Ekonomia i cała reszta

Kamil Fejfer z wykształcenia jest politologiem, a z zawodu dziennikarzem piszącym o ekonomii i gospodarce. Współpracuje z Pismem, Miesięcznikiem Znak, Gazetą Wyborczą, Krytyką Polityczną, NOIZZem, Dwutygodnikiem. Autor książek „O kobiecie pracującej” oraz „Zawód”.
Łukasz Komuda to ekonomista, który po 17 latach pisania i redagowania tekstów o biznesie przeniósł się do sektora pozarządowego, by zajmować się tematyką rynku pracy oraz ekonomii społecznej. Przełożył z angielskiego dwie książki zajmujące się źródłami kryzysu finansowego - w tym tymi aksjologicznymi.
Razem rozmawiamy o rzeczach ciekawych, na które w mediach głównego nurtu jest za mało miejsca. Które są mało zrozumiałe dla większości odbiorców. Dla których powstało sporo mitów, nadmiernych uproszczeń lub niepotrzebnych uprzedzeń. Wszystko to z obszaru ekonomii i powiązanej z nią ściśle socjologii, psychologii, demografii, etnografii, antropologii, nauk politycznych, a nawet neurobiologii i paru innych dziedzin.
Bo wszystko jest powiązane i zwykle bardziej skomplikowane, niż sądzimy. A w życiu pewne są dwie rzeczy: ekonomia i cała reszta.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 90: Czy Polska traci na migrantach? (spoiler: nie)
2025-06-11 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Nie ma zgodności co do tego ilu w Polsce przebywa obcokrajowców. Źródła rządowe mówią o 2,5 mln, Warsaw Enterprise Institute szacuje ich liczbę nawet na 4 mln. Wiadomo natomiast, że legalnie pracuje około 1,3 mln z nich. Właśnie tyle osób odprowadza składki do ZUS. W niespełna dekadę staliśmy się państwem bez dwóch zdań multikulturowym.
CBOS zapytał Polaków o to, co sądzą na temat gości z innych krajów. Ale chcemy spojrzeć nie tylko na te badania i odpowiedzieć na pytania: czy migranci pobierają zbyt dużo świadczeń z polskiego systemu? Jakie płacą podatki? Czy bilans wychodzi na plus? I czy zabierają pracę Polakom lub czy obniżają pensje? Na koniec: czym się w zasadzie różni migrant od obcokrajowca?
Bibliografia:
Postrzegana i postulowana obecność cudzoziemców w Polsce, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2025/K_031_25.PDF
Obywatele Ukrainy w Polsce – raport, https://www.gov.pl/web/udsc/obywatele-ukrainy-w-polsce--aktualne-dane-migracyjne2
Cudzoziemcy w polskim systemie ubezpieczeń społecznych 2023, https://www.zus.pl/documents/10182/2322024/Cudzoziemcy+w+polskim+systemie+ubezpieczeń+społecznych_2023.pdf
Praca obcokrajowców w Polsce, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2025/K_032_25.PDF
Skojarzenia Polaków ze słowem „imigrant”, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2025/K_030_25.PDF
Wpływ napływu migrantów z Ukrainy na polską gospodarkę Podsumowanie stanu wiedzy, https://www.bgk.pl/files/public/Raporty/20250310_Wpływ_imigrantów_z_Ukrainy_na_polską_gospodarkę_FINAL.pdf
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
#69 W Danii będą pracować do 70-tki. I dobrze!
2025-06-04 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Dania postanowiła przesunąć wiek emerytalny do 70. roku życia. Obecnie wynosi on 67 lat dla kobiet i dla mężczyzn. Reforma będzie rozłożona na 15 lat - w 2030 roku wiek uprawnień do świadczeń przesunie się do 68. roku życia, a w 2035 do 69 lat.
Czy to oznacza "pracę do grobowej deski"? Bynajmniej. Duńczycy decydują się na ten krok ponieważ wydłuża się oczekiwana długość życia. Ten trend od dekad zauważalny jest również w Polsce. Tymczasem nasz wiek emerytalny pozostaje na niezmiennym poziomie od końcówki lat 90. XX wieku. W przypadku kobiet jest on najniższy w UE (równie niski obowiązuje w Austrii, choć od 2033 roku zostanie on zrównany dla kobiet i dla mężczyzn na poziomie 65 lat).
Tak niski wiek emerytalny łączy się z niskimi emeryturami, deficytem pracowników w przyszłości oraz z utratą PKB, które z kolei będzie potrzebne choćby do wzmacniania usług opiekuńczych. A co z problemem osób ciężko pracujących fizycznie? Na to i inne pytania odpowiadamy w materiale.
==
Bibliografia:
Pensions at a Glance 2023 OECD AND G20 INDICATORS, https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/publications/reports/2023/12/pensions-at-a-glance-2023_4757bf20/678055dd-en.pdf
Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/4327,pojecie.html#:~:text=Definicja:%20Przewidywana%20%C5%9Brednia%20liczba%20lat%20jak%C4%85%20ma,A%20single%20index%20of%20mortality%20and%20morbidity
TRWANIE ŻYCIA W 2007 R., https://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/trwanie_zycia_2007.pdf
Trwanie życia w 2023 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/trwanie-zycia/trwanie-zycia-w-2023-roku,2,18.html
Effort involved in performing work-related physical activity by sex, age and educational attainment level https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/hlth_ehis_pe1e__custom_16870199/default/table?lang=en&page=time:2019
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 89: Polak Schrödingera. Chce i nie chce, żeby państwo zmniejszało nierówności
2025-05-28 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Niemal 70 proc. Polaków uważa, że różnice zarobków w naszym kraju są zbyt duże. Jednocześnie jedynie około połowy naszego społeczeństwa jest za progresywnymi podatkami. A to jeden z najlepszych sposobów zmniejszania nierówności. Ludzie więc chcą, żeby rząd coś zrobił z różnicami zarobków i jednocześnie tego nie chcą. O co więc chodzi?
Bibliografia:
CBOS, Stosunek Polaków do nierówności społecznych, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2024/K_126_24.PDF
Rainer Zitelmann, Attitudes towards capitalism in 34 countries on five continents, Economic Affairs, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/ecaf.12591
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 88: Czym są REITy i jak oddziałują na rynek mieszkaniowy?
2025-05-21 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
REIT to Real Estate Investment Trust, czyli fundusz inwestycyjny, który szuka okazji na zarobek nie w akcjach i obligacjach, ale nieruchomościach – ich wynajmie oraz sprzedaży po pewnym czasie. Taki fundusz może inwestować bezpośrednio, nabywając hotele, biurowce, magazyny, hale fabryczne, centra logistyczne, centra handlowe oraz mieszkania i domy. Albo pośrednio, kupując firmy będące posiadaczami takich aktywów.
Oddziaływanie REITów na rynek nieruchomości jest dość złożone. Z jednej strony mogą one cywilizować rynek wynajmu i obniżać czynsze, z drugiej natomiast podbijają wartość mieszkań.
==
Bibliografia:
Łukasz Zalewski, Business Insider, „Nadciągają REITy. Sztucznie zawyżą ceny mieszkań?”, https://businessinsider.com.pl/prawo/podatki/polskie-reit-y-to-priorytet-co-to-oznacza-wyjasniamy/s6srhcg
NAREIT, https://www.reit.com/news/blog/market-commentary/outlook-global-reits-2025
Chiara Bianti, Kate Phylaktis, Real Estate Economics, “Are institutional investors the culprit of risingglobal house prices?”, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/1540-6229.12514
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
#68 Amerykańska ambasada publikuje kocopoły. Odpowiadamy
2025-05-14 09:48:13
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Amerykańska ambasada opublikowała kilka tygodni temu post na Facebooku, w którym zniechęca Polaków do nielegalnej migracji do USA. Problem w tym, że nasi rodacy nie mają czego tam szukać. Po uwzględnieniu siły nabywczej płaca minimalna w większości stanów jest niższa niż nasza minimalna. W Stanach Zjednoczonych również większy odsetek osób jest dotkniętych ubóstwem, gorzej jest z opieką zdrowotną, jest znacznie więcej bezdomnych oraz niepomiernie więcej osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych. USA, choć są krajem fascynującym, to jednocześnie gorszym do życia dla osób biedniejszych.
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 87: Dlaczego na alkohol i papierosy wydajemy mniej niż rok wcześniej?
2025-05-07 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Koszyk inflacyjny to narzędzie, które pozwala Głównemu Urzędowi Statystycznemu szacować zmiany cen towarów i usług. W jaki sposób go się tworzy? Co zawiera koszyk inflacyjny? Jak często jest uaktualniany? Dlaczego niektóre towary się w nim z czasem "rozpychają"? I dlaczego czynsz za wynajem mieszkania to niespełna dwa procent uśrednionych wydatków gospodarstw domowych?
Bibliografia:
Nieoczekiwany spadek miernika inflacji. Przyczyną rewizja „koszyka”?, Krzysztof Kolany, Bankier.pl, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Inflacja-w-lutym-2025-okazala-sie-znacznie-nizsza-od-oczekiwan-GUS-zmienil-koszyk-8907636.html
Informacja na temat zmian „koszyka inflacyjnego” w 2025 roku, GUS, https://stat.gov.pl/aktualnosci/informacja-na-temat-zmian-w-zakresie-koszyka-inflacyjnego-w-2025-roku,611,1.html
GUS podał skład koszyka inflacyjnego na 2024 rok, inwestycje.pl, https://inwestycje.pl/gospodarka/gus-podal-sklad-koszyka-inflacyjnego-na-2024-rok/
Dziedzinowe Bazy Wiedzy, GUS, https://dbw.stat.gov.pl/baza-danych
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 86: Większa dostępność mieszkań podnosi dzietność? To nie takie proste...
2025-04-23 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Często słyszy się, że fatalne wskaźniki dzietności w Polsce można byłoby podnieść, jeżeli dostępność mieszkań byłaby wyższa. Sprawa jest co najmniej skomplikowana, ponieważ o wiele wyższe współczynniki dzietności w naszym kraju były notowane w czasach, kiedy mieszkań było znacznie mniej. Kluczowe wydają się więc inne czynniki.
Ostatnio jednak ukazały się badania, które rzucają światło na całą sprawę. Czy więc młodzi chętniej zostają rodzicami, jeśli łatwiej jest im o mieszkania? Tak, ale...
==
Bibliografia:
MAGDALENA PRZYBYLSKA, Liczba mieszkań w Polsce. Jest najlepiej w historii, ale powodów do radości brak, https://bizblog.spidersweb.pl/liczba-mieszkan-w-polsce-jest-najlepiej-w-historii-powodow-do-radosci-brak
SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA KRAJU, https://ssgk.stat.gov.pl/Ludnosc.html
Bariery zamierzeń prokreacyjnych, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_087_23.PDF
Bernardus Van Doornik Dimas Fazio Tarun Ramadorai Jānis Skrastiņš, Housing and fertility, https://cepr.org/voxeu/columns/housing-and-fertility
Adam Suraj, Niska dostępność mieszkań jako przyczyna kryzysu demograficznego? W minimalnym stopniu [BADANIE], https://obserwatorgospodarczy.pl/2025/01/12/niska-dostepnosc-mieszkan-jako-przyczyna-kryzysu-demograficznego-w-minimalnym-stopniu-badanie/
Mateusz Chabros, Ciasnota i mieszkanie z rodzicami obniżają dzietność, https://obserwatorgospodarczy.pl/2024/08/26/ciasnota-i-mieszkanie-z-rodzicami-obnizaja-dzietnosc/
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
#67 Będziemy dostawać minimalne emerytury. I niewiele da się z tym zrobić...
2025-04-16 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Czy ZUS zbankrutuje? A może już zbankrutował? Jakiej wysokości będziemy mieć emerytury? I dlaczego będą tak niskie? Dlaczego na starość inaczej wydajemy pieniądze? Oraz dlaczego jest już za późno, żeby zreformować system tak, aby większość z dzisiejszych 40-50-latków nie obudziła się na emeryturze z ręką w (ekonomicznym) nocniku? O tym wszystkim Łukasz rozmawia z ekspertką, ekonomistką, członkinią Rady Polityki Pieniężnej, prof. Joanną Tyrowicz.
Bibliografia:
https://grape.org.pl/policy/obnizanie-wieku
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 85: A gdyby tak landlordom zakazać podnosić czynsz?
2025-04-09 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Wraz z rosnącymi opłatami za wynajem mieszkań część z nas zastanawia się czy przypadkiem nie powinniśmy wprowadzić regulacji czynszów. Takie rozwiązania istniały lub istnieją w wielu krajach. Jak konkretnie one działają?
Są dwa główne sposoby regulowania opłat za wynajem lokali. Po pierwsze, możemy mieć do czynienia z ograniczeniem wysokości czynszów do określonego poziomu maksymalnego. Po drugie, możemy również regulować dynamikę wzrostu czynszów np. do poziomu inflacji. A czy to się sprawdza?
Cóż, zależy o co dokładnie pytamy. Rzeczywiście dla osób, które zajmują mieszkania, które są objęte polityką regulacja sprawdza się świetnie. Problemem są jednak tak zwane efekty zewnętrzne. Jakie? O tym w odcinku.
==
Bibliografia:
Assessing the evidence on Rent Control from an International Perspective Christine Whitehead and Peter Williams October 2018, https://www.lse.ac.uk/business/consulting/assets/documents/assessing-the-evidence-on-rent-control-from-an-international-perspective.pdf
Niemiecki TK uchylił berlińską ustawę ograniczającą czynsze, https://www.dw.com/pl/niemiecki-tk-uchylił-berlińską-ustawę-ograniczającą-czynsze/a-57213096
Konstantin A. Kholodilin, Rent control effects through the lens of empirical research: An almost complete review of the literature, Journal of Housing Economics, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1051137724000020
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.
Piguła 84: Portret mieszkaniowego rentiera. To ich objąłby podatek katastralny
2025-04-02 06:00:00
- Patronite: https://patronite.pl/EICR
- Wirtualna kawka: https://buycoffee.to/eicr
- Nasza książka "Ile trzeba zarabiać, żeby być szczęśliwym": https://bonito.pl/produkt/ile-trzeba-zarabiac-zeby-byc-szczesliwym-oraz-12-innych-pytan-o-ekon?srsltid=AfmBOoqBQY9Hf8mMy28w5Lc23inbtB9203ouRlmYqyqNMjB3z7lutwjJ
Minister finansów Andrzej Domański co rusz podkreśla, że jego resort nie pracuje nad podatkiem katastralnym. W połowie marca w RMF mówił przy okazji komentowania postulatu, że w Polsce jest wiele osób, które odziedziczyły mieszkania. Kataster jednak, zwłaszcza ten proponowany przez progresywnych komentatorów, czy partię Razem wcale by nie dotknął takich właścicieli nieruchomości. Wspomniane środowiska proponują obciążenie daniną trzecich i kolejnych lokali będących w posiadania jednej osoby.
Jednak żeby podatek spełniał swoją funkcję, na rynku musi być sporo mieszkań, które zostałyby nim objęte. Od niedawna dysponujemy danymi, które pokazują jaką częścią lokali zarządzają najbogatsi rentierzy. Czy więc podatek katastralny mógłby w Polsce zadziałać?
==
Bibliografia:
Agata Jaroszewska, Co dalej z podatkiem katastralnym? Andrzej Domański złożył jasną deklarację, https://biznes.interia.pl/nieruchomosci/news-co-dalej-z-podatkiem-katastralnym-andrzej-domanski-zlozyl-ja,nId,7926306
Podatek od nieruchomości 2025 - stawki maksymalne. 1,19 zł za 1 m2 mieszkania lub domu, 1,38 zł - działki, 34 zł - biura, magazynu, sklepu, https://ksiegowosc.infor.pl/podatki/podatki-osobiste/podatek-od-nieruchomosci/6675679,podatek-od-nieruchomosci-2025-stawki-maksymalne-119-zl-za-1-m2-mieszkania-lub-domu-138-zl-dzialki-34-zl-biura-magazynu-sklepu.html
Kwartalnik mieszkaniowy Raport o sytuacji na rynku mieszkań w II kwartale 2022 roku, https://blog.otodom.pl/wp-content/uploads/2022/07/Polityka-Insight-i-Otodom-Kwartalnik-mieszkaniowy-Q2_2022.pdf
Agata Kołodziej, Ilu Polaków żyje z najmu mieszkań? Mamy dane, https://bizblog.spidersweb.pl/ilu-polakow-zyje-z-najmu-mieszkan-mamy-dane
Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.