Wszechnica.org.pl - Nauka
„Wszechnica.org.pl - Nauka” to baza wykładów zrealizowanych we współpracy z prestiżowymi instytucjami naukowymi. Wśród naszych partnerów znajdują się m.in. Festiwal Nauki w Warszawie, Muzeum Ziemi PAN, Kampus Ochota UW, Instytut Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego PAN oraz kawiarnie naukowe. Wszechnica.org.pl nagrywa też własne rozmowy z ludźmi nauki. Projekt realizowany jest przez Fundację Wspomagania Wsi. Do korzystania z naszego serwisu zapraszamy wszystkich, którzy cenią sobie rzetelną wiedzę oraz ciekawe dyskusje. Zapraszamy też na nasz drugi kanał "Wszechnica.org.pl - Historia".
Pokazujemy po 10 odcinków na stronie. Skocz do strony:
1234567891011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162636465
125. O prawdziwych paradoksach - dr Piotr Chrząstowski-Wachtel
2020-07-29 18:02:57
Podczas wykładu zarejestrowanego w trakcie Dnia Odkrywców Kampusu Ochota UW 2019 dr Piotr Chrząstowski-Wachtel opisuje paradoksy oraz wyjaśnia, w jaki sposób powstały.
Mianem paradoksów określa się w logice twierdzenia zaskakujące bądź prowadzące do sprzecznych wniosków. Nim jednak prelegent przechodzi do omawiania takich, opisuje te potoczne, które na gruncie nauki takimi nie są. Wśród tych znajdują się paradoksy strzały oraz Achillesa i żółwia, które sformułował żyjący w V w. p.n.e. Zenon z Elei, dotyczące czasu i przestrzeni. Ponadto w tym gronie prowadzący wykład umieszcza paradoks bliźniąt, paradoks petersburski oraz grę Bernoulliego.
W zasadniczej części wystąpienia dr Chrząstowski-Wachtel wyjaśnia, dlaczego w ogóle paradoksy powstają. Następnie omawia najbardziej znane. Do takich należą antynomia Roussella (paradoks fryzjera) oraz podobne do niego paradoksy kłamcy czy wszystkich zbiorów. Prócz tego prowadzący rozważa, czy Bóg może być jednocześnie wszechmocny i wszechmogący oraz opisuje spór Protagorasa z Euathlosem.
Wideo: https://wszechnica.org.pl/wyklad/o-prawdziwych-paradoksach/
Podczas wykładu zarejestrowanego w trakcie Dnia Odkrywców Kampusu Ochota UW 2019 dr Piotr Chrząstowski-Wachtel opisuje paradoksy oraz wyjaśnia, w jaki sposób powstały.
Mianem paradoksów określa się w logice twierdzenia zaskakujące bądź prowadzące do sprzecznych wniosków. Nim jednak prelegent przechodzi do omawiania takich, opisuje te potoczne, które na gruncie nauki takimi nie są. Wśród tych znajdują się paradoksy strzały oraz Achillesa i żółwia, które sformułował żyjący w V w. p.n.e. Zenon z Elei, dotyczące czasu i przestrzeni. Ponadto w tym gronie prowadzący wykład umieszcza paradoks bliźniąt, paradoks petersburski oraz grę Bernoulliego.
W zasadniczej części wystąpienia dr Chrząstowski-Wachtel wyjaśnia, dlaczego w ogóle paradoksy powstają. Następnie omawia najbardziej znane. Do takich należą antynomia Roussella (paradoks fryzjera) oraz podobne do niego paradoksy kłamcy czy wszystkich zbiorów. Prócz tego prowadzący rozważa, czy Bóg może być jednocześnie wszechmocny i wszechmogący oraz opisuje spór Protagorasa z Euathlosem.
Wideo: https://wszechnica.org.pl/wyklad/o-prawdziwych-paradoksach/
124. Wirusy. Jak przysłużyły się nauce? - Prof. Magdalena Fikus
2020-07-20 19:53:39
Prof. Magdalena Fikus podczas prelekcji opisuje najciekawsze odkrycia naukowe na temat wirusów. Mówi o pracach na temat infekujących komórki bakteryjne bakteriofagów, wirusa mozaiki tytoniowej, wywołujących nowotwory wirusów mięsaków ptaków i SV40, HIV, słynnej grypy hiszpanki oraz siejącego obecnie postrach na świecie Sars-CoV-2, wywołującego chorobę COVID19. Oprócz tego, prelegentka opowiada o sylwetkach naukowców, którzy są autorami wspomnianych badań.
Prof. Magdalena Fikus podczas prelekcji opisuje najciekawsze odkrycia naukowe na temat wirusów. Mówi o pracach na temat infekujących komórki bakteryjne bakteriofagów, wirusa mozaiki tytoniowej, wywołujących nowotwory wirusów mięsaków ptaków i SV40, HIV, słynnej grypy hiszpanki oraz siejącego obecnie postrach na świecie Sars-CoV-2, wywołującego chorobę COVID19. Oprócz tego, prelegentka opowiada o sylwetkach naukowców, którzy są autorami wspomnianych badań.
123. Człowiek i dieta, czyli zwyczaje żywieniowe okiem biologia ewolucyjnego - Dr Agnieszka Kloch
2020-07-14 15:19:32
Dr Agnieszka Kloch podczas wykładu, który odbył się w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie, analizuje popularne diety z punktu widzenia biologa ewolucyjnego. Prelegentka skupia się na krytyce argumentów, którymi posługują się zwolennicy diety paleo czy bezglutenowej, aby przekonać innych do ich stosowania. Zwraca uwagę, że z naukowego punktu widzenia czynione przez nich uzasadnienia pozbawione są racji bytu.
Dr Agnieszka Kloch podczas wykładu, który odbył się w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie, analizuje popularne diety z punktu widzenia biologa ewolucyjnego. Prelegentka skupia się na krytyce argumentów, którymi posługują się zwolennicy diety paleo czy bezglutenowej, aby przekonać innych do ich stosowania. Zwraca uwagę, że z naukowego punktu widzenia czynione przez nich uzasadnienia pozbawione są racji bytu.
122. Jaki kolor miały dinozaury? Kolory z przeszłości geologicznej - dr Daniel Tyborowski
2020-07-13 16:45:19
Jaki kolor miały dinozaury i inne zwierzęta kopalne? Podczas wykładu dr Daniel Tyborowski wyjaśnia, w jaki sposób naukowcy ustalają barwy organizmów, które żyły przed milionami lat. Paleontolog opisuje również przykłady kolorów z przeszłości geologicznej, które zachowały się w skamieniałościach odnalezionych na stanowiskach kopalnych na całym świecie. Cykl "Środowe spotkania z dziejami Ziemi" realizujemy we współpracy z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie http://mz.pan.pl/pl/strona-glowna/
Jaki kolor miały dinozaury i inne zwierzęta kopalne? Podczas wykładu dr Daniel Tyborowski wyjaśnia, w jaki sposób naukowcy ustalają barwy organizmów, które żyły przed milionami lat. Paleontolog opisuje również przykłady kolorów z przeszłości geologicznej, które zachowały się w skamieniałościach odnalezionych na stanowiskach kopalnych na całym świecie. Cykl "Środowe spotkania z dziejami Ziemi" realizujemy we współpracy z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie http://mz.pan.pl/pl/strona-glowna/
121. Giganty epoki lodowcowej - dr Daniel Tyborowski
2020-06-10 17:05:00
Dr Daniel Tyborowski podczas kolejnego wykładu opowiada o megafaunie plejstoceńskiej. Gigantyczne zwierzęta epoki lodowcowej, które paleontolog omawia podczas prelekcji, to przede wszystkim mastodonty i mamuty. Nie zabrakło jednak również czasu na przedstawienie kopalnych drapieżników. Cykl „Środowe spotkania z dziejami Ziemia” realizujemy we współpracy z Muzeum Ziemi w Warszawie http://mz.pan.pl/pl/strona-glowna/.
Dr Daniel Tyborowski podczas kolejnego wykładu opowiada o megafaunie plejstoceńskiej. Gigantyczne zwierzęta epoki lodowcowej, które paleontolog omawia podczas prelekcji, to przede wszystkim mastodonty i mamuty. Nie zabrakło jednak również czasu na przedstawienie kopalnych drapieżników. Cykl „Środowe spotkania z dziejami Ziemia” realizujemy we współpracy z Muzeum Ziemi w Warszawie http://mz.pan.pl/pl/strona-glowna/.
120. Geocentryzm a Einstein - Jan Kwapisz
2020-05-14 12:20:11
Jan Kwapisz opowiada o ewolucji poglądów na temat miejsca Ziemi we wszechświecie. Do czasu rewolucji kopernikańskiej dominującą teorią był geocentryzm, mimo że opierał się na błędnych błędnych założeniach Arystotelesa. Dopiero odrzucenie jego autorytetu przez polskiego astronoma spowodowało, że został zastąpiony przez heliocentryzm. Teorię heliocentryczną ugruntowały prace i odkrycia Keplera, Newtona, Galileusza i Foucaulta. Wykład odbył się dzięki współpracy z Kołem Naukowym Filozofii Nauki UW.
Jan Kwapisz opowiada o ewolucji poglądów na temat miejsca Ziemi we wszechświecie. Do czasu rewolucji kopernikańskiej dominującą teorią był geocentryzm, mimo że opierał się na błędnych błędnych założeniach Arystotelesa. Dopiero odrzucenie jego autorytetu przez polskiego astronoma spowodowało, że został zastąpiony przez heliocentryzm. Teorię heliocentryczną ugruntowały prace i odkrycia Keplera, Newtona, Galileusza i Foucaulta. Wykład odbył się dzięki współpracy z Kołem Naukowym Filozofii Nauki UW.
119. Morskie potwory ery dinozaurów - dr Daniel Tyborowski
2020-05-12 16:41:11
Tematem kolejnego wykładu z cyklu „Środowe spotkania z dziejami Ziemi” były gady morskie żyjące w czasach dinozaurów. Dr Daniel Tyborowski skupia się na trzech liniach ewolucyjnych morskich olbrzymów ery mezozoicznej: mówi o ichtiozaurach, pliozaurach i plezjozaurach oraz mezozaurach. Paleontolog wskazuje ciekawe przykłady adaptacji ewolucyjnych wśród tych zwierząt, które były związane ze spożywanych pokarmem bądź środowiskiem życia. Wykłady z cyklu "Środowe spotkania z dziejami Ziemi" organizujemy dzięki współpracy z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie http://mz.pan.pl/pl/strona-glowna/
Tematem kolejnego wykładu z cyklu „Środowe spotkania z dziejami Ziemi” były gady morskie żyjące w czasach dinozaurów. Dr Daniel Tyborowski skupia się na trzech liniach ewolucyjnych morskich olbrzymów ery mezozoicznej: mówi o ichtiozaurach, pliozaurach i plezjozaurach oraz mezozaurach. Paleontolog wskazuje ciekawe przykłady adaptacji ewolucyjnych wśród tych zwierząt, które były związane ze spożywanych pokarmem bądź środowiskiem życia. Wykłady z cyklu "Środowe spotkania z dziejami Ziemi" organizujemy dzięki współpracy z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie http://mz.pan.pl/pl/strona-glowna/
118. Procesy powstawania skamieniałości - Dr Daniel Tyborowski
2020-05-07 16:53:15
Dr Daniel Tyborowski opowiada podczas wykładu, jak powstają skamieniałości. Paleontolog na wstępie rozróżnia różne rodzaje fosyliów i wyjaśnia, dlaczego większość organizmów po śmierci ulega rozkładowi. Mówi również, dlaczego częściej w materiale kopalnym zachowują się tkanki kostne, a o wiele rzadziej tkanki miękkie. W kolejnej części wystąpienia prelegent wskazuje dziewięć czynników, które sprzyjają bądź przeszkadzają powstaniu skamieniałości. To, czy szczątki ulegną fosylizacji zależy nie tylko od budowy organizmu oraz typu środowiska w jakim żył i umarł, ale również od procesów fizykochemicznych zachodzących w osadzie. Ostatnią część wykładu dr Tyborowski poświęca na opisanie wybranych przykładów zachowania skamieniałości. Mogły one ulec zamrożeniu (mamuty z Syberii), bituminizacji (Rancho La Brea w Kalifornii) czy zachować się wosku ziemnym (nosorożec włochaty ze Starunii). Paleontolog opisuje również przykłady sylifikacji (Rhynie Chert w Szkocji) bądź opalizacji (Adelajda w Australii). Tak czy inaczej, zachowane fosylia oddają jedynie 1-2 proc. rzeczywistej różnorodności biologicznej. Prelekcja powstała w ramach cyklu „Środowe spotkania z dziejami Ziemi”, który realizujemy we współpracy z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie. Dr Daniel Tyborowski – adiunkt naukowy w Muzeum Ziemi w Warszawie. Interesuje się gadami morskimi, paleobiologią kręgowców morskich oraz izotopowym badaniem zębów i kości
Dr Daniel Tyborowski opowiada podczas wykładu, jak powstają skamieniałości. Paleontolog na wstępie rozróżnia różne rodzaje fosyliów i wyjaśnia, dlaczego większość organizmów po śmierci ulega rozkładowi. Mówi również, dlaczego częściej w materiale kopalnym zachowują się tkanki kostne, a o wiele rzadziej tkanki miękkie. W kolejnej części wystąpienia prelegent wskazuje dziewięć czynników, które sprzyjają bądź przeszkadzają powstaniu skamieniałości. To, czy szczątki ulegną fosylizacji zależy nie tylko od budowy organizmu oraz typu środowiska w jakim żył i umarł, ale również od procesów fizykochemicznych zachodzących w osadzie. Ostatnią część wykładu dr Tyborowski poświęca na opisanie wybranych przykładów zachowania skamieniałości. Mogły one ulec zamrożeniu (mamuty z Syberii), bituminizacji (Rancho La Brea w Kalifornii) czy zachować się wosku ziemnym (nosorożec włochaty ze Starunii). Paleontolog opisuje również przykłady sylifikacji (Rhynie Chert w Szkocji) bądź opalizacji (Adelajda w Australii). Tak czy inaczej, zachowane fosylia oddają jedynie 1-2 proc. rzeczywistej różnorodności biologicznej. Prelekcja powstała w ramach cyklu „Środowe spotkania z dziejami Ziemi”, który realizujemy we współpracy z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie. Dr Daniel Tyborowski – adiunkt naukowy w Muzeum Ziemi w Warszawie. Interesuje się gadami morskimi, paleobiologią kręgowców morskich oraz izotopowym badaniem zębów i kości
117. Mapy dawnej Ziemi - dr Daniel Tyborowski
2020-04-24 17:31:00
Dr Daniel Tyborowski opisuje podczas wykładu, jak zmieniał się układ lądów, mórz i oceanów w dziejach naszej planety. Prelegent wyjaśnia, skąd naukowcy czerpią wiedzą o tym, jak wyglądała Ziemia w przeszłości. Dokonuje również przeglądu map naszego globu począwszy od okresu kambru aż po czasy współczesne. Omawiając poszczególne okresy w dziejach Ziemi, paleontolog wskazuje, jak zmieniające się warunki geograficzne wpływały na różnorodność form życia na naszej planecie. Prelekcja powstała w ramach cyklu „Środowe spotkania z dziejami Ziemi”, który realizujemy we współpracy z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie.
Dr Daniel Tyborowski – adiunkt naukowy w Muzeum Ziemi w Warszawie. Interesuje się gadami morskimi, paleobiologią kręgowców morskich oraz izotopowym badaniem zębów i kości
Dr Daniel Tyborowski opisuje podczas wykładu, jak zmieniał się układ lądów, mórz i oceanów w dziejach naszej planety. Prelegent wyjaśnia, skąd naukowcy czerpią wiedzą o tym, jak wyglądała Ziemia w przeszłości. Dokonuje również przeglądu map naszego globu począwszy od okresu kambru aż po czasy współczesne. Omawiając poszczególne okresy w dziejach Ziemi, paleontolog wskazuje, jak zmieniające się warunki geograficzne wpływały na różnorodność form życia na naszej planecie. Prelekcja powstała w ramach cyklu „Środowe spotkania z dziejami Ziemi”, który realizujemy we współpracy z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie.
Dr Daniel Tyborowski – adiunkt naukowy w Muzeum Ziemi w Warszawie. Interesuje się gadami morskimi, paleobiologią kręgowców morskich oraz izotopowym badaniem zębów i kości
116. Największe wymarłe zwierzęta - dr Daniel Tyborowski
2020-04-03 13:33:48
Wykład dr. Daniela Tyborowskiego, Muzeum Ziemi w Warszawie [9 lutego 2020]
Dinozaury to największe wymarłe zwierzęta, jakie kiedykolwiek żyły na Ziemi. Nierzadko ciekawe przykłady olbrzymów można znaleźć również wśród bezkręgowców i ssaków. Opowiada o nich dr Daniel Tyborowski podczas wykładu w Muzeum Ziemi w Warszawie.
Największe wymarłe zwierzęta to oczywiście dinozaury. Prelegent właśnie od nich rozpoczyna swój wykład. Drapieżne allozaury osiągały maksymalnie 12-13 metrów długości. Jeszcze większe od nich były dinozaury roślinożerne – jak słynne diplodoki o długich szyjach i ogonach. Tu dr Tyborowski wyjaśnia, że drapieżniki na lądzie co do zasady osiągają mniejsze rozmiary niż ich potencjalne ofiary.
Dlaczego dinozaury były większe od ssaków?
W czasach dinozaurów, w mezozoiku, żyły również ssaki. Były to jednak zwierzęta niewielkie, najwybitniejsze nie przekraczały rozmiarem dużego kota. Dlaczego nigdy nie dorównały wielkością gigantycznym gadom? Prelegent wskazuje dwie najważniejsze przyczyny. Po pierwsze, przodkami dinozaurów były archozaury, które już osiągały spore rozmiary. Po drugie, w przypadku dinozaurów grubość chrząstki na powierzchniach stawowych u dużych osobników była większa jak u małych. Przeciwnie jest u ssaków. Tak więc na przykład słoń ma mniejszą grubość chrząstki stawowej jak dziobak. Dinozaury były więc zwierzętami, które były fizjologicznie przystosowane do przenoszenia dużych obciążeń, dzięki czemu mogły osiągać gigantyczne rozmiary.
Dr Tyborowski podczas wykładu nie skupia jednak na dinozaurach, ale na mniej oczywistych przykładach największych wymarłych zwierząt. Przegląd rozpoczyna od bezkręgowców. Przykładem jednego z nich jest Anomalocaris , o którym naukowiec wspominał na wcześniejszym wykładzie . Żył on w kambrze, około 540-500 mln lat temu. Osiągał długość około metra. Prelegent wykorzystuje ten przykład do wyjaśnienia, co to znaczy, że bezkręgowiec jest gigantyczny. Odwołuje się do badań porównawczych zespołu prof. Christiana Klaga z Zurychu, według których o gigantyzmie w przypadku bezkręgowców możemy mówić wówczas, gdy osiągają powyżej 0,5 metra długości. Jak mówi dr Tyborowski, Anomalocaris w swoich czasach był jedynym takim zwierzęciem, ale wkrótce pojawiło się ich znacznie więcej.
Największe wymarłe zwierzęta ery paleozoicznej
W kolejnej części wystąpienia prelegent wyjaśnia, dlaczego w akurat w ordowiku, który nastał po kambrze, pojawiła się ogromna liczba nowych, w tym gigantycznych zwierząt. Proces ten określa się mianem radiacji ordowickiej, albo GOBE (Great Ordovician Biodiversity Event). Pojawienie się wówczas wielu rodzajów fauny związane było ze sprzyjającymi warunkami paleogeograficznymi. Ziemię pokrywała wtedy duża liczba płytkich mórz szelfowych. Takie warunki umożliwiały dużą różnorodność biologiczną. Idąc za tym, pojawiło się również miejsce dla ogromnych stworzeń.
W ordowiku, podobnie jak w kambrze, liczną grupą zwierząt były trylobity. Największy z tych stawonogów, Isotelux rex , osiągał 70 centymetrów długości. Królami ordowickich drapieżników były łodziki. Najbardziej wybitny z tych głowonogów, Endoceras giganteum , długością przewyższał znacznie wysokość człowieka. Gigantycznymi zwierzętami zamieszkującymi ówczesne morza były również eurypteidy (wieloraki), które polowały na pierwotne kręgowce. Największy z nich, Pterygotus grandidentatus , rozmiarami był zbliżony do człowieka. Jego późniejszy kuzyn, żyjący w dewonie Jaekelopterus rhenaniae , osiągał aż 3 metry długości.
Wykład dr. Daniela Tyborowskiego, Muzeum Ziemi w Warszawie [9 lutego 2020]
Dinozaury to największe wymarłe zwierzęta, jakie kiedykolwiek żyły na Ziemi. Nierzadko ciekawe przykłady olbrzymów można znaleźć również wśród bezkręgowców i ssaków. Opowiada o nich dr Daniel Tyborowski podczas wykładu w Muzeum Ziemi w Warszawie.
Największe wymarłe zwierzęta to oczywiście dinozaury. Prelegent właśnie od nich rozpoczyna swój wykład. Drapieżne allozaury osiągały maksymalnie 12-13 metrów długości. Jeszcze większe od nich były dinozaury roślinożerne – jak słynne diplodoki o długich szyjach i ogonach. Tu dr Tyborowski wyjaśnia, że drapieżniki na lądzie co do zasady osiągają mniejsze rozmiary niż ich potencjalne ofiary.
Dlaczego dinozaury były większe od ssaków?W czasach dinozaurów, w mezozoiku, żyły również ssaki. Były to jednak zwierzęta niewielkie, najwybitniejsze nie przekraczały rozmiarem dużego kota. Dlaczego nigdy nie dorównały wielkością gigantycznym gadom? Prelegent wskazuje dwie najważniejsze przyczyny. Po pierwsze, przodkami dinozaurów były archozaury, które już osiągały spore rozmiary. Po drugie, w przypadku dinozaurów grubość chrząstki na powierzchniach stawowych u dużych osobników była większa jak u małych. Przeciwnie jest u ssaków. Tak więc na przykład słoń ma mniejszą grubość chrząstki stawowej jak dziobak. Dinozaury były więc zwierzętami, które były fizjologicznie przystosowane do przenoszenia dużych obciążeń, dzięki czemu mogły osiągać gigantyczne rozmiary.
Dr Tyborowski podczas wykładu nie skupia jednak na dinozaurach, ale na mniej oczywistych przykładach największych wymarłych zwierząt. Przegląd rozpoczyna od bezkręgowców. Przykładem jednego z nich jest Anomalocaris, o którym naukowiec wspominał na wcześniejszym wykładzie. Żył on w kambrze, około 540-500 mln lat temu. Osiągał długość około metra. Prelegent wykorzystuje ten przykład do wyjaśnienia, co to znaczy, że bezkręgowiec jest gigantyczny. Odwołuje się do badań porównawczych zespołu prof. Christiana Klaga z Zurychu, według których o gigantyzmie w przypadku bezkręgowców możemy mówić wówczas, gdy osiągają powyżej 0,5 metra długości. Jak mówi dr Tyborowski, Anomalocaris w swoich czasach był jedynym takim zwierzęciem, ale wkrótce pojawiło się ich znacznie więcej.
Największe wymarłe zwierzęta ery paleozoicznejW kolejnej części wystąpienia prelegent wyjaśnia, dlaczego w akurat w ordowiku, który nastał po kambrze, pojawiła się ogromna liczba nowych, w tym gigantycznych zwierząt. Proces ten określa się mianem radiacji ordowickiej, albo GOBE (Great Ordovician Biodiversity Event). Pojawienie się wówczas wielu rodzajów fauny związane było ze sprzyjającymi warunkami paleogeograficznymi. Ziemię pokrywała wtedy duża liczba płytkich mórz szelfowych. Takie warunki umożliwiały dużą różnorodność biologiczną. Idąc za tym, pojawiło się również miejsce dla ogromnych stworzeń.
W ordowiku, podobnie jak w kambrze, liczną grupą zwierząt były trylobity. Największy z tych stawonogów, Isotelux rex, osiągał 70 centymetrów długości. Królami ordowickich drapieżników były łodziki. Najbardziej wybitny z tych głowonogów, Endoceras giganteum, długością przewyższał znacznie wysokość człowieka. Gigantycznymi zwierzętami zamieszkującymi ówczesne morza były również eurypteidy (wieloraki), które polowały na pierwotne kręgowce. Największy z nich, Pterygotus grandidentatus, rozmiarami był zbliżony do człowieka. Jego późniejszy kuzyn, żyjący w dewonie Jaekelopterus rhenaniae, osiągał aż 3 metry długości.
Pokazujemy po 10 odcinków na stronie. Skocz do strony:
1234567891011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162636465