Ekonomia i cała reszta

Kamil Fejfer z wykształcenia jest politologiem, a z zawodu dziennikarzem piszącym o ekonomii i gospodarce. Współpracuje z Pismem, Miesięcznikiem Znak, Gazetą Wyborczą, Krytyką Polityczną, NOIZZem, Dwutygodnikiem. Autor książek „O kobiecie pracującej” oraz „Zawód”.
Łukasz Komuda to ekonomista, który po 17 latach pisania i redagowania tekstów o biznesie przeniósł się do sektora pozarządowego, by zajmować się tematyką rynku pracy oraz ekonomii społecznej. Przełożył z angielskiego dwie książki zajmujące się źródłami kryzysu finansowego - w tym tymi aksjologicznymi.
Razem rozmawiamy o rzeczach ciekawych, na które w mediach głównego nurtu jest za mało miejsca. Które są mało zrozumiałe dla większości odbiorców. Dla których powstało sporo mitów, nadmiernych uproszczeń lub niepotrzebnych uprzedzeń. Wszystko to z obszaru ekonomii i powiązanej z nią ściśle socjologii, psychologii, demografii, etnografii, antropologii, nauk politycznych, a nawet neurobiologii i paru innych dziedzin.
Bo wszystko jest powiązane i zwykle bardziej skomplikowane, niż sądzimy. A w życiu pewne są dwie rzeczy: ekonomia i cała reszta.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 86: Większa dostępność mieszkań podnosi dzietność? To nie takie proste...
2025-04-23 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Często słyszy się, że fatalne wskaźniki dzietności w Polsce można byłoby podnieść, jeżeli dostępność mieszkań byłaby wyższa. Sprawa jest co najmniej skomplikowana, ponieważ o wiele wyższe współczynniki dzietności w naszym kraju były notowane w czasach, kiedy mieszkań było znacznie mniej. Kluczowe wydają się więc inne czynniki.
Ostatnio jednak ukazały się badania, które rzucają światło na całą sprawę. Czy więc młodzi chętniej zostają rodzicami, jeśli łatwiej jest im o mieszkania? Tak, ale...
==
Bibliografia:
MAGDALENA PRZYBYLSKA, Liczba mieszkań w Polsce. Jest najlepiej w historii, ale powodów do radości brak, https://bizblog.spidersweb.pl/liczba-mieszkan-w-polsce-jest-najlepiej-w-historii-powodow-do-radosci-brak
SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA KRAJU, https://ssgk.stat.gov.pl/Ludnosc.html
Bariery zamierzeń prokreacyjnych, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_087_23.PDF
Bernardus Van Doornik Dimas Fazio Tarun Ramadorai Jānis Skrastiņš, Housing and fertility, https://cepr.org/voxeu/columns/housing-and-fertility
Adam Suraj, Niska dostępność mieszkań jako przyczyna kryzysu demograficznego? W minimalnym stopniu [BADANIE], https://obserwatorgospodarczy.pl/2025/01/12/niska-dostepnosc-mieszkan-jako-przyczyna-kryzysu-demograficznego-w-minimalnym-stopniu-badanie/
Mateusz Chabros, Ciasnota i mieszkanie z rodzicami obniżają dzietność, https://obserwatorgospodarczy.pl/2024/08/26/ciasnota-i-mieszkanie-z-rodzicami-obnizaja-dzietnosc/
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
#67 Będziemy dostawać minimalne emerytury. I niewiele da się z tym zrobić...
2025-04-16 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Czy ZUS zbankrutuje? A może już zbankrutował? Jakiej wysokości będziemy mieć emerytury? I dlaczego będą tak niskie? Dlaczego na starość inaczej wydajemy pieniądze? Oraz dlaczego jest już za późno, żeby zreformować system tak, aby większość z dzisiejszych 40-50-latków nie obudziła się na emeryturze z ręką w (ekonomicznym) nocniku? O tym wszystkim Łukasz rozmawia z ekspertką, ekonomistką, członkinią Rady Polityki Pieniężnej, prof. Joanną Tyrowicz.
Bibliografia:
https://grape.org.pl/policy/obnizanie-wieku
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 85: A gdyby tak landlordom zakazać podnosić czynsz?
2025-04-09 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Wraz z rosnącymi opłatami za wynajem mieszkań część z nas zastanawia się czy przypadkiem nie powinniśmy wprowadzić regulacji czynszów. Takie rozwiązania istniały lub istnieją w wielu krajach. Jak konkretnie one działają?
Są dwa główne sposoby regulowania opłat za wynajem lokali. Po pierwsze, możemy mieć do czynienia z ograniczeniem wysokości czynszów do określonego poziomu maksymalnego. Po drugie, możemy również regulować dynamikę wzrostu czynszów np. do poziomu inflacji. A czy to się sprawdza?
Cóż, zależy o co dokładnie pytamy. Rzeczywiście dla osób, które zajmują mieszkania, które są objęte polityką regulacja sprawdza się świetnie. Problemem są jednak tak zwane efekty zewnętrzne. Jakie? O tym w odcinku.
==
Bibliografia:
Assessing the evidence on Rent Control from an International Perspective Christine Whitehead and Peter Williams October 2018, https://www.lse.ac.uk/business/consulting/assets/documents/assessing-the-evidence-on-rent-control-from-an-international-perspective.pdf
Niemiecki TK uchylił berlińską ustawę ograniczającą czynsze, https://www.dw.com/pl/niemiecki-tk-uchylił-berlińską-ustawę-ograniczającą-czynsze/a-57213096
Konstantin A. Kholodilin, Rent control effects through the lens of empirical research: An almost complete review of the literature, Journal of Housing Economics, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1051137724000020
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 84: Portret mieszkaniowego rentiera. To ich objąłby podatek katastralny
2025-04-02 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Minister finansów Andrzej Domański co rusz podkreśla, że jego resort nie pracuje nad podatkiem katastralnym. W połowie marca w RMF mówił przy okazji komentowania postulatu, że w Polsce jest wiele osób, które odziedziczyły mieszkania. Kataster jednak, zwłaszcza ten proponowany przez progresywnych komentatorów, czy partię Razem wcale by nie dotknął takich właścicieli nieruchomości. Wspomniane środowiska proponują obciążenie daniną trzecich i kolejnych lokali będących w posiadania jednej osoby.
Jednak żeby podatek spełniał swoją funkcję, na rynku musi być sporo mieszkań, które zostałyby nim objęte. Od niedawna dysponujemy danymi, które pokazują jaką częścią lokali zarządzają najbogatsi rentierzy. Czy więc podatek katastralny mógłby w Polsce zadziałać?
==
Bibliografia:
Agata Jaroszewska, Co dalej z podatkiem katastralnym? Andrzej Domański złożył jasną deklarację, https://biznes.interia.pl/nieruchomosci/news-co-dalej-z-podatkiem-katastralnym-andrzej-domanski-zlozyl-ja,nId,7926306
Podatek od nieruchomości 2025 - stawki maksymalne. 1,19 zł za 1 m2 mieszkania lub domu, 1,38 zł - działki, 34 zł - biura, magazynu, sklepu, https://ksiegowosc.infor.pl/podatki/podatki-osobiste/podatek-od-nieruchomosci/6675679,podatek-od-nieruchomosci-2025-stawki-maksymalne-119-zl-za-1-m2-mieszkania-lub-domu-138-zl-dzialki-34-zl-biura-magazynu-sklepu.html
Kwartalnik mieszkaniowy Raport o sytuacji na rynku mieszkań w II kwartale 2022 roku, https://blog.otodom.pl/wp-content/uploads/2022/07/Polityka-Insight-i-Otodom-Kwartalnik-mieszkaniowy-Q2_2022.pdf
Agata Kołodziej, Ilu Polaków żyje z najmu mieszkań? Mamy dane, https://bizblog.spidersweb.pl/ilu-polakow-zyje-z-najmu-mieszkan-mamy-dane
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 83: Zarabiamy dwa razy więcej niż 20 lat temu. A co z młodymi?
2025-03-26 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
W 2024 roku względem roku 2023 realne pensje Polaków wzrosły o 9,5 proc. "Realne" czyli z poprawką na inflację. To historyczny rekord - nigdy wcześniej nasze płace nie rosły tak szybko.
My tymczasem przyjrzeliśmy się dłuższemu trendowi, a mianowicie, co działo się z naszymi wypłatami w ciągu ostatnich 20 lat. Średnio, już po poprawce na wzrost cen towarów i usług, siła nabywcza naszych portfeli wzrosła niemal dwukrotnie. Były jednak grupy, które zyskały znacznie, znacznie więcej. Wśród nich znalazły się osoby do 24 roku życia.
==
Bibliografia:
Wskaźnik rocznych przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń realnych brutto w gospodarce narodowej od 1989 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/wskaznik-rocznych-przecietnych-miesiecznych-wynagrodzen-realnych-brutto-w-gospodarce-narodowej-od-1989-roku,25,1.html
Stopa bezrobocia młodych, https://rynekpracy.org/statystyki/stopa-bezrobocia-mlodych/
Minimalne wynagrodzenie za pracę od 2003 r., https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/minimalne-wynagrodzenie-za-prace-od-2003-r
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
#66 Co amerykańskie cła oznaczają dla USA, Europy i Polski?
2025-03-19 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Donald Trump stwierdził, że "cło to najpiękniejsze słowo w słowniku". Po objęciu urzędu pokazał, że to nie były żarty. Obłożył cłami produkty z Chin – pierwotnie 10%, następnie podwyższył je do 20% dla większości produktów. Amerykańska administracja nałożyła też 25% cła na produkty z Kanady, Meksyku i Unii Europejskiej. Trump to wprowadza, to znów wycofuje się z pomysłów nałożenia dodatkowych danin na import towarów z innych krajów.
Bez względu na to jak ostatecznie ukształtuje się polityka celna mocarstwa zza oceanu przyglądamy się temu jakie będą skutki takich rozwiązań dla samych Stanów Zjednoczonych, Europy i Polski.
Zastanawiamy się również na tym, czy Donald Trump może zrealizować cele swojej polityki gospodarczej za pomocą ceł. Cóż - prawdopodobnie nie. Ale za to przyczyni się do likwidacji setek tysięcy miejsc pracy w USA, obniży wiarygodność swojego kraju jako partnera handlowego oraz zmniejszy dynamikę jego PKB.
Bibliografia:
Biuro Analiz Ekonomicznych Departamentu Handlu Stanów Zjednoczonych, https://www.bea.gov/data/intl-trade-investment
Handel UE-USA: jak cła mogą wpłynąć na Europę, Parlament Europejski, https://www.europarl.europa.eu/topics/pl/article/20250210STO26801/handel-ue-usa-jak-cla-moga-wplynac-na-europe
Trump Tariffs: Tracking the Economic Impact of the Trump Trade War, Tax Foundation, https://taxfoundation.org/research/all/federal/trump-tariffs-trade-war/
Eurostat, dane o handlu zagranicznym, https://ec.europa.eu/eurostat/web/international-trade-in-goods/database
Czy USA straci na cłach? – Wojciech Paczos w TVN 24 BiS, Dobrobyt na pokolenia, https://napokolenia.pl/czy-usa-straci-na-clach-wojciech-paczos-w-tvn-24-bis/?fbclid=IwY2xjawI2eBxleHRuA2FlbQIxMQABHR9T4Pcp1p0X-jGSIZkluupeC0hp0STsljU1qfTGFvCcIiKkRA27sM0wUw_aem_Riyj0UxqBxew8zixMs9gaQ
A tariffic mystery? How Trump’s trade policies could impact the EU, Euractive, https://www.euractiv.com/section/economy-jobs/news/a-tariffic-mystery-how-trumps-trade-policies-could-impact-the-eu/
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 82: Czy na zmywaku da się zarobić na 3 mieszkania?
2025-03-12 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Natalia Kołc, prezeska okręgu gdańskiego oraz członkini rady krajowej Nowej Nadziei (Nowa Nadzieja wchodzi w skład Konfederacji), stwierdziła na X, że jej znajomi mają po 2-3 mieszkania. I zarobili na nie dzięki "setkom wyrzeczeń lub wyjazdom za granicę". Była to odpowiedź na propozycję wprowadzenia podatku katastralnego. "Nie ma mojej zgody na karanie ludzi pracujących" - pisała w kontekście proponowanego rozwiązania.
Staramy się rozpakować tę opowieść. Czy naprawdę da się zarobić na 2-3 mieszkania na zmywaku? Czy podatki są karą? I czy podatek katastralny odmieniłby oblicze polskiego rynku mieszkaniowego?
==
Bibliografia:
National Minimum Wage and National Living Wage - rates and overview National Minimum Wage: previous rates, https://www.nibusinessinfo.co.uk/content/national-minimum-wage-previous-rates
Przeciętne wynagrodzenie od 1950 r., https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/przecietne-wynagrodzenie-w-latach
National Minimum Wage and tips, https://www.visitbritain.org/business-advice/pink-book/national-minimum-wage-and-tips
Minimalne wynagrodzenie za pracę od 2003, https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/minimalne-wynagrodzenie-za-prace-od-2003-r
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 81: Co się dzieje z polską ochroną zdrowia?
2025-02-26 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
W Polsce od lat, choć bardzo niemrawo, rosną nakłady na publiczną ochronę zdrowia. Według Eurostatu w 2013 roku był one równe 4,44 proc. PKB, a w 2022 było to już 4,70 proc. Dodatkowo na przestrzeni ostatniej dekady naprawdę zauważalnie wzrosła liczba praktykujących lekarzy na 100 tys. mieszkańców. Mamy do czynienia również z pełzającą komercjalizacją ochrony zdrowia, co teoretycznie powinno odciążać publiczny jej filar, przynajmniej jeśli chodzi o mniej skomplikowane procedury.
Jednocześnie od lat widoczne jest wydłużanie się kolejek do lekarzy specjalistów. To jeden z niewielu w naszym kraju parametrów życia społeczno-gospodarczego, gdzie od lat widać systematyczne pogarszanie się wyników. O co więc chodzi? Staramy się odpowiedzieć na to pytanie.
==
Bibliografia:
Opinie na temat funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_125_21.PDF
Zdrowie i zachowania prozdrowotne Polaków, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2024/K_089_24.PDF
Korzystanie ze świadczeń i ubezpieczeń zdrowotnych, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_101_23.PDF
Physicians and physiotherapists in the EU: how many? https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20230818-1
Healthcare personnel statistics - physicians https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Healthcare_personnel_statistics_-_physicians
Ochrona zdrowia w Polsce Potencjał wzrostu i szanse dla inwestorów, https://www.strategyand.pwc.com/pl/pl/publikacje/2024/ochrona-zdrowia-w-polsce-potencjal-wzrostu-i-szanse-dla-inwestorow.html
Raport OECD: Polska na tle innych krajów, https://www.termedia.pl/mz/Raport-OECD-Polska-na-tle-innych-krajow,53744.html
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
#65 Migranci i mieszkaniówka. Co zrobić, żeby nie było powtórki z 2022 roku?
2025-02-19 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
W przypadku zakończenia wojny w Ukrainie do Polski może przyjechać nawet milion migrantów. Jest ze wszech miar zrozumiałe, że z kraju zmęczonego kilkuletnią wojną będą emigrować ludzie w poszukiwaniu godnych zarobków. Również po to, żeby wspierać swoje rodziny na miejscu. Taki proces jednak może spowodować skokowy wzrost popytu na wynajmowane mieszkania. To z kolei może prowadzić do wzrostu czynszów.
Co rządzący mogą zrobić, żeby zminimalizować ryzyko takiego scenariusza?
==
Bibliografia:
„Sytuacja życiowa i ekonomiczna migrantów z Ukrainy w Polsce w 2024 roku”, https://nbp.pl/publikacje/rozne-publikacje/publikacje-o-przeplywach-migracyjnych/
Ilu Ukraińców przebywa w Polsce? Resort podał nowe dane, https://forsal.pl/kraj/aktualnosci/artykuly/9696170,ilu-ukraincow-przebywa-w-polsce-resort-podal-nowe-dane.html
Cudzoziemcy w polskim systemie ubezpieczeń społecznych 2023, https://www.zus.pl/documents/10182/2322024/Cudzoziemcy+w+polskim+systemie+ubezpieczeń+społecznych_2023.pdf
Polacy o cudzoziemcach na rynku pracy – fakty, mity, opinie, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2024/06/Polacy-o-cudzoziemcach.pdf
Ukraińcy czekają z emigracją na zakończenie wojny. Ponad milion osób pojawi się w Polsce?, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Ukraincy-czekaja-z-emigracja-na-zakonczenie-wojny-Ponad-milion-osob-pojawi-sie-w-Polsce-8886207.html
Demograficzne wyzwania Ukrainy, https://ies.lublin.pl/komentarze/demograficzne-wyzwania-ukrainy/
Rynek najmu na wojennej ścieżce. Tak zmienił się od wybuchu wojny w Ukrainie, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Rynek-najmu-na-wojennej-sciezce-Tak-zmienil-sie-od-wybuchu-wojny-na-Ukrainie-8494708.html
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
#64 Czy płaca minimalna w Warszawie powinna wynosić 6250 zł?
2025-02-12 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
W sierpniu zeszłego roku płaca minimalna wynosiła 4300 zł. Średnia krajowa z kolei - prawie 8200 brutto. Minimalna stanowiła więc 53 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Tylko, że to są dane dla całego kraju. Kiedy przyjrzymy się konkretnym gminom, to okaże się, że proporcje są inne. Inne są również koszty życia. Produkty, usługi mają inne ceny w powiatowym mieście ściany wschodniej, a inne w stolicy. Dlatego też warto zastanowić się nad regionalizacją płacy minimalnej, przynajmniej w przypadku największych miejscowości.
Bibliografia:
Rozkład wynagrodzeń w gospodarce narodowej w sierpniu 2024 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/rozklad-wynagrodzen-w-gospodarce-narodowej-w-sierpniu-2024-roku,32,8.html
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.