Szafa Melomana
Nazywam się Mateusz Ciupka, pracuję w redakcji „Ruchu Muzycznego”. Szafa Melomana to pierwszy regularny polski podcast poświęcony muzyce klasycznej. Początkowo polegał na rozmowach z przedstawicielami środowiska muzycznego, przeplatanych audycjami solowymi. Od 88 odcinka Szafa jest podcastem solowym. Samodzielnie opowiadam o tym, co w muzyce klasycznej ciekawe, wciągające, nieoczywiste - aktualnie i historycznie. Nowe odcinki ukazują się w każdy piątek. Więcej informacji na stronie: https://szafamelomana.pl/
#57 O poprawności politycznej w operze
2022-07-17 23:29:20
Czy „Madama Butterfly” to spektakl karykaturalnie przedstawiający Azjatów? Czy Aidę można ucharakteryzować na czarno? Czy Carmen to fałszywy obraz kobiet w społeczności romskiej? Co można skreślić z libretta? Czy nie zmierzamy w tym wszystkim do cancel culture? Czy awantura o blackface, która rozpętała się niedawno wokół Anny Netrebko, to wiele hałasu o nic? O zjawisku politycznej poprawności w operze zmianach dokonywanych we współczesnych inscenizacjach kanonicznych dzieł rozmawiam z dwójką gości – śpiewakiem Pawłem Konikiem oraz reżyserką Karoliną Sofulak .
Rozmowę uzupełniają nagrania:
„America for ever” z „Madamy Butterfly” G. Pucciniego (Giovanni Inghilleri, Giuseppe Campora, Orchestra dell'Accademia nazionale di Santa Cecilia, dyr. Alberto Erede, 1958).
„Près des remparts de Séville” z „Carmen” G. Bizeta (Risë Stevens, RCA Victor Orchestra, dyr. Fritz Reiner, 1951).
„Ave Maria” z „Otella” G. Verdiego (Herva Nelli, NBC Symphony Orchestra, dyr. Arturo Toscanini, 1953).
Czy „Madama Butterfly” to spektakl karykaturalnie przedstawiający Azjatów? Czy Aidę można ucharakteryzować na czarno? Czy Carmen to fałszywy obraz kobiet w społeczności romskiej? Co można skreślić z libretta? Czy nie zmierzamy w tym wszystkim do cancel culture? Czy awantura o blackface, która rozpętała się niedawno wokół Anny Netrebko, to wiele hałasu o nic? O zjawisku politycznej poprawności w operze zmianach dokonywanych we współczesnych inscenizacjach kanonicznych dzieł rozmawiam z dwójką gości – śpiewakiem Pawłem Konikiem oraz reżyserką Karoliną Sofulak.
Rozmowę uzupełniają nagrania:
- „America for ever” z „Madamy Butterfly” G. Pucciniego (Giovanni Inghilleri, Giuseppe Campora, Orchestra dell'Accademia nazionale di Santa Cecilia, dyr. Alberto Erede, 1958).
- „Près des remparts de Séville” z „Carmen” G. Bizeta (Risë Stevens, RCA Victor Orchestra, dyr. Fritz Reiner, 1951).
- „Ave Maria” z „Otella” G. Verdiego (Herva Nelli, NBC Symphony Orchestra, dyr. Arturo Toscanini, 1953).
#56 Gosia Fraser o sztucznej inteligencji w świecie muzyki klasycznej
2022-07-04 18:46:58
Zaskakujące otwarcie nowego sezonu przygotowała Semperoper Dresden. Teatr planuje premierę pierwszej opery w dziejach tej sceny i historii gatunku, która zostanie częściowo skomponowana i wykonana przez sztuczną inteligencję. „ Chasing Waterfalls ” („Goniąc wodospady”) to opowieść o istocie ludzkiej, która trafia do równoległego świata wirtualnego, gdzie spotyka swoje cyfrowe odbicie lustrzane i przeżywa wiele przygód. Informacja o tej premierze stała się dla mnie pretekstem do podjęcia tematu coraz głębszego wkraczania nowych technologii w świat muzyczny.
O zagrożeniach, które ten proces ze sobą niesie dla kultury, jej odbiorców oraz twórców, rozmawiam z Gosią Fraser , filozofką, programistką, analityczką , dziennikarką portalu CyberDefence24.pl , specjalizującą się w zagadnieniach bezpieczeństwa cyfrowego, prywatności i geopolityki. Prywatnie Gosia zajmuje się także szeroko rozumianą kulturą, co można śledzić na jej profilu Instagramowym oraz stronie internetowej „ Okruchy Kultury ”.
Temat podjął także „Ruch Muzyczny”. Serdecznie zachęcam do lektury:
„ Sztuczna muzyka, prawdziwe lęki” – Wioleta Żochowska
„ Nie nadążamy” – z Rafałem Zapałą rozmawia Wojtek Krzyżanowski
„ Sztuczny BEETHOVEN” – Radosław Wieczorek
O spektaklu „Chasing Waterfalls” w Semperoper Dresden pisałem również na łamach RM .
Zaskakujące otwarcie nowego sezonu przygotowała Semperoper Dresden. Teatr planuje premierę pierwszej opery w dziejach tej sceny i historii gatunku, która zostanie częściowo skomponowana i wykonana przez sztuczną inteligencję. „Chasing Waterfalls” („Goniąc wodospady”) to opowieść o istocie ludzkiej, która trafia do równoległego świata wirtualnego, gdzie spotyka swoje cyfrowe odbicie lustrzane i przeżywa wiele przygód. Informacja o tej premierze stała się dla mnie pretekstem do podjęcia tematu coraz głębszego wkraczania nowych technologii w świat muzyczny.
O zagrożeniach, które ten proces ze sobą niesie dla kultury, jej odbiorców oraz twórców, rozmawiam z Gosią Fraser, filozofką, programistką, analityczką , dziennikarką portalu CyberDefence24.pl, specjalizującą się w zagadnieniach bezpieczeństwa cyfrowego, prywatności i geopolityki. Prywatnie Gosia zajmuje się także szeroko rozumianą kulturą, co można śledzić na jej profilu Instagramowym oraz stronie internetowej „Okruchy Kultury”.
Temat podjął także „Ruch Muzyczny”. Serdecznie zachęcam do lektury:
„Sztuczna muzyka, prawdziwe lęki” – Wioleta Żochowska
„Nie nadążamy” – z Rafałem Zapałą rozmawia Wojtek Krzyżanowski
„Sztuczny BEETHOVEN” – Radosław Wieczorek
O spektaklu „Chasing Waterfalls” w Semperoper Dresden pisałem również na łamach RM.
#55 SZAFOWY LIVE #2
2022-06-30 17:27:02
W drugim odcinku na żywo aktualności: finał sezonu Berliner Philharmoniker i bojkot muzyki rosyjskiej na konkursach muzycznych. O francuskich uczniach i Ave verum Mozarta w Lourdes – czy to zamach na laickie szkolnictwo we Francji? O likwidacji McGill Conservatory w Montrealu i rozwiązaniu orkiestry symfonicznej w San Antonio, w Teksasie. O darmowych lekcjach muzyki w Luksemburgu i Narodowym Programie Edukacji Muzycznej w Wielkiej Brytanii. O rozbudowie Akademii Muzycznej w Katowicach oraz nowym dyrektorze Opery Krakowskiej.
Omawiane płyty:
„Cello Works” Mateusza Ryczka
„Farewells” Jakuba Józefa Orlińskiego i Michała Biela
„Colombina” Fahmiego Alqhaia i Accademia del Piacere
Odpowiedzi na Wasze pytania, m.in.: na jakim sprzęcie słucham muzyki, czy byłem kiedyś wykonawcą, jakie jest najlepsze niepolskie miasto na koncerty oraz jaka muzyka tworzy intro mojej audycji.
W drugim odcinku na żywo aktualności: finał sezonu Berliner Philharmoniker i bojkot muzyki rosyjskiej na konkursach muzycznych. O francuskich uczniach i Ave verum Mozarta w Lourdes – czy to zamach na laickie szkolnictwo we Francji? O likwidacji McGill Conservatory w Montrealu i rozwiązaniu orkiestry symfonicznej w San Antonio, w Teksasie. O darmowych lekcjach muzyki w Luksemburgu i Narodowym Programie Edukacji Muzycznej w Wielkiej Brytanii. O rozbudowie Akademii Muzycznej w Katowicach oraz nowym dyrektorze Opery Krakowskiej.
Omawiane płyty:
„Cello Works” Mateusza Ryczka
„Farewells” Jakuba Józefa Orlińskiego i Michała Biela
„Colombina” Fahmiego Alqhaia i Accademia del Piacere
Odpowiedzi na Wasze pytania, m.in.: na jakim sprzęcie słucham muzyki, czy byłem kiedyś wykonawcą, jakie jest najlepsze niepolskie miasto na koncerty oraz jaka muzyka tworzy intro mojej audycji.
#54 O „Głosie Śląska”, czyli organach Michaela Englera
2022-06-21 11:43:14
Ta rekonstrukcja była przedsięwzięciem unikatowym po II wojnie światowej – w Kościele św. Elżbiety we Wrocławiu dokonano całkowitej odbudowy bezcennych organów Michaela Englera (młodszego), które strawił pożar w 1976 roku. Od najmniejszego gwoździa po największą piszczałkę – wszystko wykonano zgodnie z duchem epoki, aby odtworzyć arcydzieło barokowego budownictwa organowego. O dziejach tego instrumentu i jego fenomenalnych możliwościach opowiada organista Piotr Rojek , dziekan Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej we Wrocławiu oraz kierownik Katedry Organów, Klawesynu i Muzyki Dawnej.
PS. Od początku podcastu marzyłem o odcinku poświęconym organom. Długo zastanawiałem się, o jakim instrumencie warto opowiedzieć i kto zrobi to najlepiej. Ten odcinek jest spełnieniem tego marzenia.
Ta rekonstrukcja była przedsięwzięciem unikatowym po II wojnie światowej – w Kościele św. Elżbiety we Wrocławiu dokonano całkowitej odbudowy bezcennych organów Michaela Englera (młodszego), które strawił pożar w 1976 roku. Od najmniejszego gwoździa po największą piszczałkę – wszystko wykonano zgodnie z duchem epoki, aby odtworzyć arcydzieło barokowego budownictwa organowego. O dziejach tego instrumentu i jego fenomenalnych możliwościach opowiada organista Piotr Rojek, dziekan Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej we Wrocławiu oraz kierownik Katedry Organów, Klawesynu i Muzyki Dawnej.
PS. Od początku podcastu marzyłem o odcinku poświęconym organom. Długo zastanawiałem się, o jakim instrumencie warto opowiedzieć i kto zrobi to najlepiej. Ten odcinek jest spełnieniem tego marzenia.
#53 Szymon Mechliński o Konkursie Moniuszkowskim
2022-06-13 11:53:51
Mówi się, że to najważniejszy konkurs wokalny na świecie. W minioną sobotę w Warszawie zakończył się 11 Konkurs Moniuszkowski . Z jednym z jego tryumfatorów, barytonem Szymonem Mechlińskim rozmawiam na gorąco, m.in. o tym, co poczuł, gdy dowiedział się, że w kategorii głosów męskich pierwszej nagrody nie przyznano, a drugą dzieli z Wołodymyrem Tyszkowem, o adrenalinie konkursowej i o znaku firmowym mojego Gościa, czyli przywracaniu do życia koncertowego i scenicznego nieznanych polskich oper.
Nasz odcinek uzupełnia aria Angelosa „Boże! Sędzio! Mścicielu” z opery „Wyrok” Zygmunta Noskowskiego w wykonaniu Szymona Mechlińskiego z Orkiestrą Opery Śląskiej pod batutą Tadeusza Kozłowskiego.
Serdecznie polecam także relacje z Konkursu publikowane na łamach „Ruchu Muzycznego”, można je znaleźć tutaj i tutaj .
Mówi się, że to najważniejszy konkurs wokalny na świecie. W minioną sobotę w Warszawie zakończył się 11 Konkurs Moniuszkowski. Z jednym z jego tryumfatorów, barytonem Szymonem Mechlińskim rozmawiam na gorąco, m.in. o tym, co poczuł, gdy dowiedział się, że w kategorii głosów męskich pierwszej nagrody nie przyznano, a drugą dzieli z Wołodymyrem Tyszkowem, o adrenalinie konkursowej i o znaku firmowym mojego Gościa, czyli przywracaniu do życia koncertowego i scenicznego nieznanych polskich oper.
Nasz odcinek uzupełnia aria Angelosa „Boże! Sędzio! Mścicielu” z opery „Wyrok” Zygmunta Noskowskiego w wykonaniu Szymona Mechlińskiego z Orkiestrą Opery Śląskiej pod batutą Tadeusza Kozłowskiego.
Serdecznie polecam także relacje z Konkursu publikowane na łamach „Ruchu Muzycznego”, można je znaleźć tutaj i tutaj.
#52 Oskar Łapeta o krytyce muzycznej
2022-06-06 01:00:57
Dla kogo my piszemy? Po co? Czy krytyka to tylko narzekanie na złe wykonania, czy może ustanawianie kanału komunikacji pomiędzy słuchaczem a wykonawcą. Czym jest dzisiaj krytyka muzyczna i czy kogoś obchodzi to, co krytyk ma do powiedzenia? O tym wszystkim rozmawiam z Oskarem Łapetą, muzykologiem i publicystą, autorem bloga „ Klasyczna Płytoteka ”.
Dla kogo my piszemy? Po co? Czy krytyka to tylko narzekanie na złe wykonania, czy może ustanawianie kanału komunikacji pomiędzy słuchaczem a wykonawcą. Czym jest dzisiaj krytyka muzyczna i czy kogoś obchodzi to, co krytyk ma do powiedzenia? O tym wszystkim rozmawiam z Oskarem Łapetą, muzykologiem i publicystą, autorem bloga „Klasyczna Płytoteka”.
#51 Julia Kaleńska-Rodzaj o psychologii tremy
2022-05-31 22:54:22
Czy trema jest zawsze przeszkodą w występie, czy też siłą mobilizującą? Czy artysta, który nie odczuwa tremy zepsuje występ? Czy obecność publiczności wzmaga tremę, czy może być na nią lekarstwem? Na te i wiele innych pytań odpowiada Julia Kaleńska-Rodzaj, autorka książki „Psychologia tremy” , wydanej niedawno przez Wydawnictwo Naukowe PWN, psycholożka związana z Instytutem Psychologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, specjalizująca się w psychologii muzyki, zwłaszcza w zagadnieniach psychologicznego przygotowania muzyka do występu publicznego.
Recenzja książki pióra Łucji Siedlik na łamach Ruchu Muzycznego dostępna jest TUTAJ .
Muzyka, która pojawia się w nowej czołówce podcastu, to „Idylle” Emmanuela Chabriera z cyklu „Pièces pittoresques” (1880) w archiwalnym wykonaniu Marcelle Meyer, francuskiej pianistki współpracującej z grupą Les Six.
Czy trema jest zawsze przeszkodą w występie, czy też siłą mobilizującą? Czy artysta, który nie odczuwa tremy zepsuje występ? Czy obecność publiczności wzmaga tremę, czy może być na nią lekarstwem? Na te i wiele innych pytań odpowiada Julia Kaleńska-Rodzaj, autorka książki „Psychologia tremy”, wydanej niedawno przez Wydawnictwo Naukowe PWN, psycholożka związana z Instytutem Psychologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, specjalizująca się w psychologii muzyki, zwłaszcza w zagadnieniach psychologicznego przygotowania muzyka do występu publicznego.
Recenzja książki pióra Łucji Siedlik na łamach Ruchu Muzycznego dostępna jest TUTAJ.
Muzyka, która pojawia się w nowej czołówce podcastu, to „Idylle” Emmanuela Chabriera z cyklu „Pièces pittoresques” (1880) w archiwalnym wykonaniu Marcelle Meyer, francuskiej pianistki współpracującej z grupą Les Six.
#50 Jubileuszowe Q&A
2022-05-23 22:19:55
Z okazji okrągłego 50 odcinka podcastu zorganizowałem pierwsze Q&A, czyli sesję pytań od Słuchaczy i odpowiedzi. Mówię m.in. o tym, czy w krytyce muzycznej obowiązuje zasada „o gustach się nie dyskutuje?”, jak krytyk muzyczny słucha koncertów i czy wiedza przeszkadza mu w odbiorze, jakie płyty w Szafie cenię najwyżej, którego kompozytora mógłbym słuchać do końca życia, co sądzę o modzie koncertowej i stosowności ubioru publiczności oraz artystów, a także o tym, czy wysoki poziom zespołu może usprawiedliwiać mobbing. Odcinek publikuję tak, jak wyszedł – bez skrótów czy montażu. Zapraszam do posłuchania!
Dorzucam też solidną partię tekstów z Ruchu Muzycznego o obyczajach koncertowych, o których wspominałem, odpowiadając na jedno z pytań:
Danuta Gwizdalanka Ceremonia koncertowa
Łucja Siedlik Obyczaje koncertowe
Słuchać każdy może.. . – spostrzeżenia Zygmunta Krauzego o przemianach publiczności i obyczajów (notował Michał Mendyk)
Pozwolić, by muzyka była nasza – z Marcinem Maseckim rozmawia Krzysztof Stefański
Archiwalia o publiczności – opr. Katarzyna Ryzel
Z okazji okrągłego 50 odcinka podcastu zorganizowałem pierwsze Q&A, czyli sesję pytań od Słuchaczy i odpowiedzi. Mówię m.in. o tym, czy w krytyce muzycznej obowiązuje zasada „o gustach się nie dyskutuje?”, jak krytyk muzyczny słucha koncertów i czy wiedza przeszkadza mu w odbiorze, jakie płyty w Szafie cenię najwyżej, którego kompozytora mógłbym słuchać do końca życia, co sądzę o modzie koncertowej i stosowności ubioru publiczności oraz artystów, a także o tym, czy wysoki poziom zespołu może usprawiedliwiać mobbing. Odcinek publikuję tak, jak wyszedł – bez skrótów czy montażu. Zapraszam do posłuchania!
Dorzucam też solidną partię tekstów z Ruchu Muzycznego o obyczajach koncertowych, o których wspominałem, odpowiadając na jedno z pytań:
Danuta Gwizdalanka Ceremonia koncertowa
Łucja Siedlik Obyczaje koncertowe
Pozwolić, by muzyka była nasza – z Marcinem Maseckim rozmawia Krzysztof Stefański
#49 Aleksander Wnuk o perkusji i postperkusji
2022-05-02 00:10:42
„Kim pan jest, panie Aleksandrze?” – wzorem francuskiego dziennikarza pytającego o Messiaena rozpoczynam rozmowę z perkusistą Aleksandrem Wnukiem, specjalizującym się w muzyce współczesnej. Perkusista to instrumentalista grający w zasadzie na nieograniczonej ilości instrumentów. Kim zatem jest? Jaka jest jego tożsamość? Jak ćwiczy? Jaki jest jego status w środowisku muzycznym? Czym jest postperkusja?
Naszą rozmowę prowadzimy zainspirowani artykułem Aleksandra Wnuka w Ruchu Muzycznym . Na końcu odcinka słuchamy utworu Nicole Lizée Katana of Choice w wykonaniu mojego gościa.
„Kim pan jest, panie Aleksandrze?” – wzorem francuskiego dziennikarza pytającego o Messiaena rozpoczynam rozmowę z perkusistą Aleksandrem Wnukiem, specjalizującym się w muzyce współczesnej. Perkusista to instrumentalista grający w zasadzie na nieograniczonej ilości instrumentów. Kim zatem jest? Jaka jest jego tożsamość? Jak ćwiczy? Jaki jest jego status w środowisku muzycznym? Czym jest postperkusja?
Naszą rozmowę prowadzimy zainspirowani artykułem Aleksandra Wnuka w Ruchu Muzycznym. Na końcu odcinka słuchamy utworu Nicole Lizée Katana of Choice w wykonaniu mojego gościa.
#48 Paweł Konik o śpiewaniu w niemieckim teatrze operowym
2022-04-25 01:00:00
W Polsce znajduje się 13 teatrów operowych. W Niemczech ponad 80, co daje naszemu zachodniemu sąsiadowi gigantyczną przewagę, ale także zapewnia mu pozycję operowej potęgi na świecie. Liczy się, że 1/3 wszystkich przedstawień operowych na świecie granych jest właśnie w Niemczech. Na tamtejszych scenach nie brakuje polskich śpiewaków. O tym, co znaczy związać się z niemieckim teatrem operowym, jakie niesie to wyzwania, co daje w życiu, a co zabiera, rozmawiam ze śpiewakiem, barytonem Pawłem Konikiem , absolwentem Katowickiej Akademii Muzycznej i solistą Staatsoper Stuttgart od sezonu 2018/2019.
W Polsce znajduje się 13 teatrów operowych. W Niemczech ponad 80, co daje naszemu zachodniemu sąsiadowi gigantyczną przewagę, ale także zapewnia mu pozycję operowej potęgi na świecie. Liczy się, że 1/3 wszystkich przedstawień operowych na świecie granych jest właśnie w Niemczech. Na tamtejszych scenach nie brakuje polskich śpiewaków. O tym, co znaczy związać się z niemieckim teatrem operowym, jakie niesie to wyzwania, co daje w życiu, a co zabiera, rozmawiam ze śpiewakiem, barytonem Pawłem Konikiem, absolwentem Katowickiej Akademii Muzycznej i solistą Staatsoper Stuttgart od sezonu 2018/2019.