rozpadła się armia austriacka i każdy żołnierz odchodził do swojego domu. Maczek postanowił pojechać do swojego miasta rodzinnego czyli Lwowa. 14 listopada zgłosił się do powstającej polskiej armii i dostał dowództwo nad oddziałem, który jechał walczyć o Lwów.
(jego adiutant był Ukraińcem i walczyli potem przeciwko sobie). W armii austryjackiej służyli żołnierze z wielu narodów. Mówiłem wam już o tym, że Maczek miał wielu Chorwatów w swoim oddziale. Ale w tej armii służyli także Ukraińcy. Teraz gdy armia austriacka się rozpadła wszyscy pojechali do swoich krajów. Polacy do Polski, Ukraińcy na Ukrainę, a Chorwaci do Chorwacji. Tyle, że Polska się dopiero tworzyła, tak samo Ukraina. I zarówno Polacy jak i Ukraińcy chcieli mieć Lwów w swoim kraju. Tak więc walczono głównie o Lwów, czyli tereny, gdzie urodził się Maczek.
11 listopada rozpadała się armia austriacka i Maczek jak najszybciej się dało wrócił do powstającej Polski. Jego adiutant, który był Ukraińcem wrócił na Ukrainę i potem walczyli przeciwko sobie. Gdy 14 listopada Maczek przybył do Polski od razu zgłosił się do wojska. Był tam już oddział gotowy do walki, ale nie miał dowódcy - został nim właśnie Stanisław Maczek. Jak walczył podczas wojny polsko-ukraińskiej?
Polacy i Ukraińcy walczyli o Lwów, czyli miasto, gdzie się urodził Stanisław Maczek. Podczas tej wojny utworzył on “lotną kompanię szturmową”, czyli taki oddział, który szybko się przemieszczał. Jego oddział zdobył między innymi pociąg, cztery działa, a później samodzielnie (czyli bez niczyjej pomocy) zdobyli kilka miast. Został wtedy awansowany przez Piłsudskiego na kapitana.
Porucznik Maczek stworzył baon szturmowy. W tamtych czasach Polacy nie mieli czołgów, ale Maczek wykorzystywał zwykłe chłopskie wozy. Był to taki pierwowzór czołgu. Na takich wozach porucznik Maczek miał dzielnych żołnierzy z granatami oraz z ciężkimi karabinami maszynowymi oraz moździerzami. Takie wozy były ciągnięte przez wiele koni i były bardzo szybkie.
Pewnego razu gdy porucznik Maczek zdobywał pewną górę do jego jednostki przyjechał Józef Piłsudski. Maczek znał Piłsudskiego jeszcze z czasów Związku Strzeleckiego przed I wojną światową. Gdy więc później meldował zdobycie góry Piłsudskiemu nie zdążył się umyć. Tak więc Maczek był brudny na twarzy, a za pasem miał granaty. Piłsudski był już wtedy naczelnikiem państwa Polskiego, ale Maczek nazywał go komendantem. Wszyscy żołnierze ze Związku Strzeleckiego oraz Legionów tak nazywali Piłsudskiego. Odwaga Maczka i jego żołnierzy zrobiła na Piłsudskim wielkie wrażenie. Awansował Maczka na kapitana.
Wojna polsko-ukraińska skończyła się w lipcu 1919 roku, ale już od lutego tego samego 1919 roku trwała wojna polsko-bolszewicka. W 1920 roku Rosjanie podeszli aż pod Warszawę. Więcej o bitwie warszawskiej, która jest nazywana cudem nad Wisłą możecie posłuchać w odcinku 47. Ale co w tym czasie robił kapitan Maczek i jego oddział?
W 1920 roku Rosjanie atakowali Polskę. Rozegrała się wtedy największa bitwa kawaleryjska - bitwa pod Komarowem. Podczas tej bitwy polska kawaleria walczyła z rosyjską kawalerią. Ta rosyjska kawaleria to była 1 Armia Konna Budionnego, czyli oddział, którego wszyscy się bali. To wprawdzie była bitwa kawaleryjska, ale rozpoczął ją batalion szturmowy kapitana Maczka.
Maczek prosto z wojny polsko-ukraińskiej udał się ze swoimi ludźmi na wojną polsko-bolszewicką. Bolszewicy to byli Rosjanie. Najgroźniejszym oddziałem Bolszewików była konna armia Budionnego. Wielu polskich żołnierzy bało się tej armii. Gdy Budionny usłyszał o tym, że Bolszewicy przegrali bitwę warszawską, która odbyła się w dniach 13–25 sierpnia 1920, to postanowił ruszyć na pomoc. Budionny i jego konna armia ruszyli na pomoc Tuchaczewskiemu i bolszewikom, którzy przegrali bitwę warszawską. 31 sierpnia 1920 roku polscy ułani postanowili pokonać konarmię Budionnego. Była to największa bitwa konnicy podczas wojny polsko-bolszewickiej, ale rozpoczęli ją Maczek i jego ludzie. Baon szturmowy Maczka przebił się przez siły Bolszewików i wyszedł na tyły konarmii Budionnego. Bolszewicy czyli rosjanie lubili takie skróty. Zamiast mówić armia konna mówili konarmia. Tak więc była to ostatnia największa bitwa kawalerii, ale rozpoczął ją baon szturmowy.
Gdy wojna się skończyła Stanisław Maczek dowodził normalnymi oddziałami. Jednak Piłsudski i inni dowódcy zapamiętali, co potrafił zrobić ze zwykłych wozów konnych. Tak więc gdy w 1938 roku powstała pierwsza polska jednostka pancerna, to jak myślicie, kto otrzymał jej dowództwo? O tym za chwilę. Teraz powiedzm sobie trochę o tej jednostce. 10 Brygada Kawalerii powstała jeszcze w 1921 roku. Czym była ta jednostka?
Była to jedyna polska jednostka motorowa w okresie międzywojennym. Oznacza to, że brygada ta poruszała się na pojazdach motorowych, np. na tankietkach czyli lekkich czołgach. Żołnierze ci mieli czarne skórzane kurtki i z tego powodu byli nazywani przez Niemców “Czarną Brygadą” (Die Schwarze Brigade). Jak mówi sama nazwa była to brygada kawalerii, czyli byli w niej żołnierze na koniach. Jednak w 1937 roku zmieniono tą jednostkę. Żołnierze przesiedli się z koni na tankietki, czołgi Vickers oraz samochody. Maczek zaczął dowodzić tymi oddziałami właśnie wtedy gdy zostały zmienione z konnych na pancerne. Nazwa jednak pozostała - 10 Brygada Kawalerii. Jakie było pierwsze zadanie pułkownika Maczka i jego 10 Brygady Kawalerii?
Podczas wojny polsko-bolszewickiej większość żołnierzy była potrzebna do walki na wschodzie z Rosjanami. Wykorzystali to Czesi na południu i w 1920 zabrali Polsce Zaolzie. Polska odebrała te tereny w 1938 roku. W odebraniu tych terenów brał udział też pułkownik Maczek oraz 10 Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej.
W 1938 roku Polacy zajęli Zaolzie. Czesi zabrali te tereny w 1920 roku, a Polacy odebrali je po 18 latach. Uczestniczyły w tym oddziały pułkownika Maczka. Niestety w tym samym czasie większość Czechów zajęli Niemcy, a Słowacja związała się z Hitlerem. Tak więc gdy rok później w 1939 roku Niemcy zaatakowali Polskę to atakowali nie tylko z Niemiec, ale także z Czech i Słowacji.
A jak się sprawiła brygada pułkownika Maczka we wrześniu 1939 roku?
We wrześniu 1939 roku Niemcy atakowali używając wielu jednostek pancernych czyli oddziałów z czołgami. Udało im się rozbić większość armii. Jedynym oddziałem, który nie dał się rozbić była właśnie 10 Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej pod dowództwem pułkownika Maczka. We wsześniu 1939 roku między innymi bronili Lwowa. Później dostał rozkaz ewakuacji na Węgry.
Maczek ze swoimi żołnierzami ratował polskie armie na południu polski. Powstrzymywał niemieckie ataki. Wojska Hitlera bały się “czarnych diabłów” jak nazywali Polaków. Nazywali ich też czarną brygadą, po niemiecku: Die Schwarze Brigade.
Pamiętacie pewnie, że gdy Polska odzyskała niepodległość Maczek walczył pod Wilnem w 1918 roku, teraz po 21 latach w 1939 znowu przyszło mu walczyć w tym miejscu i bronić swojego rodzinnego miasta. Niestety 17 września na Polskę napadli z drugiej strony Rosjanie. Maczek i jego brygada dostali rozkaz przejścia na Węgry. Polski rząd też się tam udał. Jednak Węgrzy bali się Hitlera i aresztowali Polaków, w tym pułkownika Maczka oraz jego żołnierzy. Jak się Polacy stamtąd wydostali?
87 - Historia Gdańska
2020-11-18 19:45:13
Dziś będziemy mówić o historii Gdańska, a pomagać mi będą Michał i Wojtek. Michał ma 8 lat, a Wojtek 7. Od czasu do czasu będzie też słychać 2-letniego Frania, który też chciał wziąć udział. Historia Gdańska jest dość skomplikowana. Dlaczego? Gdańsk był pod panowaniem Polaków, Niemców oraz wielokrotnie był niezależny. Tak więc wielokrotnie usłyszycie dzisiaj o tym jak Polacy zdobyli Gdańsk, potem oderwał się od Polski, później znowu go Polacy zdobyli, potem Niemcy, potem oderwał się od Niemców i sam dołączył do Polski. I tak w kółko. W spisanej historii Gdańsk był przynajmniej 4 razy osobnym Państwem, przynajmniej 4 razy był pod rządami Polaków i przynajmniej 4 razy był pod rządami Niemców. Gdańsk też długo opierał się wprowadzeniu chrześcijaństwa. W 997 do Gdańska przybył św. Wojciech wraz z wojami Bolesława Chrobrego. Czy pamiętacie kim był św. Wojciech. Gdańszczanie dali się wtedy ochrzcić ale raczej dlatego, że bali się wojów, czyli żołnierzy Chrobrego. W tamtych czasach zmuszano ludzi do przyjmowania chrześcijaństwa. Może pamiętacie, że po Bolesławie Chrobrym władcą został Mieszko II Lambert. On utracił Polskę. W tamtych czasach doszło też do reakcji pogańskiej. Większość ludzi wróciła do religii pogańskiej czyli np. spalili kościoły i ponownie zaczęli czcić Światowida. Tak właśnie zrobili Gdańszczanie. Kiedy więc stali się oni chrześcijanami? Św. Wojciech przybył w 997 i ochrzcił Gdańszczan, ale oni potem wrócili do pogaństwa. Dopiero w 1186 ponownie przyjęli chrześcijaństwo. Tak więc minęło prawie 200 lat. Jak uważacie dlaczego Gdańszczanie odrzucili początkowo odrzucili chrześcijaństwo i przyjęli je dopiero 189 lat później. Tak więc Pomorze i Gdańsk przyłączyli do Polski Mieszko I i Bolesław Chrobry, ale stracił je Mieszko II. Kto ponownie przyłączył Pomorze i Gdańsk do Polski? Po Krzywoustym nastąpiło rozbicie dzielnicowe. Polska podzieliła się na wiele różnych części. Synowie Bolesława III Krzywoustego dostali po kawałku Polski, ale mieli słuchać najstarszego z rodziny, którego nazywano seniorem albo princepsem. Ostatnim takim seniorem uznawanym przez wszystkich był Leszek Biały. Co się z nim stało? Leszek Biały został zabity w 1227 niedaleko Gąsawy. Wielu historyków mówi, że za tym zabójstwem stał władca Pomorza czyli Świętopełk Pomorski. Do czego to doprowadziło? Polska była już podzielona na części, ale był jeden władca czyli senior. Niestety teraz gdy zginął Leszek Biały Polska już naprawdę się podzieliła na stałe. Jedną z takich części, która wtedy się oderwała od Polski było Księstwo Pomorskie pod rządami Świętopełka. Ponownie Gdańsk stał się niepodległy. Czy pamiętacie komu udało się połączyć Polskę na nowo po rozbiciu dzielnicowym? Był to król Władysław Łokietek. On ponownie przyłączył także Pomorze i Gdańsk do Polski. Niestety na Gdańsk ktoś napadł. Na Gdańsk napadli Brandenburczycy czyli Niemcy z zachodu. Łokietek nie mógł przybyć z pomocą i polecił, aby zapłacono Krzyżakom za pomoc. Gdańszczanie wezwali więc Krzyżaków na pomoc, a oni najpierw obronili Gdańsk przed Brandenburczykami, a potem sami zdobyli Gdańsk. Krzyżacy też byli Niemcami, ale ze wschodu. Tak więc wtedy Gdańsk pierwszy raz stał się niemieckim miastem. Gdy Krzyżacy zdobyli Gdańsk zbudowali tam sobie zamek. Gdańszczanie nie lubili Krzyżaków, woleli należeć do Polski. Zrobili więc powstanie i wypędzili Krzyżaków z Gdańska, a ten zamek rozebrali. Tak więc dzisiaj w Gdańsku nie ma już zamku krzyżackiego. Gdańszczanie poprosili też króla Polski - Kazimierza Jagiellończyka, aby im pomógł. Jednak Kazimierz IV Jagiellończyk nie był dobrym wodzem i nie potrafił pokonać Krzyżaków. Wojna też jest bardzo droga, ale Gdańsk był bogaty i dawał pieniądze królowi Polski na tą wojnę. Trwała ona 13 lat i dlatego nazywa się ją wojną trzynastoletnią. W ten sposób Gdańsk stał się częścią Polski, ale inaczej niż poprzednio. Poprzedni władcy przyłączali Gdańsk i Pomorze siłą do Polski. Tak zrobił Bolesław Chrobry, ale Gdansk się oderwał od Polski. Potem ponownie przyłączył go Bolesław Krzywousty, ale Gdańsk później znowu oderwał się od Polski. Potem Gdańsk przyłączył Władysław Łokietek, ale zdobyli go podstępem Krzyżacy. Jednak teraz sam Gdańsk poprosił aby przyłączyć go do Polski i jeszcze przez 13 lat dawał pieniądze królowi Polski aby pokonał Krzyżaków. Skąd Gdańsk miał tyle pieniędzy, aby finansować polskiego króla przez 13 lat? Gdańsk był wtedy częścią Polski, aby był też członkiem takiego stowarzyszenia miast kupieckich na północy Europy. To stowarzyszenie nazywało się Hanza. Wszystkie miasta, które należały do Hanzy zarabiały dużo pieniędzy na handlu. Stąd właśnie Gdańsk był taki bogaty. W Gdańsku mieszkali wtedy ludzie wyznający różne religie. Dochodziło między nimi czasami do walk religijnych. W 1557 Zygmunt August wydał dekret o tolerancji religijnej w Gdańsku. Był to pierwszy taki akt w całej Europie. Tolerancja religijna oznacza, że toleruje się to, że ktoś ma inną religię. Np. zwykle królowie kazali swoim poddanym aby mieli tą samą religię co król. Gdy ktoś starał się o jakieś stanowisko to też musiał mieć taką samą religię jak król. W Gdańsku było inaczej. Tam nie oceniano ludzi po religii, ale po tym jacy byli. Gdańsk wprawdzie poprosił, aby zostać częścią Polski, ale nie zawsze słuchał polskich królów. Np. gdy wybrano na króla Stefana Batorego Gdańsk nie chciał go uznać i wtedy wybuchła wojna Rzeczypospolitej z Gdańskiem. Stefan Batory oblegał Gdańsk, ale nie potrafił go zdobyć. W końcu zawarto pokój. Gdańsk uznał króla Stefana Batorego, a on obiecał, że nie będzie karał Gdańszczan za bunt. Tak więc wielka Polska nie potrafiła wtedy pokonać małego Gdańska. Niestety jak pewnie pamiętacie z historii Polska zniknęła z map na 123 lata. Polska została rozebrana na części dlatego ten okres nazywa się rozbiorami. Kto zabrał Polsce Pomorze i Gdańsk? Tak więc Gdańsk drugi raz dostał się w ręce Niemców. Ale potem Gdańsk stał się wolnym miastem. Podczas zaborów Polacy pomagali Napoleonowi. Gdy przybył na tereny gdzie kiedyś była Polska stworzył dwa Państwa - jedno duże, drugie bardzo małe. Stworzył Księstwo Warszawskie oraz Wolne Miasto Gdańsk. Księstwo Warszawskie było duże, a Wolne Miasto Gdańsk małe. Jednak gdy Napoleon przegrał te państwa przestały istnieć. Ale zauważcie ponownie Gdańsk był przez jakiś czas osobnym państwem, choć bardzo małym Gdy skończyło się 123 lata zaborów Polska odzyskała niepodległość, a co stało się z Gdańskiem? Tak więc w okresie międzywojennym Polska była niepodległa, ale Gdańsk do niej nie należał. Nie należał też do Niemców. Po raz drugi Gdańsk był wolnym miastem. Polacy posiadali w Gdańsku pocztę polską oraz składnicę wojskową na Westerplatte. Według wielu historyków właśnie tam zaczęła się II wojna światowa. 1 września 1939 roku o 4:45 wcześnie rano niemiecki statek zaczął strzelać na Westerplatte. Wszędzie byli Niemcy, ale Polacy bronili się tam aż 7 dni. A co się stało z budynkiem polskiej poczty w Gdańsku? Także na poczcie bronili się Polacy chociaż nie byli żołnierzami. Przez wiele godzin Niemcom nie udawało się jej zdobyć. Niestety na 6 lat Polska była okupowana przez Niemców, przez żołnierzy Hitlera. Co się stało w 1945, gdy skończyła się II wojna światowa? Co myślicie o historii Gdańska? Jest dość skomplikowa. Czy zauważyliście jednak, że Gdańszczanie nie lubili jak ich się do czegoś zmuszało? Np. Bolesław Chrobry zmusił ich do przyjęcia chrześcijaństwa, ale oni tego nie chcieli i powrócili do pogaństwa. Potem jednak sami przyjęli chrześcijaństwo. Trzech polskich władców siłą przyłączyło Gdańsk do Polski. Najpierw Bolesław Chrobry, potem Bolesław Krzywousty, a potem Władysław Łokietek. Gdańszczanie jednak tego nie lubili. Później jednak sami postanowili przyłączyć się do Polski i jeszcze dali polskiemu królowi Władysławowi Jagiellończykowi pieniądze, aby mógł zapłacić żołnierzom przez 13 lat. Co myślicie o tym? Czy można zmuszać innych aby zmienili religię? Albo czy można siłą przyłączać jakiś teren do swojego państwa? Napiszcie mi co o tym sądzicie. Albo nawet nagrajcie mi swoje odpowiedzi - będziemy je mogli dołączyć do tego odcinka. Więcej na temat królów o których dzisiaj mówiliśmy znajdziecie w innych odcinkach. Np. o Kazimierzu Jagiellończyku możecie posłuchać w odcinku 76, w którym mówiliśmy więcej o wojnie 13-letniej z Krzyżakami. Na dzisiaj to już wszystko. Dziękuję bardzo Michałowi i Wojtkowi oraz ich tacie.
Dziś będziemy mówić o historii Gdańska, a pomagać mi będą Michał i Wojtek. Michał ma 8 lat, a Wojtek 7. Od czasu do czasu będzie też słychać 2-letniego Frania, który też chciał wziąć udział.
Historia Gdańska jest dość skomplikowana. Dlaczego? Gdańsk był pod panowaniem Polaków, Niemców oraz wielokrotnie był niezależny. Tak więc wielokrotnie usłyszycie dzisiaj o tym jak Polacy zdobyli Gdańsk, potem oderwał się od Polski, później znowu go Polacy zdobyli, potem Niemcy, potem oderwał się od Niemców i sam dołączył do Polski. I tak w kółko. W spisanej historii Gdańsk był przynajmniej 4 razy osobnym Państwem, przynajmniej 4 razy był pod rządami Polaków i przynajmniej 4 razy był pod rządami Niemców. Gdańsk też długo opierał się wprowadzeniu chrześcijaństwa. W 997 do Gdańska przybył św. Wojciech wraz z wojami Bolesława Chrobrego. Czy pamiętacie kim był św. Wojciech.
Gdańszczanie dali się wtedy ochrzcić ale raczej dlatego, że bali się wojów, czyli żołnierzy Chrobrego. W tamtych czasach zmuszano ludzi do przyjmowania chrześcijaństwa. Może pamiętacie, że po Bolesławie Chrobrym władcą został Mieszko II Lambert. On utracił Polskę. W tamtych czasach doszło też do reakcji pogańskiej. Większość ludzi wróciła do religii pogańskiej czyli np. spalili kościoły i ponownie zaczęli czcić Światowida. Tak właśnie zrobili Gdańszczanie. Kiedy więc stali się oni chrześcijanami?
Św. Wojciech przybył w 997 i ochrzcił Gdańszczan, ale oni potem wrócili do pogaństwa. Dopiero w 1186 ponownie przyjęli chrześcijaństwo. Tak więc minęło prawie 200 lat. Jak uważacie dlaczego Gdańszczanie odrzucili początkowo odrzucili chrześcijaństwo i przyjęli je dopiero 189 lat później.
Tak więc Pomorze i Gdańsk przyłączyli do Polski Mieszko I i Bolesław Chrobry, ale stracił je Mieszko II. Kto ponownie przyłączył Pomorze i Gdańsk do Polski?
Po Krzywoustym nastąpiło rozbicie dzielnicowe. Polska podzieliła się na wiele różnych części. Synowie Bolesława III Krzywoustego dostali po kawałku Polski, ale mieli słuchać najstarszego z rodziny, którego nazywano seniorem albo princepsem. Ostatnim takim seniorem uznawanym przez wszystkich był Leszek Biały. Co się z nim stało?
Leszek Biały został zabity w 1227 niedaleko Gąsawy. Wielu historyków mówi, że za tym zabójstwem stał władca Pomorza czyli Świętopełk Pomorski. Do czego to doprowadziło? Polska była już podzielona na części, ale był jeden władca czyli senior. Niestety teraz gdy zginął Leszek Biały Polska już naprawdę się podzieliła na stałe. Jedną z takich części, która wtedy się oderwała od Polski było Księstwo Pomorskie pod rządami Świętopełka. Ponownie Gdańsk stał się niepodległy.
Czy pamiętacie komu udało się połączyć Polskę na nowo po rozbiciu dzielnicowym? Był to król Władysław Łokietek. On ponownie przyłączył także Pomorze i Gdańsk do Polski. Niestety na Gdańsk ktoś napadł.
Na Gdańsk napadli Brandenburczycy czyli Niemcy z zachodu. Łokietek nie mógł przybyć z pomocą i polecił, aby zapłacono Krzyżakom za pomoc. Gdańszczanie wezwali więc Krzyżaków na pomoc, a oni najpierw obronili Gdańsk przed Brandenburczykami, a potem sami zdobyli Gdańsk. Krzyżacy też byli Niemcami, ale ze wschodu. Tak więc wtedy Gdańsk pierwszy raz stał się niemieckim miastem.
Gdy Krzyżacy zdobyli Gdańsk zbudowali tam sobie zamek. Gdańszczanie nie lubili Krzyżaków, woleli należeć do Polski. Zrobili więc powstanie i wypędzili Krzyżaków z Gdańska, a ten zamek rozebrali. Tak więc dzisiaj w Gdańsku nie ma już zamku krzyżackiego. Gdańszczanie poprosili też króla Polski - Kazimierza Jagiellończyka, aby im pomógł. Jednak Kazimierz IV Jagiellończyk nie był dobrym wodzem i nie potrafił pokonać Krzyżaków. Wojna też jest bardzo droga, ale Gdańsk był bogaty i dawał pieniądze królowi Polski na tą wojnę. Trwała ona 13 lat i dlatego nazywa się ją wojną trzynastoletnią. W ten sposób Gdańsk stał się częścią Polski, ale inaczej niż poprzednio. Poprzedni władcy przyłączali Gdańsk i Pomorze siłą do Polski. Tak zrobił Bolesław Chrobry, ale Gdansk się oderwał od Polski. Potem ponownie przyłączył go Bolesław Krzywousty, ale Gdańsk później znowu oderwał się od Polski. Potem Gdańsk przyłączył Władysław Łokietek, ale zdobyli go podstępem Krzyżacy. Jednak teraz sam Gdańsk poprosił aby przyłączyć go do Polski i jeszcze przez 13 lat dawał pieniądze królowi Polski aby pokonał Krzyżaków.
Skąd Gdańsk miał tyle pieniędzy, aby finansować polskiego króla przez 13 lat? Gdańsk był wtedy częścią Polski, aby był też członkiem takiego stowarzyszenia miast kupieckich na północy Europy. To stowarzyszenie nazywało się Hanza. Wszystkie miasta, które należały do Hanzy zarabiały dużo pieniędzy na handlu. Stąd właśnie Gdańsk był taki bogaty.
W Gdańsku mieszkali wtedy ludzie wyznający różne religie. Dochodziło między nimi czasami do walk religijnych. W 1557 Zygmunt August wydał dekret o tolerancji religijnej w Gdańsku. Był to pierwszy taki akt w całej Europie. Tolerancja religijna oznacza, że toleruje się to, że ktoś ma inną religię. Np. zwykle królowie kazali swoim poddanym aby mieli tą samą religię co król. Gdy ktoś starał się o jakieś stanowisko to też musiał mieć taką samą religię jak król. W Gdańsku było inaczej. Tam nie oceniano ludzi po religii, ale po tym jacy byli.
Gdańsk wprawdzie poprosił, aby zostać częścią Polski, ale nie zawsze słuchał polskich królów. Np. gdy wybrano na króla Stefana Batorego Gdańsk nie chciał go uznać i wtedy wybuchła wojna Rzeczypospolitej z Gdańskiem. Stefan Batory oblegał Gdańsk, ale nie potrafił go zdobyć. W końcu zawarto pokój. Gdańsk uznał króla Stefana Batorego, a on obiecał, że nie będzie karał Gdańszczan za bunt. Tak więc wielka Polska nie potrafiła wtedy pokonać małego Gdańska.
Niestety jak pewnie pamiętacie z historii Polska zniknęła z map na 123 lata. Polska została rozebrana na części dlatego ten okres nazywa się rozbiorami. Kto zabrał Polsce Pomorze i Gdańsk? Tak więc Gdańsk drugi raz dostał się w ręce Niemców. Ale potem Gdańsk stał się wolnym miastem.
Podczas zaborów Polacy pomagali Napoleonowi. Gdy przybył na tereny gdzie kiedyś była Polska stworzył dwa Państwa - jedno duże, drugie bardzo małe. Stworzył Księstwo Warszawskie oraz Wolne Miasto Gdańsk. Księstwo Warszawskie było duże, a Wolne Miasto Gdańsk małe. Jednak gdy Napoleon przegrał te państwa przestały istnieć. Ale zauważcie ponownie Gdańsk był przez jakiś czas osobnym państwem, choć bardzo małym
Gdy skończyło się 123 lata zaborów Polska odzyskała niepodległość, a co stało się z Gdańskiem?
Tak więc w okresie międzywojennym Polska była niepodległa, ale Gdańsk do niej nie należał. Nie należał też do Niemców. Po raz drugi Gdańsk był wolnym miastem. Polacy posiadali w Gdańsku pocztę polską oraz składnicę wojskową na Westerplatte. Według wielu historyków właśnie tam zaczęła się II wojna światowa.
1 września 1939 roku o 4:45 wcześnie rano niemiecki statek zaczął strzelać na Westerplatte. Wszędzie byli Niemcy, ale Polacy bronili się tam aż 7 dni. A co się stało z budynkiem polskiej poczty w Gdańsku?
Także na poczcie bronili się Polacy chociaż nie byli żołnierzami. Przez wiele godzin Niemcom nie udawało się jej zdobyć. Niestety na 6 lat Polska była okupowana przez Niemców, przez żołnierzy Hitlera. Co się stało w 1945, gdy skończyła się II wojna światowa?
Co myślicie o historii Gdańska? Jest dość skomplikowa. Czy zauważyliście jednak, że Gdańszczanie nie lubili jak ich się do czegoś zmuszało? Np. Bolesław Chrobry zmusił ich do przyjęcia chrześcijaństwa, ale oni tego nie chcieli i powrócili do pogaństwa. Potem jednak sami przyjęli chrześcijaństwo. Trzech polskich władców siłą przyłączyło Gdańsk do Polski. Najpierw Bolesław Chrobry, potem Bolesław Krzywousty, a potem Władysław Łokietek. Gdańszczanie jednak tego nie lubili. Później jednak sami postanowili przyłączyć się do Polski i jeszcze dali polskiemu królowi Władysławowi Jagiellończykowi pieniądze, aby mógł zapłacić żołnierzom przez 13 lat.
Co myślicie o tym? Czy można zmuszać innych aby zmienili religię? Albo czy można siłą przyłączać jakiś teren do swojego państwa? Napiszcie mi co o tym sądzicie. Albo nawet nagrajcie mi swoje odpowiedzi - będziemy je mogli dołączyć do tego odcinka.
Więcej na temat królów o których dzisiaj mówiliśmy znajdziecie w innych odcinkach. Np. o Kazimierzu Jagiellończyku możecie posłuchać w odcinku 76, w którym mówiliśmy więcej o wojnie 13-letniej z Krzyżakami. Na dzisiaj to już wszystko. Dziękuję bardzo Michałowi i Wojtkowi oraz ich tacie.
Historia Gdańska jest dość skomplikowana. Dlaczego? Gdańsk był pod panowaniem Polaków, Niemców oraz wielokrotnie był niezależny. Tak więc wielokrotnie usłyszycie dzisiaj o tym jak Polacy zdobyli Gdańsk, potem oderwał się od Polski, później znowu go Polacy zdobyli, potem Niemcy, potem oderwał się od Niemców i sam dołączył do Polski. I tak w kółko. W spisanej historii Gdańsk był przynajmniej 4 razy osobnym Państwem, przynajmniej 4 razy był pod rządami Polaków i przynajmniej 4 razy był pod rządami Niemców. Gdańsk też długo opierał się wprowadzeniu chrześcijaństwa. W 997 do Gdańska przybył św. Wojciech wraz z wojami Bolesława Chrobrego. Czy pamiętacie kim był św. Wojciech.
Gdańszczanie dali się wtedy ochrzcić ale raczej dlatego, że bali się wojów, czyli żołnierzy Chrobrego. W tamtych czasach zmuszano ludzi do przyjmowania chrześcijaństwa. Może pamiętacie, że po Bolesławie Chrobrym władcą został Mieszko II Lambert. On utracił Polskę. W tamtych czasach doszło też do reakcji pogańskiej. Większość ludzi wróciła do religii pogańskiej czyli np. spalili kościoły i ponownie zaczęli czcić Światowida. Tak właśnie zrobili Gdańszczanie. Kiedy więc stali się oni chrześcijanami?
Św. Wojciech przybył w 997 i ochrzcił Gdańszczan, ale oni potem wrócili do pogaństwa. Dopiero w 1186 ponownie przyjęli chrześcijaństwo. Tak więc minęło prawie 200 lat. Jak uważacie dlaczego Gdańszczanie odrzucili początkowo odrzucili chrześcijaństwo i przyjęli je dopiero 189 lat później.
Tak więc Pomorze i Gdańsk przyłączyli do Polski Mieszko I i Bolesław Chrobry, ale stracił je Mieszko II. Kto ponownie przyłączył Pomorze i Gdańsk do Polski?
Po Krzywoustym nastąpiło rozbicie dzielnicowe. Polska podzieliła się na wiele różnych części. Synowie Bolesława III Krzywoustego dostali po kawałku Polski, ale mieli słuchać najstarszego z rodziny, którego nazywano seniorem albo princepsem. Ostatnim takim seniorem uznawanym przez wszystkich był Leszek Biały. Co się z nim stało?
Leszek Biały został zabity w 1227 niedaleko Gąsawy. Wielu historyków mówi, że za tym zabójstwem stał władca Pomorza czyli Świętopełk Pomorski. Do czego to doprowadziło? Polska była już podzielona na części, ale był jeden władca czyli senior. Niestety teraz gdy zginął Leszek Biały Polska już naprawdę się podzieliła na stałe. Jedną z takich części, która wtedy się oderwała od Polski było Księstwo Pomorskie pod rządami Świętopełka. Ponownie Gdańsk stał się niepodległy.
Czy pamiętacie komu udało się połączyć Polskę na nowo po rozbiciu dzielnicowym? Był to król Władysław Łokietek. On ponownie przyłączył także Pomorze i Gdańsk do Polski. Niestety na Gdańsk ktoś napadł.
Na Gdańsk napadli Brandenburczycy czyli Niemcy z zachodu. Łokietek nie mógł przybyć z pomocą i polecił, aby zapłacono Krzyżakom za pomoc. Gdańszczanie wezwali więc Krzyżaków na pomoc, a oni najpierw obronili Gdańsk przed Brandenburczykami, a potem sami zdobyli Gdańsk. Krzyżacy też byli Niemcami, ale ze wschodu. Tak więc wtedy Gdańsk pierwszy raz stał się niemieckim miastem.
Gdy Krzyżacy zdobyli Gdańsk zbudowali tam sobie zamek. Gdańszczanie nie lubili Krzyżaków, woleli należeć do Polski. Zrobili więc powstanie i wypędzili Krzyżaków z Gdańska, a ten zamek rozebrali. Tak więc dzisiaj w Gdańsku nie ma już zamku krzyżackiego. Gdańszczanie poprosili też króla Polski - Kazimierza Jagiellończyka, aby im pomógł. Jednak Kazimierz IV Jagiellończyk nie był dobrym wodzem i nie potrafił pokonać Krzyżaków. Wojna też jest bardzo droga, ale Gdańsk był bogaty i dawał pieniądze królowi Polski na tą wojnę. Trwała ona 13 lat i dlatego nazywa się ją wojną trzynastoletnią. W ten sposób Gdańsk stał się częścią Polski, ale inaczej niż poprzednio. Poprzedni władcy przyłączali Gdańsk i Pomorze siłą do Polski. Tak zrobił Bolesław Chrobry, ale Gdansk się oderwał od Polski. Potem ponownie przyłączył go Bolesław Krzywousty, ale Gdańsk później znowu oderwał się od Polski. Potem Gdańsk przyłączył Władysław Łokietek, ale zdobyli go podstępem Krzyżacy. Jednak teraz sam Gdańsk poprosił aby przyłączyć go do Polski i jeszcze przez 13 lat dawał pieniądze królowi Polski aby pokonał Krzyżaków.
Skąd Gdańsk miał tyle pieniędzy, aby finansować polskiego króla przez 13 lat? Gdańsk był wtedy częścią Polski, aby był też członkiem takiego stowarzyszenia miast kupieckich na północy Europy. To stowarzyszenie nazywało się Hanza. Wszystkie miasta, które należały do Hanzy zarabiały dużo pieniędzy na handlu. Stąd właśnie Gdańsk był taki bogaty.
W Gdańsku mieszkali wtedy ludzie wyznający różne religie. Dochodziło między nimi czasami do walk religijnych. W 1557 Zygmunt August wydał dekret o tolerancji religijnej w Gdańsku. Był to pierwszy taki akt w całej Europie. Tolerancja religijna oznacza, że toleruje się to, że ktoś ma inną religię. Np. zwykle królowie kazali swoim poddanym aby mieli tą samą religię co król. Gdy ktoś starał się o jakieś stanowisko to też musiał mieć taką samą religię jak król. W Gdańsku było inaczej. Tam nie oceniano ludzi po religii, ale po tym jacy byli.
Gdańsk wprawdzie poprosił, aby zostać częścią Polski, ale nie zawsze słuchał polskich królów. Np. gdy wybrano na króla Stefana Batorego Gdańsk nie chciał go uznać i wtedy wybuchła wojna Rzeczypospolitej z Gdańskiem. Stefan Batory oblegał Gdańsk, ale nie potrafił go zdobyć. W końcu zawarto pokój. Gdańsk uznał króla Stefana Batorego, a on obiecał, że nie będzie karał Gdańszczan za bunt. Tak więc wielka Polska nie potrafiła wtedy pokonać małego Gdańska.
Niestety jak pewnie pamiętacie z historii Polska zniknęła z map na 123 lata. Polska została rozebrana na części dlatego ten okres nazywa się rozbiorami. Kto zabrał Polsce Pomorze i Gdańsk? Tak więc Gdańsk drugi raz dostał się w ręce Niemców. Ale potem Gdańsk stał się wolnym miastem.
Podczas zaborów Polacy pomagali Napoleonowi. Gdy przybył na tereny gdzie kiedyś była Polska stworzył dwa Państwa - jedno duże, drugie bardzo małe. Stworzył Księstwo Warszawskie oraz Wolne Miasto Gdańsk. Księstwo Warszawskie było duże, a Wolne Miasto Gdańsk małe. Jednak gdy Napoleon przegrał te państwa przestały istnieć. Ale zauważcie ponownie Gdańsk był przez jakiś czas osobnym państwem, choć bardzo małym
Gdy skończyło się 123 lata zaborów Polska odzyskała niepodległość, a co stało się z Gdańskiem?
Tak więc w okresie międzywojennym Polska była niepodległa, ale Gdańsk do niej nie należał. Nie należał też do Niemców. Po raz drugi Gdańsk był wolnym miastem. Polacy posiadali w Gdańsku pocztę polską oraz składnicę wojskową na Westerplatte. Według wielu historyków właśnie tam zaczęła się II wojna światowa.
1 września 1939 roku o 4:45 wcześnie rano niemiecki statek zaczął strzelać na Westerplatte. Wszędzie byli Niemcy, ale Polacy bronili się tam aż 7 dni. A co się stało z budynkiem polskiej poczty w Gdańsku?
Także na poczcie bronili się Polacy chociaż nie byli żołnierzami. Przez wiele godzin Niemcom nie udawało się jej zdobyć. Niestety na 6 lat Polska była okupowana przez Niemców, przez żołnierzy Hitlera. Co się stało w 1945, gdy skończyła się II wojna światowa?
Co myślicie o historii Gdańska? Jest dość skomplikowa. Czy zauważyliście jednak, że Gdańszczanie nie lubili jak ich się do czegoś zmuszało? Np. Bolesław Chrobry zmusił ich do przyjęcia chrześcijaństwa, ale oni tego nie chcieli i powrócili do pogaństwa. Potem jednak sami przyjęli chrześcijaństwo. Trzech polskich władców siłą przyłączyło Gdańsk do Polski. Najpierw Bolesław Chrobry, potem Bolesław Krzywousty, a potem Władysław Łokietek. Gdańszczanie jednak tego nie lubili. Później jednak sami postanowili przyłączyć się do Polski i jeszcze dali polskiemu królowi Władysławowi Jagiellończykowi pieniądze, aby mógł zapłacić żołnierzom przez 13 lat.
Co myślicie o tym? Czy można zmuszać innych aby zmienili religię? Albo czy można siłą przyłączać jakiś teren do swojego państwa? Napiszcie mi co o tym sądzicie. Albo nawet nagrajcie mi swoje odpowiedzi - będziemy je mogli dołączyć do tego odcinka.
Więcej na temat królów o których dzisiaj mówiliśmy znajdziecie w innych odcinkach. Np. o Kazimierzu Jagiellończyku możecie posłuchać w odcinku 76, w którym mówiliśmy więcej o wojnie 13-letniej z Krzyżakami. Na dzisiaj to już wszystko. Dziękuję bardzo Michałowi i Wojtkowi oraz ich tacie.
86 - Kazimierz Pułaski
2020-10-23 12:36:08
Dzisiaj będziemy mówić o Kazimierzu Pułaskim. Jeżeli mieszkacie w Polsce to być może nie słyszeliście wiele o nim, ale jeżeli mieszkacie w Stanach Zjednoczonych to na pewno znacie Pułaskiego. W USA w wielu Stanach Polonia robi parady w pierwszy poniedziałek marca, obchodzą wtedy Casimir Pulaski Day. Poza tym w całych Stanach Zjednoczonych jest obchodzony General Pulaski Memorial Day czyli Dzień Pamięci Generała Pułaskiego. Jak to się stało, że Pułaski jest tak mało znany w Polsce, a tak dobrze znany w USA? Być może już słuchaliście odcinków 66 i 67, w których wspominałem o Polakach walczących za granicami Polski. Kazimierz Pułaski walczył jednak także w Polsce. Zacznijmy jednak od początku. Kim był? Urodził się w Warszawie w 1745 roku w rodzinie szlacheckiej. Jego rodzina miała ciekawy herb. Ten herb nazywa się Ślepowron, co jest ciekawe, bo jak przed chwilą mówił Maks w herbie jest czarny kruk, a ślepowrony są raczej szare. Być może ktoś z was kiedyś zostanie historykiem i rozwiąże tą zagadkę - czemu herb nazywa się Ślepowron choć jest w nim czarny kruk? Kazimierz Pułaski urodził się w 1745 roku gdy królem Polski był August III Sas. Syn tego króla został księciem kurlandzkim. Właśnie u niego służył Kazimierz Pułaski. Jednak w 1763 roku ten książę został wyrzucony z Kurlandii przez Rosjan. Rok wcześniej cesarzową Rosji została Katarzyna Wielka. Kazimierz Pułaski był obecny gdy wojska rosyjskie, wojska Katarzyny Wielkiej wyrzucały księcia Kurlandii. Pułaski wrócił do Polski i brał udział w elekcji ostatniego króla Polski. Stanisław August Poniatowski został wybrany na króla Polskie w 1764 roku. Miał on poparcie Katarzyny Wielkiej carycy rosyjskiej. W tamtych czasach król Polski był tylko takim malowanym królem. Tak naprawdę król nie rządził - rządzili Rosjanie. Gdy Poniatowski został wybrany obiecał coś Polakom. W tamtych czasach każdy kraj miał ustaloną główną religię i władca takiego kraju musiał należeć do tej religii. Np. Katarzyna Wielka była protestantką, ale gdy wyjechała do Rosji przeszła na prawosławie. Katarzyna nie mogłaby zostać carycą gdyby nie przeszła na religię prawosławną. Tak samo król Polski musiał być katolikiem i mógł się ożenić tylko z katoliczką. Cztery lata po koronacji Stanisław August Poniatowski oddał Polskę Rosji. W lutym 1768 roku podpisano układ o wieczystej przyjaźni z Rosją, a także dano równouprawnienie innowiercom. Czy rozumiecie co to oznaczało? Wieczna przyjaźń z Rosją znaczyła, że Polska nigdy nie będzie już walczyć z Rosjanami, a równouprawnienie dla innowierców znaczyło, że ludzie, którzy nie są katolikami będą mieli takie same prawa jak katolicy. Te dwie rzeczy na pozór wydają się dobre - bo co jest złego w przyjaźni z sąsiadem, albo co jest złego w tym, że ludzie, którzy mają inne religie będą mieli takie same prawa? Dzisiaj w Polsce każdy może zostać prezydentem niezależnie od tego jaką ma religię. Co więc wtedy było złego w tej przyjaźni i równych prawach dla innowierców? Politycy potrafią kłamać i ładnymi słowami mówić o złych rzeczach. Ta przyjaźń nie była prawdziwa - Rosja zmuszała Polskę do tego układu i tak naprawdę znaczyło to, że Rosja będzie rządzić Polską, że Polska nie będzie miała własnego zdania, ale zawsze będzie słuchać Rosji. A te równe prawa dla innowierców? Prawosławna Rosja i protestanckie Prusy chciały zmusić Polaków, aby pozwalali na to aby królem był innowierca czyli ktoś kto nie jest katolikiem. Chcieli aby innowiercy mogli mieć także inne pozycje w Polsce. Co ciekawe chcieli Polskę zmusić do przyjęcia innowierców, ale sami nie chcieli tego zrobić w swoich krajach. Wtedy powstała konfederacja barska. Ale co to było? Konfederacja barska to według wielu historyków było pierwsze powstanie przeciwko Rosji. Kto z rodziny Pułaskich walczył w tej konfederacji? Kazimierz Pułaski był bardzo młody. W momencie gdy zawiązano konfederację barską miał 23 lata, ale to on został dowódcą wojsk konfederacji. Musiał walczyć z wojskami rosyjskimi, które od 5 lat znajdowały się w Polsce. Musiał też walczyć z armią króla Poniatowskiego, który pomagał Rosjanom. Gdzie między innymi walczył Pułaski? Pułaski walczył w zasadzie wszędzie. Bronił się w klasztorze w Berdyczowie, musiał się jednak poddać. Obiecał wtedy, że nie będzie już walczyć z Rosjanami. Złamał jednak tą obietnicę. Jak myślicie czy można złamać takie przyrzeczenie? Później bronił Okopów Świętej Trójcy, ale i stamtąd musiał później uciec. Później mimo ran przebił się na Litwę i organizował tam powstanie. Potem bronił jeszcze klasztoru na Jasnej Górze. Konfederacja barska niestety przegrywała i wtedy powstał pewien plan. Postanowiono porwać króla. Jak myślicie, czy to dobrze, że chciano porwać króla Polski? Rosjanie chcieli porwać przywódców konfederacji barskiej, w tym także ojca Kazimierza Pułaskiego. To porwanie się jednak nie udało, a król Stanisław Poniatowski wszędzie ogłaszał, że Pułaski chciał go zabić. W tamtych czasach we wszystkich krajach rządzili królowie i nikt nie chciał w swoim kraju osoby, która chciała zabić króla. Choć tak naprawdę Pułaski chciał tylko porwać, a nie zabić to jednak wszyscy w Europie wierzyli w tą plotkę, którą rozpowszechniał król Poniatowski. Co mógł zrobić Pułaski, którego nikt nie chciał w całej Europie? W tamtym czasie nie tylko Polska walczyła ze swoim królem. W Ameryce Północnej kolonie zbuntowały się przeciwko swojemu królowi. Później te kolonie stworzyły nowe państwo - Stany Zjednoczone, ale w tamtych czasach te kolonie należały do Anglii i jej króla Jerzego III. Jak Pułaski dostał się do Ameryki? Aby pomóc Amerykanom w walce z Brytyjczykami do Ameryki płynął francuski generał Lafayette. Zabrał on ze sobą Pułaskiego. Został on przedstawiony amerykańskiemu generałowi Waszyngtonowi. Pułaski miał ogromne doświadczenie wojskowe, ale Amerykanie o tym nie wiedzieli. Jaki stopień dali mu na początku? Pułaski był zwykłym żołnierzem, ale gdy Waszyngton przegrał bitwę i Brytyjczycy już go okrążali to Pułaski zebrał rozproszonych żołnierzy i obronił odwrót amerykańskiego dowódcę. W nagrodę został generałem brygady. Pułaski został generałem brygady amerykańskiej kawalerii. Ale wtedy jeszcze nie było tej kawalerii. Pułaski ją stworzył. Stworzył pierwszy oddział amerykańskiej kawalerii, który od jego nazwiska nazywał się Legionem Pułaskiego. Jakie zadanie miała kawaleria, czyli żołnierze na koniach? Zadaniem kawalerii było rozpoznanie gdzie jest wróg. Dzisiaj to robią samoloty. Lecą nad wrogiem i oglądają gdzie są obce wojska. W tamtych czasach to kawaleria była oczami armii. Tak więc to Legion Pułaskiego szukał gdzie się przemieszczają obce wojska. Pułaski pierwszy je atakował, a gdy Waszyngton przegrywał to Pułaski osłaniał jego odwrót. Na początku Waszyngton prawie zawsze przegrywał i musiał wiele razy uciekać. Legion Pułaskiego zawsze go wtedy osłaniał. Takie oddział nazywa się tylną strażą. Gdy cała armia musi uciec to zostawia się jeden mały oddział, którego zadaniem jest spowolnienie wroga, aby nie mógł gonić głównej armii. To właśnie robił Pułaski. Niestety jedna bitwa się źle dla niego skończyła. Kazimierz Pułaski walczył w Polsce i mimo, że wciąż przegrywał z większymi siłami rosyjskimi nie poddawał się. Później musiał uciec do Ameryki i tam również walczył. Amerykanie też wciąż początkowo przegrywali. Pułaski jednak tak jak w Polsce walczył wciąż na nowo i nie poddawał się pomimo przegranych. Niestety umarł i nie doczekał zwycięstwa Amerykanów nad Brytyjczykami. Wygrali oni między innymi dlatego, że Pułaski wielokrotnie uratował generała Waszyngtona i jego armię. Niektórzy Amerykanie chcieli wtedy aby Waszyngton został królem. To jednak jest już inna historia. Zakończenie. Niektórzy ludzie krytykują Pułaskiego za to, że złamał przysięgę, że nie będzie walczyć, albo za to, że chciał porwać króla Polski. A co wy myślicie. Czy można złamać przysięgę? Czy to dobrze, że Pułaski złamał przysięgę? A czy dobrze, że Pułaski chciał porwać króla? Bardzo dziękuję Maksowi oraz jego mamie za te nagrania. Wypowiedzi Maksa mama nagrała przy pomocy telefonu w cichym pomieszczeniu. Wy też możecie tak zrobić ze swoimi dziećmi. Chętnych zachęcam do kontaktu.
Dzisiaj będziemy mówić o Kazimierzu Pułaskim. Jeżeli mieszkacie w Polsce to być może nie słyszeliście wiele o nim, ale jeżeli mieszkacie w Stanach Zjednoczonych to na pewno znacie Pułaskiego. W USA w wielu Stanach Polonia robi parady w pierwszy poniedziałek marca, obchodzą wtedy Casimir Pulaski Day. Poza tym w całych Stanach Zjednoczonych jest obchodzony General Pulaski Memorial Day czyli Dzień Pamięci Generała Pułaskiego. Jak to się stało, że Pułaski jest tak mało znany w Polsce, a tak dobrze znany w USA?
Być może już słuchaliście odcinków 66 i 67, w których wspominałem o Polakach walczących za granicami Polski. Kazimierz Pułaski walczył jednak także w Polsce. Zacznijmy jednak od początku. Kim był? Urodził się w Warszawie w 1745 roku w rodzinie szlacheckiej. Jego rodzina miała ciekawy herb. Ten herb nazywa się Ślepowron, co jest ciekawe, bo jak przed chwilą mówił Maks w herbie jest czarny kruk, a ślepowrony są raczej szare. Być może ktoś z was kiedyś zostanie historykiem i rozwiąże tą zagadkę - czemu herb nazywa się Ślepowron choć jest w nim czarny kruk?
Kazimierz Pułaski urodził się w 1745 roku gdy królem Polski był August III Sas. Syn tego króla został księciem kurlandzkim. Właśnie u niego służył Kazimierz Pułaski. Jednak w 1763 roku ten książę został wyrzucony z Kurlandii przez Rosjan. Rok wcześniej cesarzową Rosji została Katarzyna Wielka. Kazimierz Pułaski był obecny gdy wojska rosyjskie, wojska Katarzyny Wielkiej wyrzucały księcia Kurlandii. Pułaski wrócił do Polski i brał udział w elekcji ostatniego króla Polski.
Stanisław August Poniatowski został wybrany na króla Polskie w 1764 roku. Miał on poparcie Katarzyny Wielkiej carycy rosyjskiej. W tamtych czasach król Polski był tylko takim malowanym królem. Tak naprawdę król nie rządził - rządzili Rosjanie. Gdy Poniatowski został wybrany obiecał coś Polakom.
W tamtych czasach każdy kraj miał ustaloną główną religię i władca takiego kraju musiał należeć do tej religii. Np. Katarzyna Wielka była protestantką, ale gdy wyjechała do Rosji przeszła na prawosławie. Katarzyna nie mogłaby zostać carycą gdyby nie przeszła na religię prawosławną. Tak samo król Polski musiał być katolikiem i mógł się ożenić tylko z katoliczką.
Cztery lata po koronacji Stanisław August Poniatowski oddał Polskę Rosji. W lutym 1768 roku podpisano układ o wieczystej przyjaźni z Rosją, a także dano równouprawnienie innowiercom. Czy rozumiecie co to oznaczało? Wieczna przyjaźń z Rosją znaczyła, że Polska nigdy nie będzie już walczyć z Rosjanami, a równouprawnienie dla innowierców znaczyło, że ludzie, którzy nie są katolikami będą mieli takie same prawa jak katolicy. Te dwie rzeczy na pozór wydają się dobre - bo co jest złego w przyjaźni z sąsiadem, albo co jest złego w tym, że ludzie, którzy mają inne religie będą mieli takie same prawa? Dzisiaj w Polsce każdy może zostać prezydentem niezależnie od tego jaką ma religię. Co więc wtedy było złego w tej przyjaźni i równych prawach dla innowierców?
Politycy potrafią kłamać i ładnymi słowami mówić o złych rzeczach. Ta przyjaźń nie była prawdziwa - Rosja zmuszała Polskę do tego układu i tak naprawdę znaczyło to, że Rosja będzie rządzić Polską, że Polska nie będzie miała własnego zdania, ale zawsze będzie słuchać Rosji. A te równe prawa dla innowierców? Prawosławna Rosja i protestanckie Prusy chciały zmusić Polaków, aby pozwalali na to aby królem był innowierca czyli ktoś kto nie jest katolikiem. Chcieli aby innowiercy mogli mieć także inne pozycje w Polsce. Co ciekawe chcieli Polskę zmusić do przyjęcia innowierców, ale sami nie chcieli tego zrobić w swoich krajach. Wtedy powstała konfederacja barska. Ale co to było? Konfederacja barska to według wielu historyków było pierwsze powstanie przeciwko Rosji.
Kto z rodziny Pułaskich walczył w tej konfederacji?
Kazimierz Pułaski był bardzo młody. W momencie gdy zawiązano konfederację barską miał 23 lata, ale to on został dowódcą wojsk konfederacji. Musiał walczyć z wojskami rosyjskimi, które od 5 lat znajdowały się w Polsce. Musiał też walczyć z armią króla Poniatowskiego, który pomagał Rosjanom. Gdzie między innymi walczył Pułaski? Pułaski walczył w zasadzie wszędzie. Bronił się w klasztorze w Berdyczowie, musiał się jednak poddać. Obiecał wtedy, że nie będzie już walczyć z Rosjanami. Złamał jednak tą obietnicę. Jak myślicie czy można złamać takie przyrzeczenie?
Później bronił Okopów Świętej Trójcy, ale i stamtąd musiał później uciec. Później mimo ran przebił się na Litwę i organizował tam powstanie. Potem bronił jeszcze klasztoru na Jasnej Górze.
Konfederacja barska niestety przegrywała i wtedy powstał pewien plan. Postanowiono porwać króla. Jak myślicie, czy to dobrze, że chciano porwać króla Polski?
Rosjanie chcieli porwać przywódców konfederacji barskiej, w tym także ojca Kazimierza Pułaskiego. To porwanie się jednak nie udało, a król Stanisław Poniatowski wszędzie ogłaszał, że Pułaski chciał go zabić. W tamtych czasach we wszystkich krajach rządzili królowie i nikt nie chciał w swoim kraju osoby, która chciała zabić króla. Choć tak naprawdę Pułaski chciał tylko porwać, a nie zabić to jednak wszyscy w Europie wierzyli w tą plotkę, którą rozpowszechniał król Poniatowski. Co mógł zrobić Pułaski, którego nikt nie chciał w całej Europie?
W tamtym czasie nie tylko Polska walczyła ze swoim królem. W Ameryce Północnej kolonie zbuntowały się przeciwko swojemu królowi. Później te kolonie stworzyły nowe państwo - Stany Zjednoczone, ale w tamtych czasach te kolonie należały do Anglii i jej króla Jerzego III. Jak Pułaski dostał się do Ameryki?
Aby pomóc Amerykanom w walce z Brytyjczykami do Ameryki płynął francuski generał Lafayette. Zabrał on ze sobą Pułaskiego. Został on przedstawiony amerykańskiemu generałowi Waszyngtonowi. Pułaski miał ogromne doświadczenie wojskowe, ale Amerykanie o tym nie wiedzieli. Jaki stopień dali mu na początku?
Pułaski był zwykłym żołnierzem, ale gdy Waszyngton przegrał bitwę i Brytyjczycy już go okrążali to Pułaski zebrał rozproszonych żołnierzy i obronił odwrót amerykańskiego dowódcę. W nagrodę został generałem brygady. Pułaski został generałem brygady amerykańskiej kawalerii. Ale wtedy jeszcze nie było tej kawalerii. Pułaski ją stworzył. Stworzył pierwszy oddział amerykańskiej kawalerii, który od jego nazwiska nazywał się Legionem Pułaskiego. Jakie zadanie miała kawaleria, czyli żołnierze na koniach?
Zadaniem kawalerii było rozpoznanie gdzie jest wróg. Dzisiaj to robią samoloty. Lecą nad wrogiem i oglądają gdzie są obce wojska. W tamtych czasach to kawaleria była oczami armii. Tak więc to Legion Pułaskiego szukał gdzie się przemieszczają obce wojska. Pułaski pierwszy je atakował, a gdy Waszyngton przegrywał to Pułaski osłaniał jego odwrót. Na początku Waszyngton prawie zawsze przegrywał i musiał wiele razy uciekać. Legion Pułaskiego zawsze go wtedy osłaniał. Takie oddział nazywa się tylną strażą. Gdy cała armia musi uciec to zostawia się jeden mały oddział, którego zadaniem jest spowolnienie wroga, aby nie mógł gonić głównej armii. To właśnie robił Pułaski. Niestety jedna bitwa się źle dla niego skończyła.
Kazimierz Pułaski walczył w Polsce i mimo, że wciąż przegrywał z większymi siłami rosyjskimi nie poddawał się. Później musiał uciec do Ameryki i tam również walczył. Amerykanie też wciąż początkowo przegrywali. Pułaski jednak tak jak w Polsce walczył wciąż na nowo i nie poddawał się pomimo przegranych. Niestety umarł i nie doczekał zwycięstwa Amerykanów nad Brytyjczykami. Wygrali oni między innymi dlatego, że Pułaski wielokrotnie uratował generała Waszyngtona i jego armię. Niektórzy Amerykanie chcieli wtedy aby Waszyngton został królem. To jednak jest już inna historia.
Zakończenie.
Niektórzy ludzie krytykują Pułaskiego za to, że złamał przysięgę, że nie będzie walczyć, albo za to, że chciał porwać króla Polski. A co wy myślicie. Czy można złamać przysięgę? Czy to dobrze, że Pułaski złamał przysięgę? A czy dobrze, że Pułaski chciał porwać króla?
Bardzo dziękuję Maksowi oraz jego mamie za te nagrania. Wypowiedzi Maksa mama nagrała przy pomocy telefonu w cichym pomieszczeniu. Wy też możecie tak zrobić ze swoimi dziećmi. Chętnych zachęcam do kontaktu.
Być może już słuchaliście odcinków 66 i 67, w których wspominałem o Polakach walczących za granicami Polski. Kazimierz Pułaski walczył jednak także w Polsce. Zacznijmy jednak od początku. Kim był? Urodził się w Warszawie w 1745 roku w rodzinie szlacheckiej. Jego rodzina miała ciekawy herb. Ten herb nazywa się Ślepowron, co jest ciekawe, bo jak przed chwilą mówił Maks w herbie jest czarny kruk, a ślepowrony są raczej szare. Być może ktoś z was kiedyś zostanie historykiem i rozwiąże tą zagadkę - czemu herb nazywa się Ślepowron choć jest w nim czarny kruk?
Kazimierz Pułaski urodził się w 1745 roku gdy królem Polski był August III Sas. Syn tego króla został księciem kurlandzkim. Właśnie u niego służył Kazimierz Pułaski. Jednak w 1763 roku ten książę został wyrzucony z Kurlandii przez Rosjan. Rok wcześniej cesarzową Rosji została Katarzyna Wielka. Kazimierz Pułaski był obecny gdy wojska rosyjskie, wojska Katarzyny Wielkiej wyrzucały księcia Kurlandii. Pułaski wrócił do Polski i brał udział w elekcji ostatniego króla Polski.
Stanisław August Poniatowski został wybrany na króla Polskie w 1764 roku. Miał on poparcie Katarzyny Wielkiej carycy rosyjskiej. W tamtych czasach król Polski był tylko takim malowanym królem. Tak naprawdę król nie rządził - rządzili Rosjanie. Gdy Poniatowski został wybrany obiecał coś Polakom.
W tamtych czasach każdy kraj miał ustaloną główną religię i władca takiego kraju musiał należeć do tej religii. Np. Katarzyna Wielka była protestantką, ale gdy wyjechała do Rosji przeszła na prawosławie. Katarzyna nie mogłaby zostać carycą gdyby nie przeszła na religię prawosławną. Tak samo król Polski musiał być katolikiem i mógł się ożenić tylko z katoliczką.
Cztery lata po koronacji Stanisław August Poniatowski oddał Polskę Rosji. W lutym 1768 roku podpisano układ o wieczystej przyjaźni z Rosją, a także dano równouprawnienie innowiercom. Czy rozumiecie co to oznaczało? Wieczna przyjaźń z Rosją znaczyła, że Polska nigdy nie będzie już walczyć z Rosjanami, a równouprawnienie dla innowierców znaczyło, że ludzie, którzy nie są katolikami będą mieli takie same prawa jak katolicy. Te dwie rzeczy na pozór wydają się dobre - bo co jest złego w przyjaźni z sąsiadem, albo co jest złego w tym, że ludzie, którzy mają inne religie będą mieli takie same prawa? Dzisiaj w Polsce każdy może zostać prezydentem niezależnie od tego jaką ma religię. Co więc wtedy było złego w tej przyjaźni i równych prawach dla innowierców?
Politycy potrafią kłamać i ładnymi słowami mówić o złych rzeczach. Ta przyjaźń nie była prawdziwa - Rosja zmuszała Polskę do tego układu i tak naprawdę znaczyło to, że Rosja będzie rządzić Polską, że Polska nie będzie miała własnego zdania, ale zawsze będzie słuchać Rosji. A te równe prawa dla innowierców? Prawosławna Rosja i protestanckie Prusy chciały zmusić Polaków, aby pozwalali na to aby królem był innowierca czyli ktoś kto nie jest katolikiem. Chcieli aby innowiercy mogli mieć także inne pozycje w Polsce. Co ciekawe chcieli Polskę zmusić do przyjęcia innowierców, ale sami nie chcieli tego zrobić w swoich krajach. Wtedy powstała konfederacja barska. Ale co to było? Konfederacja barska to według wielu historyków było pierwsze powstanie przeciwko Rosji.
Kto z rodziny Pułaskich walczył w tej konfederacji?
Kazimierz Pułaski był bardzo młody. W momencie gdy zawiązano konfederację barską miał 23 lata, ale to on został dowódcą wojsk konfederacji. Musiał walczyć z wojskami rosyjskimi, które od 5 lat znajdowały się w Polsce. Musiał też walczyć z armią króla Poniatowskiego, który pomagał Rosjanom. Gdzie między innymi walczył Pułaski? Pułaski walczył w zasadzie wszędzie. Bronił się w klasztorze w Berdyczowie, musiał się jednak poddać. Obiecał wtedy, że nie będzie już walczyć z Rosjanami. Złamał jednak tą obietnicę. Jak myślicie czy można złamać takie przyrzeczenie?
Później bronił Okopów Świętej Trójcy, ale i stamtąd musiał później uciec. Później mimo ran przebił się na Litwę i organizował tam powstanie. Potem bronił jeszcze klasztoru na Jasnej Górze.
Konfederacja barska niestety przegrywała i wtedy powstał pewien plan. Postanowiono porwać króla. Jak myślicie, czy to dobrze, że chciano porwać króla Polski?
Rosjanie chcieli porwać przywódców konfederacji barskiej, w tym także ojca Kazimierza Pułaskiego. To porwanie się jednak nie udało, a król Stanisław Poniatowski wszędzie ogłaszał, że Pułaski chciał go zabić. W tamtych czasach we wszystkich krajach rządzili królowie i nikt nie chciał w swoim kraju osoby, która chciała zabić króla. Choć tak naprawdę Pułaski chciał tylko porwać, a nie zabić to jednak wszyscy w Europie wierzyli w tą plotkę, którą rozpowszechniał król Poniatowski. Co mógł zrobić Pułaski, którego nikt nie chciał w całej Europie?
W tamtym czasie nie tylko Polska walczyła ze swoim królem. W Ameryce Północnej kolonie zbuntowały się przeciwko swojemu królowi. Później te kolonie stworzyły nowe państwo - Stany Zjednoczone, ale w tamtych czasach te kolonie należały do Anglii i jej króla Jerzego III. Jak Pułaski dostał się do Ameryki?
Aby pomóc Amerykanom w walce z Brytyjczykami do Ameryki płynął francuski generał Lafayette. Zabrał on ze sobą Pułaskiego. Został on przedstawiony amerykańskiemu generałowi Waszyngtonowi. Pułaski miał ogromne doświadczenie wojskowe, ale Amerykanie o tym nie wiedzieli. Jaki stopień dali mu na początku?
Pułaski był zwykłym żołnierzem, ale gdy Waszyngton przegrał bitwę i Brytyjczycy już go okrążali to Pułaski zebrał rozproszonych żołnierzy i obronił odwrót amerykańskiego dowódcę. W nagrodę został generałem brygady. Pułaski został generałem brygady amerykańskiej kawalerii. Ale wtedy jeszcze nie było tej kawalerii. Pułaski ją stworzył. Stworzył pierwszy oddział amerykańskiej kawalerii, który od jego nazwiska nazywał się Legionem Pułaskiego. Jakie zadanie miała kawaleria, czyli żołnierze na koniach?
Zadaniem kawalerii było rozpoznanie gdzie jest wróg. Dzisiaj to robią samoloty. Lecą nad wrogiem i oglądają gdzie są obce wojska. W tamtych czasach to kawaleria była oczami armii. Tak więc to Legion Pułaskiego szukał gdzie się przemieszczają obce wojska. Pułaski pierwszy je atakował, a gdy Waszyngton przegrywał to Pułaski osłaniał jego odwrót. Na początku Waszyngton prawie zawsze przegrywał i musiał wiele razy uciekać. Legion Pułaskiego zawsze go wtedy osłaniał. Takie oddział nazywa się tylną strażą. Gdy cała armia musi uciec to zostawia się jeden mały oddział, którego zadaniem jest spowolnienie wroga, aby nie mógł gonić głównej armii. To właśnie robił Pułaski. Niestety jedna bitwa się źle dla niego skończyła.
Kazimierz Pułaski walczył w Polsce i mimo, że wciąż przegrywał z większymi siłami rosyjskimi nie poddawał się. Później musiał uciec do Ameryki i tam również walczył. Amerykanie też wciąż początkowo przegrywali. Pułaski jednak tak jak w Polsce walczył wciąż na nowo i nie poddawał się pomimo przegranych. Niestety umarł i nie doczekał zwycięstwa Amerykanów nad Brytyjczykami. Wygrali oni między innymi dlatego, że Pułaski wielokrotnie uratował generała Waszyngtona i jego armię. Niektórzy Amerykanie chcieli wtedy aby Waszyngton został królem. To jednak jest już inna historia.
Zakończenie.
Niektórzy ludzie krytykują Pułaskiego za to, że złamał przysięgę, że nie będzie walczyć, albo za to, że chciał porwać króla Polski. A co wy myślicie. Czy można złamać przysięgę? Czy to dobrze, że Pułaski złamał przysięgę? A czy dobrze, że Pułaski chciał porwać króla?
Bardzo dziękuję Maksowi oraz jego mamie za te nagrania. Wypowiedzi Maksa mama nagrała przy pomocy telefonu w cichym pomieszczeniu. Wy też możecie tak zrobić ze swoimi dziećmi. Chętnych zachęcam do kontaktu.
85 - Borowski
2020-09-18 07:06:41
Izydor Borowski urodził się w 1776, cztery lata po pierwszym rozbiorze Polski. Gdy miał 18 lat, w 1794 wziął udział w insurekcji kościuszkowskiej. Po przegranej i trzecim rozbiorze Polski w 1795 Izydor Borowki wraz z wieloma Polakami uciekł do Włoch i wstąpił do Legionów Polskich we Włoszech. Niestety zamiast wyzwalać Polskę Borowski wraz z innymi legionistami został wysłany do tłumienia powstania niewolników na Haiti. Polacy przeszli na stronę powstańców i wielu z nich zostało na Haiti. Izydor Borowski dołączył jednak do bojowników o niepodległość Ameryki Łacińskiej. Najpierw walczył razem z Francisco de Miranda, a potem dołączył do Simona Bolívara. Borowski wsławił się w bitwie pod Boyacą, która doprowadziła do zwyciężenia sił hiszpańskich i powstania Wielkiej Kolumbii. Gdy kraje w Ameryce Łacińskiej zdobyły niepodległość, Borowski zgodnie z hasłem za wolność naszą i waszą wyjechał do Persji. Został tam wezyrem i wsławił się jako bohater narodowy także Persji.
Izydor Borowski urodził się w 1776, cztery lata po pierwszym rozbiorze Polski. Gdy miał 18 lat, w 1794 wziął udział w insurekcji kościuszkowskiej. Po przegranej i trzecim rozbiorze Polski w 1795 Izydor Borowki wraz z wieloma Polakami uciekł do Włoch i wstąpił do Legionów Polskich we Włoszech.
Niestety zamiast wyzwalać Polskę Borowski wraz z innymi legionistami został wysłany do tłumienia powstania niewolników na Haiti. Polacy przeszli na stronę powstańców i wielu z nich zostało na Haiti.
Izydor Borowski dołączył jednak do bojowników o niepodległość Ameryki Łacińskiej. Najpierw walczył razem z Francisco de Miranda, a potem dołączył do Simona Bolívara. Borowski wsławił się w bitwie pod Boyacą, która doprowadziła do zwyciężenia sił hiszpańskich i powstania Wielkiej Kolumbii.
Gdy kraje w Ameryce Łacińskiej zdobyły niepodległość, Borowski zgodnie z hasłem za wolność naszą i waszą wyjechał do Persji. Został tam wezyrem i wsławił się jako bohater narodowy także Persji.
Niestety zamiast wyzwalać Polskę Borowski wraz z innymi legionistami został wysłany do tłumienia powstania niewolników na Haiti. Polacy przeszli na stronę powstańców i wielu z nich zostało na Haiti.
Izydor Borowski dołączył jednak do bojowników o niepodległość Ameryki Łacińskiej. Najpierw walczył razem z Francisco de Miranda, a potem dołączył do Simona Bolívara. Borowski wsławił się w bitwie pod Boyacą, która doprowadziła do zwyciężenia sił hiszpańskich i powstania Wielkiej Kolumbii.
Gdy kraje w Ameryce Łacińskiej zdobyły niepodległość, Borowski zgodnie z hasłem za wolność naszą i waszą wyjechał do Persji. Został tam wezyrem i wsławił się jako bohater narodowy także Persji.
84 - Niewolnictwo
2020-08-26 10:58:12
Dzisiaj będziemy mówić o niewolnictwie. W naszych czasach niewolnictwo zwykle kojarzy się z czarnymi niewolnikami pracującymi na plantacjach bawełny w Stanach Zjednoczonych. Jednak niewolnictwo było kiedyś we wszystkich krajach, a niewolnikami byli ludzie o każdym odcieniu skóry. Nie tylko z rasy czarnej, ale także białej czy żółtej. W wielu krajach niewolnictwo istnieje do dzisiaj. My jednak dzisiaj skupimy się na niewolnictwie na ziemiach polskich. W przeszłości w Europie wiele narodów dostawało się w niewolę. Najwięcej jednak niewolników pochodziło z pośród Słowian. Ale kim są Słowianie? Słowianie to ludzie mówiący podobnymi językami. Do Słowian należą Polacy, Czesi, Rosjanie i wiele innych narodów. Pamiętacie może legendę o Lechu, Czechu i Rusie? Ta legenda właśnie opowiada, że Lechici czyli Polacy są braćmi Czechów i Rusów. Są braćmi, bo wszyscy są Słowianami. Niestety w średniowieczu, a także później właśnie Słowianie najczęściej stawali się niewolnikami. W tamtych czasach Germanie, Bizantyjczycy, później także Turcy i Tatarowie napadali na Słowian, brali ich w niewolę i sprzedawali. Niektórzy z tych słowiańskich niewolników trafiali ze wschodu aż na zachód do dalekiej Hiszpanii. Tych słowiańskich niewolników było tak wielu, że z czasem słowo Słowianin zaczęło oznaczać niewolnika. Słychać to jeszcze w naszych czasach np. w języku angielskim czy hiszpańskim. po angielsku niewolnik - slave po angielsku Słowianin - Slav po hiszpańsku niewolnik - esclavo po hiszpańsku Słowianin - eslavo Co robili ci niewolnicy słowiańscy? Wielu z nich trafiało do krajów, w których była inna religia, np. islam. Zmieniano im imiona, uczono języka arabskiego. Dziewczynki zostawały żonami ludzi, którzy je kupili, a chłopców szkolono na żołnierzy. Niektórzy z tych małych chłopców wyszkolono na żołnierzy i wysłano do walki w Hiszpanii. Co ciekawe, ci żołnierze się później zbuntowali i w Hiszpanii w średniowieczu powstało królestwo Słowian. Na jakim terytorium w Hiszpanii rządzili tamci Słowianie? Tych małych słowiańskich chłopców wyszkolono na żołnierzy, dano im arabskie imiona, a potem wysłano ich do walki z chrześcijanami w Hiszpanii. Oni jednak się zbuntowali i zrobili swoje własne królestwo, które obejmowało miasto Dénia oraz wyspy: Majorka, Minorka i Ibiza. Dlaczego Słowianie tak często stawali się wtedy niewolnikami? Jak już mówiłem napadali na nich Germanie, Bizantyjczycy, a później także Turcy i Tatarzy. Niestety królowie słowiańscy sami też sprzedawali innych Słowian. Być może słyszeliście o św. Wojciechu, który przybył do Polski za czasów Bolesława I Chrobrego. Przyjechał on nawracać pogan na chrześcijaństwo, ale wcześniej w Czechach próbował zapobiec sprzedawaniu słowiańskich niewolników do krajów muzułmańskich. Najczęściej jednak Słowianie stawali się niewolnikami podczas napadu. Jednym takim wydarzeniem się dzisiaj zajmiemy. Co wydarzyło się w 1575 roku i dlaczego? W 1575 roku polskę najechali Tatarzy, którzy byli najemnikami Turków. Ten najazd im się udał i zdobyli wielu niewolników. Niektórzy historycy mówią, że zabrano w niewolę aż 50 tysięcy ludzi. Udało im się to, bo w Polsce było wtedy bezkrólewie. Ale co to znaczy? Na początku 1575 roku król Polski Henryk Walezy wyjechał do Francji, aby zostać jednocześnie królem także Francji. Polacy dyskutowali czy oznacza to, że w Polsce jest bezkrólewie czy nie? Polska wprawdzie miała króla, ale przebywał on we Francji. I wtedy właśnie doszło do spustoszenia Podola. Jan Kochanowski, polski poeta napisał o tym wiersz. Jest to Pieśń o spustoszeniu Podola. Posłuchajcie, jest ona po staropolsku. Ciekawy jestem jak wiele zrozumiecie z tej pieśni. Wieczna sromota i nienagrodzona Szkoda, Polaku: ziemia spustoszona Podolska leży, a pohaniec sprosny, Nad Niestrem siedząc, dzieli łup żałosny. Kochanowski mówił tutaj o spustoszeniu ziemi podolskiej oraz o tym, że tych złapanych ludzi zaprowadzono aż nad rzekę Dniestr. Posłuchajcie dalej. Niewierny Turczyn psy zapuścił swoje, Którzy zagnali piękne łanie twoje Z dziećmi pospołu a nie masz nadzieje, By kiedy miały nawiedzić swe knieje. Poeta mówi tutaj o Turkach, którzy wysłali Tatarów, aby zdobyli niewolników. Ci zabrali kobiety wraz z małymi dziećmi, które już nigdy nie wrócą do swoich domów. Jedny za Dunaj Turkom zaprzedano, Drugie do hordy dalekiej zagnano; Córy szlacheckie (żal sie mocny Boże!) Psom bisurmańskim brzydkie ścielą łoże. Dalej Kochanowski opowiada, że zabrano ich aż za Dunaj, gdzie sprzedano ich Turkom. Tam podzielono tych zdobytych niewolników. Chłopcy najczęściej trafiali do janczarów, a dziewczynki do haremów. Co oznaczają te słowa? Turcy mieli dużo żon. Taki bogaty Turek miał specjalny dom, gdzie mieszkały wszystkie jego żony. Taki dom nazywał się harem. Było to trochę jak dom, ale trochę jak więzienie, bo nie mogły opuszczać tego miejsca. Z kolei chłopców brano do wojska i uczono ich walczyć w armii tureckiej. W wyniku tego bezkrólewia i ataku Tatarskiego na Podole Polacy wybrali nowego króla, który miał bronić Polski. Został nim Stefan Batory, który zorganizował polską armię. Mówiliśmy o nim w poprzednim 83 odcinku, bo to on zmienił husarię. On też stworzył piechotę wybraniecką, ale o tym więcej powiemy w innym odcinku poświęconym królowi Stefanowi Batoremu. Inne podkasty historyczne: Tego dnia (rocznica na każdy dzień): https://www.spreaker.com/show/tego-dnia Historie Biblijne (historia postaci z Biblii): https://www.spreaker.com/show/historie-biblijne Hiszpańskie Historie (nauka historii i języka hiszpańskiego): https://www.spreaker.com/show/hiszpanski
Dzisiaj będziemy mówić o niewolnictwie. W naszych czasach niewolnictwo zwykle kojarzy się z czarnymi niewolnikami pracującymi na plantacjach bawełny w Stanach Zjednoczonych. Jednak niewolnictwo było kiedyś we wszystkich krajach, a niewolnikami byli ludzie o każdym odcieniu skóry. Nie tylko z rasy czarnej, ale także białej czy żółtej. W wielu krajach niewolnictwo istnieje do dzisiaj. My jednak dzisiaj skupimy się na niewolnictwie na ziemiach polskich.
W przeszłości w Europie wiele narodów dostawało się w niewolę. Najwięcej jednak niewolników pochodziło z pośród Słowian. Ale kim są Słowianie? Słowianie to ludzie mówiący podobnymi językami. Do Słowian należą Polacy, Czesi, Rosjanie i wiele innych narodów. Pamiętacie może legendę o Lechu, Czechu i Rusie? Ta legenda właśnie opowiada, że Lechici czyli Polacy są braćmi Czechów i Rusów. Są braćmi, bo wszyscy są Słowianami.
Niestety w średniowieczu, a także później właśnie Słowianie najczęściej stawali się niewolnikami. W tamtych czasach Germanie, Bizantyjczycy, później także Turcy i Tatarowie napadali na Słowian, brali ich w niewolę i sprzedawali. Niektórzy z tych słowiańskich niewolników trafiali ze wschodu aż na zachód do dalekiej Hiszpanii. Tych słowiańskich niewolników było tak wielu, że z czasem słowo Słowianin zaczęło oznaczać niewolnika. Słychać to jeszcze w naszych czasach np. w języku angielskim czy hiszpańskim.
po angielsku niewolnik - slave
po angielsku Słowianin - Slav
po hiszpańsku niewolnik - esclavo
po hiszpańsku Słowianin - eslavo
Co robili ci niewolnicy słowiańscy? Wielu z nich trafiało do krajów, w których była inna religia, np. islam. Zmieniano im imiona, uczono języka arabskiego. Dziewczynki zostawały żonami ludzi, którzy je kupili, a chłopców szkolono na żołnierzy. Niektórzy z tych małych chłopców wyszkolono na żołnierzy i wysłano do walki w Hiszpanii. Co ciekawe, ci żołnierze się później zbuntowali i w Hiszpanii w średniowieczu powstało królestwo Słowian. Na jakim terytorium w Hiszpanii rządzili tamci Słowianie? Tych małych słowiańskich chłopców wyszkolono na żołnierzy, dano im arabskie imiona, a potem wysłano ich do walki z chrześcijanami w Hiszpanii. Oni jednak się zbuntowali i zrobili swoje własne królestwo, które obejmowało miasto Dénia oraz wyspy: Majorka, Minorka i Ibiza.
Dlaczego Słowianie tak często stawali się wtedy niewolnikami? Jak już mówiłem napadali na nich Germanie, Bizantyjczycy, a później także Turcy i Tatarzy. Niestety królowie słowiańscy sami też sprzedawali innych Słowian. Być może słyszeliście o św. Wojciechu, który przybył do Polski za czasów Bolesława I Chrobrego. Przyjechał on nawracać pogan na chrześcijaństwo, ale wcześniej w Czechach próbował zapobiec sprzedawaniu słowiańskich niewolników do krajów muzułmańskich. Najczęściej jednak Słowianie stawali się niewolnikami podczas napadu. Jednym takim wydarzeniem się dzisiaj zajmiemy.
Co wydarzyło się w 1575 roku i dlaczego? W 1575 roku polskę najechali Tatarzy, którzy byli najemnikami Turków. Ten najazd im się udał i zdobyli wielu niewolników. Niektórzy historycy mówią, że zabrano w niewolę aż 50 tysięcy ludzi. Udało im się to, bo w Polsce było wtedy bezkrólewie. Ale co to znaczy?
Na początku 1575 roku król Polski Henryk Walezy wyjechał do Francji, aby zostać jednocześnie królem także Francji. Polacy dyskutowali czy oznacza to, że w Polsce jest bezkrólewie czy nie? Polska wprawdzie miała króla, ale przebywał on we Francji. I wtedy właśnie doszło do spustoszenia Podola.
Jan Kochanowski, polski poeta napisał o tym wiersz. Jest to Pieśń o spustoszeniu Podola. Posłuchajcie, jest ona po staropolsku. Ciekawy jestem jak wiele zrozumiecie z tej pieśni.
Wieczna sromota i nienagrodzona
Szkoda, Polaku: ziemia spustoszona
Podolska leży, a pohaniec sprosny,
Nad Niestrem siedząc, dzieli łup żałosny.
Kochanowski mówił tutaj o spustoszeniu ziemi podolskiej oraz o tym, że tych złapanych ludzi zaprowadzono aż nad rzekę Dniestr. Posłuchajcie dalej.
Niewierny Turczyn psy zapuścił swoje,
Którzy zagnali piękne łanie twoje
Z dziećmi pospołu a nie masz nadzieje,
By kiedy miały nawiedzić swe knieje.
Poeta mówi tutaj o Turkach, którzy wysłali Tatarów, aby zdobyli niewolników. Ci zabrali kobiety wraz z małymi dziećmi, które już nigdy nie wrócą do swoich domów.
Jedny za Dunaj Turkom zaprzedano,
Drugie do hordy dalekiej zagnano;
Córy szlacheckie (żal sie mocny Boże!)
Psom bisurmańskim brzydkie ścielą łoże.
Dalej Kochanowski opowiada, że zabrano ich aż za Dunaj, gdzie sprzedano ich Turkom. Tam podzielono tych zdobytych niewolników. Chłopcy najczęściej trafiali do janczarów, a dziewczynki do haremów. Co oznaczają te słowa? Turcy mieli dużo żon. Taki bogaty Turek miał specjalny dom, gdzie mieszkały wszystkie jego żony. Taki dom nazywał się harem. Było to trochę jak dom, ale trochę jak więzienie, bo nie mogły opuszczać tego miejsca. Z kolei chłopców brano do wojska i uczono ich walczyć w armii tureckiej.
W wyniku tego bezkrólewia i ataku Tatarskiego na Podole Polacy wybrali nowego króla, który miał bronić Polski. Został nim Stefan Batory, który zorganizował polską armię. Mówiliśmy o nim w poprzednim 83 odcinku, bo to on zmienił husarię. On też stworzył piechotę wybraniecką, ale o tym więcej powiemy w innym odcinku poświęconym królowi Stefanowi Batoremu.
Inne podkasty historyczne:
Tego dnia (rocznica na każdy dzień):
https://www.spreaker.com/show/tego-dnia
Historie Biblijne (historia postaci z Biblii):
https://www.spreaker.com/show/historie-biblijne
Hiszpańskie Historie (nauka historii i języka hiszpańskiego):
https://www.spreaker.com/show/hiszpanski
W przeszłości w Europie wiele narodów dostawało się w niewolę. Najwięcej jednak niewolników pochodziło z pośród Słowian. Ale kim są Słowianie? Słowianie to ludzie mówiący podobnymi językami. Do Słowian należą Polacy, Czesi, Rosjanie i wiele innych narodów. Pamiętacie może legendę o Lechu, Czechu i Rusie? Ta legenda właśnie opowiada, że Lechici czyli Polacy są braćmi Czechów i Rusów. Są braćmi, bo wszyscy są Słowianami.
Niestety w średniowieczu, a także później właśnie Słowianie najczęściej stawali się niewolnikami. W tamtych czasach Germanie, Bizantyjczycy, później także Turcy i Tatarowie napadali na Słowian, brali ich w niewolę i sprzedawali. Niektórzy z tych słowiańskich niewolników trafiali ze wschodu aż na zachód do dalekiej Hiszpanii. Tych słowiańskich niewolników było tak wielu, że z czasem słowo Słowianin zaczęło oznaczać niewolnika. Słychać to jeszcze w naszych czasach np. w języku angielskim czy hiszpańskim.
po angielsku niewolnik - slave
po angielsku Słowianin - Slav
po hiszpańsku niewolnik - esclavo
po hiszpańsku Słowianin - eslavo
Co robili ci niewolnicy słowiańscy? Wielu z nich trafiało do krajów, w których była inna religia, np. islam. Zmieniano im imiona, uczono języka arabskiego. Dziewczynki zostawały żonami ludzi, którzy je kupili, a chłopców szkolono na żołnierzy. Niektórzy z tych małych chłopców wyszkolono na żołnierzy i wysłano do walki w Hiszpanii. Co ciekawe, ci żołnierze się później zbuntowali i w Hiszpanii w średniowieczu powstało królestwo Słowian. Na jakim terytorium w Hiszpanii rządzili tamci Słowianie? Tych małych słowiańskich chłopców wyszkolono na żołnierzy, dano im arabskie imiona, a potem wysłano ich do walki z chrześcijanami w Hiszpanii. Oni jednak się zbuntowali i zrobili swoje własne królestwo, które obejmowało miasto Dénia oraz wyspy: Majorka, Minorka i Ibiza.
Dlaczego Słowianie tak często stawali się wtedy niewolnikami? Jak już mówiłem napadali na nich Germanie, Bizantyjczycy, a później także Turcy i Tatarzy. Niestety królowie słowiańscy sami też sprzedawali innych Słowian. Być może słyszeliście o św. Wojciechu, który przybył do Polski za czasów Bolesława I Chrobrego. Przyjechał on nawracać pogan na chrześcijaństwo, ale wcześniej w Czechach próbował zapobiec sprzedawaniu słowiańskich niewolników do krajów muzułmańskich. Najczęściej jednak Słowianie stawali się niewolnikami podczas napadu. Jednym takim wydarzeniem się dzisiaj zajmiemy.
Co wydarzyło się w 1575 roku i dlaczego? W 1575 roku polskę najechali Tatarzy, którzy byli najemnikami Turków. Ten najazd im się udał i zdobyli wielu niewolników. Niektórzy historycy mówią, że zabrano w niewolę aż 50 tysięcy ludzi. Udało im się to, bo w Polsce było wtedy bezkrólewie. Ale co to znaczy?
Na początku 1575 roku król Polski Henryk Walezy wyjechał do Francji, aby zostać jednocześnie królem także Francji. Polacy dyskutowali czy oznacza to, że w Polsce jest bezkrólewie czy nie? Polska wprawdzie miała króla, ale przebywał on we Francji. I wtedy właśnie doszło do spustoszenia Podola.
Jan Kochanowski, polski poeta napisał o tym wiersz. Jest to Pieśń o spustoszeniu Podola. Posłuchajcie, jest ona po staropolsku. Ciekawy jestem jak wiele zrozumiecie z tej pieśni.
Wieczna sromota i nienagrodzona
Szkoda, Polaku: ziemia spustoszona
Podolska leży, a pohaniec sprosny,
Nad Niestrem siedząc, dzieli łup żałosny.
Kochanowski mówił tutaj o spustoszeniu ziemi podolskiej oraz o tym, że tych złapanych ludzi zaprowadzono aż nad rzekę Dniestr. Posłuchajcie dalej.
Niewierny Turczyn psy zapuścił swoje,
Którzy zagnali piękne łanie twoje
Z dziećmi pospołu a nie masz nadzieje,
By kiedy miały nawiedzić swe knieje.
Poeta mówi tutaj o Turkach, którzy wysłali Tatarów, aby zdobyli niewolników. Ci zabrali kobiety wraz z małymi dziećmi, które już nigdy nie wrócą do swoich domów.
Jedny za Dunaj Turkom zaprzedano,
Drugie do hordy dalekiej zagnano;
Córy szlacheckie (żal sie mocny Boże!)
Psom bisurmańskim brzydkie ścielą łoże.
Dalej Kochanowski opowiada, że zabrano ich aż za Dunaj, gdzie sprzedano ich Turkom. Tam podzielono tych zdobytych niewolników. Chłopcy najczęściej trafiali do janczarów, a dziewczynki do haremów. Co oznaczają te słowa? Turcy mieli dużo żon. Taki bogaty Turek miał specjalny dom, gdzie mieszkały wszystkie jego żony. Taki dom nazywał się harem. Było to trochę jak dom, ale trochę jak więzienie, bo nie mogły opuszczać tego miejsca. Z kolei chłopców brano do wojska i uczono ich walczyć w armii tureckiej.
W wyniku tego bezkrólewia i ataku Tatarskiego na Podole Polacy wybrali nowego króla, który miał bronić Polski. Został nim Stefan Batory, który zorganizował polską armię. Mówiliśmy o nim w poprzednim 83 odcinku, bo to on zmienił husarię. On też stworzył piechotę wybraniecką, ale o tym więcej powiemy w innym odcinku poświęconym królowi Stefanowi Batoremu.
Inne podkasty historyczne:
Tego dnia (rocznica na każdy dzień):
https://www.spreaker.com/show/tego-dnia
Historie Biblijne (historia postaci z Biblii):
https://www.spreaker.com/show/historie-biblijne
Hiszpańskie Historie (nauka historii i języka hiszpańskiego):
https://www.spreaker.com/show/hiszpanski
83 - Husaria
2020-07-22 07:19:34
Ta lekcja będzie dotyczyć husarii. Było to wojsko, dzięki któremu Polacy wygrali wiele bitew. Byli to żołnierze, którzy potrafili pokonać armie, które były kilka, albo nawet kilkakrotnie większe. Była to polska ciężka jazda, której się bały armie całej Europy oraz Azji. Skąd się wzięła husaria w Polsce? W języku serbskim jest słowo “usar”, które oznacza wojownika na koniu. W 14 i 15 wieku na Europę zaczęła najeżdżać Turcja. Najpierw zdobywała kraje na południu Europy. Turcja podbiła Bułgarię i później także Serbię. Kiedy to było? Mniej więcej wtedy, kiedy Polacy walczyli pod Grunwaldem z Krzyżakami. Królem był wtedy Władysław Jagiełło. Serbowie utracili swoje państwo, ale ich wojownicy, którzy nosili nazwę “usar” chcieli walczyć dalej. Turcja zaatakowała Węgry. Być może pamiętacie, że syn Władysława Jagiełły, syn o takim samym imieniu, Władysław Warneńczyk chciał uratować Węgry przed Turcją. Niestety nie udało mu się. Serbowie walczyli więc z Turkami na Węgrzech. Ale także Węgry zostały podbite przez Turcję. Teraz Turcja zagrażała już Polsce. Zanim jednak przejdziemy do tych bitew, w których brała udział husaria porozmawiajmy o koniach i uzbrojeniu. Po pierwsze husaria potrzebowała dobrych koni. Na jakich koniach jeździli husarze? W tamtych czasach na stepach było dużo dzikich koni zwanych tarpanami. Polacy złapali te konie i wyhodowali konia, który był bardzo silny, a jednocześnie potrafił się żywić tym co znalazł na stepie. Te konie były tak dobre, że gdy królem był Zygmunt I Stary za sprzedanie takiego konia za granicę groziła kara śmierci. Taki polski koń mógł cały dzień jechać i wieczorem być gotowym do bitwy. Jak dobre były to konie okazało się w bitwie pod Kłuszynem. Konie jechały wraz z jeźdźcami i uzbrojeniem przez całą noc, potem szarżowały dziesięć razy, a gdy Rosjanie uciekali husaria jeszcze ich goniła. Teraz zajmijmy się uzbrojeniem husarii. Usarze, czyli ci jeźdźcy z Serbii to była lekka kawaleria. Mieli oni krótkie lance czyli takie dzidy i nie mieli zbroi. Kto zmienił tych usarów z krótką lancą i bez zbroi w husarię czyli jeźdźców z bardzo długimi kopiami i zbroją oraz hełmem? W 1575 królem Polski został Stefan Batory. Powiedział on, że nie będzie królem malowanym, czyli takim królem, który jest tylko na obrazach, ale takim królem, który działa. Przeprowadził on zmiany w polskiej armii. Te zmiany to piechota wybraniecka oraz husaria. Dzisiaj zajmiemy się husarią. Najważniejsza bronią husarii była kopia. Kopie, czyli takie długie dzidy dla jeźdźców używano w całej Europie. Być może widzieliście turniej rycerski na którym dwóch rycerzy jedzie naprzeciw siebie. Każdy z nich ma kopię i stara się zrzucić drugiego z konia. Tak więc kopie mieli wszyscy, ale polska kopia była najlepsza. Dlaczego? Polskie kopie były najdłuższe, bo były puste w środku. Niestety kopia miała jedną wadę. Była jednorazowa. Tz. po każdym ataku husar potrzebował kolejnej kopii. Podczas niektórych bitew husarzy wracali po nowe kopie i atakowali ponownie. Takich ataków husarii mogło być aż dziesięć podczas jednej bitwy. Co jednak gdy husar nie mógł wrócić po nową kopię, a musiał walczyć? Rozwiązaniem był koncerz. Czy wiecie co to było? Koncerz to taki miecz, który nadaje się wyłącznie do kłucia. Była to jakby taka krótka kopia z uchwytem jaki ma miecz lub szabla. Można więc powiedzieć, że koncerz to taka kopia, którą się trzyma jak miecz. Oprócz kopii, koncerza i innego uzbrojenia husar miał też zbroję i hełm. Polscy husarze mieli lepszą zbroję od usarów, którzy mieli tylko skórzane kaftany. Zbroja husarów to jednak nie była ciężka zbroja jaką nosili rycerze na zachodzie Europy. Oni mieli tak ciężkie zbroje, że na konia wsiadali przy pomocy dźwigu. Jaką więc zbroję miała husaria? Lekką zbroję. Lepszą niż usarze, ale lżejszą niż ciężkie rycerstwo. Polscy husarze mieli też taki specyficzny, czyli łatwo rozpoznawalny hełm. Jak on wyglądał? Hełm husarza był takim zwykłym ogrągłym hełmem, alby były do niego przyczepione 4 rzeczy. Z tyłu było nadkarcze, które chroniło kark czyli szyję z tyłu. Hełm miał też po każdej stronie ochronę na uszy i policzki, a z przodu był nosal. Ten nosal można było podnieść, aby lepiej widzieć i potem opóścić go przed walką, aby chronił nos podczas bitwy. Husaria była najgroźniejszym polskim wojskiem, ale potrzebowała dobrego terenu do walki. Dzięki husarii Polacy mogli walczyć z armiami, które miały dużo więcej żołnierzy. Jak wielkie armie potrafiła pokonać husaria? 12 września 1683 roku król Polski Jan III Sobieski przybył na pomoc stolicy Austrii czyli Wiedniowi. Polskie oddziały przeszły przez lasek, czego Turcy się nie spodziewali. Jak pamiętacie serbska jazda usarów walczyła właśnie z Turkami. Teraz polska husaria ma też walczyć z armią turecką pod Wiedniem. Czy Sobieski od razu kazał zaatakować husarii? Nie. Najpierw kazał oczyścić przedpole, aby husaria miała miejsce do szarży. Później Sobieski wysłał jeden oddział, który pojechał sprawdzić czy nie ma tam pułapek. Dopiero gdy teren był oczyszczony i król był pewny, że nie ma żadnych dołów, w które mogłyby wpaść konie, dopiero wtedy kazał uderzyć na armię Turecką. Najpierw uciekli Tatarzy, którzy pomagali Turków, potem zaczęli uciekać także Turcy, a na końcu sam wezyr Kara Mustafa. Oczywiście Polacy wykorzystywali husarię nie tylko do walki z Turkami, ale także z Rosjanami, Szwedami i innymi wojskami. Husarii się potem tak bano, że np. armia szwedzka nie chciała walczyć z armią polską chociaż Szwedów było kilkakrotnie więcej. Wiedzieli oni jednak, że chociaż Polaków jest mniej to mają husarię. Później inni chcieli naśladować polskich husarów. Np. Rosjanie zrobili swoją własną husarię, ale ci rosyjscy husarze nie potrafili nawet wyjechać z miasta. Zapomnieli opuścić kopie przed bramą i wszystkie kopie roztrzaskały się o bramę. Musicie uważać aby nie pomylić husara z huzarem. Husar (z literką “s” w środku) to ciężka kawaleria z długimi kopiami, a huzar (z literką “z” w środku) to konny jeździec, ale bez kopi. Husarze byli w Polsce, a huzarze w Austrii.
Ta lekcja będzie dotyczyć husarii. Było to wojsko, dzięki któremu Polacy wygrali wiele bitew. Byli to żołnierze, którzy potrafili pokonać armie, które były kilka, albo nawet kilkakrotnie większe. Była to polska ciężka jazda, której się bały armie całej Europy oraz Azji.
Skąd się wzięła husaria w Polsce? W języku serbskim jest słowo “usar”, które oznacza wojownika na koniu. W 14 i 15 wieku na Europę zaczęła najeżdżać Turcja. Najpierw zdobywała kraje na południu Europy. Turcja podbiła Bułgarię i później także Serbię. Kiedy to było? Mniej więcej wtedy, kiedy Polacy walczyli pod Grunwaldem z Krzyżakami. Królem był wtedy Władysław Jagiełło. Serbowie utracili swoje państwo, ale ich wojownicy, którzy nosili nazwę “usar” chcieli walczyć dalej. Turcja zaatakowała Węgry. Być może pamiętacie, że syn Władysława Jagiełły, syn o takim samym imieniu, Władysław Warneńczyk chciał uratować Węgry przed Turcją. Niestety nie udało mu się. Serbowie walczyli więc z Turkami na Węgrzech. Ale także Węgry zostały podbite przez Turcję. Teraz Turcja zagrażała już Polsce.
Zanim jednak przejdziemy do tych bitew, w których brała udział husaria porozmawiajmy o koniach i uzbrojeniu. Po pierwsze husaria potrzebowała dobrych koni. Na jakich koniach jeździli husarze? W tamtych czasach na stepach było dużo dzikich koni zwanych tarpanami. Polacy złapali te konie i wyhodowali konia, który był bardzo silny, a jednocześnie potrafił się żywić tym co znalazł na stepie. Te konie były tak dobre, że gdy królem był Zygmunt I Stary za sprzedanie takiego konia za granicę groziła kara śmierci. Taki polski koń mógł cały dzień jechać i wieczorem być gotowym do bitwy. Jak dobre były to konie okazało się w bitwie pod Kłuszynem. Konie jechały wraz z jeźdźcami i uzbrojeniem przez całą noc, potem szarżowały dziesięć razy, a gdy Rosjanie uciekali husaria jeszcze ich goniła.
Teraz zajmijmy się uzbrojeniem husarii. Usarze, czyli ci jeźdźcy z Serbii to była lekka kawaleria. Mieli oni krótkie lance czyli takie dzidy i nie mieli zbroi. Kto zmienił tych usarów z krótką lancą i bez zbroi w husarię czyli jeźdźców z bardzo długimi kopiami i zbroją oraz hełmem? W 1575 królem Polski został Stefan Batory. Powiedział on, że nie będzie królem malowanym, czyli takim królem, który jest tylko na obrazach, ale takim królem, który działa. Przeprowadził on zmiany w polskiej armii. Te zmiany to piechota wybraniecka oraz husaria. Dzisiaj zajmiemy się husarią.
Najważniejsza bronią husarii była kopia. Kopie, czyli takie długie dzidy dla jeźdźców używano w całej Europie. Być może widzieliście turniej rycerski na którym dwóch rycerzy jedzie naprzeciw siebie. Każdy z nich ma kopię i stara się zrzucić drugiego z konia. Tak więc kopie mieli wszyscy, ale polska kopia była najlepsza. Dlaczego? Polskie kopie były najdłuższe, bo były puste w środku. Niestety kopia miała jedną wadę. Była jednorazowa. Tz. po każdym ataku husar potrzebował kolejnej kopii. Podczas niektórych bitew husarzy wracali po nowe kopie i atakowali ponownie. Takich ataków husarii mogło być aż dziesięć podczas jednej bitwy. Co jednak gdy husar nie mógł wrócić po nową kopię, a musiał walczyć? Rozwiązaniem był koncerz. Czy wiecie co to było? Koncerz to taki miecz, który nadaje się wyłącznie do kłucia. Była to jakby taka krótka kopia z uchwytem jaki ma miecz lub szabla. Można więc powiedzieć, że koncerz to taka kopia, którą się trzyma jak miecz.
Oprócz kopii, koncerza i innego uzbrojenia husar miał też zbroję i hełm. Polscy husarze mieli lepszą zbroję od usarów, którzy mieli tylko skórzane kaftany. Zbroja husarów to jednak nie była ciężka zbroja jaką nosili rycerze na zachodzie Europy. Oni mieli tak ciężkie zbroje, że na konia wsiadali przy pomocy dźwigu. Jaką więc zbroję miała husaria? Lekką zbroję. Lepszą niż usarze, ale lżejszą niż ciężkie rycerstwo.
Polscy husarze mieli też taki specyficzny, czyli łatwo rozpoznawalny hełm. Jak on wyglądał? Hełm husarza był takim zwykłym ogrągłym hełmem, alby były do niego przyczepione 4 rzeczy. Z tyłu było nadkarcze, które chroniło kark czyli szyję z tyłu. Hełm miał też po każdej stronie ochronę na uszy i policzki, a z przodu był nosal. Ten nosal można było podnieść, aby lepiej widzieć i potem opóścić go przed walką, aby chronił nos podczas bitwy.
Husaria była najgroźniejszym polskim wojskiem, ale potrzebowała dobrego terenu do walki. Dzięki husarii Polacy mogli walczyć z armiami, które miały dużo więcej żołnierzy. Jak wielkie armie potrafiła pokonać husaria?
12 września 1683 roku król Polski Jan III Sobieski przybył na pomoc stolicy Austrii czyli Wiedniowi. Polskie oddziały przeszły przez lasek, czego Turcy się nie spodziewali. Jak pamiętacie serbska jazda usarów walczyła właśnie z Turkami. Teraz polska husaria ma też walczyć z armią turecką pod Wiedniem. Czy Sobieski od razu kazał zaatakować husarii? Nie. Najpierw kazał oczyścić przedpole, aby husaria miała miejsce do szarży. Później Sobieski wysłał jeden oddział, który pojechał sprawdzić czy nie ma tam pułapek. Dopiero gdy teren był oczyszczony i król był pewny, że nie ma żadnych dołów, w które mogłyby wpaść konie, dopiero wtedy kazał uderzyć na armię Turecką. Najpierw uciekli Tatarzy, którzy pomagali Turków, potem zaczęli uciekać także Turcy, a na końcu sam wezyr Kara Mustafa.
Oczywiście Polacy wykorzystywali husarię nie tylko do walki z Turkami, ale także z Rosjanami, Szwedami i innymi wojskami. Husarii się potem tak bano, że np. armia szwedzka nie chciała walczyć z armią polską chociaż Szwedów było kilkakrotnie więcej. Wiedzieli oni jednak, że chociaż Polaków jest mniej to mają husarię. Później inni chcieli naśladować polskich husarów. Np. Rosjanie zrobili swoją własną husarię, ale ci rosyjscy husarze nie potrafili nawet wyjechać z miasta. Zapomnieli opuścić kopie przed bramą i wszystkie kopie roztrzaskały się o bramę.
Musicie uważać aby nie pomylić husara z huzarem. Husar (z literką “s” w środku) to ciężka kawaleria z długimi kopiami, a huzar (z literką “z” w środku) to konny jeździec, ale bez kopi. Husarze byli w Polsce, a huzarze w Austrii.
Skąd się wzięła husaria w Polsce? W języku serbskim jest słowo “usar”, które oznacza wojownika na koniu. W 14 i 15 wieku na Europę zaczęła najeżdżać Turcja. Najpierw zdobywała kraje na południu Europy. Turcja podbiła Bułgarię i później także Serbię. Kiedy to było? Mniej więcej wtedy, kiedy Polacy walczyli pod Grunwaldem z Krzyżakami. Królem był wtedy Władysław Jagiełło. Serbowie utracili swoje państwo, ale ich wojownicy, którzy nosili nazwę “usar” chcieli walczyć dalej. Turcja zaatakowała Węgry. Być może pamiętacie, że syn Władysława Jagiełły, syn o takim samym imieniu, Władysław Warneńczyk chciał uratować Węgry przed Turcją. Niestety nie udało mu się. Serbowie walczyli więc z Turkami na Węgrzech. Ale także Węgry zostały podbite przez Turcję. Teraz Turcja zagrażała już Polsce.
Zanim jednak przejdziemy do tych bitew, w których brała udział husaria porozmawiajmy o koniach i uzbrojeniu. Po pierwsze husaria potrzebowała dobrych koni. Na jakich koniach jeździli husarze? W tamtych czasach na stepach było dużo dzikich koni zwanych tarpanami. Polacy złapali te konie i wyhodowali konia, który był bardzo silny, a jednocześnie potrafił się żywić tym co znalazł na stepie. Te konie były tak dobre, że gdy królem był Zygmunt I Stary za sprzedanie takiego konia za granicę groziła kara śmierci. Taki polski koń mógł cały dzień jechać i wieczorem być gotowym do bitwy. Jak dobre były to konie okazało się w bitwie pod Kłuszynem. Konie jechały wraz z jeźdźcami i uzbrojeniem przez całą noc, potem szarżowały dziesięć razy, a gdy Rosjanie uciekali husaria jeszcze ich goniła.
Teraz zajmijmy się uzbrojeniem husarii. Usarze, czyli ci jeźdźcy z Serbii to była lekka kawaleria. Mieli oni krótkie lance czyli takie dzidy i nie mieli zbroi. Kto zmienił tych usarów z krótką lancą i bez zbroi w husarię czyli jeźdźców z bardzo długimi kopiami i zbroją oraz hełmem? W 1575 królem Polski został Stefan Batory. Powiedział on, że nie będzie królem malowanym, czyli takim królem, który jest tylko na obrazach, ale takim królem, który działa. Przeprowadził on zmiany w polskiej armii. Te zmiany to piechota wybraniecka oraz husaria. Dzisiaj zajmiemy się husarią.
Najważniejsza bronią husarii była kopia. Kopie, czyli takie długie dzidy dla jeźdźców używano w całej Europie. Być może widzieliście turniej rycerski na którym dwóch rycerzy jedzie naprzeciw siebie. Każdy z nich ma kopię i stara się zrzucić drugiego z konia. Tak więc kopie mieli wszyscy, ale polska kopia była najlepsza. Dlaczego? Polskie kopie były najdłuższe, bo były puste w środku. Niestety kopia miała jedną wadę. Była jednorazowa. Tz. po każdym ataku husar potrzebował kolejnej kopii. Podczas niektórych bitew husarzy wracali po nowe kopie i atakowali ponownie. Takich ataków husarii mogło być aż dziesięć podczas jednej bitwy. Co jednak gdy husar nie mógł wrócić po nową kopię, a musiał walczyć? Rozwiązaniem był koncerz. Czy wiecie co to było? Koncerz to taki miecz, który nadaje się wyłącznie do kłucia. Była to jakby taka krótka kopia z uchwytem jaki ma miecz lub szabla. Można więc powiedzieć, że koncerz to taka kopia, którą się trzyma jak miecz.
Oprócz kopii, koncerza i innego uzbrojenia husar miał też zbroję i hełm. Polscy husarze mieli lepszą zbroję od usarów, którzy mieli tylko skórzane kaftany. Zbroja husarów to jednak nie była ciężka zbroja jaką nosili rycerze na zachodzie Europy. Oni mieli tak ciężkie zbroje, że na konia wsiadali przy pomocy dźwigu. Jaką więc zbroję miała husaria? Lekką zbroję. Lepszą niż usarze, ale lżejszą niż ciężkie rycerstwo.
Polscy husarze mieli też taki specyficzny, czyli łatwo rozpoznawalny hełm. Jak on wyglądał? Hełm husarza był takim zwykłym ogrągłym hełmem, alby były do niego przyczepione 4 rzeczy. Z tyłu było nadkarcze, które chroniło kark czyli szyję z tyłu. Hełm miał też po każdej stronie ochronę na uszy i policzki, a z przodu był nosal. Ten nosal można było podnieść, aby lepiej widzieć i potem opóścić go przed walką, aby chronił nos podczas bitwy.
Husaria była najgroźniejszym polskim wojskiem, ale potrzebowała dobrego terenu do walki. Dzięki husarii Polacy mogli walczyć z armiami, które miały dużo więcej żołnierzy. Jak wielkie armie potrafiła pokonać husaria?
12 września 1683 roku król Polski Jan III Sobieski przybył na pomoc stolicy Austrii czyli Wiedniowi. Polskie oddziały przeszły przez lasek, czego Turcy się nie spodziewali. Jak pamiętacie serbska jazda usarów walczyła właśnie z Turkami. Teraz polska husaria ma też walczyć z armią turecką pod Wiedniem. Czy Sobieski od razu kazał zaatakować husarii? Nie. Najpierw kazał oczyścić przedpole, aby husaria miała miejsce do szarży. Później Sobieski wysłał jeden oddział, który pojechał sprawdzić czy nie ma tam pułapek. Dopiero gdy teren był oczyszczony i król był pewny, że nie ma żadnych dołów, w które mogłyby wpaść konie, dopiero wtedy kazał uderzyć na armię Turecką. Najpierw uciekli Tatarzy, którzy pomagali Turków, potem zaczęli uciekać także Turcy, a na końcu sam wezyr Kara Mustafa.
Oczywiście Polacy wykorzystywali husarię nie tylko do walki z Turkami, ale także z Rosjanami, Szwedami i innymi wojskami. Husarii się potem tak bano, że np. armia szwedzka nie chciała walczyć z armią polską chociaż Szwedów było kilkakrotnie więcej. Wiedzieli oni jednak, że chociaż Polaków jest mniej to mają husarię. Później inni chcieli naśladować polskich husarów. Np. Rosjanie zrobili swoją własną husarię, ale ci rosyjscy husarze nie potrafili nawet wyjechać z miasta. Zapomnieli opuścić kopie przed bramą i wszystkie kopie roztrzaskały się o bramę.
Musicie uważać aby nie pomylić husara z huzarem. Husar (z literką “s” w środku) to ciężka kawaleria z długimi kopiami, a huzar (z literką “z” w środku) to konny jeździec, ale bez kopi. Husarze byli w Polsce, a huzarze w Austrii.
82 - Stefan Czarniecki
2020-06-14 20:00:28
W dzisiejszej lekcji będą mi pomagać Janek i Tomek. Wiecie już też, że będziemy mówić o Stefanie Czarnieckim. Każdy kto zna hymn Polski już słyszał o Stefanie Czarnieckim. Stefan Czarniecki żył w czasach gdy w Polsce była dynastia Wazów. Jeżeli jeszcze nie słuchaliście poprzednich odcinku to zapraszam do odcinka 79, w którym mówiliśmy o ojcu czyli Zygmuncie III Wazie oraz do odcinka 80, w którym mówiliśmy o jego synach, czyli Władysławie IV oraz Janie II Kazimierzu. Stefan Czarniecki urodził się gdy królem był Zygmunt III Waza. Czarniecki był jednym z 10 synów biednego szlachcica. Ojciec nie miał majątku dla wszystkich synów i dlatego Stefan i jego trzech braci zaciągnęło się do Lisowczyków. Stefan Czarniecki uczył się sztuki wojennej najpierw u Lisowczyków, później u wielu innych dowódców. Dużo też nauczył się od swojego starszego brata Pawła Czarnieckiego. Gdy królem został Władysław IV Waza Czarniecki walczył z kozakami. Trudno ich było pokonać bo używali oni taboru. Kozacy poruszali się w ten sposób, że dookoła armii znajdowały się wozy. Być może widzieliście coś takiego w filmie o dzikim zachodzie. Osadnicy, którzy wyruszali na dziki zachód stosowali tą taktykę, gdy napadali ich Indianie. Tak też robili kozacy, gdy atakowała ich polska kawaleria. Mieli dookoła wozy i byli bezpieczni jak w zamku. Mogli też się poruszać. Tabor czyli taki obóz, który otaczały wozy mógł się bronić i cały czas być w ruchu. Było bardzo trudno zdobyć taki tabor, czyli taki obóz kozacki otoczony wozami. Udało się to jednak Czarnieckiemu. Był już on wtedy dowódcą i miał swoich ludzi, którym rozkazywał. Czy jednak był takim dowódcą, który rozkazuje żołnierzom walczyć a sam zostaje w bezpiecznym miejscu i patrzy z daleka jak walczą jego żołnierze? Stefan Czarniecki zawsze walczył w pierwszym szeregu, gdy wraz ze swoimi żołnierzami zdobywał Monasterzysk był pierwszym, który się przedarł przez drewnianą palisadę, czyli taki mur z drewna. Został wtedy ranny w podniebienie i medycy musieli mu wstawić tam blaszkę. Niektórzy się zastanawiają czy to dobrze, że tak się narażał. A co wy myślicie? Z tego jak Czarniecki walczył z Kozakami widać, że był bardzo odważny. Później jednak zaczął walczyć inaczej. Czyżby zaczął się bać? Za rządów Jana II Kazimierza Wazy na Polskę napadli Szwedzi. Wielu ludzi przeszło wtedy na stronę Szwedów, ale Stefan Czarniecki pozostał wierny królowi. Bronił on Krakowa, a później prowadził wojnę szarpaną. Wojna szarpana to wojna partyzancka. Wcześniej Czarniecki rzucał się na wrogów i walczył w pierwszej linii, a teraz ze Szwedami nie chce walczyć podczas bitwy tylko napada małe oddziały. Czyżby się bał? Szwedzi mieli bardzo dobrą artylerię czyli armaty i gdy Polacy walczyli z nimi podczas bitwy to prawie zawsze przegrywali. Czarniecki miał też za mało żołnierzy aby walczyć z całą armią szwedzką. Czekał więc jak gdzieś był mały oddział Szwedów to zaraz go atakował i zawsze wygrywał. Jego taktyka miała trzy elementy: pozorowana ucieczka, próba rozdzielenia sił wroga oraz atak jazdy z zaskoczenia z tyłu lub z boku. Król Jan Kazimierz nie lubił taktyki Czarnieckiego i kazał, aby Polacy walczyli ze Szwedami w bitwie. Czarniecki posłuchał króla, ale Polacy przegrali tą bitwę pod Warszawą i król zgodził, się aby Czarniecki walczy swoją taktyką czyli tą wojną szarpaną. A jak to się stało, że Czarniecki trafił do polskiego hymnu? W Hymnie Polski są słowa: “Jak Czarnecki do Poznania wracał się przez morze dla ojczyzny ratowania po szwedzkim rozbiorze”. Słowa te śpiewali Polacy, którzy byli we Włoszech i chcieli wrócić aby wyzwolić Polskę. Dlaczego śpiewali o Czarnieckim? Podczas potopu szwedzkiego Czarniecki walczył nie tylko w Polsce, ale także w Danii. To tam zaskoczył Szwedów, gdy na koniach jego wojsko przepłynęło morze i pokonało Szwedów, któży myśleli, że woda ich obroni. Czarniecki nie bał się i rzucił się przez morze aby pokonać Szwedów. Polacy we Włoszech myśleli, że oni we Włoszech walczą dla Polski, tak jak Czarniecki walczył dla Polski w Danii. Czarniecki był wierny królowi nawet wtedy gdy wielu go opuściło. Walczył ze Szwedami przez cały czas potopu i to nie tylko w Polsce, ale także w dalekiej Danii. W ten sposób Polacy pokonali Szwedów, którzy uciekli z Polski. Król obiecał mu stanowisko hetmana polnego koronnego. Gdy jednak zwolniło się to stanowisko dostał je ktoś inny. Hetmanem polnym koronnym został bogaty Lubomirski. Dostał je dlatego, że miał dużo pieniędzy z kopalni soli i ziemi. W tamtych czasach bogaci ludzie dawali takie stanowiska tylko innym bogatym ludziom. Ten Lubomirski zdradził później króla Jana Kazimierza i w końcu Czarniecki został hetmanem. Niestety był już wtedy bardzo chory. Czarniecki jechał do Warszawy wraz ze swoim oddziałem. Legenda mówi, że zmarł w małej chatce we wsi Sokołówka. Przy umierającym hetmanie stali jego żołnierze oraz wierny koń, na którym Czarniecki walczył. Później w Warszawie miał stanąć pomnik Czarnieckiego z takim napisem: “Temu, co nigdy o Rzeczypospolitej nie zwątpił, co o królu swoim nie zapomniał, co w najgorszych Rzeczypospolitej czasach, gdy wszystko stracone zdawało się, mężnie i radząc, i czyniąc, Rzeczpospolitą zbawił, króla swego tron wiernością nieprzełamaną i męstwem niezwyciężonym zabezpieczył”. Niestety później przyszły zabory i tego pomnika nigdy nie postawiono. Niektórzy ludzie później oskarżali Czarnieckiego o skąpstwo i o to, że nie płacił swoim żołnierzom. Jeden z jego żołnierzy nazywał się Pasek. On napisał pamiętniki. W tych pamiętnikach Paska można przeczytać, że Czarniecki zawsze dbał o swoich żołnierzy. Czy pamiętacie w czasach jakich królów żył Czarniecki? Urodził się gdy panował Zygmunt III Waza. Uczył się wojowania za czasów Władysława IV Wazy, a za Jana Kazimierza pomagał królowi walczyć ze szwedami podczas potopu szwedzkiego.
W dzisiejszej lekcji będą mi pomagać Janek i Tomek. Wiecie już też, że będziemy mówić o Stefanie Czarnieckim. Każdy kto zna hymn Polski już słyszał o Stefanie Czarnieckim.
Stefan Czarniecki żył w czasach gdy w Polsce była dynastia Wazów. Jeżeli jeszcze nie słuchaliście poprzednich odcinku to zapraszam do odcinka 79, w którym mówiliśmy o ojcu czyli Zygmuncie III Wazie oraz do odcinka 80, w którym mówiliśmy o jego synach, czyli Władysławie IV oraz Janie II Kazimierzu.
Stefan Czarniecki urodził się gdy królem był Zygmunt III Waza. Czarniecki był jednym z 10 synów biednego szlachcica. Ojciec nie miał majątku dla wszystkich synów i dlatego Stefan i jego trzech braci zaciągnęło się do Lisowczyków. Stefan Czarniecki uczył się sztuki wojennej najpierw u Lisowczyków, później u wielu innych dowódców. Dużo też nauczył się od swojego starszego brata Pawła Czarnieckiego.
Gdy królem został Władysław IV Waza Czarniecki walczył z kozakami. Trudno ich było pokonać bo używali oni taboru. Kozacy poruszali się w ten sposób, że dookoła armii znajdowały się wozy. Być może widzieliście coś takiego w filmie o dzikim zachodzie. Osadnicy, którzy wyruszali na dziki zachód stosowali tą taktykę, gdy napadali ich Indianie. Tak też robili kozacy, gdy atakowała ich polska kawaleria. Mieli dookoła wozy i byli bezpieczni jak w zamku. Mogli też się poruszać. Tabor czyli taki obóz, który otaczały wozy mógł się bronić i cały czas być w ruchu. Było bardzo trudno zdobyć taki tabor, czyli taki obóz kozacki otoczony wozami. Udało się to jednak Czarnieckiemu. Był już on wtedy dowódcą i miał swoich ludzi, którym rozkazywał. Czy jednak był takim dowódcą, który rozkazuje żołnierzom walczyć a sam zostaje w bezpiecznym miejscu i patrzy z daleka jak walczą jego żołnierze?
Stefan Czarniecki zawsze walczył w pierwszym szeregu, gdy wraz ze swoimi żołnierzami zdobywał Monasterzysk był pierwszym, który się przedarł przez drewnianą palisadę, czyli taki mur z drewna. Został wtedy ranny w podniebienie i medycy musieli mu wstawić tam blaszkę. Niektórzy się zastanawiają czy to dobrze, że tak się narażał. A co wy myślicie?
Z tego jak Czarniecki walczył z Kozakami widać, że był bardzo odważny. Później jednak zaczął walczyć inaczej. Czyżby zaczął się bać? Za rządów Jana II Kazimierza Wazy na Polskę napadli Szwedzi. Wielu ludzi przeszło wtedy na stronę Szwedów, ale Stefan Czarniecki pozostał wierny królowi. Bronił on Krakowa, a później prowadził wojnę szarpaną. Wojna szarpana to wojna partyzancka.
Wcześniej Czarniecki rzucał się na wrogów i walczył w pierwszej linii, a teraz ze Szwedami nie chce walczyć podczas bitwy tylko napada małe oddziały. Czyżby się bał? Szwedzi mieli bardzo dobrą artylerię czyli armaty i gdy Polacy walczyli z nimi podczas bitwy to prawie zawsze przegrywali. Czarniecki miał też za mało żołnierzy aby walczyć z całą armią szwedzką. Czekał więc jak gdzieś był mały oddział Szwedów to zaraz go atakował i zawsze wygrywał. Jego taktyka miała trzy elementy: pozorowana ucieczka, próba rozdzielenia sił wroga oraz atak jazdy z zaskoczenia z tyłu lub z boku. Król Jan Kazimierz nie lubił taktyki Czarnieckiego i kazał, aby Polacy walczyli ze Szwedami w bitwie. Czarniecki posłuchał króla, ale Polacy przegrali tą bitwę pod Warszawą i król zgodził, się aby Czarniecki walczy swoją taktyką czyli tą wojną szarpaną.
A jak to się stało, że Czarniecki trafił do polskiego hymnu? W Hymnie Polski są słowa: “Jak Czarnecki do Poznania wracał się przez morze dla ojczyzny ratowania po szwedzkim rozbiorze”. Słowa te śpiewali Polacy, którzy byli we Włoszech i chcieli wrócić aby wyzwolić Polskę. Dlaczego śpiewali o Czarnieckim? Podczas potopu szwedzkiego Czarniecki walczył nie tylko w Polsce, ale także w Danii. To tam zaskoczył Szwedów, gdy na koniach jego wojsko przepłynęło morze i pokonało Szwedów, któży myśleli, że woda ich obroni. Czarniecki nie bał się i rzucił się przez morze aby pokonać Szwedów. Polacy we Włoszech myśleli, że oni we Włoszech walczą dla Polski, tak jak Czarniecki walczył dla Polski w Danii.
Czarniecki był wierny królowi nawet wtedy gdy wielu go opuściło. Walczył ze Szwedami przez cały czas potopu i to nie tylko w Polsce, ale także w dalekiej Danii. W ten sposób Polacy pokonali Szwedów, którzy uciekli z Polski. Król obiecał mu stanowisko hetmana polnego koronnego. Gdy jednak zwolniło się to stanowisko dostał je ktoś inny.
Hetmanem polnym koronnym został bogaty Lubomirski. Dostał je dlatego, że miał dużo pieniędzy z kopalni soli i ziemi. W tamtych czasach bogaci ludzie dawali takie stanowiska tylko innym bogatym ludziom. Ten Lubomirski zdradził później króla Jana Kazimierza i w końcu Czarniecki został hetmanem. Niestety był już wtedy bardzo chory.
Czarniecki jechał do Warszawy wraz ze swoim oddziałem. Legenda mówi, że zmarł w małej chatce we wsi Sokołówka. Przy umierającym hetmanie stali jego żołnierze oraz wierny koń, na którym Czarniecki walczył.
Później w Warszawie miał stanąć pomnik Czarnieckiego z takim napisem: “Temu, co nigdy o Rzeczypospolitej nie zwątpił, co o królu swoim nie zapomniał, co w najgorszych Rzeczypospolitej czasach, gdy wszystko stracone zdawało się, mężnie i radząc, i czyniąc, Rzeczpospolitą zbawił, króla swego tron wiernością nieprzełamaną i męstwem niezwyciężonym zabezpieczył”. Niestety później przyszły zabory i tego pomnika nigdy nie postawiono.
Niektórzy ludzie później oskarżali Czarnieckiego o skąpstwo i o to, że nie płacił swoim żołnierzom. Jeden z jego żołnierzy nazywał się Pasek. On napisał pamiętniki. W tych pamiętnikach Paska można przeczytać, że Czarniecki zawsze dbał o swoich żołnierzy.
Czy pamiętacie w czasach jakich królów żył Czarniecki? Urodził się gdy panował Zygmunt III Waza. Uczył się wojowania za czasów Władysława IV Wazy, a za Jana Kazimierza pomagał królowi walczyć ze szwedami podczas potopu szwedzkiego.
Stefan Czarniecki żył w czasach gdy w Polsce była dynastia Wazów. Jeżeli jeszcze nie słuchaliście poprzednich odcinku to zapraszam do odcinka 79, w którym mówiliśmy o ojcu czyli Zygmuncie III Wazie oraz do odcinka 80, w którym mówiliśmy o jego synach, czyli Władysławie IV oraz Janie II Kazimierzu.
Stefan Czarniecki urodził się gdy królem był Zygmunt III Waza. Czarniecki był jednym z 10 synów biednego szlachcica. Ojciec nie miał majątku dla wszystkich synów i dlatego Stefan i jego trzech braci zaciągnęło się do Lisowczyków. Stefan Czarniecki uczył się sztuki wojennej najpierw u Lisowczyków, później u wielu innych dowódców. Dużo też nauczył się od swojego starszego brata Pawła Czarnieckiego.
Gdy królem został Władysław IV Waza Czarniecki walczył z kozakami. Trudno ich było pokonać bo używali oni taboru. Kozacy poruszali się w ten sposób, że dookoła armii znajdowały się wozy. Być może widzieliście coś takiego w filmie o dzikim zachodzie. Osadnicy, którzy wyruszali na dziki zachód stosowali tą taktykę, gdy napadali ich Indianie. Tak też robili kozacy, gdy atakowała ich polska kawaleria. Mieli dookoła wozy i byli bezpieczni jak w zamku. Mogli też się poruszać. Tabor czyli taki obóz, który otaczały wozy mógł się bronić i cały czas być w ruchu. Było bardzo trudno zdobyć taki tabor, czyli taki obóz kozacki otoczony wozami. Udało się to jednak Czarnieckiemu. Był już on wtedy dowódcą i miał swoich ludzi, którym rozkazywał. Czy jednak był takim dowódcą, który rozkazuje żołnierzom walczyć a sam zostaje w bezpiecznym miejscu i patrzy z daleka jak walczą jego żołnierze?
Stefan Czarniecki zawsze walczył w pierwszym szeregu, gdy wraz ze swoimi żołnierzami zdobywał Monasterzysk był pierwszym, który się przedarł przez drewnianą palisadę, czyli taki mur z drewna. Został wtedy ranny w podniebienie i medycy musieli mu wstawić tam blaszkę. Niektórzy się zastanawiają czy to dobrze, że tak się narażał. A co wy myślicie?
Z tego jak Czarniecki walczył z Kozakami widać, że był bardzo odważny. Później jednak zaczął walczyć inaczej. Czyżby zaczął się bać? Za rządów Jana II Kazimierza Wazy na Polskę napadli Szwedzi. Wielu ludzi przeszło wtedy na stronę Szwedów, ale Stefan Czarniecki pozostał wierny królowi. Bronił on Krakowa, a później prowadził wojnę szarpaną. Wojna szarpana to wojna partyzancka.
Wcześniej Czarniecki rzucał się na wrogów i walczył w pierwszej linii, a teraz ze Szwedami nie chce walczyć podczas bitwy tylko napada małe oddziały. Czyżby się bał? Szwedzi mieli bardzo dobrą artylerię czyli armaty i gdy Polacy walczyli z nimi podczas bitwy to prawie zawsze przegrywali. Czarniecki miał też za mało żołnierzy aby walczyć z całą armią szwedzką. Czekał więc jak gdzieś był mały oddział Szwedów to zaraz go atakował i zawsze wygrywał. Jego taktyka miała trzy elementy: pozorowana ucieczka, próba rozdzielenia sił wroga oraz atak jazdy z zaskoczenia z tyłu lub z boku. Król Jan Kazimierz nie lubił taktyki Czarnieckiego i kazał, aby Polacy walczyli ze Szwedami w bitwie. Czarniecki posłuchał króla, ale Polacy przegrali tą bitwę pod Warszawą i król zgodził, się aby Czarniecki walczy swoją taktyką czyli tą wojną szarpaną.
A jak to się stało, że Czarniecki trafił do polskiego hymnu? W Hymnie Polski są słowa: “Jak Czarnecki do Poznania wracał się przez morze dla ojczyzny ratowania po szwedzkim rozbiorze”. Słowa te śpiewali Polacy, którzy byli we Włoszech i chcieli wrócić aby wyzwolić Polskę. Dlaczego śpiewali o Czarnieckim? Podczas potopu szwedzkiego Czarniecki walczył nie tylko w Polsce, ale także w Danii. To tam zaskoczył Szwedów, gdy na koniach jego wojsko przepłynęło morze i pokonało Szwedów, któży myśleli, że woda ich obroni. Czarniecki nie bał się i rzucił się przez morze aby pokonać Szwedów. Polacy we Włoszech myśleli, że oni we Włoszech walczą dla Polski, tak jak Czarniecki walczył dla Polski w Danii.
Czarniecki był wierny królowi nawet wtedy gdy wielu go opuściło. Walczył ze Szwedami przez cały czas potopu i to nie tylko w Polsce, ale także w dalekiej Danii. W ten sposób Polacy pokonali Szwedów, którzy uciekli z Polski. Król obiecał mu stanowisko hetmana polnego koronnego. Gdy jednak zwolniło się to stanowisko dostał je ktoś inny.
Hetmanem polnym koronnym został bogaty Lubomirski. Dostał je dlatego, że miał dużo pieniędzy z kopalni soli i ziemi. W tamtych czasach bogaci ludzie dawali takie stanowiska tylko innym bogatym ludziom. Ten Lubomirski zdradził później króla Jana Kazimierza i w końcu Czarniecki został hetmanem. Niestety był już wtedy bardzo chory.
Czarniecki jechał do Warszawy wraz ze swoim oddziałem. Legenda mówi, że zmarł w małej chatce we wsi Sokołówka. Przy umierającym hetmanie stali jego żołnierze oraz wierny koń, na którym Czarniecki walczył.
Później w Warszawie miał stanąć pomnik Czarnieckiego z takim napisem: “Temu, co nigdy o Rzeczypospolitej nie zwątpił, co o królu swoim nie zapomniał, co w najgorszych Rzeczypospolitej czasach, gdy wszystko stracone zdawało się, mężnie i radząc, i czyniąc, Rzeczpospolitą zbawił, króla swego tron wiernością nieprzełamaną i męstwem niezwyciężonym zabezpieczył”. Niestety później przyszły zabory i tego pomnika nigdy nie postawiono.
Niektórzy ludzie później oskarżali Czarnieckiego o skąpstwo i o to, że nie płacił swoim żołnierzom. Jeden z jego żołnierzy nazywał się Pasek. On napisał pamiętniki. W tych pamiętnikach Paska można przeczytać, że Czarniecki zawsze dbał o swoich żołnierzy.
Czy pamiętacie w czasach jakich królów żył Czarniecki? Urodził się gdy panował Zygmunt III Waza. Uczył się wojowania za czasów Władysława IV Wazy, a za Jana Kazimierza pomagał królowi walczyć ze szwedami podczas potopu szwedzkiego.
81 - Historia i prepering
2020-06-09 13:21:11
Rozmowa z twórcą audycji “Preppers podcast”. Dzieci należy przygotować w ten sposób, aby ich nie przestraszyć. Można wykorzystać książki, gry planszowe, gry komputerowe, zabawy terenowe itd. Powstanie warszawskie wybuchło 1 sierpnia 1944 roku. Trwało 63 dni. Ludność cywilna nie została poinformowana o jego wybuchu. Niektórzy rodzice zostali odcięci od dzieci. Jak przygotować dziecko na taką ewentualność? Ludzie przemieszczali się kanałami. Czy w nowoczesnym mieście można znaleźć alternatywne sposoby poruszania się? W kanałach było ciemno. Jak przygotować dzieci na blackout? Podczas powstania ludzie ukrywali się i musieli być cicho. Czy można współczesne dziecko przygotować do cichego siedzenia bez ruchu? Harcerstwo i sprawność Trzy pióra. Podczas powstania ludzie głodowali. Czy można przygotować się także na taką ewentualność? Ludzie wtedy musieli czasem spędzić noc w bunkrze. Jak przygotować się do spania na twardym podłożu? Jak wykorzystać grywalizację (gamification) aby pomóc dzieciom się przygotować na gorsze czasy? Jak lepiej wczuć się w historię powstania? Jak chronić dzieci przed obcymi? Jak przygotować dziecko na trudne czasy jednocześnie nie strasząc go zbytnio? Festiwal historii w Anglii. Podcast Bartosza: https://prepperspodcast.pl/
Rozmowa z twórcą audycji “Preppers podcast”. Dzieci należy przygotować w ten sposób, aby ich nie przestraszyć. Można wykorzystać książki, gry planszowe, gry komputerowe, zabawy terenowe itd.
Powstanie warszawskie wybuchło 1 sierpnia 1944 roku. Trwało 63 dni. Ludność cywilna nie została poinformowana o jego wybuchu.
Niektórzy rodzice zostali odcięci od dzieci. Jak przygotować dziecko na taką ewentualność?
Ludzie przemieszczali się kanałami. Czy w nowoczesnym mieście można znaleźć alternatywne sposoby poruszania się?
W kanałach było ciemno. Jak przygotować dzieci na blackout?
Podczas powstania ludzie ukrywali się i musieli być cicho. Czy można współczesne dziecko przygotować do cichego siedzenia bez ruchu?
Harcerstwo i sprawność Trzy pióra.
Podczas powstania ludzie głodowali. Czy można przygotować się także na taką ewentualność?
Ludzie wtedy musieli czasem spędzić noc w bunkrze. Jak przygotować się do spania na twardym podłożu?
Jak wykorzystać grywalizację (gamification) aby pomóc dzieciom się przygotować na gorsze czasy?
Jak lepiej wczuć się w historię powstania?
Jak chronić dzieci przed obcymi?
Jak przygotować dziecko na trudne czasy jednocześnie nie strasząc go zbytnio?
Festiwal historii w Anglii.
Podcast Bartosza:
https://prepperspodcast.pl/
Powstanie warszawskie wybuchło 1 sierpnia 1944 roku. Trwało 63 dni. Ludność cywilna nie została poinformowana o jego wybuchu.
Niektórzy rodzice zostali odcięci od dzieci. Jak przygotować dziecko na taką ewentualność?
Ludzie przemieszczali się kanałami. Czy w nowoczesnym mieście można znaleźć alternatywne sposoby poruszania się?
W kanałach było ciemno. Jak przygotować dzieci na blackout?
Podczas powstania ludzie ukrywali się i musieli być cicho. Czy można współczesne dziecko przygotować do cichego siedzenia bez ruchu?
Harcerstwo i sprawność Trzy pióra.
Podczas powstania ludzie głodowali. Czy można przygotować się także na taką ewentualność?
Ludzie wtedy musieli czasem spędzić noc w bunkrze. Jak przygotować się do spania na twardym podłożu?
Jak wykorzystać grywalizację (gamification) aby pomóc dzieciom się przygotować na gorsze czasy?
Jak lepiej wczuć się w historię powstania?
Jak chronić dzieci przed obcymi?
Jak przygotować dziecko na trudne czasy jednocześnie nie strasząc go zbytnio?
Festiwal historii w Anglii.
Podcast Bartosza:
https://prepperspodcast.pl/
80 - Dynastia Wazów 2
2020-06-05 13:20:38
Dzisiaj będziemy kontynuować temat dynastii Wazów. Jeżeli jeszcze nie słuchaliście to polecam przesłuchać najpierw odcinek 79, a potem wrócić tutaj i przesłuchać ten do końca. Skąd się wzięli Wazowie na tronie Polski? Zygmunt Waza był wnukiem Zygmunta I Starego, a siostrzeńcem Zygmunta II Augusta. Gdy zasiadł na tronie nazywano go Zygmuntem III Wazą. Ale ilu synów miał Zygmunt Waza? Zygmunt III Waza miał siedmiu synów oraz pięć córek, ale my dzisiaj będziemy mówić tylko o dwóch synach, którzy zostali królami. O pierwszym z tych synów już mówiliśmy. Mógł on zostać królem Szwecji lub carem Rosji. Pamiętacie jak się nazywał najstarszy syn Zygmunta III Wazy? Władysław IV Waza został królem Polski po ojcu. Był on bardzo chorowity i dużo czasu spędzał w łóżku. Jako katolik zaczynał dzień od wysłuchania mszy, ale ponieważ był chory robił to leżąc w łóżku. Za jego życia prowadzono dwie wojny z Rosją i Turcją. Wtedy też wybuchło powstanie na Ukrainie, powstanie Chmielnickiego. Władysław IV postanowił też uczcić swojego ojca. Za czasów Zygmunta Wazy spaliła się siedziba królewska w Krakowie, Zygmunt więc przeniósł się do Warszawy, która później stała się stolicą Polski. Jego syn kazał zrobić mu posąg i postawić go na kolumnie. Wywołało to oburzenie, bo w tamtych czasach na takich kolumnach stały wyłącznie posągi świętych. Kolumna Zygmunta była jedyną w całej europie kolumną ze świecką osobą. Czy byliście kiedyś w Warszawie i widzieliście tą kolumnę? Jak ona wygląda? Gdy królem Polski był Władysław IV Waza jego brat Jan Kazimierz przeżył wiele przygód jeżdżąc po Europie. Jan Kazimierz otrzymał propozycję, aby zostać wicekrólem Portugalii. W tamtych czasach Portugalia była pod władaniem króla Hiszpanii i król chciał wysłać do Portugalii kogoś kto będzie tam rządził w jego imieniu. Tym kimś miał być wicekról, a tą pozycję miał otrzymać właśnie Jan Kazimierz Waza. Jechał on do Hiszpanii przez Francję. Niestety te dwa kraje walczyły ze sobą i dlatego aresztowano Jana Kazimierza. Nie wiem czy oglądaliście może film o Trzech Muszkieterach. Ich przeciwnikiem był kardynał Richelieu. Właśnie ten kardynał, kardynał Richelieu kazał aresztować Jana Kazimierza. Spędził on tam w więzieniu dwa lata. Jan Kazimierz siedział w więzieniu we Francji dwa lata. Gdy wyszedł było już za późno aby zostać wicekrólem Portugalii, pojechał on więc do Włoch i tam został biskupem. W międzyczasie umarł jego chorowity brat i Jan Kazimierz został po nim królem Polski. Niestety za jego rządów było wiele wojen. Najgorszą z tych wojen była wojna ze Szwecją, którą zwykle nazywa się potopem Szwedzkim. Szwedzi najechali na Polskę i zdobyli ją prawie całą na prawie 6 lat. Pamiętacie, że Szwedzi byli protestantami? Gdy napadli na Rzeczpospolitą niektórzy polscy i litewscy protestanci pomagali Szwedom. Gdy więc po 6 latach wygoniono Szwedów postanowiono wygonić z Polski także niektórych protestantów. W poprzednim odcinku mówiłem wam o reformacji i protestantach, czyli ludziach, którzy chcieli zreformować kościół katolicki. Zreformować to znaczy zmienić. Oni też protestowali i dlatego nazywa się ich protestantami. Tak więc protestanci mieli reformację, a katolicy kontrreformację. Łatwo to zapamiętać bo katolicy i kontrreformacja zaczynają się na literę "k". Wszyscy królowie z dynastii Wazów byli katolikami i wspierali kontrreformację. To były zupełnie inne czasy. W naszych czasach ważniejsze jest to jakiej ktoś jest narodowości. Np. prezydentem w Polsce może zostać tylko Polak, w Ameryce jest to samo prezydentem USA może zostać tylko Amerykanin. Ale w czasach dynastii Wazów najważniejsza była religia. Władysław IV Waza mógł zostać carem Rosji pod warunkiem, że zmieniłby religię na prawosławie. Nie było ważne to, że był Polakiem, a jego ojciec urodził się w Szwecji. Dla Rosjan była ważna tylko religia. Podobnie dla Szwedów. Władysław, który urodził się w Polsce mógł być królem Szwecji gdyby zmienił religię. Tak więc w naszych czasach ważniejsze jest to jakiej ktoś jest narodowości, a w tamtych czasach było najważniejsze jaką ktoś wyznaje religię. To były zupełnie inne czasy. Wracając do ostatniego króla z dynastii Wazów. Jan Kazimierz postanowił abdykować czyli sam zrezygnował z bycia królem. Pojechał do Francji i tam został opatem klasztoru benedyktynów. Zostawił Polskę zniszczoną wojnami, szczególnie potopem szwedzkim. Nie był najlepszym królem, ale po nim zaczął panować jeszcze gorszy król Michał Korybut Wiśniowiecki. Ale o nim porozmawiamy przy innej okazji.
Dzisiaj będziemy kontynuować temat dynastii Wazów. Jeżeli jeszcze nie słuchaliście to polecam przesłuchać najpierw odcinek 79, a potem wrócić tutaj i przesłuchać ten do końca.
Skąd się wzięli Wazowie na tronie Polski? Zygmunt Waza był wnukiem Zygmunta I Starego, a siostrzeńcem Zygmunta II Augusta. Gdy zasiadł na tronie nazywano go Zygmuntem III Wazą. Ale ilu synów miał Zygmunt Waza?
Zygmunt III Waza miał siedmiu synów oraz pięć córek, ale my dzisiaj będziemy mówić tylko o dwóch synach, którzy zostali królami. O pierwszym z tych synów już mówiliśmy. Mógł on zostać królem Szwecji lub carem Rosji. Pamiętacie jak się nazywał najstarszy syn Zygmunta III Wazy?
Władysław IV Waza został królem Polski po ojcu. Był on bardzo chorowity i dużo czasu spędzał w łóżku. Jako katolik zaczynał dzień od wysłuchania mszy, ale ponieważ był chory robił to leżąc w łóżku. Za jego życia prowadzono dwie wojny z Rosją i Turcją. Wtedy też wybuchło powstanie na Ukrainie, powstanie Chmielnickiego. Władysław IV postanowił też uczcić swojego ojca.
Za czasów Zygmunta Wazy spaliła się siedziba królewska w Krakowie, Zygmunt więc przeniósł się do Warszawy, która później stała się stolicą Polski. Jego syn kazał zrobić mu posąg i postawić go na kolumnie. Wywołało to oburzenie, bo w tamtych czasach na takich kolumnach stały wyłącznie posągi świętych. Kolumna Zygmunta była jedyną w całej europie kolumną ze świecką osobą. Czy byliście kiedyś w Warszawie i widzieliście tą kolumnę? Jak ona wygląda?
Gdy królem Polski był Władysław IV Waza jego brat Jan Kazimierz przeżył wiele przygód jeżdżąc po Europie. Jan Kazimierz otrzymał propozycję, aby zostać wicekrólem Portugalii. W tamtych czasach Portugalia była pod władaniem króla Hiszpanii i król chciał wysłać do Portugalii kogoś kto będzie tam rządził w jego imieniu. Tym kimś miał być wicekról, a tą pozycję miał otrzymać właśnie Jan Kazimierz Waza. Jechał on do Hiszpanii przez Francję. Niestety te dwa kraje walczyły ze sobą i dlatego aresztowano Jana Kazimierza. Nie wiem czy oglądaliście może film o Trzech Muszkieterach. Ich przeciwnikiem był kardynał Richelieu. Właśnie ten kardynał, kardynał Richelieu kazał aresztować Jana Kazimierza. Spędził on tam w więzieniu dwa lata. Jan Kazimierz siedział w więzieniu we Francji dwa lata. Gdy wyszedł było już za późno aby zostać wicekrólem Portugalii, pojechał on więc do Włoch i tam został biskupem. W międzyczasie umarł jego chorowity brat i Jan Kazimierz został po nim królem Polski. Niestety za jego rządów było wiele wojen.
Najgorszą z tych wojen była wojna ze Szwecją, którą zwykle nazywa się potopem Szwedzkim. Szwedzi najechali na Polskę i zdobyli ją prawie całą na prawie 6 lat. Pamiętacie, że Szwedzi byli protestantami? Gdy napadli na Rzeczpospolitą niektórzy polscy i litewscy protestanci pomagali Szwedom. Gdy więc po 6 latach wygoniono Szwedów postanowiono wygonić z Polski także niektórych protestantów.
W poprzednim odcinku mówiłem wam o reformacji i protestantach, czyli ludziach, którzy chcieli zreformować kościół katolicki. Zreformować to znaczy zmienić. Oni też protestowali i dlatego nazywa się ich protestantami. Tak więc protestanci mieli reformację, a katolicy kontrreformację. Łatwo to zapamiętać bo katolicy i kontrreformacja zaczynają się na literę "k". Wszyscy królowie z dynastii Wazów byli katolikami i wspierali kontrreformację.
To były zupełnie inne czasy. W naszych czasach ważniejsze jest to jakiej ktoś jest narodowości. Np. prezydentem w Polsce może zostać tylko Polak, w Ameryce jest to samo prezydentem USA może zostać tylko Amerykanin. Ale w czasach dynastii Wazów najważniejsza była religia. Władysław IV Waza mógł zostać carem Rosji pod warunkiem, że zmieniłby religię na prawosławie. Nie było ważne to, że był Polakiem, a jego ojciec urodził się w Szwecji. Dla Rosjan była ważna tylko religia. Podobnie dla Szwedów. Władysław, który urodził się w Polsce mógł być królem Szwecji gdyby zmienił religię. Tak więc w naszych czasach ważniejsze jest to jakiej ktoś jest narodowości, a w tamtych czasach było najważniejsze jaką ktoś wyznaje religię. To były zupełnie inne czasy.
Wracając do ostatniego króla z dynastii Wazów. Jan Kazimierz postanowił abdykować czyli sam zrezygnował z bycia królem. Pojechał do Francji i tam został opatem klasztoru benedyktynów. Zostawił Polskę zniszczoną wojnami, szczególnie potopem szwedzkim. Nie był najlepszym królem, ale po nim zaczął panować jeszcze gorszy król Michał Korybut Wiśniowiecki. Ale o nim porozmawiamy przy innej okazji.
Skąd się wzięli Wazowie na tronie Polski? Zygmunt Waza był wnukiem Zygmunta I Starego, a siostrzeńcem Zygmunta II Augusta. Gdy zasiadł na tronie nazywano go Zygmuntem III Wazą. Ale ilu synów miał Zygmunt Waza?
Zygmunt III Waza miał siedmiu synów oraz pięć córek, ale my dzisiaj będziemy mówić tylko o dwóch synach, którzy zostali królami. O pierwszym z tych synów już mówiliśmy. Mógł on zostać królem Szwecji lub carem Rosji. Pamiętacie jak się nazywał najstarszy syn Zygmunta III Wazy?
Władysław IV Waza został królem Polski po ojcu. Był on bardzo chorowity i dużo czasu spędzał w łóżku. Jako katolik zaczynał dzień od wysłuchania mszy, ale ponieważ był chory robił to leżąc w łóżku. Za jego życia prowadzono dwie wojny z Rosją i Turcją. Wtedy też wybuchło powstanie na Ukrainie, powstanie Chmielnickiego. Władysław IV postanowił też uczcić swojego ojca.
Za czasów Zygmunta Wazy spaliła się siedziba królewska w Krakowie, Zygmunt więc przeniósł się do Warszawy, która później stała się stolicą Polski. Jego syn kazał zrobić mu posąg i postawić go na kolumnie. Wywołało to oburzenie, bo w tamtych czasach na takich kolumnach stały wyłącznie posągi świętych. Kolumna Zygmunta była jedyną w całej europie kolumną ze świecką osobą. Czy byliście kiedyś w Warszawie i widzieliście tą kolumnę? Jak ona wygląda?
Gdy królem Polski był Władysław IV Waza jego brat Jan Kazimierz przeżył wiele przygód jeżdżąc po Europie. Jan Kazimierz otrzymał propozycję, aby zostać wicekrólem Portugalii. W tamtych czasach Portugalia była pod władaniem króla Hiszpanii i król chciał wysłać do Portugalii kogoś kto będzie tam rządził w jego imieniu. Tym kimś miał być wicekról, a tą pozycję miał otrzymać właśnie Jan Kazimierz Waza. Jechał on do Hiszpanii przez Francję. Niestety te dwa kraje walczyły ze sobą i dlatego aresztowano Jana Kazimierza. Nie wiem czy oglądaliście może film o Trzech Muszkieterach. Ich przeciwnikiem był kardynał Richelieu. Właśnie ten kardynał, kardynał Richelieu kazał aresztować Jana Kazimierza. Spędził on tam w więzieniu dwa lata. Jan Kazimierz siedział w więzieniu we Francji dwa lata. Gdy wyszedł było już za późno aby zostać wicekrólem Portugalii, pojechał on więc do Włoch i tam został biskupem. W międzyczasie umarł jego chorowity brat i Jan Kazimierz został po nim królem Polski. Niestety za jego rządów było wiele wojen.
Najgorszą z tych wojen była wojna ze Szwecją, którą zwykle nazywa się potopem Szwedzkim. Szwedzi najechali na Polskę i zdobyli ją prawie całą na prawie 6 lat. Pamiętacie, że Szwedzi byli protestantami? Gdy napadli na Rzeczpospolitą niektórzy polscy i litewscy protestanci pomagali Szwedom. Gdy więc po 6 latach wygoniono Szwedów postanowiono wygonić z Polski także niektórych protestantów.
W poprzednim odcinku mówiłem wam o reformacji i protestantach, czyli ludziach, którzy chcieli zreformować kościół katolicki. Zreformować to znaczy zmienić. Oni też protestowali i dlatego nazywa się ich protestantami. Tak więc protestanci mieli reformację, a katolicy kontrreformację. Łatwo to zapamiętać bo katolicy i kontrreformacja zaczynają się na literę "k". Wszyscy królowie z dynastii Wazów byli katolikami i wspierali kontrreformację.
To były zupełnie inne czasy. W naszych czasach ważniejsze jest to jakiej ktoś jest narodowości. Np. prezydentem w Polsce może zostać tylko Polak, w Ameryce jest to samo prezydentem USA może zostać tylko Amerykanin. Ale w czasach dynastii Wazów najważniejsza była religia. Władysław IV Waza mógł zostać carem Rosji pod warunkiem, że zmieniłby religię na prawosławie. Nie było ważne to, że był Polakiem, a jego ojciec urodził się w Szwecji. Dla Rosjan była ważna tylko religia. Podobnie dla Szwedów. Władysław, który urodził się w Polsce mógł być królem Szwecji gdyby zmienił religię. Tak więc w naszych czasach ważniejsze jest to jakiej ktoś jest narodowości, a w tamtych czasach było najważniejsze jaką ktoś wyznaje religię. To były zupełnie inne czasy.
Wracając do ostatniego króla z dynastii Wazów. Jan Kazimierz postanowił abdykować czyli sam zrezygnował z bycia królem. Pojechał do Francji i tam został opatem klasztoru benedyktynów. Zostawił Polskę zniszczoną wojnami, szczególnie potopem szwedzkim. Nie był najlepszym królem, ale po nim zaczął panować jeszcze gorszy król Michał Korybut Wiśniowiecki. Ale o nim porozmawiamy przy innej okazji.