Podkast amerykański

Łukasz Pawłowski i Piotr Tarczyński o Stanach Zjednoczonych - komentujemy to, co się dzieje w amerykańskiej polityce, przypominamy ważne wydarzenia historyczne, a co jakiś czas omawiamy jakieś ważne zjawisko społeczne czy trapiący Amerykę problem. Nowy odcinek w każdą sobotę.
Czytajcie nasze książki:
Piotr: "Rozkład. O niedemokracji w Ameryce": https://bit.ly/40x9OYn
Łukasz: "Stany Podzielone Ameryki": https://bit.ly/3Yrz7s4
Jeśli chcecie nas wspierać, zapraszamy na http://patronite.pl/podkastamerykanski
Społeczeństwo i Kultura
148. Czytelnia Podkastu amerykańskiego: „Imperium bólu”, „Poverty, by America”, reportaże, historia i klasyka, czyli książki na wakacje
2023-07-29 06:20:00
#płatnawspółpraca z Wydawnictwem Czarne
Kolejny sezon „Podkastu amerykańskiego” dobiega końca i w ostatnim przedwakacyjnym odcinku tradycyjnie już opowiemy o tym, co ostatnio czytaliśmy i zasugerujemy jakie książki Państwo mogą zabrać ze sobą na wakacje. Tym razem łącznie aż sześć propozycji, z których jedne podobały nam się bardzo, a inne troszkę mniej.
Do tej pierwszej kategorii zalicza się z pewnością „Imperium bólu. Baronowie przemysłu farmaceutycznego” – obszerny reportaż na temat rodziny Sacklerów i źródeł ich majątku, który napisał Patrick Radden Keefe (przeł. Jan Dzierzgowski, Wydawnictwo Czarne, 2023). Fascynująca lektura o trzech braciach, którzy zgromadzili pokaźny majątek, a następnie wywindowali go na niebotyczne poziomy dzięki innowacyjnemu środkowi przeciwbólowemu Oxycontin i niezwykle agresywnemu marketingowi, a kosztem życia i zdrowia setek tysięcy Amerykanów. Fascynująca saga rodzina i opowieść o licznych patologiach amerykańskiego kapitalizmu.
Gorzej jest z kolejną książką, którą sam Radden Keefe poleca, a która nam do gustu specjalnie nie przypadła. To „The Storm Is Here” Luke’a Mogelsona (Penguin Press, 2022). Korespondent wojenny „New Yorkera” rusza w podróż po Ameryce żeby wysłuchać jej wściekłych obywateli. Kłopot w tym, że po lekturze czytelnik ma wrażenie, że niewiele mu z niej zostało. To, co nie udało się Mogelsonowi, wyszło znacznie lepiej innemu dziennikarzowi „New Yorkera”, Evanowi Osnosowi. Jego „Wildland. A Journey Through a Divided Country” (Bloomsbury, 2022) to wyprawa po USA śladami życia samego Osnosa wracającego do miejsc, w których żył i pracował, ale przede wszystkim przegląd szerokiego spektrum problemów USA, o których i my Państwu opowiadamy w podkaście – od przemian na rynku medialnym, przez skutki dostępu do broni, radykalizację polityczną, dewastację środowiska, czy nieuczciwe kariery rekinów finansjery.
Książki kolejnego autora po prostu nie mogliśmy przegapić, bo to Mathew Desmond, słynny socjolog z Uniwersytetu Princeton i autor absolutnie genialnej książki „Eksmitowani”. Opublikowana niedawno „Poverty, by America” (Allen Lane, 2023) to nie tyle reportaż, co manifest, ale ciekawych danych i perspektyw na przyczyny ubóstwa w niej nie brakuje.
Na koniec książka historyczna: „Realigners: Partisan Hacks, Political Visionaries, and the Struggle to Rule American Democracy” Timothy’ego Shenka (Farrar, Straus and Giroux, 2022). Szereg opowieści o wybitnych postaciach amerykańskiej polityki, które od początku istnienia kraju starały się – z lepszym lub gorszym skutkiem – doprowadzić do całkowitego przemodelowania sceny politycznej w swojej epoce.
I wreszcie na koniec szczypta klasyki amerykańskiej literatury pięknej, do publikacji której walnie przyczynił się kolega Tarczyński: „Światłość w sierpniu” Williama Faulknera.
Życzymy udanych wakacji, z nowymi odcinkami wracamy we wrześniu!
147. Rok 1968 i wybory, które zmieniły Amerykę
2023-07-22 07:15:00
Mija 55 lat od jednych z najciekawszych wyborów prezydenckich w historii Stanów Zjednoczonych – w dodatku wieńczących rok, który pod względem intensywności nie miał sobie równych: wojna w Wietnamie, ogromne protesty i zamieszki, a do tego zabójstwa polityczne pastora Martina Luthera Kinga i senatora Roberta Kennedy'ego. Wydawało się, że w 1968 roku Ameryka znalazła się na krawędzi.
Opowiadamy o partyjnych prawyborach w których jedna niespodzianka goniła drugą; o tragicznych wydarzeniach w hotelu Ambassador w Los Angeles; o „Czechago”, czyli brutalnie stłumionych protesatch na konwencji Demokratów w Chicago i o tym, dlaczego kandydat Partii Demokratycznej, kiedy zdobył nominację, wrócił do swojego pokoju hotelowego i się rozpłakał.
Będzie o roli telewizji w tej kampanii i znakomitych, psychodelicznych klipach Richarda Nixona zapowiadającego „prawo i porządek”; o walczącej z „pseudointelektualistami” Amerykańskiej Partii Niezależnej rasistowskiego gubernatora Alabamy, George'a Wallace'a, który pod niektórymi względami utorował drogę Donaldowi Trumpowi.
A w tle „Doktor Strangelove” Stanleya Kubricka, „Parallax View” Alana Pakuli i wiele, wiele więcej.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
146. Bieda, cukier i kukurydza, czyli epidemia otyłości w Stanach Zjednoczonych
2023-07-15 06:30:00
Aż dwóch na trzech dorosłych Amerykanów ma dziś nadwagę, a otyłych jest ponad 40 procent – szacuje się, że tylko do końca dekady odsetek ten dojdzie do 50 procent, zaś jedna czwarta będzie dotknięta najpoważniejszą otyłością, trzeciego stopnia, przyczyną wielu chorób układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego, cukrzycy itd. Problemy z cukrzycą czy sercem miewają już nastolatkowie.
Nie jest to rozłożone równomierne i dysproporcje są ogromne: najlepiej jest na Hawajach, najgorzej na Południu. Zamożniejsi i lepiej wykształceni Amerykanie rzadziej są otyli, niż biedni; Latynosi częściej niż biali; najgorzej wygląda sytuacja u Afroamerykanów, zwłaszcza u czarnych kobiet.
Jeszcze pół wieku temu otyłość była w Stanach marginalnym problemem – tymczasem w 2001 roku naczelny lekarz kraju ogłosił, że „nadwaga i otyłość osiągnęły w USA skalę epidemii” i wezwał do działania. Co się takiego stało, że wskaźniki zaczęły gwałtownie rosnąć? Czy rzeczywiście chodzi o to, że ludzie mniej się ruszają, niż kiedyś? Dlaczego bieda łączy się teraz z otyłością?
Opowiemy Wam o McDonaldzie i innowacyjnych strategiach marketingowych firm fastfoodowych; o rewolucji w amerykańskim rolnictwie i „wielkiej kradzieży zboża” przez Związek Radziecki. O kukurydzy, syropie glukozowo-fruktozowym i wojnie Coca-Coli z Pepsi. O tym, czym w szkołach karmi się dzieci i jak uczy je wychowania fizycznego; o ogródku warzywnym Michelle Obamy i ciasteczkach Sary Palin.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
145. CNN: "Zdamy relację z końca świata"
2023-07-08 06:30:00
W czerwcu, po ledwie 13 miesiącach, został zwolniony nowy szef CNN, Chris Licht, który miał wyprowadzić na prostą kulejącą stację telewizyjną. Utrata szefa to bowiem najmniejszy problem z jakim boryka się dziś CNN, która traci widzów i w rankingach oglądalności plasuje się niżej, niż jej tradycyjni konkurenci – MSNBC i Fox News – ale też niektóre niszowe stacje informacyjne.
Opowiadamy o tym, skąd wzięła się pierwsza stacja newsowa w Stanach Zjednoczonych, która przełamała panującą od dekad dominację „wielkiej trójki”; jak do jej rozwoju przyczyniły się wojna w Zatoce Perskiej i upadek komunizmu; a także jak z potężnego monopolisty zmieniła się w obiekt żartów, który zaczął gonić w piętkę, nadprodukować „łamiące wiadomości”, wypuszczać hologramy i zmieniać politykę w sportową nawalankę.
Zastanowimy się, czy CNN faktycznie jest „lewicowe”, jak twierdzi amerykańska prawica, porozmawiamy o niebezpiecznych związkach tej stacji z politykami i o tym dlaczego Trumpowe pomstowanie na „fake newsy” padło na tak podatny grunt. I dlaczego niedawne spotkanie z Trumpem w New Hampshire, transmitowane przez CNN, przypieczętowało los Lichta i pogrzebało nadzieje na „nowe otwarcie” stacji. I czy rzeczywiście CNN będzie relacjonować koniec świata, jak zapowiadał jej założyciel.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
144. Na kampanijnym szlaku
2023-07-01 06:20:00
Chociaż do wyborów prezydenckich w 2024 roku zostało ponad 16 miesięcy, a do pierwszych prawyborów grubo ponad 6 miesięcy, to kampania prawyborcza w partii Republikańskiej wre. Najbliższa, pierwsza debata kandydatów już w sierpniu. W tym odcinku opowiemy państwu co dzieje się w wyścigu i przedstawimy kilku najważniejszych pretendentów z ich pomysłami na kampanię.
Na razie w wyścigu uczestniczy kilkunastu śmiałków. Ilu dokładnie, trudno powiedzieć, bo niektóre kandydatury trudno oceniać poważnie. Większość z nich nie przetrwa kilku pierwszych tygodni, wielu nie zakwalifikuje się do udziału w debacie, bo żeby dostać się na scenę trzeba mieć m.in. poparcie co najmniej… 1 procenta wyborców.
Na czele jest oczywiście Donald Trump. Czy po tym jak usłyszał zarzuty federalne jego przewaga nad resztą stawki zmalała? Ile pieniędzy planuje wydać na prawybory gubernator Ron DeSantis i czy to przekłada się na poparcie w Iowa i New Hampshire, czyli stanach urządzających prawybory jako pierwsze? Jaki pomysł na kampanię ma Mike Pence? Co o polityce Trumpa ma do powiedzenia Nikki Haley i po co startuje nieznoszący byłego prezydenta Chris Christie?
U Demokratów konkurencja mniejsza, ale to nie znaczy, że Joe Biden może spać spokojnie. Dosłownie, bo opowiemy także o tym, dlaczego sen prezydenta wywołał zainteresowanie mediów. I wyjaśnimy dlaczego jego syn, Hunter, zapewne uniknie więzienia - i czy faktycznie łagodny wymiar kary dla niego jest skandalem.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Podtail, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
143. Pan Blinken jedzie do Pekinu
2023-06-24 06:40:02
Relacje Stanów Zjednoczonych z Chinami są złe. Niektórzy twierdzą, że tak złe nie były od czasu oficjalnego nawiązania relacji dyplomatycznych między USA a ChRL w 1979 roku. Z tego powodu niedawna wizyta w Pekinie sekretarza stanu, Antony’ego Blinkena, budziła niemałe zainteresowanie. Tym bardziej, że to pierwsza wizyta szefa amerykańskiej dyplomacji w Chinach od pięciu lat. Blinken miał jechać do Chin już w lutym, ale podróż została w ostatniej chwili odwołana, bowiem nad terytorium Stanów Zjednoczonych przez kilka dni przelatywał chiński balon szpiegowski, który Amerykanie ostatecznie zestrzelili.
Amerykańscy politycy wręcz prześcigają się w krytykowaniu działań władz w Pekinie i podkreślaniu wsparcia dla Tajwanu, który Pekin uznaje za zbuntowaną prowincję. Chińczycy nie pozostają dłużni, co oczywiście przekłada się na nastroje społeczne. Opinie Amerykanów o Chinach stają się coraz bardziej negatywne, a Chińczycy tłumnie ruszają do kin na film o tym jak ich piloci radzą sobie z atakami tajemniczego, wrogiego mocarstwa, którego przedstawiciele mówią jednak po angielsku z amerykańskim akcentem.
Co zatem osiągnął Blinken w Chinach? Jaki związek z tą podróżą ma niemal równoczesna wizyta w Waszyngtonie Narendry Modiego, premiera Indii, podejmowanego z wielką pompą? O czym doradca ds. bezpieczeństwa narodowego, Jake Sullivan, rozmawiał w czerwcu z przedstawicielami Japonii, Korei i Filipin. Czego dotyczy nowa umowa podpisana przez USA z władzami Papui Nowej Gwinei? I co Chińczycy robią na Kubie?
O tym wszystkim mówimy w nowym odcinku. A na koniec o tym jak Chińczycy postrzegają Amerykanów, opowie gość specjalny odcinka, prof. Marcin Jacoby.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
142. United States of America v. Donald J. Trump
2023-06-17 06:30:48
Niektóre rzeczy są niezmienne: jak choćby to, że co jakiś czas mówimy o Donaldzie Trumpie. Były prezydent skończył kilka dni temu 77 lat, ale nie ma powodów do świętowania: Specjalny prokurator Jack Smith postawił Trumpowi 37 zarzutów federalnych dotyczących nie tylko nielegalnego przetrzymywania ściśle tajnych dokumentów dotyczących bezpieczeństwa państwa, lecz także ukrywania ich, odmowy ich wydania śledczym, a także składania fałszywych zeznań.
Akt oskarżenia pełen jest soczystych szczegółów: potajemne przenoszenie pudeł z miejsca na miejsce, okłamywanie własnych współpracowników, pokazywanie tajnych dokumentów nieuprawnionym ludziom, nagrania samego Trumpa, zdjęcia niezliczonych pudeł poutykanych w Mar-a-Lago, między innymi w jednej z łazienek.
Jak poważne są problemy prawne Trumpa? O jakich dokumentach mowa? Czy rzeczywiście – jak uważa większość badanych Republikanów – Trump nie zrobił niczego niewłaściwego? Jak oskarżenia wobec niego mają się do zarzutów wobec Joego Bidena i Mike'a Pence'a, którzy też niezgodnie z prawem przetrzymywali w domach tajne dokumenty? Czy faktycznie „dyktator Biden nakazał prześladować przeciwników politycznych”? Dlaczego proces Trumpa będzie toczył się na Florydzie, a nie w Waszyngtonie i kto będzie mu przewodniczył? A wreszcie: czy kolejne zarzuty wobec eksprezydenta wpłyną jakkolwiek na walkę o republikańską nominację?
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
141. Komisje śledcze, makkartyzm i poszukiwanie komunistów
2023-06-10 08:17:07
Dzisiaj opowiemy o McCarthym. Ale nie o obecnym spikerze Izby, Kevinie, tylko o pierwszym – i znacznie ważniejszym da amerykańskiej historii – Josephie, senatorze z Wisconsin, od którego nazwę "makkartyzm” nosi całe zjawisko ścigania (prawdziwych i wyobrażonych) komunistów. „Polowania na czarownice” w latach 40. i 50. XX wieku to jednak coś więcej, niż historia jednego republikańskiego polityka - ro znacznie szerzej zakrojona – i niestety czasem ponadpartyjna – opowieść o demagogii, cynizmie i politycznych prześladowaniach.
Posłuchajcie o wzlocie i upadku Josepha McCarthy'ego, niezwykle pracowitego człowieka, który zrobił karierę na kłamstwach, oszczerstwach i niszczeniu karier – aż wreszcie przedobrzył. Dowiecie się jego związkach z rodziną Kennedych, relacjach z prezydentem Eisenhowerem, a także podobieństwach i różnicach między McCarthym a inną gwiazdą powojennego antykomunizmu: Richardem Nixonem.
Będą sowieccy szpiedzy, dokumenty ukryte w dyniach, gwiazdy Hollywood, bomba atomowa, ulubiony prawnik Donalda Trumpa oraz wiele innych atrakcji. Podobieństwa do osób żyjących i bieżących wydarzeń całkowicie przypadkowe - ale jakże interesujące.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
140. Dianne Feinstein, Nancy Pelosi i meandry kalifornijskiej polityki
2023-06-03 05:30:50
Senatorka Dianne Feinstein skończy w tym miesiącu 90 lat, reprezentuje Kalifornię od 30 lat i jest najdłuższym stażem senatorem Partii Demokratycznej i najstarszą członkinią Kongresu w ogóle. Od dawna mówi się jednak o jej problemach zdrowotnych – problemach z pamięcią, zagubieniu itd. Teraz, po trzymiesięcznej przerwie spowodowanej chorobą (która uniemożliwiła Demokratom zatwierdzanie sędziów federalnych) wróciła do Waszyngtonu, ale po stronie demokratycznej słychać coraz więcej głosów wzywa ją do ustąpienia ze stanowiska. Chce tego też większość obywateli Kalifornii. Dlaczego szanowana senatorka tak opiera się przed pójściem na emeryturę? I dlaczego w tej decyzji wspierają ją prominentni politycy – a zwłaszcza polityczki – Demokratów?
Opowiemy wam dziś o karierze Feinstein, pionierce kalifornijskiej polityki, byłej burmistrzyni San Francisco, jednej z pierwszych kobiet, które przebojem wdarły się do ogólnokrajowej polityki. Kiedy w lutym zapowiedziała, że nie będzie się ubiegać o kolejną kadencję, wśród Demokratów rozpoczął się z dawna oczekiwany wyścig o to, kto od 2025 roku będzie reprezentował w Senacie największy stan kraju. O schedę po Feinstein ubiega się troje kongresmenów: Barbara Lee, Katie Porter i Adam Schiff – każde z nich w inny sposób próbuje przekonać do siebie Kalifornijczyków – i na czym innym opiera swoją kampanię. I ma inne zdanie na temat ewentualnej rezygnacji Feinstein i mianowaniu jej następcy. Lub następczyni.
Porozmawiamy o napięciach między północą i południem stanu, San Francisco i Los Angeles, o roli jaką w kalifornijskiej polityce wciąż odgrywa była spikerka Nancy Pelosi i o tym czy Republikanie mają jakąkolwiek szansę na zwycięstwo w tym stanie.