GPS - Globalny Punkt Spojrzenia w Radiu Lublin
Audycja o oddziaływaniu globalnego na lokalne i lokalnego na globalne. Rozmawiamy w poszukiwaniu orientacji w gąszczu problemów współczesnego świata.
Zaprasza Grzegorz Gil.
Kategorie:
Rządowe
Rządowe
GPS – Globalny Punkt Spojrzenia – o Polaku w kosmosie
2025-06-09 19:14:28
Powszechnie wiadomo, że pierwszym Polakiem w kosmosie był… Pan Twardowski. Niestety zachowało się bardzo niewiele dokumentów z tej ekspedycji i pozostają nam jedynie domysły. Choć celem polskiej misji kosmicznej nie jest rywalizacja z niedoścignionym Mistrzem, w czerwcu pojawi się tam trzeci Polak. Dr Sławosz Uznański-Wiśniewski przygotowywał się do niej między innymi w Pile, gdzie symulowano warunki, które panują na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Jak trudno wylecieć dziś w kosmos i jakie badania zostaną przeprowadzone przez Polaka? Polska część misji o nazwie IGNIS to dzieło Polskiej Agencji Kosmicznej. Jaki jest jej potencjał i jaka jest rola Polski w eksploracji kosmosu? O nielegendarnej aktywności Polskiej Agencji Kosmicznej oraz międzynarodowej misji z Polakiem w roli głównej porozmawiamy z Krzysztofem Karwowskim ze szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
Powszechnie wiadomo, że pierwszym Polakiem w kosmosie był… Pan Twardowski. Niestety zachowało się bardzo niewiele dokumentów z tej ekspedycji i pozostają nam jedynie domysły. Choć celem polskiej misji kosmicznej nie jest rywalizacja z niedoścignionym Mistrzem, w czerwcu pojawi się tam trzeci Polak. Dr Sławosz Uznański-Wiśniewski przygotowywał się do niej między innymi w Pile, gdzie symulowano warunki, które panują na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Jak trudno wylecieć dziś w kosmos i jakie badania zostaną przeprowadzone przez Polaka?
Polska część misji o nazwie IGNIS to dzieło Polskiej Agencji Kosmicznej. Jaki jest jej potencjał i jaka jest rola Polski w eksploracji kosmosu? O nielegendarnej aktywności Polskiej Agencji Kosmicznej oraz międzynarodowej misji z Polakiem w roli głównej porozmawiamy z Krzysztofem Karwowskim ze szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia - o protestach w Republice Południowej Afryki
2025-06-02 18:00:00
RPA uznawana jest za „światową stolicę protestów”. Cyril Ramaphosa – to imię i nazwisko prezydenta tego kraju i przewodniczącego Afrykańskiego Kongresu Narodowego, który kontynuuje tradycję zapoczątkowaną przez Nelsona Mandelę. Obalony przez niego apartheid wciąż jednak kładzie się cieniem. Jakie są obecnie największe problemy RPA, które wyprowadzają jej obywateli na ulice? W ostatnim czasie Ramaphosa znalazł się w medialnej pułapce, którą zastawił na niego sam Donald Trump. Czego dotyczyła i czy udało mu się z niej wydostać? O sytuacji wewnętrznej w Republice Południowej Afryki i jej odbiorze międzynarodowym porozmawiamy z prof. Andrzejem Polusem (Uniwersytet Wrocławski), który pomoże nam zrozumieć RPA przez pryzmat społecznego niezadowolenia.
RPA uznawana jest za „światową stolicę protestów”. Cyril Ramaphosa – to imię i nazwisko prezydenta tego kraju i przewodniczącego Afrykańskiego Kongresu Narodowego, który kontynuuje tradycję zapoczątkowaną przez Nelsona Mandelę. Obalony przez niego apartheid wciąż jednak kładzie się cieniem.
Jakie są obecnie największe problemy RPA, które wyprowadzają jej obywateli na ulice? W ostatnim czasie Ramaphosa znalazł się w medialnej pułapce, którą zastawił na niego sam Donald Trump. Czego dotyczyła i czy udało mu się z niej wydostać?
O sytuacji wewnętrznej w Republice Południowej Afryki i jej odbiorze międzynarodowym porozmawiamy z prof. Andrzejem Polusem (Uniwersytet Wrocławski), który pomoże nam zrozumieć RPA przez pryzmat społecznego niezadowolenia.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia - o procesie pokojowym na Ukrainie
2025-05-26 19:34:27
Pierwsze od trzech lat bezpośrednie rozmowy pokojowe pomiędzy przedstawicielami Ukrainy i Rosji odbyły się kilka dni temu w Stambule. Trwały niespełna 3 godziny, a negocjatorzy zgodzili się jedynie w kwestii wymiany jeńców wojennych. W historii wojskowości znamy wiele konfliktów, które kończyły się pomyślnie dla jednej strony w momencie, w którym w zasadzie nie była ona już w stanie osiągnąć wiele więcej (np. Japonia w wojnie z Rosją w 1905 roku). Na co jeszcze stać Rosję, a co w rezerwie posiada jeszcze Ukraina? Które państwa trzecie odgrywają lub mogą odegrać kluczową rolę w procesie pokojowym? Czy istnieje szansa na zawieszenie ognia w 2025 roku? Jaki scenariusz zakończenia działań wojennych należy uznać za optymalny z polskiego punktu widzenia? Gościem GPS jest Marek Budzisz – historyk i publicysta zajmujący się problematyką bezpieczeństwa międzynarodowego w obszarze poradzieckim.
Pierwsze od trzech lat bezpośrednie rozmowy pokojowe pomiędzy przedstawicielami Ukrainy i Rosji odbyły się kilka dni temu w Stambule. Trwały niespełna 3 godziny, a negocjatorzy zgodzili się jedynie w kwestii wymiany jeńców wojennych.
W historii wojskowości znamy wiele konfliktów, które kończyły się pomyślnie dla jednej strony w momencie, w którym w zasadzie nie była ona już w stanie osiągnąć wiele więcej (np. Japonia w wojnie z Rosją w 1905 roku). Na co jeszcze stać Rosję, a co w rezerwie posiada jeszcze Ukraina? Które państwa trzecie odgrywają lub mogą odegrać kluczową rolę w procesie pokojowym? Czy istnieje szansa na zawieszenie ognia w 2025 roku? Jaki scenariusz zakończenia działań wojennych należy uznać za optymalny z polskiego punktu widzenia?
Gościem GPS jest Marek Budzisz – historyk i publicysta zajmujący się problematyką bezpieczeństwa międzynarodowego w obszarze poradzieckim.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia - o wyborach (w) Rumunii
2025-05-19 18:00:00
W najnowszym odcinku GPS przyglądamy się drugiej turze wyborów prezydenckich w Rumunii. W decydującym starciu udział wzięli George Simion – lider nacjonalistycznej partii AUR, znany z eurosceptycznych poglądów i haseł w stylu „Make Romania Great Again”, a także Nicu?or Dan – centrowy, proeuropejski burmistrz Bukaresztu, który stawia na dalszą integrację z Zachodem. Jak ważny jest wybór prezydenta Rumunii po ubiegłorocznym… unieważnieniu wyborów? Czy zwycięstwo Simiona może oznaczać osłabienie relacji z UE oraz NATO? Czy Dan daje gwarancję stabilnego kursu na Zachód i umacniania flanki wschodniej sojuszu? Na rozmowę z Kamilem Całusem (analitykiem OSW ds. Rumunii i Mołdawii) zaprasza Grzegorz Gil.
W najnowszym odcinku GPS przyglądamy się drugiej turze wyborów prezydenckich w Rumunii. W decydującym starciu udział wzięli George Simion – lider nacjonalistycznej partii AUR, znany z eurosceptycznych poglądów i haseł w stylu „Make Romania Great Again”, a także Nicu?or Dan – centrowy, proeuropejski burmistrz Bukaresztu, który stawia na dalszą integrację z Zachodem.
Jak ważny jest wybór prezydenta Rumunii po ubiegłorocznym… unieważnieniu wyborów? Czy zwycięstwo Simiona może oznaczać osłabienie relacji z UE oraz NATO? Czy Dan daje gwarancję stabilnego kursu na Zachód i umacniania flanki wschodniej sojuszu?
Na rozmowę z Kamilem Całusem (analitykiem OSW ds. Rumunii i Mołdawii) zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia - o Polskiej Fundacji dla Afryki na Madagaskarze
2025-05-12 19:39:00
Madagaskar to jeden z najuboższych krajów świata, o którym wielu wiedzę czerpie z popularnej animacji. W 1938 wyruszyła tam polska ekspedycja, sprawdzając warunki osadnictwa w związku z francuską propozycją odkupienia wyspy. Kolonialne ambicje II RP pokrzyżował jednak wybuch II wojny światowej. Sto lat później Polacy, pozbawieni planów kolonizacji, włączyli się w pomaganie Afrykańczykom, czego przykładem jest aktywność Polskiej Fundacji dla Afryki działającej w 22 krajach afrykańskich. Madagaskar to w dużej mierze synonim walki o przetrwanie, którą jej mieszkańcy toczą w trybie 24/7. O misji PFA na Madagaskarze porozmawiamy z twórcami filmu „Naprawdę daleko” – Droga Leolida do lepszego życia” (Polska, Madagaskar 2025). Na rozmowę z Maciejem Syką o Madagaskarze i o samym filmie zaprasza Grzegorz Gil.
Madagaskar to jeden z najuboższych krajów świata, o którym wielu wiedzę czerpie z popularnej animacji. W 1938 wyruszyła tam polska ekspedycja, sprawdzając warunki osadnictwa w związku z francuską propozycją odkupienia wyspy. Kolonialne ambicje II RP pokrzyżował jednak wybuch II wojny światowej. Sto lat później Polacy, pozbawieni planów kolonizacji, włączyli się w pomaganie Afrykańczykom, czego przykładem jest aktywność Polskiej Fundacji dla Afryki działającej w 22 krajach afrykańskich. Madagaskar to w dużej mierze synonim walki o przetrwanie, którą jej mieszkańcy toczą w trybie 24/7. O misji PFA na Madagaskarze porozmawiamy z twórcami filmu „Naprawdę daleko” – Droga Leolida do lepszego życia” (Polska, Madagaskar 2025).
Na rozmowę z Maciejem Syką o Madagaskarze i o samym filmie zaprasza Grzegorz Gil.
GPS – Globalny Punkt Spojrzenia – o napięciach między Indiami i Pakistanem
2025-05-05 19:46:01
Zamknięcie jedynego (sic!) indyjsko-pakistańskiego przejścia granicznego (Attari-Wagah), wzajemne wycofywanie resztek personelu dyplomatycznego oraz zawieszenie przez Indie Traktatu o Podziale Wód Indusu – to pierwsze skutki ataku terrorystycznego z 22 kwietnia, którego ofiarami padli turyści zwiedzający kontrolowany przez Indie Kaszmir. Nowe Delhi zdecydowanie obwinia za to Pakistan, zaś Islamabad jest przekonany o sposobieniu się Indii do ataku. Co wiemy o samym zamachu i zamachowcach? Jak w ostatnich latach układały się relacje obu państw? Czy, a raczej jak odpowiedzą Indie? Sekwencja wydarzeń wydaje się być gotowym scenariuszem dla wytwórni filmowych, co zresztą nie byłoby niczym wyjątkowym (indyjski film „Fighter” z 2024 roku). Jaką rolę w normalizowaniu sytuacji na subkontynencie mogą odegrać Chiny oraz USA? Na rozmowę o napięciach i ryzyku wojny między Indiami i Pakistanem z dr. Patrykiem Kugielem (PISM, UW) zaprasza Grzegorz Gil.
Zamknięcie jedynego (sic!) indyjsko-pakistańskiego przejścia granicznego (Attari-Wagah), wzajemne wycofywanie resztek personelu dyplomatycznego oraz zawieszenie przez Indie Traktatu o Podziale Wód Indusu – to pierwsze skutki ataku terrorystycznego z 22 kwietnia, którego ofiarami padli turyści zwiedzający kontrolowany przez Indie Kaszmir. Nowe Delhi zdecydowanie obwinia za to Pakistan, zaś Islamabad jest przekonany o sposobieniu się Indii do ataku. Co wiemy o samym zamachu i zamachowcach?
Jak w ostatnich latach układały się relacje obu państw? Czy, a raczej jak odpowiedzą Indie? Sekwencja wydarzeń wydaje się być gotowym scenariuszem dla wytwórni filmowych, co zresztą nie byłoby niczym wyjątkowym (indyjski film „Fighter” z 2024 roku). Jaką rolę w normalizowaniu sytuacji na subkontynencie mogą odegrać Chiny oraz USA?
Na rozmowę o napięciach i ryzyku wojny między Indiami i Pakistanem z dr. Patrykiem Kugielem (PISM, UW) zaprasza Grzegorz Gil.
GPS – Globalny Punkt Spojrzenia – o rozmowach USA z Iranem
2025-04-28 19:00:00
Powrót Donalda Trumpa do Białego Domu może oznaczać problemy dla reżimu ajatollahów, którzy boleśnie odczuli wyjście USA z porozumienia jądrowego w 2018 r. Siedem lat później ekonomia i regionalne wpływy Islamskiej Republiki Iranu w postaci tzw. „osi oporu” są słabe jak nigdy wcześniej. Czy dążenie Teheranu do utrzymania reżimu, a także potrzeba odniesienia sukcesu dyplomatycznego po stronie USA pozwolą im na osiągnięcie kompromisu? Co lub kto może storpedować ewentualne porozumienie obu państw? Co w rozmowach amerykańsko-irańskich robi Oman? Jaki interes w deeskalacji stosunków USA – Iran ma omański sułtan Al Said? Na rozmowę o USA, Iranie i Omanie z Marcinem Krzyżanowskim (byłym polskim dyplomatą w Kabulu) zaprasza Grzegorz Gil.
Powrót Donalda Trumpa do Białego Domu może oznaczać problemy dla reżimu ajatollahów, którzy boleśnie odczuli wyjście USA z porozumienia jądrowego w 2018 r. Siedem lat później ekonomia i regionalne wpływy Islamskiej Republiki Iranu w postaci tzw. „osi oporu” są słabe jak nigdy wcześniej.
Czy dążenie Teheranu do utrzymania reżimu, a także potrzeba odniesienia sukcesu dyplomatycznego po stronie USA pozwolą im na osiągnięcie kompromisu? Co lub kto może storpedować ewentualne porozumienie obu państw? Co w rozmowach amerykańsko-irańskich robi Oman? Jaki interes w deeskalacji stosunków USA – Iran ma omański sułtan Al Said?
Na rozmowę o USA, Iranie i Omanie z Marcinem Krzyżanowskim (byłym polskim dyplomatą w Kabulu) zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia - o wojnie handlowej USA z Chinami
2025-04-21 11:58:00
Prawdziwe "lanie" trwa w relacjach handlowych Stanów Zjednoczonych z Chinami. Panie i Panowie! W niebieskim narożniku Ameryka Donalda Trumpa, któremu sekunduje Elon Musk. W czerwonym narożniku Chiny Xi Jinpinga wsparte o Komunistyczną Partię Chin. Co może się dziać, kiedy największe mocarstwa idą na wojnę bez jednego wystrzału? W obu przypadkach mówimy o bokserach wagi ciężkiej, co oznacza, że wymiana ciosów może skończyć się nokautem dla świata. Czy pojedynek gigantów osiągnął już swoje apogeum? Czy wojna celna może przenieść się poza ring? Na rozmowę z Łukaszem Kobierskim (Instytut Nowej Europy) o wojnie handlowej USA z Chinami zaprasza Grzegorz Gil.
Prawdziwe "lanie" trwa w relacjach handlowych Stanów Zjednoczonych z Chinami. Panie i Panowie! W niebieskim narożniku Ameryka Donalda Trumpa, któremu sekunduje Elon Musk. W czerwonym narożniku Chiny Xi Jinpinga wsparte o Komunistyczną Partię Chin. Co może się dziać, kiedy największe mocarstwa idą na wojnę bez jednego wystrzału? W obu przypadkach mówimy o bokserach wagi ciężkiej, co oznacza, że wymiana ciosów może skończyć się nokautem dla świata. Czy pojedynek gigantów osiągnął już swoje apogeum? Czy wojna celna może przenieść się poza ring?
Na rozmowę z Łukaszem Kobierskim (Instytut Nowej Europy) o wojnie handlowej USA z Chinami zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia - o protestach w Serbii
2025-04-15 13:28:11
Przyglądamy się sytuacji w Serbii, gdzie od początku 2025 roku przez kraj przetacza się fala protestów. Co doprowadziło do wyjścia tysięcy ludzi na ulice Belgradu, Nowego Sadu i innych miast? Czy oznaczają one jedynie sprzeciw wobec rządów Aleksandara Vučića, czy głębsze niezadowolenie z kierunku, w którym zmierza państwo? Czy ostatnia umowa serbsko-węgierska może być nazywana „sojuszem wojskowym” i co ma ona na celu? Na rozmowę z prof. Konradem Pawłowskim (UMCS) o Serbii zaprasza Grzegorz Gil.
Przyglądamy się sytuacji w Serbii, gdzie od początku 2025 roku przez kraj przetacza się fala protestów. Co doprowadziło do wyjścia tysięcy ludzi na ulice Belgradu, Nowego Sadu i innych miast? Czy oznaczają one jedynie sprzeciw wobec rządów Aleksandara Vučića, czy głębsze niezadowolenie z kierunku, w którym zmierza państwo? Czy ostatnia umowa serbsko-węgierska może być nazywana „sojuszem wojskowym” i co ma ona na celu?
Na rozmowę z prof. Konradem Pawłowskim (UMCS) o Serbii zaprasza Grzegorz Gil.
GPS - Globalny Punkt Spojrzenia – o trzęsieniu ziemi w Mjanmie
2025-04-07 19:49:00
Ostatnie trzęsienie ziemi w Azji przypomina o istnieniu państw, których brakuje na pierwszych stronach gazet. Mjanma, bo o niej mowa, znalazła się w sytuacji „całkowitego zniszczenia i desperacji” (A. Guterres), zaś Sekretarz Generalny ONZ apeluje dziś o umożliwienie niesienia pomocy ofiarom tego kataklizmu. Okazuje się jednak, że nie jest to pierwsza katastrofa, która dotknęła Mjanmę, a wśród wcześniejszych kryzysów były także te nienaturalne... Czy Mjanma ma szczęście do polityków? Jaką magnitudę miał zamach stanu z 2021 r., zwany „poniedziałkiem generałów”? Czy Mjanma może jeszcze wyjść z „polikryzysu”, w którym się znalazła? Na rozmowę z prof. Michałem Lubiną (UJ) o politycznym i geologicznym trzęsieniu ziemi w Mjanmie zaprasza Grzegorz Gil.
Ostatnie trzęsienie ziemi w Azji przypomina o istnieniu państw, których brakuje na pierwszych stronach gazet. Mjanma, bo o niej mowa, znalazła się w sytuacji „całkowitego zniszczenia i desperacji” (A. Guterres), zaś Sekretarz Generalny ONZ apeluje dziś o umożliwienie niesienia pomocy ofiarom tego kataklizmu. Okazuje się jednak, że nie jest to pierwsza katastrofa, która dotknęła Mjanmę, a wśród wcześniejszych kryzysów były także te nienaturalne... Czy Mjanma ma szczęście do polityków? Jaką magnitudę miał zamach stanu z 2021 r., zwany „poniedziałkiem generałów”? Czy Mjanma może jeszcze wyjść z „polikryzysu”, w którym się znalazła?
Na rozmowę z prof. Michałem Lubiną (UJ) o politycznym i geologicznym trzęsieniu ziemi w Mjanmie zaprasza Grzegorz Gil.