Szafa Melomana
Nazywam się Mateusz Ciupka, pracuję w redakcji „Ruchu Muzycznego”. Szafa Melomana to pierwszy regularny polski podcast poświęcony muzyce klasycznej. Początkowo polegał na rozmowach z przedstawicielami środowiska muzycznego, przeplatanych audycjami solowymi. Od 88 odcinka Szafa jest podcastem solowym. Samodzielnie opowiadam o tym, co w muzyce klasycznej ciekawe, wciągające, nieoczywiste - aktualnie i historycznie. Nowe odcinki ukazują się co drugi piątek. Więcej informacji na stronie: https://szafamelomana.pl/
#145 LIVE 12 - Podsumowanie roku 2024
2025-01-10 21:43:24
Rok 2024 w świecie muzyki klasycznej, czyli koncert noworoczny i absencja kobiet, przełamywanie barier płciowych na stanowiskach dyrygenckich, porażka Apple w ratowaniu świata muzyki, popowe drogi gwiazd, skandale i igranie z ogniem, czyli sztuczna inteligencja. Oprócz tego tradycyjnie – odpowiedzi na pytania.
Podcast powstał dzięki Mecenasom Szafy Melomana. Jeśli chcesz stać się jednym z nich i wspierać pierwszy polski podcast o muzyce klasycznej, odwiedź mój profil w serwisie Patronite.pl.
Szafa Melomana to pierwszy polski podcast o muzyce klasycznej, tworzony przez dziennikarza Mateusza Ciupkę. To fascynujące historie kompozytorów, wykonawców i utworów, zawsze wzbogacone o liczne konteksty historyczne i kulturowe. Nowe odcinki w co drugi piątek na popularnych platformach podcastowych.
Mateusz Ciupka – publicysta muzyczny, autor Szafy Melomana, pierwszego polskiego niezależnego podcastu o muzyce klasycznej, redaktor w magazynie Ruch Muzyczny. Pracował w Operze Krakowskiej, współpracował m.in. z Krakowskim Biurem Festiwalowym, Filharmonią Narodową i Filharmonią Śląską, publikował w „Ruchu Muzycznym”, „Dwutygodniku” i magazynie „Glissando”. Przeprowadził rozmowy m.in. z Garrickiem Ohlssonem, Masaakim Suzukim, Ermonelą Jaho i Giovannim Antoninim. Jest autorem Małej Monografii Romualda Twardowskiego, wydanej nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w 2023 roku. Mieszka i pracuje w Pradze, w Czechach.
#144 Msza h-moll (1733)
2024-12-20 22:16:37
300 lat temu, w 1724 roku, podczas Bożego Narodzenia w Kościele św. Tomasza w Lipsku po raz pierwszy wierni usłyszeli nową kompozycję Jana Sebastiana Bacha – Sanctus na 6 głosów wokalnych. Nikt wówczas nie wiedział, włącznie z samym kompozytorem, że będzie to historycznie pierwszy składnik jednej z najważniejszych kompozycji w dziejach zachodniej muzyki europejskiej – „Mszy h-moll” BWV 232. Bach zaczął ja tak naprawdę pisać 9 lat później i tworzył do końca swojego życia, choć za życia jej w całości nigdy nie usłyszał. Stanowić miała wielką syntezę dotychczasowej sztuki muzycznej. Geniusz Bacha sprawił, że dzieło przekroczyło granice muzyki i stało się także syntezą wiary chrześcijańskiej, a jej kompozytora niektórzy określili mianem piątego Ewangelisty. Na czym polega znaczenie i złożoność monumentalnego utworu? Co zadecydowało, że zostało ono włączone na listę dziedzictwa UNESCO, choć jeszcze w latach 60’ niektórzy badacze uważali, że to dzieło tak naprawdę nie istnieje, a w każdym razie nie w tym kształcie, do którego przywykliśmy?
W najnowszym odcinku Szafy przyjrzymy się początkom „Mszy h-moll”, genezie tego dzieła, a także uważnie posłuchamy dwóch pierwszych jego ogniw – „Kyrie i „Gloria”. Zapraszam bardzo serdecznie na ostatni odcinek w 2024 roku!
Podcast powstał dzięki Mecenasom Szafy Melomana. Jeśli chcesz stać się jednym z nich i wspierać pierwszy polski podcast o muzyce klasycznej, odwiedź mój profil w serwisie Patronite.pl.
Wykonawcy nagrania "Mszy h-moll" użytego w podkaście:
Andrzej Kosendiak – dyrygent
Aldona Bartnik – sopran I
Bożena Bujnicka – sopran II
Joanna Dobrakowska – alt
Maciej Gocman – tenor
Szymon Komasa – bas
Chór NFM
Agnieszka Franków-Żelazny – kierownictwo artystyczne Chóru NFM
Wrocławska Orkiestra Barokowa
Jarosław Thiel – kierownictwo artystyczne
#143 Najlepsza opera Pucciniego
2024-11-29 22:06:43
Jeszcze niedawno serwis operabase.com podawał, że „Cyganeria” była najczęściej graną operą na świecie. Zdaniem wielu muzykologów to najlepsza opera Pucciniego, choć tak naprawdę aż 9 z 12, które skomponował, na stałe gości w repertuarach teatrów operowych. Od premiery minęła cała epoka, wybuchły dwie światowe wojny, kultura zmieniła się diametralnie, a „Cyganerię” gra się nieustannie. Dlaczego? Może po prostu Pucciniemu udało się powiedzieć coś o nas samych, spragnionych wolności i wielkiej miłości, ale nie na królewskich dworach, tylko w ubogiej paryskiej mansardzie. Jakoś tak jest, że pod skórą mamy „Cyganerię”, a nie „Toskę”. Może bliżsi nam są hafciarka i poeta niż wielka primadonna i malarz-rewolucjonista w szponach politycznego konfliktu. Może tak bardzo do nas przemawiają słowa Mimi o tym, że „zobaczyć pierwszy promień słońca po ciężkiej zimie to jak mieć dla siebie cały świat”?
Dokładnie dziś, 29 listopada 2024 roku obchodzimy setną rocznicę śmierci Pucciniego. Z tej okazji zapraszam, byśmy wspólnie bliżej przyjrzeli się„La Bohème”.
Fragment fantazji fortepianowej na tematy z „La Bohème” w transkrypcji Thomasa Labé na początku grał autor.
Podcast powstał dzięki Mecenasom Szafy Melomana. Jeśli chcesz stać się jednym z nich i wspierać pierwszy polski podcast o muzyce klasycznej, odwiedź mój profil w serwisie Patronite.pl.
#142 Gabriel Fauré (I)
2024-11-15 21:01:24
Gdy Gabriel Fauré przyszedł na świat, swoje późne utwory pisał Fryderyk Chopin. Gdy zmarł, nowatorscy nie byli już Liszt czy Wagner, ale Schönberg, druga szkoła wiedeńska, jazz i muzyka atonalna. Był łącznikiem – jego twórczość stanowiła pomost między epokami. Choć sam pozostawał do pewnego stopnia wierny przeszłości i stylistyce salonu artystycznego belle époque, zachowywał otwarty umysł, eksperymentował i wspierał twórców poszukujących i przełamujących ograniczenia systemu tonalnego, m.in. Ravela, który był jego uczniem. 4 listopada minęła setna rocznica śmierci Gabriela Fauré. Zapraszam na pierwszą część opowieści o nim i jego muzyce.
Podcast powstał dzięki Mecenasom Szafy Melomana. Jeśli chcesz stać się jednym z nich i wspierać pierwszy polski podcast o muzyce klasycznej, odwiedź mój profil w serwisie Patronite.pl.
#141 LIVE 11 - Dlaczego artyści w Polsce mało zarabiają?
2024-11-08 15:58:41
Dlaczego artyści w Polsce zarabiają tak mało? Autorzy raportu "Policzone i Policzeni" mówią wprost - sytuacja jest dramatyczna! Jak wygląda praca muzyków i z czym muszą się mierzyć? Jaką rolę w tym wszystkim odgrywają media społecznościowe i sztuczna inteligencja? Oprócz tego Wasze pytania: Jak uczyć wychowanków szkół muzycznych krytyki muzycznej i krytycznego myślenia? Z jakich zakamarków muzyki niemieckiej wyłania się Mickiewicz? Czy warto jeszcze nagrywać płyty? Co gdyby AI miała odtworzyć zaginione dzieła muzyczne, np. "Pasję wg. św. Marka" J.S. Bacha? Raport "Policzone i Policzeni" znajdziesz TUTAJ. Podcast powstał dzięki Mecenasom Szafy Melomana. Jeśli chcesz stać się jednym z nich i wspierać pierwszy polski podcast o muzyce klasycznej, odwiedź mój profil w serwisie Patronite.pl.
#140 Jak nowe media psują krytykę muzyczną?
2024-10-25 16:23:35
Nie ma dzisiaj krytyki muzycznej poza nowymi mediami. Nawet jeśli tekst wydrukowany jest tylko na papierze, a audycja wyemitowana tylko na żywo w eterze, współczesne narzędzia pozwalają prędko przenieść treść do internetu, gdzie zacznie ona żyć swoim życiem. Media społecznościowe stanowią nieodłączną, ekspansywną część naszego życia i wpływają na to, jak uprawia się krytykę muzyczną. Nie będzie niespodzianką, jeśli powiem, że wpływ ten nie jest korzystny. O tym porozmawiamy w nowym odcinku.
Karol Nepelski i Maria Sławek - Unfollow
Podcast powstał dzięki Mecenasom Szafy Melomana. Jeśli chcesz stać się jednym z nich i wspierać pierwszy polski podcast o muzyce klasycznej, odwiedź mój profil w serwisie Patronite.pl.
#139 Bach w oczach romantyków
2024-10-11 20:05:13
Od kompletnego zapomnienia do fanatycznego uwielbienia – długą drogę przeszła twórczość Jana Sebastiana Bacha w XIX wieku. Gdy zaczynało się dziewiętnaste stulecie, ukazała się pierwsza i wówczas jedyna biografia lipskiego kantora pióra Johanna Nikolausa Forkela. Gdy się kończyło, książek było już ponad 200, istniało Towarzystwo Bachowskie (nie jedno) i na ukończeniu była kompletna edycja jego dzieł. Co sprawiło, że Bach zafascynował romantyków – twórców, którzy mieli na sztandarach walkę z tradycją, ładem i konwencjami w muzyce i literaturze?
Podcast powstał dzięki Mecenasom Szafy Melomana. Jeśli chcesz stać się jednym z nich i wspierać pierwszy polski podcast o muzyce klasycznej, odwiedź mój profil w serwisie Patronite.pl.
Muzyka w odcinku:
1. F. Liszt, „Fantazja” z „Fantazji i fugi na temat B-A-C-H”, wyk. Zeynep Ucbasaran (fortepian), 2005.
2. J.S. Bach, „Toccata” z „Toccaty d-moll doryckiej” BWV 538, wyk. James Kibbie
3. J.S. Bach, „Toccata” z „Toccaty d-moll” BWV 565, wyk. James Kibbie.
4. F. Meldessohn, „Fuga” z „Preludium i fugi c-moll op. 37 nr 1, wyk. Bernhard Schneider.
5. R. Schumann, „I Preludium i fuga B-A-C-H”, wyk. Wiktoria Ryńska.
6. J.S. Bach, „Grave” z „Sonaty skrzypcowej a-moll” BWV 1003, transkr. skrzypcowa Ferdinanda Davida, wyk. Zbigniew Pilch (2024).
7. J.S. Bach, „Preludium C-dur” z I t. DWK, wyk. Walter Gieseking (1949).
8. F. Chopin, „Preludium C-dur” z 28 Preludiów op. 28, wyk. Alfred Cortot (1942).
9. J.S. Bach Aria z kantaty „Wiederstehe doch der Sünde” BWV 54, transkrypcja fortepianowa i wykonania Víkingur Ólafsson (live, 2019).
#138 Muzyka czasu wojny. Aleksander Kulisiewicz i pieśni z dna piekła
2024-09-27 21:07:10
Największe na świecie jednostkowe archiwum pieśni obozowej stworzone zostało przez jednego człowieka, który 5 lat siedział w KL Sachsenhausen – Aleksandra Kulisiewicza. Straszliwe przeżycia obozowe odcisnęły piętno na jego życiu. Dzięki swojej znakomitej pamięci najpierw wyniósł z obozu kilkaset wierszy i pieśni, a następnie przez ponad trzy dekady ten zbiór uzupełniał. Zwany bardem kacetów i synem śmierci za swoją życiową misję obrał zachowanie pamięci o bestialsko pomordowanych więźniach obozów koncentracyjnych. Pieśni nie tylko zbierał, ale także je wykonywał, robiąc to w sposób tak poruszający, że do dziś ich słuchanie jet ogromnym wyzwaniem. W Polsce o Kulisiewiczu mówi się niewiele. Czas to zmienić. Oto jego historia.
Podcast powstał dzięki Mecenasom Szafy Melomana. Jeśli chcesz stać się jednym z nich i wspierać pierwszy polski podcast o muzyce klasycznej, odwiedź mój profil w serwisie Patronite.pl.
#137 LIVE l0 - Tylko 3-4 proc. Polaków chodzi na koncerty i spektakle. Dlaczego? Co z tym zrobić?
2024-09-20 12:57:47
Badania Narodowego Centrum Kultury dotyczące uczestnictwa Polaków w kulturze nie pokazały niczego nowego - tylko 3-4% ludzi regularnie chodzi na koncerty festiwalowe, do filharmonii oraz opery i stan rzeczy nie zmienił się specjalnie od 2019 roku. Dlaczego tak jest? Co z tym zrobić? Jaką rolę odgrywa edukacja? O tym wszystkim w 10. odcinku LIVE nagranym u progu nowego sezonu koncertowego 2024/2025.
To nie wszystko - w odcinku także o tym, gdzie szukać interesujących koncertów solowych innych niż najpopularniejsze oraz o pułapkach nadmiernego przywiązania do historycznych instrumentów.
Badania NCK:
1. Uczestnictwo Polaków w kulturze w 2023 roku.
Podcast powstał dzięki Mecenasom Szafy Melomana. Jeśli chcesz stać się jednym z nich i wspierać pierwszy polski podcast o muzyce klasycznej, odwiedź mój profil w serwisie Patronite.pl.
#136 Jak słuchać renesansowej polifonii?
2024-08-24 00:00:18
Renesans był epoką, która wprowadziła muzykę na nowoczesne tory. To wtedy wynaleziono druk, który zrewolucjonizował dystrybucję muzyki, zmienił rolę kompozytora oraz wykonawcy, a także spopularyzował muzykowanie amatorskie i naukę muzycznego rzemiosła. Renesans dowartościował także słowo, które w tej epoce zaczęło determinować styl muzyki. Ta epoka wytworzyła wielu wspaniałych twórców, jednak ani oni, ani ich utwory nie mają tak kultowego statusu jak kompozytorzy późniejsi, i nie mówię o klasykach jak Beethoven czy Mozart, romantykach jak Brahms czy Mendelssohn, ale nawet twórcach dawnych, jak Bach czy Vivaldi. Wielu słuchaczom muzyczna mowa sprzed 500 lat wydaje się obca. W tym odcinku spróbujemy to zmienić i przybliżyć jej historię oraz gramatykę.
Pomogą mi w tym wykonawcy – po solowej części podcastu zapraszam na rozmowę z założycielami najmłodszego polskiego zespołu specjalizującego się w renesansowej polifonii wokalnej: Antoniną Rudą i Markiem Opaską z Polyphonica Ensemble.
Rozmowa Karoliny Kolinek-Siechowicz z Jessem Rodinem
Bartłomiej Gembicki o mitologizowaniu Josquina
Karolina Kolinek-Siechowicz o Nymphes des bois Josquina
Podcast powstał dzięki Mecenasom Szafy Melomana. Jeśli chcesz stać się jednym z nich i wspierać pierwszy polski podcast o muzyce klasycznej, odwiedź mój profil w serwisie Patronite.pl.