Podkast amerykański
Łukasz Pawłowski i Piotr Tarczyński o Stanach Zjednoczonych - komentujemy to, co się dzieje w amerykańskiej polityce, przypominamy ważne wydarzenia historyczne, a co jakiś czas omawiamy jakieś ważne zjawisko społeczne czy trapiący Amerykę problem. Nowy odcinek w każdą sobotę.
Czytajcie nasze książki:
Piotr: "Rozkład. O niedemokracji w Ameryce": https://bit.ly/40x9OYn
Łukasz: "Stany Podzielone Ameryki": https://bit.ly/3Yrz7s4
Jeśli chcecie nas wspierać, zapraszamy na http://patronite.pl/podkastamerykanski
Kategorie:
Społeczeństwo i Kultura
Społeczeństwo i Kultura
168. Trump, DeSantis, Haley: czy już po prawyborach u Republikanów?
2024-01-20 06:30:00
Sondaże się nie pomyliły: Donald Trump ogromną przewagą wygrał konwentykiel w Iowa. Ale czy 51% oddanych na niego głosów, coś, co byłoby doskonałym wynikiem dla aspirującego kandydata, to naprawdę taki świetny rezultat dla kogoś, kto z punktu widzenia większości republikańskich wyborców ubiega się o reelekcję?
Przyglądamy się wynikom w Iowa i zastanawiamy się, czy mówią nam coś użytecznego, także na temat listopadowych wyborów. Przede wszystkim jednak zastanawiamy się co teraz: czy Ron DeSantis ma jeszcze na coś szansę, czy tylko przedłużył agonię swojej kampanii? Czy Nikki Haley może zjednoczyć wewnątrzpartyjną opozycję wobec Trumpa? Czy jego nominacja jest już przesądzona? Na co liczy każde z tej trójki i jakie stawiają sobie cele? I czy na pewno „wszystko już wiadomo” i wyścig prawyborczy u Republikanów, który ledwo co się zaczął, już dobiegł końca?
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
Sondaże się nie pomyliły: Donald Trump ogromną przewagą wygrał konwentykiel w Iowa. Ale czy 51% oddanych na niego głosów, coś, co byłoby doskonałym wynikiem dla aspirującego kandydata, to naprawdę taki świetny rezultat dla kogoś, kto z punktu widzenia większości republikańskich wyborców ubiega się o reelekcję?
Przyglądamy się wynikom w Iowa i zastanawiamy się, czy mówią nam coś użytecznego, także na temat listopadowych wyborów. Przede wszystkim jednak zastanawiamy się co teraz: czy Ron DeSantis ma jeszcze na coś szansę, czy tylko przedłużył agonię swojej kampanii? Czy Nikki Haley może zjednoczyć wewnątrzpartyjną opozycję wobec Trumpa? Czy jego nominacja jest już przesądzona? Na co liczy każde z tej trójki i jakie stawiają sobie cele? I czy na pewno „wszystko już wiadomo” i wyścig prawyborczy u Republikanów, który ledwo co się zaczął, już dobiegł końca?
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
167. Skąd się bierze kandydat, czyli o konwentyklach i prawyborach
2024-01-13 06:26:00
W tym roku, jak co cztery lata, czeka nas wyścig o Biały Dom. Zanim jednak naprzeciwko siebie stanie dwóch kandydatów reprezentujących dwie największe partie, trzeba ich najpierw znaleźć. W Polsce sprawa jest oczywista: wskazuje ich kierownictwo ugrupowania albo nawet osobiście szef partii. A w Stanach? Skąd bierze się w USA kandydat na prezydenta?
Wybiera się go w trakcie rozłożonej na kilka miesięcy serii prawyborów, które obie partie organizują we wszystkich stanach i terytoriach. Dlaczego zatem ciągle słyszymy tylko o tych w Iowa i w New Hampshire? I czym różni się konwentykiel (caucus) od prawyborów (primary)?
Opowiadamy o tym, skąd wzięły się prawybory jako takie; w jaki sposób "konkurs piękności" zmienił się w kluczowy element amerykańskiego systemu politycznego; w jaki sposób upowszechnienie się prawyborów wpłynęło na strategie polityków ubiegających się o najwyższy urząd w państwie? Dlaczego to właśnie Iowa i New Hampshire, dwa niewielkie, niezbyt różnorodne etnicznie stany mają tak nieproporcjonalny wpływ na cały ten proces? I czy taki sposób wybierania kandydata faktycznie jest aż tak demokratyczny?
Sądzicie, że arkana systemu wyborczego to nudny temat na godzinną rozmowę? Postaramy się wyprowadzić Was z błędu.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
W tym roku, jak co cztery lata, czeka nas wyścig o Biały Dom. Zanim jednak naprzeciwko siebie stanie dwóch kandydatów reprezentujących dwie największe partie, trzeba ich najpierw znaleźć. W Polsce sprawa jest oczywista: wskazuje ich kierownictwo ugrupowania albo nawet osobiście szef partii. A w Stanach? Skąd bierze się w USA kandydat na prezydenta?
Wybiera się go w trakcie rozłożonej na kilka miesięcy serii prawyborów, które obie partie organizują we wszystkich stanach i terytoriach. Dlaczego zatem ciągle słyszymy tylko o tych w Iowa i w New Hampshire? I czym różni się konwentykiel (caucus) od prawyborów (primary)?
Opowiadamy o tym, skąd wzięły się prawybory jako takie; w jaki sposób "konkurs piękności" zmienił się w kluczowy element amerykańskiego systemu politycznego; w jaki sposób upowszechnienie się prawyborów wpłynęło na strategie polityków ubiegających się o najwyższy urząd w państwie? Dlaczego to właśnie Iowa i New Hampshire, dwa niewielkie, niezbyt różnorodne etnicznie stany mają tak nieproporcjonalny wpływ na cały ten proces? I czy taki sposób wybierania kandydata faktycznie jest aż tak demokratyczny?
Sądzicie, że arkana systemu wyborczego to nudny temat na godzinną rozmowę? Postaramy się wyprowadzić Was z błędu.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
166. Apokaliptyczne przepowiednie na rok 2024
2024-01-06 10:42:38
Dziś podsumowujemy miniony rok i próbujemy przewidzieć o czym będziemy mówić w tym roku, który się właśnie zaczął. Amerykanów czekają w listopadzie wybory gubernatorskie, senackie i te najważniejsze, prezydenckie, więc nic dziwnego, że będziemy im poświęcać wiele uwagi.
Czy Demokraci utrzymają Izbę Reprezentantów i utrzymają kontrolę nad Senatem? Co czeka Joego Manchina i Kyrsten Sinemę? Tego, kto wygra wybory prezydenckie, oczywiście wam nie powiemy, bo tego nikt nie wie (a jeśli ktoś mówi, że wie, to opowiada bzdury), ale zastanowimy się nad tym, czy ktoś – lub coś – może przeszkodzić Donaldowi Trumpowi w zdobyciu nominacji. Opowiemy o co chodzi z wyrokiem sądu w Kolorado, który zakazuje Trumpowi udziału w prawyborach w tym stanie i spróbujemy zakreślić na czym będzie się koncentrować kampania wyborcza.
Posłuchajcie o kryzysie migracyjnym, aborcji, gospodarce, polityce zagranicznej, impeachmencie Bidena, procesach Trumpa, zagrożeniu demokracji i zaćmieniu słońca. No i Nixonie, oczywiście.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
Dziś podsumowujemy miniony rok i próbujemy przewidzieć o czym będziemy mówić w tym roku, który się właśnie zaczął. Amerykanów czekają w listopadzie wybory gubernatorskie, senackie i te najważniejsze, prezydenckie, więc nic dziwnego, że będziemy im poświęcać wiele uwagi.
Czy Demokraci utrzymają Izbę Reprezentantów i utrzymają kontrolę nad Senatem? Co czeka Joego Manchina i Kyrsten Sinemę? Tego, kto wygra wybory prezydenckie, oczywiście wam nie powiemy, bo tego nikt nie wie (a jeśli ktoś mówi, że wie, to opowiada bzdury), ale zastanowimy się nad tym, czy ktoś – lub coś – może przeszkodzić Donaldowi Trumpowi w zdobyciu nominacji. Opowiemy o co chodzi z wyrokiem sądu w Kolorado, który zakazuje Trumpowi udziału w prawyborach w tym stanie i spróbujemy zakreślić na czym będzie się koncentrować kampania wyborcza.
Posłuchajcie o kryzysie migracyjnym, aborcji, gospodarce, polityce zagranicznej, impeachmencie Bidena, procesach Trumpa, zagrożeniu demokracji i zaćmieniu słońca. No i Nixonie, oczywiście.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
165. Dlaczego Floryda jest... dziwna?
2023-12-30 06:25:00
Wesołe bagnisko, pełne aligatorów, emerytów, handlarzy narkotyków i dziwaków, którzy codziennie urządzają jakieś absurdalne hece? A może bastion wolności do którego masowo migrują ludzie z innych stanów spragnieni słońca, swobody i nieograniczonych możliwości?
Dziś opowiemy wam o Florydzie. Jak to się stało, że niezamieszkałe mokradło stało się trzecim najludniejszym stanem w kraju? W jaki sposób stan rządzony niepodzielnie przez Demokratów zamienił się we wzorcowy stan Republikanów? W jaki sposób kontrowersyjne wybory prezydenckie 2000 roku wpłynęły na wizerunek Florydy? Co Floryda ma wspólnego z Dzikim Zachodem? Czy faktycznie Florydczycy są dziwniejsi niż reszta Amerykanów? I kim tak naprawdę są „Florydczycy”? A wreszcie: ile jest prawdy w stereotypie „Florida man”?
A do tego huragany, woda (nadmiar i niedobór zarazem), miasteczka emerytów, piramidy finansowe, policjanci z Miami i jedzenie karaluchów na czas.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
Wesołe bagnisko, pełne aligatorów, emerytów, handlarzy narkotyków i dziwaków, którzy codziennie urządzają jakieś absurdalne hece? A może bastion wolności do którego masowo migrują ludzie z innych stanów spragnieni słońca, swobody i nieograniczonych możliwości?
Dziś opowiemy wam o Florydzie. Jak to się stało, że niezamieszkałe mokradło stało się trzecim najludniejszym stanem w kraju? W jaki sposób stan rządzony niepodzielnie przez Demokratów zamienił się we wzorcowy stan Republikanów? W jaki sposób kontrowersyjne wybory prezydenckie 2000 roku wpłynęły na wizerunek Florydy? Co Floryda ma wspólnego z Dzikim Zachodem? Czy faktycznie Florydczycy są dziwniejsi niż reszta Amerykanów? I kim tak naprawdę są „Florydczycy”? A wreszcie: ile jest prawdy w stereotypie „Florida man”?
A do tego huragany, woda (nadmiar i niedobór zarazem), miasteczka emerytów, piramidy finansowe, policjanci z Miami i jedzenie karaluchów na czas.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
164. John McCain: czy bohater wojenny i „lew senatu” otworzył drzwi do kariery Donalda Trumpa?
2023-12-23 06:30:00
25 sierpnia kończącego się właśnie roku minęło pięć lat od śmierci senatora Johna S. McCaina, a w listopadzie 15 lat od słynnej kampanii prezydenckiej, kiedy przegrał wyścig o prezydenturę z Barackiem Obamą. W tym odcinku przybliżamy Państwu postać znanego senatora, który w izbie wyższej amerykańskiego Kongresu spędził ponad trzy dekady.
Potomek znakomitej rodziny wojskowej, wnuk i syn admirałów, stał się bodaj najbardziej znanym jeńcem pojmanym w trakcie wojny w Wietnamie. Zestrzelony nad Hanoi cudem przeżył, w słynnym więzieniu „Hanoi Hilton” spędził ponad cztery lata, bity i torturowany. Ofertę wcześniejszego zwolnienia odrzucił, bo byłoby to sprzeczne z kodeksem jeńców wojennych, zgodnie z którym powinni być oni zwalniania w kolejności pojmania. Do kraju powrócił już po podpisaniu porozumień pokojowych w 1973 roku. Osiadł w Arizonie i zajął się polityką: wkrótce w Senacie zajął miejsce słynnego Barry’ego Goldwatera, który pchał Partię Republikańską w prawo.
Bohater wojenny, ale i hulaka; człowiek zdolny do największych poświęceń w imię honoru, ale i zapalony hazardzista, który w polityce nie uniknął poważnych błędów. Za zbyt bliskie kontakty z pewnym biznesmanem zapłacił naganą, która o mało nie przetrąciła mu kariery. W kampanii w 2000 roku skłamał w sprawie swojego stosunku do flagi Konfederacji, a w 2008 roku jako swoją kandydatkę na wiceprezydentkę wybrał Sarah Palin. Tym ruchem – twierdzą niektórzy – otworzył szeroko drzwi dla prawicowego, antyintelektualnego populizmu, na którym do polityki wszedł potem z impetem Donald Trump.
Jednocześnie McCain potrafił współpracować z drugą stroną, rzucać wyzwanie swojej partii i konfrontować z jej radykalnymi sympatykami. Do historii przeszła odpowiedź broniąca dobrego imienia Obamy, kiedy jedna z republikańskich wyborczyń powiedziała na wiecu, że nie ufa Obamie, bo „to Arab”, McCain odparł: „Nie proszę Pani. To przyzwoity, rodzinny człowiek, obywatel, z którym po prostu mamy różne poglądy na fundamentalne sprawy”.
Postać wyjątkowa, złożona i ciekawa. Posłuchajcie!
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
25 sierpnia kończącego się właśnie roku minęło pięć lat od śmierci senatora Johna S. McCaina, a w listopadzie 15 lat od słynnej kampanii prezydenckiej, kiedy przegrał wyścig o prezydenturę z Barackiem Obamą. W tym odcinku przybliżamy Państwu postać znanego senatora, który w izbie wyższej amerykańskiego Kongresu spędził ponad trzy dekady.
Potomek znakomitej rodziny wojskowej, wnuk i syn admirałów, stał się bodaj najbardziej znanym jeńcem pojmanym w trakcie wojny w Wietnamie. Zestrzelony nad Hanoi cudem przeżył, w słynnym więzieniu „Hanoi Hilton” spędził ponad cztery lata, bity i torturowany. Ofertę wcześniejszego zwolnienia odrzucił, bo byłoby to sprzeczne z kodeksem jeńców wojennych, zgodnie z którym powinni być oni zwalniania w kolejności pojmania. Do kraju powrócił już po podpisaniu porozumień pokojowych w 1973 roku. Osiadł w Arizonie i zajął się polityką: wkrótce w Senacie zajął miejsce słynnego Barry’ego Goldwatera, który pchał Partię Republikańską w prawo.
Bohater wojenny, ale i hulaka; człowiek zdolny do największych poświęceń w imię honoru, ale i zapalony hazardzista, który w polityce nie uniknął poważnych błędów. Za zbyt bliskie kontakty z pewnym biznesmanem zapłacił naganą, która o mało nie przetrąciła mu kariery. W kampanii w 2000 roku skłamał w sprawie swojego stosunku do flagi Konfederacji, a w 2008 roku jako swoją kandydatkę na wiceprezydentkę wybrał Sarah Palin. Tym ruchem – twierdzą niektórzy – otworzył szeroko drzwi dla prawicowego, antyintelektualnego populizmu, na którym do polityki wszedł potem z impetem Donald Trump.
Jednocześnie McCain potrafił współpracować z drugą stroną, rzucać wyzwanie swojej partii i konfrontować z jej radykalnymi sympatykami. Do historii przeszła odpowiedź broniąca dobrego imienia Obamy, kiedy jedna z republikańskich wyborczyń powiedziała na wiecu, że nie ufa Obamie, bo „to Arab”, McCain odparł: „Nie proszę Pani. To przyzwoity, rodzinny człowiek, obywatel, z którym po prostu mamy różne poglądy na fundamentalne sprawy”.
Postać wyjątkowa, złożona i ciekawa. Posłuchajcie!
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
163. Bostońska herbatka 250 lat później
2023-12-16 06:40:00
16 grudnia 1773 roku na pokład trzech statków, stojących w bostońskim porcie, wdarła się grupa przebranych za Irokezów mężczyzn i w ciągu trzech godzin wyrzuciła do zatoki ponad trzysta skrzyń z herbatą. Dziś, w 250 rocznicę tamtych wydarzeń, próbujemy wytłumaczyć dlaczego doszło do tzw. „bostońskiej herbatki”. Kim byli sprawcy? Dlaczego przebrali się za Irokezów? Czy ich czyn spotkał się z pochwałą, czy z potępieniem mieszkańców Trzynastu Kolonii? Jak na to zareagowała Wielka Brytania?
Opowiadamy o tym, dlaczego herbata budziła w Ameryce takie emocje i o co, tak naprawdę, chodziło w sporze między koloniami, a metropolią. Czy faktycznie przyczyną buntu były skandalicznie wysokie podatki nakładane przez władze w Londynie?
A w tle Francuzi, Indianie, przemytnicy, tarzanie w dziegciu i pierzu, bóbr oraz... Transylwania.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
16 grudnia 1773 roku na pokład trzech statków, stojących w bostońskim porcie, wdarła się grupa przebranych za Irokezów mężczyzn i w ciągu trzech godzin wyrzuciła do zatoki ponad trzysta skrzyń z herbatą. Dziś, w 250 rocznicę tamtych wydarzeń, próbujemy wytłumaczyć dlaczego doszło do tzw. „bostońskiej herbatki”. Kim byli sprawcy? Dlaczego przebrali się za Irokezów? Czy ich czyn spotkał się z pochwałą, czy z potępieniem mieszkańców Trzynastu Kolonii? Jak na to zareagowała Wielka Brytania?
Opowiadamy o tym, dlaczego herbata budziła w Ameryce takie emocje i o co, tak naprawdę, chodziło w sporze między koloniami, a metropolią. Czy faktycznie przyczyną buntu były skandalicznie wysokie podatki nakładane przez władze w Londynie?
A w tle Francuzi, Indianie, przemytnicy, tarzanie w dziegciu i pierzu, bóbr oraz... Transylwania.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
162. Senator, jego żona, egipski biznesmen, mercedes i sztabki złota w szafie, czyli korupcja po amerykańsku
2023-12-09 06:00:00
George Santos został właśnie szóstym kongresmenem usuniętym z Izby Reprezentantów, zaledwie trzecim od czasu wojny secesyjnej. Kiedy komisja etyki opublikowała miażdżący raport na temat jego nielegalnych i nieuczciwych poczynań, prawie wszyscy Demokraci i większość Republikanów zagłosowała za wyrzuceniem go z Kongresu. Czy naprawdę należało usuwać Santosa? Dlaczego było to wygodne i dla jednej, i dla drugiej partii?
Kontrapunktem do opowieści o Santosie jest historia Boba Menendeza, urzędującego senatora z New Jersey, Demokraty, wieloletniego szefa komisji spraw zagranicznych: o którym jego koledzy mówią: „no cóż, nikt chyba nie określiłby Boba mianem ostoi moralności i etyki”. Przyglądamy się karierze Boba – wędrówce przez wszystkie szczeble polityki stanowej... oraz towarzyszącym im oskarżeniom o korupcję. W tle szemrani biznesmeni, egipskie służby, setki tysięcy dolarów przekazywanych w gotówce, sztaby złota skradzione i odzyskane, luksusowe auta i inne atrakcje.
Dlaczego ktoś taki od prawie dwudziestu lat zasiada w Senacie? Dlaczego amerykańskie prawo definiuje korupcję w sposób, który utrudnia jej zwalczanie? Posłuchajcie najnowszego odcinka Podkastu amerykańskiego.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
George Santos został właśnie szóstym kongresmenem usuniętym z Izby Reprezentantów, zaledwie trzecim od czasu wojny secesyjnej. Kiedy komisja etyki opublikowała miażdżący raport na temat jego nielegalnych i nieuczciwych poczynań, prawie wszyscy Demokraci i większość Republikanów zagłosowała za wyrzuceniem go z Kongresu. Czy naprawdę należało usuwać Santosa? Dlaczego było to wygodne i dla jednej, i dla drugiej partii?
Kontrapunktem do opowieści o Santosie jest historia Boba Menendeza, urzędującego senatora z New Jersey, Demokraty, wieloletniego szefa komisji spraw zagranicznych: o którym jego koledzy mówią: „no cóż, nikt chyba nie określiłby Boba mianem ostoi moralności i etyki”. Przyglądamy się karierze Boba – wędrówce przez wszystkie szczeble polityki stanowej... oraz towarzyszącym im oskarżeniom o korupcję. W tle szemrani biznesmeni, egipskie służby, setki tysięcy dolarów przekazywanych w gotówce, sztaby złota skradzione i odzyskane, luksusowe auta i inne atrakcje.
Dlaczego ktoś taki od prawie dwudziestu lat zasiada w Senacie? Dlaczego amerykańskie prawo definiuje korupcję w sposób, który utrudnia jej zwalczanie? Posłuchajcie najnowszego odcinka Podkastu amerykańskiego.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
161. Prohibicja, część 2: Przemytnicy, gangsterzy i hipokryci
2023-12-02 06:30:00
W zeszłym tygodniu opowiadaliśmy o tym jak miłujący wolność Amerykanie, po dekadach kampanii rozmaitych organizacji na rzecz wstrzemięźliwości entuzjastycznie poparli ograniczenie wolności i wpisali do Konstytucji zakaz importu, eksportu, sprzedaży, transportu i produkcji alkoholu na cele spożywcze.
Dziś opowiadamy co stało się potem. Mówimy jakie luki i wyjątki – wynikające z niestaranności, a może celowe – znalazły się w przepisach, jakie przyjął Kongres. Opowiemy o tym, czy prohibicja faktycznie skłoniła Amerykanów do porzucenia alkoholu, a jeśli tak, po jakie inne napoje i rozrywki sięgnęli. Jak na zakaz reagowali zwykli obywatele, a jak elity – zwłaszcza pierwszy „prohibicyjny” prezydent Warren G. Harding, znany z zamiłowania do tytoniu, hazardu i alkoholu właśnie.
Wbrew oczekiwaniom „suchych”, czyli zwolenników prohibicji, nowe przepisy nie uczyniły z USA raju na ziemi. Jeśli nawet przez pewien czas ludzie pili mniej, to nierzadko sięgali po alkohol gorszej jakości, często niebezpieczny. Położenie kobiet co prawda się zmieniło, ale nie do końca tak, jak to sobie wymyślili zwolennicy abstynencji. Przede wszystkim zaś wzrosła przestępczość. Wzrosła liczba domorosłych bimbrowników, przemytników nazywanych
"bootleggers", jak grzyby po deszczu wyrastały nielegalne bary, "speakeasies", ale przede wszystkim gangi przekształciły się w mafie z prawdziwego zdarzenie: kontrolujące produkcję, przemyt i handel alkoholem. Na czele jednej z nich, w Chicago, stanął słynny Al Capone.
Dlaczego służby państwa nie interweniowały skutecznie? I jakie wydarzenie międzynarodowe sprawiło, że nawet niektórzy politycy, którzy wcześniej poparli prohibicję, po zaledwie 13 latach jej obowiązywania zagłosowali za jej zniesieniem, zaś stany zatwierdziły stosowną poprawkę jeszcze szybciej, niż tamtą. Powiemy też, czy faktycznie rok 1933 dla wszystkich Amerykanów oznaczał koniec prohibicji.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
W zeszłym tygodniu opowiadaliśmy o tym jak miłujący wolność Amerykanie, po dekadach kampanii rozmaitych organizacji na rzecz wstrzemięźliwości entuzjastycznie poparli ograniczenie wolności i wpisali do Konstytucji zakaz importu, eksportu, sprzedaży, transportu i produkcji alkoholu na cele spożywcze.
Dziś opowiadamy co stało się potem. Mówimy jakie luki i wyjątki – wynikające z niestaranności, a może celowe – znalazły się w przepisach, jakie przyjął Kongres. Opowiemy o tym, czy prohibicja faktycznie skłoniła Amerykanów do porzucenia alkoholu, a jeśli tak, po jakie inne napoje i rozrywki sięgnęli. Jak na zakaz reagowali zwykli obywatele, a jak elity – zwłaszcza pierwszy „prohibicyjny” prezydent Warren G. Harding, znany z zamiłowania do tytoniu, hazardu i alkoholu właśnie.
Wbrew oczekiwaniom „suchych”, czyli zwolenników prohibicji, nowe przepisy nie uczyniły z USA raju na ziemi. Jeśli nawet przez pewien czas ludzie pili mniej, to nierzadko sięgali po alkohol gorszej jakości, często niebezpieczny. Położenie kobiet co prawda się zmieniło, ale nie do końca tak, jak to sobie wymyślili zwolennicy abstynencji. Przede wszystkim zaś wzrosła przestępczość. Wzrosła liczba domorosłych bimbrowników, przemytników nazywanych
"bootleggers", jak grzyby po deszczu wyrastały nielegalne bary, "speakeasies", ale przede wszystkim gangi przekształciły się w mafie z prawdziwego zdarzenie: kontrolujące produkcję, przemyt i handel alkoholem. Na czele jednej z nich, w Chicago, stanął słynny Al Capone.
Dlaczego służby państwa nie interweniowały skutecznie? I jakie wydarzenie międzynarodowe sprawiło, że nawet niektórzy politycy, którzy wcześniej poparli prohibicję, po zaledwie 13 latach jej obowiązywania zagłosowali za jej zniesieniem, zaś stany zatwierdziły stosowną poprawkę jeszcze szybciej, niż tamtą. Powiemy też, czy faktycznie rok 1933 dla wszystkich Amerykanów oznaczał koniec prohibicji.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
160. Prohibicja, cześć 1: Na pohybel demonowi rumu i whiskey
2023-11-25 06:30:00
Prohibicja kojarzy się nam z szalonymi latami dwudziestymi, tajnymi spelunami na zapleczach i gangami przemytników alkoholu. Ale jak doszło do tego, że w 1920 roku wprowadzono obowiązujący w całym kraju zakaz produkcji, importu i sprzedaży alkoholu?
W pierwszym z dwóch odcinków poświęconych prohibicji mówimy o tym, co działo się wcześniej, w wieku XIX. Dowiecie się ile alkoholu pił przeciętny Amerykanin, skąd wziął się ruch na rzecz wstrzemięźliwości i kto do niego należał. Dlaczego z „trunkami” walczyli raczej protestanci, niż katolicy i czemu krucjata przeciw alkoholowi miała wymiar rasistowski i ksenofobiczny, a zarazem była pierwszym masowym ruchem emancypacyjnym amerykańskich kobiet.
Opowiadamy o tym, kim był „Napoleon Wstrzemięźliwości” i jak mu poszło z prohibicją w stanie Maine, a kim będąca postrachem barmanów „Babcia Siekierka” urządzająca w saloonach Kansas „siekierezady”; jak ruch prohibicyjny stworzył pierwszą organizację lobbingową z prawdziwego zdarzenia i połączył ogień z wodą, Afroamerykanów i Ku Klux Klan. I doprowadził do uchwalenia 18. poprawki do Konstytucji.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
Prohibicja kojarzy się nam z szalonymi latami dwudziestymi, tajnymi spelunami na zapleczach i gangami przemytników alkoholu. Ale jak doszło do tego, że w 1920 roku wprowadzono obowiązujący w całym kraju zakaz produkcji, importu i sprzedaży alkoholu?
W pierwszym z dwóch odcinków poświęconych prohibicji mówimy o tym, co działo się wcześniej, w wieku XIX. Dowiecie się ile alkoholu pił przeciętny Amerykanin, skąd wziął się ruch na rzecz wstrzemięźliwości i kto do niego należał. Dlaczego z „trunkami” walczyli raczej protestanci, niż katolicy i czemu krucjata przeciw alkoholowi miała wymiar rasistowski i ksenofobiczny, a zarazem była pierwszym masowym ruchem emancypacyjnym amerykańskich kobiet.
Opowiadamy o tym, kim był „Napoleon Wstrzemięźliwości” i jak mu poszło z prohibicją w stanie Maine, a kim będąca postrachem barmanów „Babcia Siekierka” urządzająca w saloonach Kansas „siekierezady”; jak ruch prohibicyjny stworzył pierwszą organizację lobbingową z prawdziwego zdarzenia i połączył ogień z wodą, Afroamerykanów i Ku Klux Klan. I doprowadził do uchwalenia 18. poprawki do Konstytucji.
Możecie nas słuchać w: Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts i YouTube. Jeśli chcecie nas wesprzeć, zapraszamy na patronite.pl/podkastamerykanski
159. Projekt 2025: Trump na sterydach
2023-11-18 06:30:00
Raz na jakiś czas – bez większej przyjemności – musimy Wam opowiedzieć, co się dzieje u Donalda Trumpa. Zaczynamy od przeglądu rozlicznych procesów byłego prezydenta, cywilnych i karnych, opowiadamy o zeznaniach jego dzieci (które niestety nic nie wiedzą) i jego samych. I o tym, czy atakowanie sędziego, który cię sądzi, to najlepsza strategia obrony.
Mówimy też o kampanii prezydenckiej, która toczy się u Republikanów. Czwórka kandydatów w teorii ubiega się o nominację swojej partii, ale tak naprawdę nie bardzo wiadomo o co, skoro kandydat jest już dawno znany – i nie zamierza marnować czasu na tzw. debaty, w których „uczestnicy udają, że startują, a dziennikarze udają, że zadają im pytania”.
Potem robi się jednak mniej wesoło. Konserwatywny think tank Heritage Foundation przygotowuje Project 2025: plan przejęcia władzy po wygranych przez Trumpa przyszłorocznych wyborach. Mowa o zwolnieniu 50 tysięcy urzędników, i zatrudnieniu na ich miejsce „konserwatywnych wojowników”. Sam Trump opowiadania z kolei „wyplenieniu robactwa”, użyciu Departamentu Sprawiedliwości do politycznej zemsty, a także do realizacji wielkiej akcji antymigracyjnej: deportacji milionów ludzi, nawet tych mieszkających w USA od lat, a nawet odebraniu obywatelstwa tym, którzy „zatruwają krew” Ameryki.
Przez osiem lat przyzwyczailiśmy się do języka, jakiego używa Trump i do tego, że mówi rzeczy za które kiedyś spotykał polityka ostracyzm. Czy Trump wygra przyszłoroczne wybory? Nie wiadomo, ale słuchajmy tego, co mówi teraz – i to słuchajmy ze zrozumieniem.
Raz na jakiś czas – bez większej przyjemności – musimy Wam opowiedzieć, co się dzieje u Donalda Trumpa. Zaczynamy od przeglądu rozlicznych procesów byłego prezydenta, cywilnych i karnych, opowiadamy o zeznaniach jego dzieci (które niestety nic nie wiedzą) i jego samych. I o tym, czy atakowanie sędziego, który cię sądzi, to najlepsza strategia obrony.
Mówimy też o kampanii prezydenckiej, która toczy się u Republikanów. Czwórka kandydatów w teorii ubiega się o nominację swojej partii, ale tak naprawdę nie bardzo wiadomo o co, skoro kandydat jest już dawno znany – i nie zamierza marnować czasu na tzw. debaty, w których „uczestnicy udają, że startują, a dziennikarze udają, że zadają im pytania”.
Potem robi się jednak mniej wesoło. Konserwatywny think tank Heritage Foundation przygotowuje Project 2025: plan przejęcia władzy po wygranych przez Trumpa przyszłorocznych wyborach. Mowa o zwolnieniu 50 tysięcy urzędników, i zatrudnieniu na ich miejsce „konserwatywnych wojowników”. Sam Trump opowiadania z kolei „wyplenieniu robactwa”, użyciu Departamentu Sprawiedliwości do politycznej zemsty, a także do realizacji wielkiej akcji antymigracyjnej: deportacji milionów ludzi, nawet tych mieszkających w USA od lat, a nawet odebraniu obywatelstwa tym, którzy „zatruwają krew” Ameryki.
Przez osiem lat przyzwyczailiśmy się do języka, jakiego używa Trump i do tego, że mówi rzeczy za które kiedyś spotykał polityka ostracyzm. Czy Trump wygra przyszłoroczne wybory? Nie wiadomo, ale słuchajmy tego, co mówi teraz – i to słuchajmy ze zrozumieniem.