Radio Naukowe

Radio Naukowe to podcast naukowy tworzony przez dziennikarkę Karolinę Głowacką. Tu na pierwszym planie są naukowczynie i naukowcy. Opowiadają - fenomenalnie! - o swoich dziedzinach wiedzy, aktualnych badaniach i wyzwaniach na przyszłość. Rozmawiamy nie tylko o tym CO wiemy, ale też SKĄD to wiemy.

Kategorie:
Edukacja Nauka

Odcinki od najnowszych:

#113 Autonomia robotów – czy maszyna może czuć? | prof. Cezary Zieliński
2022-09-22 08:00:03

- To maszyny, które mają być inteligentne – mówi mi prof. Cezary Zieliński, gdy pytam o podstawę fascynacji robotami. Z prof. Zielińskim rozmawiam w jego gabinecie na Politechnice Warszawskiej, naukowiec jest tam szefem Instytutu Automatyk i Informatyki Stosowanej. Inteligentne i podejmujące decyzje. Roboty autonomiczne. To jest główny cel robotyki. A żeby robot mógł decyzję podejmować potrzebuje percepcji świata. – Musi polegać na swoich zmysłach. Tworząc roboty odwzorowujemy zmysły, głównie ludzkie. Podstawowy dla człowieka jest zmysł wzroku i ten też dominuje w robotyce – mówi prof. Zieliński. Proste czynności (dla nas), w przypadku robotów robotów są rozpisywane na drobne etapy. Takie na przykład podniesienie przez robota puszki kakao, wymaga również wyposażenia go w zmysł dotyku. – Podstawową sprawą jest wyczucie, czy palce chwytaka dotykają już pudełka czy jeszcze nie – tłumaczy naukowiec. Gość Radia Naukowego jest zdania, że roboty mogą się okazać niezbędne wobec wyzwania, jakim jest starzejące się społeczeństwo. To one mogłyby przejąć część opieki. – Nam jednak jest potrzeby kontakt człowieka z człowiekiem – oponuję. – Dobrze, ale co jeśli robot będzie się zachowywał jak człowiek? – odpowiada prof. Zieliński. I dodaje, że takiego robota można by podgrzać do 36,6 stopni, wyposażyć w kod kulturowy podobny do naszego, w imitację emocji… Chcielibyście, aby opiekował się Wami robot? Miałby poczucie humoru idealne dla Was, zawsze byłby miły, wypoczęty... Rozmawiamy również o tym, dlaczego mrówki i termity są dla robotyków szczególnie interesujące, czy prof. Zieliński podziwia twórców z Boston Dynamics, czy powstanie wielka armia humanoidalnych robotów oraz kiedy te urządzenia ratują ludziom życie. --- Link do wspomnianego filmu z Boston Dynamics https://www.youtube.com/watch?v=fn3KWM1kuAw& ----
- To maszyny, które mają być inteligentne – mówi mi prof. Cezary Zieliński, gdy pytam o podstawę fascynacji robotami. Z prof. Zielińskim rozmawiam w jego gabinecie na Politechnice Warszawskiej, naukowiec jest tam szefem Instytutu Automatyk i Informatyki Stosowanej.

Inteligentne i podejmujące decyzje. Roboty autonomiczne. To jest główny cel robotyki. A żeby robot mógł decyzję podejmować potrzebuje percepcji świata. – Musi polegać na swoich zmysłach. Tworząc roboty odwzorowujemy zmysły, głównie ludzkie. Podstawowy dla człowieka jest zmysł wzroku i ten też dominuje w robotyce – mówi prof. Zieliński.
Proste czynności (dla nas), w przypadku robotów robotów są rozpisywane na drobne etapy. Takie na przykład podniesienie przez robota puszki kakao, wymaga również wyposażenia go w zmysł dotyku. – Podstawową sprawą jest wyczucie, czy palce chwytaka dotykają już pudełka czy jeszcze nie – tłumaczy naukowiec.

Gość Radia Naukowego jest zdania, że roboty mogą się okazać niezbędne wobec wyzwania, jakim jest starzejące się społeczeństwo. To one mogłyby przejąć część opieki. – Nam jednak jest potrzeby kontakt człowieka z człowiekiem – oponuję. – Dobrze, ale co jeśli robot będzie się zachowywał jak człowiek? – odpowiada prof. Zieliński. I dodaje, że takiego robota można by podgrzać do 36,6 stopni, wyposażyć w kod kulturowy podobny do naszego, w imitację emocji…

Chcielibyście, aby opiekował się Wami robot? Miałby poczucie humoru idealne dla Was, zawsze byłby miły, wypoczęty...

Rozmawiamy również o tym, dlaczego mrówki i termity są dla robotyków szczególnie interesujące, czy prof. Zieliński podziwia twórców z Boston Dynamics, czy powstanie wielka armia humanoidalnych robotów oraz kiedy te urządzenia ratują ludziom życie.

---
Link do wspomnianego filmu z Boston Dynamics
https://www.youtube.com/watch?v=fn3KWM1kuAw&
----

#112 Herezje wczesnochrześcijańskie - kto zdecydował, że Jezus jest Bogiem? | prof. Robert Wiśniewski
2022-09-15 08:00:03

Dwa tysiące lat temu ludzie byliby zaskoczeni samym pomysłem tworzenia ortodoksji. - Dla Greków, Rzymian przekonanie o tym, że jest jakiś zestaw poglądów religijnych, które wszyscy wyznawcy mają podzielać, byłoby przedziwne. Bo religia nie polega na wyznawaniu, tylko na składaniu ofiar – mówi w Radiu Naukowym prof. Robert Wiśniewski, szef Centrum Badań nad Cywilizacjami Starożytnymi (CRAC), Wydział Historii UW. W przypadku religii żydowskiej nie jest znacząco inaczej. – W ramach tej religii są ludzie, którzy podzielają podstawowy zestaw przekonań: że Bóg jest jeden, że Izrael jest narodem wybranym. Ale są też duże różnice. Jedni uważają, że są aniołowie, drudzy, że nie. Jedni wierzą w nieśmiertelną duszę, inni się z tym nie zgadzają – opowiada historyk. Dlaczego chrześcijaństwo decyduje się na wytworzenie ortodoksji? - Myślę, że dwa elementy są fundamentalne. Po pierwsze, chrześcijaństwo jest w stosunkowo małym stopniu religią kultu. Zamiast tego ma odziedziczone z judaizmu przeświadczenie o świętości pewnych tekstów. To pcha w kierunku dyskusji nad słowem – ocenia prof. Wiśniewski. – Drugi element, charakterystyczny już dla tej religii, to powstające w I w. przekonanie, że Jezus Chrystus jest Bogiem – dodaje. To przekonanie oddzielało coraz mocniej chrześcijan od Żydów, a jednocześnie stawiało wyzwania natury teologicznej. Jak pogodzić Jezusa-Boga z twardym monoteizmem? Czy Jezus był jednocześnie człowiekiem i Bogiem? Synem Boga przez Boga stworzonym czy Bogiem przedwiecznym? A jeśli Jezus i Bóg Ojciec byli tą samą osobą, to do kogo Jezus wołał na krzyżu? W tym odcinku dowiecie się kto i kiedy rozstrzygnął, w co mają wierzyć wierni Kościoła i jakie były nurty uznane ostatecznie za herezje. Rozmawiamy też o emocjach pierwszych chrześcijan i soborach. Polecam!
Dwa tysiące lat temu ludzie byliby zaskoczeni samym pomysłem tworzenia ortodoksji. - Dla Greków, Rzymian przekonanie o tym, że jest jakiś zestaw poglądów religijnych, które wszyscy wyznawcy mają podzielać, byłoby przedziwne. Bo religia nie polega na wyznawaniu, tylko na składaniu ofiar – mówi w Radiu Naukowym prof. Robert Wiśniewski, szef Centrum Badań nad Cywilizacjami Starożytnymi (CRAC), Wydział Historii UW.

W przypadku religii żydowskiej nie jest znacząco inaczej. – W ramach tej religii są ludzie, którzy podzielają podstawowy zestaw przekonań: że Bóg jest jeden, że Izrael jest narodem wybranym. Ale są też duże różnice. Jedni uważają, że są aniołowie, drudzy, że nie. Jedni wierzą w nieśmiertelną duszę, inni się z tym nie zgadzają – opowiada historyk.

Dlaczego chrześcijaństwo decyduje się na wytworzenie ortodoksji? - Myślę, że dwa elementy są fundamentalne. Po pierwsze, chrześcijaństwo jest w stosunkowo małym stopniu religią kultu. Zamiast tego ma odziedziczone z judaizmu przeświadczenie o świętości pewnych tekstów. To pcha w kierunku dyskusji nad słowem – ocenia prof. Wiśniewski. – Drugi element, charakterystyczny już dla tej religii, to powstające w I w. przekonanie, że Jezus Chrystus jest Bogiem – dodaje.

To przekonanie oddzielało coraz mocniej chrześcijan od Żydów, a jednocześnie stawiało wyzwania natury teologicznej. Jak pogodzić Jezusa-Boga z twardym monoteizmem? Czy Jezus był jednocześnie człowiekiem i Bogiem? Synem Boga przez Boga stworzonym czy Bogiem przedwiecznym? A jeśli Jezus i Bóg Ojciec byli tą samą osobą, to do kogo Jezus wołał na krzyżu?

W tym odcinku dowiecie się kto i kiedy rozstrzygnął, w co mają wierzyć wierni Kościoła i jakie były nurty uznane ostatecznie za herezje. Rozmawiamy też o emocjach pierwszych chrześcijan i soborach. Polecam!

LAMU'22 #10 Jak od wilków mogło powstać tyle ras psów? Jak stworzyły się dinozaury? Kiedy ludzie wyginą?
2022-09-12 08:50:24

WIELKI (bo długi) finałowy odcinek LAMU 2022. Postanowiłam zrobić dodatkowy, wrześniowy odcinek, bo cudownych pytań było tak wiele. W tym odcinku, poważne sprawy. Jest o życiu, ewolucji i wymieraniu. 01:00 Co to takiego jest ewolucja i dlaczego w ogóle istnieją różne gatunki? Pyta: Karolina, 34 lata (pytanie dodatkowe) Odpowiada: prof. Marek Konarzewski, Uniwersytet w Białymstoku, PAN 03:54 Jak stworzyły się dinozaury? Pyta: Wincent, 5 i pół roku Odpowiada: dr Daniel Tyborowski, paleobiolog, YouTube: Daniel Tyborowski - Historia Naturalna 8:16 Jak to możliwe, że od wilków powstało tyle ras psów? Pyta: Klara, 7 lat Odpowiada: dr Joanna Bagniewska, zoolożka z Brunel University w Londynie i popularyzatorka nauki z Uniwersytetu Oksfordzkiego 13:23 Czemu zwierzęta nazywają się tak, jak się nazywają? Pyta: Anita, 11 lat Odpowiada: Witold Muchowski, znawca ornitoetymologii, naptaki.pl, nazwyptakow.pl 20:50 Jak przetrwały ślady dinozaurów? Pyta: Ignaś, 6 lat Odpowiada: dr Daniel Tyborowski 25:20 Kiedy wyginie gatunek ludzki? Pyta: Weronika, 6 lat Odpowiada: dr Marcin Ryszkiewicz, ewolucjonista, autor książek ----- LAMU to mnóstwo godzin pracy. Jeśli podoba Ci się ten podcast i możesz sobie na to pozwolić: dorzuć się do rozwoju Radia Naukowego. Dzięki! https://patronite.pl/radionaukowe
WIELKI (bo długi) finałowy odcinek LAMU 2022. Postanowiłam zrobić dodatkowy, wrześniowy odcinek, bo cudownych pytań było tak wiele.

W tym odcinku, poważne sprawy. Jest o życiu, ewolucji i wymieraniu.

01:00 Co to takiego jest ewolucja i dlaczego w ogóle istnieją różne gatunki?
Pyta: Karolina, 34 lata (pytanie dodatkowe)
Odpowiada: prof. Marek Konarzewski, Uniwersytet w Białymstoku, PAN

03:54 Jak stworzyły się dinozaury?
Pyta: Wincent, 5 i pół roku
Odpowiada: dr Daniel Tyborowski, paleobiolog, YouTube: Daniel Tyborowski - Historia Naturalna

8:16 Jak to możliwe, że od wilków powstało tyle ras psów?
Pyta: Klara, 7 lat
Odpowiada: dr Joanna Bagniewska, zoolożka z Brunel University w Londynie i popularyzatorka nauki z Uniwersytetu Oksfordzkiego

13:23 Czemu zwierzęta nazywają się tak, jak się nazywają?
Pyta: Anita, 11 lat
Odpowiada: Witold Muchowski, znawca ornitoetymologii, naptaki.pl, nazwyptakow.pl

20:50 Jak przetrwały ślady dinozaurów?
Pyta: Ignaś, 6 lat
Odpowiada: dr Daniel Tyborowski

25:20 Kiedy wyginie gatunek ludzki?
Pyta: Weronika, 6 lat
Odpowiada: dr Marcin Ryszkiewicz, ewolucjonista, autor książek

-----
LAMU to mnóstwo godzin pracy. Jeśli podoba Ci się ten podcast i możesz sobie na to pozwolić: dorzuć się do rozwoju Radia Naukowego. Dzięki!
https://patronite.pl/radionaukowe

#111 Materiały kwantowe - rewolucja technologiczna tuż za rogiem? | prof. Anna Dyrdał
2022-09-08 08:00:03

Grafen – na pewno o nim słyszeliście. Ten bodaj najsłynniejszy nowoczesny materiał jest tzw. materiałem kwantowym. Właśnie takie materiały mogą wprowadzić nas na nowy poziom rozwoju technologicznego. – Za pojęciem „materiały kwantowe” stoi nowa jakość. Fizyka kwantowa manifestuje się w nich w sposób makroskopowy – mówi w Radiu Naukowym prof. Anna Dyrdał z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Prof. Dyrdał zajmuje się teorią fizyką materii skondensowanej i m.in. w ramach grantu NCN, finansowanego z Funduszy Norweskich, bada niezwykłe własności materiałów kwantowych. Materiały kwantowe są tak cienkie, że aż dwuwymiarowe (choć niekoniecznie muszą się składać tylko z jednej warstwy atomów). Kuszą szokującymi wręcz możliwościami. – Grafenowy hamak mógłby spokojnie utrzymać 4-kilogramowego kota. A byłby to hamak w zasadzie niewidzialny i ważący mniej niż płatek śniegu. To brzmi abstrakcyjnie, ale taki właśnie jest grafen. Niezwykle lekki i wytrzymały – mówi badaczka. Materiały kwantowe to również na przykład szansa na idealnie giętkie telefony komórkowe, które będziemy mogli kiedyś owijać wokół ręki, jak bransoletkę. A to tylko początek możliwości. Pojęcie weszło do użycia dekadę temu, a obecnie na całym świecie prowadzi się nad nimi intensywne badania. Jak opowiada prof. Dyrdał, obecnie ponad 1000 materiałów funkcjonuje w bazie prototypów mogących potencjalnie znaleźć zastosowanie. Ogromne możliwości daje również łączenie materiałów dwuwymiarowych warstwami, jedna na drugiej. Korzystając z różnych materiałów dwuwymiarowych można będzie tworzyć nowe materiały na ‘zamówienie’, czyli materiały posiadające określone, zdefiniowane przez naukowców czy inżynierów materiałowych własności fizyczne. Cywilizacja takich nowych możliwości potrzebuje. – Szuka się materiałów, które pozwolą na opracowanie nowych możliwości dla elektroniki. Taka nowa elektronika powinna się charakteryzować niskim zużyciem energii, dużą gęstością i szybkością zapisu informacji, a także powinna być tania i przyjazna dla środowiska – wymienia prof. Dyrdał. W podcaście usłyszycie bardzo dokładnie, jak działają materiały kwantowe, jak się je projektuje, jakie zjawiska fizyczne w nich zachodzą. To solidna porcja wiedzy o jednej z najgorętszych dziedzin fizyki. Słuchajcie uważnie, a nic Wam nie umknie!
Grafen – na pewno o nim słyszeliście. Ten bodaj najsłynniejszy nowoczesny materiał jest tzw. materiałem kwantowym. Właśnie takie materiały mogą wprowadzić nas na nowy poziom rozwoju technologicznego. – Za pojęciem „materiały kwantowe” stoi nowa jakość. Fizyka kwantowa manifestuje się w nich w sposób makroskopowy – mówi w Radiu Naukowym prof. Anna Dyrdał z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Prof. Dyrdał zajmuje się teorią fizyką materii skondensowanej i m.in. w ramach grantu NCN, finansowanego z Funduszy Norweskich, bada niezwykłe własności materiałów kwantowych.

Materiały kwantowe są tak cienkie, że aż dwuwymiarowe (choć niekoniecznie muszą się składać tylko z jednej warstwy atomów). Kuszą szokującymi wręcz możliwościami. –
Grafenowy hamak mógłby spokojnie utrzymać 4-kilogramowego kota. A byłby to hamak w zasadzie niewidzialny i ważący mniej niż płatek śniegu. To brzmi abstrakcyjnie, ale taki właśnie jest grafen. Niezwykle lekki i wytrzymały – mówi badaczka. Materiały kwantowe to również na przykład szansa na idealnie giętkie telefony komórkowe, które będziemy mogli kiedyś owijać wokół ręki, jak bransoletkę. A to tylko początek możliwości.

Pojęcie weszło do użycia dekadę temu, a obecnie na całym świecie prowadzi się nad nimi intensywne badania. Jak opowiada prof. Dyrdał, obecnie ponad 1000 materiałów funkcjonuje w bazie prototypów mogących potencjalnie znaleźć zastosowanie.

Ogromne możliwości daje również łączenie materiałów dwuwymiarowych warstwami, jedna na drugiej. Korzystając z różnych materiałów dwuwymiarowych można będzie tworzyć nowe materiały na ‘zamówienie’, czyli materiały posiadające określone, zdefiniowane przez naukowców czy inżynierów materiałowych własności fizyczne. Cywilizacja takich nowych możliwości potrzebuje. – Szuka się materiałów, które pozwolą na opracowanie nowych możliwości dla elektroniki. Taka nowa elektronika powinna się charakteryzować niskim zużyciem energii, dużą gęstością i szybkością zapisu informacji, a także powinna być tania i przyjazna dla środowiska – wymienia prof. Dyrdał.

W podcaście usłyszycie bardzo dokładnie, jak działają materiały kwantowe, jak się je projektuje, jakie zjawiska fizyczne w nich zachodzą. To solidna porcja wiedzy o jednej z najgorętszych dziedzin fizyki. Słuchajcie uważnie, a nic Wam nie umknie!


#110 Rajski ogród – czy nowoczesna botanika odnalazła Eden? | prof. Arkadiusz Nowak
2022-09-01 08:00:02

„Tu jest jak w raju” powtarzali wielokrotnie polscy botanicy pracując nad poznawaniem roślinności Tadżykistanu. Od słowa do słowa, doszli do wniosku, że można tę impresję zamienić na projekt naukowy. I tak powstał pierwszy pomysł poszukiwania Edenu z perspektywy botanicznej. Wśród tych naukowców był gość Radia Naukowego, prof. Arkadiusz Nowak, obecnie dyrektor Ogrodu Botanicznego PAN w Powsinie oraz Ogrodu Botanicznego - Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej PAN. - Słowa Księgi Rodzaju zamienialiśmy na pewne cechy roślinności – wyjaśnia prof. Nowak. Te cechy to np. dostępność roślin leczniczych, roślin jadalnych, drzewa, na które łatwo się wspiąć, do tego wystarczające ciepło pozwalające w komforcie być nago. Badacze brali również pod uwagę czynniki geograficzne i historyczne. - Uznaliśmy, że sprawdzimy tereny od Sycylii do Afganistanu. Na północy maksymalnie do brzegu Kaukazu i gór Elbrus. Na południu do Etiopii i pogranicza Somalii – wylicza prof. Nowak. Do współpracy zaprosili kolegów m.in. z Iranu i Armenii. Po dokładnych analizach ze wsparciem oprogramowania naukowcy uzyskali trzy typy roślinności, które najlepiej pasują jako archetyp Edenu. Na trzecim miejscu jest gaj granatu, dwa pierwsze na podium zajmują gaje pistacji, różniące się dominującym gatunkiem (szczegóły w podcaście). Zgadza się nawet wąż zagadujący do Ewy z drzewa. – Gospodarz, u którego spaliśmy na granicy z Afganistanem przestrzegał nas przed żmijami. Powiedziałem, że jesteśmy przygotowani, mamy wysokie buty. To nie o buty chodzi, te żmije, gur-za, atakują z drzew pistacji – opowiada prof. Nowak. Praca ukazała się "Regional Environmmental Change”. Jakie wzbudziła reakcje? – Zainteresowanie jest ogromne – mówi naukowiec. Prof. Nowak chciałby, aby botaniczny archetyp Edenu został odtworzony w Ogrodzie Botanicznym PAN w Powsinie. Taka „kopia zapasowa” w połączeniu z zabezpieczeniem w banku nasion jest potrzebna. Pistacjowe gaje w Azji Środkowej są zagrożone ze względu na postępujące zmiany klimatyczne i rosnące wraz z nimi ryzyko pożarów. Według wyliczeń za pół wieku gaje mogą zniknąć. W podcaście rozmawiamy również o tym, czym jest nowoczesna botanika, czym się różnią fartuchowcy od kaloszowców, ile gatunków roślin zna doświadczony profesor oraz czy to wypada zapomnieć nazwę, którą się samemu wymyśliło. Bardzo polecam!
„Tu jest jak w raju” powtarzali wielokrotnie polscy botanicy pracując nad poznawaniem roślinności Tadżykistanu. Od słowa do słowa, doszli do wniosku, że można tę impresję zamienić na projekt naukowy. I tak powstał pierwszy pomysł poszukiwania Edenu z perspektywy botanicznej.

Wśród tych naukowców był gość Radia Naukowego, prof. Arkadiusz Nowak, obecnie dyrektor Ogrodu Botanicznego PAN w Powsinie oraz Ogrodu Botanicznego - Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej PAN. - Słowa Księgi Rodzaju zamienialiśmy na pewne cechy roślinności – wyjaśnia prof. Nowak. Te cechy to np. dostępność roślin leczniczych, roślin jadalnych, drzewa, na które łatwo się wspiąć, do tego wystarczające ciepło pozwalające w komforcie być nago. Badacze brali również pod uwagę czynniki geograficzne i historyczne.

- Uznaliśmy, że sprawdzimy tereny od Sycylii do Afganistanu. Na północy maksymalnie do brzegu Kaukazu i gór Elbrus. Na południu do Etiopii i pogranicza Somalii – wylicza prof. Nowak. Do współpracy zaprosili kolegów m.in. z Iranu i Armenii. Po dokładnych analizach ze wsparciem oprogramowania naukowcy uzyskali trzy typy roślinności, które najlepiej pasują jako archetyp Edenu.

Na trzecim miejscu jest gaj granatu, dwa pierwsze na podium zajmują gaje pistacji, różniące się dominującym gatunkiem (szczegóły w podcaście). Zgadza się nawet wąż zagadujący do Ewy z drzewa. – Gospodarz, u którego spaliśmy na granicy z Afganistanem przestrzegał nas przed żmijami. Powiedziałem, że jesteśmy przygotowani, mamy wysokie buty. To nie o buty chodzi, te żmije, gur-za, atakują z drzew pistacji – opowiada prof. Nowak.

Praca ukazała się "Regional Environmmental Change”. Jakie wzbudziła reakcje? – Zainteresowanie jest ogromne – mówi naukowiec.

Prof. Nowak chciałby, aby botaniczny archetyp Edenu został odtworzony w Ogrodzie Botanicznym PAN w Powsinie. Taka „kopia zapasowa” w połączeniu z zabezpieczeniem w banku nasion jest potrzebna. Pistacjowe gaje w Azji Środkowej są zagrożone ze względu na postępujące zmiany klimatyczne i rosnące wraz z nimi ryzyko pożarów. Według wyliczeń za pół wieku gaje mogą zniknąć.

W podcaście rozmawiamy również o tym, czym jest nowoczesna botanika, czym się różnią fartuchowcy od kaloszowców, ile gatunków roślin zna doświadczony profesor oraz czy to wypada zapomnieć nazwę, którą się samemu wymyśliło. Bardzo polecam!


LAMU'22 #09 Jak się tworzy skóra? Skąd się biorą łaskotki? Co to jest DNA?
2022-08-29 09:00:03

Letnia Akademia Młodych Umysłów - to Wy tu zadajecie pytania! Odcinek 9 to pytania o biologię człowieka! 1:09 Jak się tworzy skóra? Pyta: Klara, 6 lat Opowiada: Paulina Łopatniuk, patomorfolożka, popularyzatorka nauki, autorka książki "Na własnej skórze. Mała książka o wielkim narządzie" 8:10 Skąd się biorą łaskotki? Pyta: Kazio, 6 lat Odpowiada: dr Paweł Boguszewski, neurobiolog z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego PAN 13:52 Co to jest DNA i jak można je odczytać? Pyta: Olek, 6 lat Odpowiada: dr Paweł Szyld, lekarz genetyk kliniczny A na koniec: mam dla Was news-niespodziankę. *** Przygotowanie każdego odcinka to wiele godzin pracy. Jeśli podobał Wam się ten podcast – możecie go wesprzeć w serwisie Patronite. https://patronite.pl/radionaukowe Dzięki! kontakt@radionaukowe.pl Radio Naukowe nadaje: www https://radionaukowe.pl/ Spotify https://cutt.ly/JbHd9bx Google Podcast https://cutt.ly/DbHd8xg Apple Podcast https://cutt.ly/IbHd5wx YouTube https://www.youtube.com/c/RadioNaukowe Radio Naukowe - włącz wiedzę!
Letnia Akademia Młodych Umysłów - to Wy tu zadajecie pytania!

Odcinek 9 to pytania o biologię człowieka!

1:09 Jak się tworzy skóra?
Pyta: Klara, 6 lat
Opowiada: Paulina Łopatniuk, patomorfolożka, popularyzatorka nauki, autorka książki "Na własnej skórze. Mała książka o wielkim narządzie"

8:10 Skąd się biorą łaskotki?
Pyta: Kazio, 6 lat
Odpowiada: dr Paweł Boguszewski, neurobiolog z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego PAN

13:52 Co to jest DNA i jak można je odczytać?
Pyta: Olek, 6 lat
Odpowiada: dr Paweł Szyld, lekarz genetyk kliniczny

A na koniec: mam dla Was news-niespodziankę.
***
Przygotowanie każdego odcinka to wiele godzin pracy. Jeśli podobał Wam się ten podcast – możecie go wesprzeć w serwisie Patronite. https://patronite.pl/radionaukowe Dzięki!

kontakt@radionaukowe.pl

Radio Naukowe nadaje:
www https://radionaukowe.pl/
Spotify https://cutt.ly/JbHd9bx
Google Podcast https://cutt.ly/DbHd8xg
Apple Podcast https://cutt.ly/IbHd5wx
YouTube https://www.youtube.com/c/RadioNaukowe

Radio Naukowe - włącz wiedzę!

#109 Komunikacja ptaków – groźby, kłamstwa i zaloty w ptasim świecie | prof. Tomasz Osiejuk
2022-08-25 19:00:03

Nie wszystkie ptaki śpiewają. - Śpiewu uczą się ptaki należące do podrzędu Oscines, czyli ptaków śpiewających, to duża grupa około 4 tys. gatunków, papugi oraz kolibry. Uczą się nasłuchując rodziców albo sąsiadów. Bardzo podobnie, jak ludzie uczą się mowy – opowiada w Radiu Naukowym prof. Tomasz Osiejuk, kierownik Zakładu Ekologii Behawioralnej na Wydziale Biologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. I jest to umiejętność wybitna. – Uczenie się skomplikowanych wokalizacji potrafią ludzie, walenie, delfiny, słonie oraz wymienione grupy ptaków. Nikt więcej tego nie potrafi, nawet inne naczelne. Dlatego to taka fascynująca rzeczy – dodaje. Co ciekawe, śpiewają również samice. To badacze wiedzieli od dawna, natomiast zaskoczeniem jest popularność tego zjawiska. – Kiedy zaczęliśmy robić coraz więcej badań w tropikach okazało się, że gatunków ze śpiewającymi samicami znajdujemy więcej i więcej. Rzeczywiście wydaje się, że w tropikach jest to szeroko rozpowszechnione. To jedna z większych zmian w naszej wiedzy na temat ptasiej komunikacji w ostatnich dekadach – podkreśla naukowiec. Profesor Osiejuk jest bioakustykiem, od lat pracuje w terenie nagrywając ptaki, m.in. w Kamerunie i Ugandzie. W podcaście rozmawiamy również o tym, dlaczego śpiew jest genialnym ewolucyjnym wynalazkiem, czy ptasia komunikacja podobna jest do języka, czy domowe papugi rozumieją słowa oraz jak to się wszystko bada (a wymaga to wielu godzin nagrań i analizy). Jest co opowiadać, bo prof. Osiejuk jest jednym z pierwszych polskich badaczy tej dziedziny. Gorąco polecam!
Nie wszystkie ptaki śpiewają. - Śpiewu uczą się ptaki należące do podrzędu Oscines, czyli ptaków śpiewających, to duża grupa około 4 tys. gatunków, papugi oraz kolibry. Uczą się nasłuchując rodziców albo sąsiadów. Bardzo podobnie, jak ludzie uczą się mowy – opowiada w Radiu Naukowym prof. Tomasz Osiejuk, kierownik Zakładu Ekologii Behawioralnej na Wydziale Biologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. I jest to umiejętność wybitna. – Uczenie się skomplikowanych wokalizacji potrafią ludzie, walenie, delfiny, słonie oraz wymienione grupy ptaków. Nikt więcej tego nie potrafi, nawet inne naczelne. Dlatego to taka fascynująca rzeczy – dodaje.

Co ciekawe, śpiewają również samice. To badacze wiedzieli od dawna, natomiast zaskoczeniem jest popularność tego zjawiska. – Kiedy zaczęliśmy robić coraz więcej badań w tropikach okazało się, że gatunków ze śpiewającymi samicami znajdujemy więcej i więcej. Rzeczywiście wydaje się, że w tropikach jest to szeroko rozpowszechnione. To jedna z większych zmian w naszej wiedzy na temat ptasiej komunikacji w ostatnich dekadach – podkreśla naukowiec.

Profesor Osiejuk jest bioakustykiem, od lat pracuje w terenie nagrywając ptaki, m.in. w Kamerunie i Ugandzie. W podcaście rozmawiamy również o tym, dlaczego śpiew jest genialnym ewolucyjnym wynalazkiem, czy ptasia komunikacja podobna jest do języka, czy domowe papugi rozumieją słowa oraz jak to się wszystko bada (a wymaga to wielu godzin nagrań i analizy). Jest co opowiadać, bo prof. Osiejuk jest jednym z pierwszych polskich badaczy tej dziedziny.

Gorąco polecam!

LAMU'22 #08 Dlaczego banknoty mają wartość? Skąd wynalazca zegarka wiedział, która godzina?
2022-08-22 11:14:37

Letnia Akademia Młodych Umysłów - to Wy tu zadajecie pytania! Odcinek ósmy sponsoruje literka C. Jak CYWILIZACJA 00:42 Dlaczego dla ludzi pieniądze papierowe są dużo warte, a dzieci to by mogły takich z milion narysować? Pyta: Florka, 8 lat Odpowiada: Jacek Barwicki, Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych 09:14 Jakie były początki publicznej komunikacji miejskiej? Pyta: Franek, 8 lat Odpowiada: Łukasz Sobechowicz, Muzeum Historii Polski 13:14 Skąd pierwszy wynalazca zegarka wiedział, która jest godzina? Pyta: Julek, 9 lat Odpowiada: prof. Michał Kopczyński, Wydział Historii UW i Muzeum Historii Polski Przygotowanie każdego odcinka to wiele godzin pracy. Jeśli podobał Wam się ten podcast – możecie go wesprzeć w serwisie Patronite. https://patronite.pl/radionaukowe Dzięki! kontakt@radionaukowe.pl Radio Naukowe nadaje: www https://radionaukowe.pl/ Spotify https://cutt.ly/JbHd9bx Google Podcast https://cutt.ly/DbHd8xg Apple Podcast https://cutt.ly/IbHd5wx YouTube https://www.youtube.com/c/RadioNaukowe Radio Naukowe - włącz wiedzę!
Letnia Akademia Młodych Umysłów - to Wy tu zadajecie pytania!

Odcinek ósmy sponsoruje literka C. Jak CYWILIZACJA

00:42 Dlaczego dla ludzi pieniądze papierowe są dużo warte, a dzieci to by mogły takich z milion narysować?
Pyta: Florka, 8 lat
Odpowiada: Jacek Barwicki, Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych

09:14 Jakie były początki publicznej komunikacji miejskiej?
Pyta: Franek, 8 lat
Odpowiada: Łukasz Sobechowicz, Muzeum Historii Polski

13:14 Skąd pierwszy wynalazca zegarka wiedział, która jest godzina?
Pyta: Julek, 9 lat
Odpowiada: prof. Michał Kopczyński, Wydział Historii UW i Muzeum Historii Polski

Przygotowanie każdego odcinka to wiele godzin pracy. Jeśli podobał Wam się ten podcast – możecie go wesprzeć w serwisie Patronite. https://patronite.pl/radionaukowe Dzięki!

kontakt@radionaukowe.pl

Radio Naukowe nadaje:
www https://radionaukowe.pl/
Spotify https://cutt.ly/JbHd9bx
Google Podcast https://cutt.ly/DbHd8xg
Apple Podcast https://cutt.ly/IbHd5wx
YouTube https://www.youtube.com/c/RadioNaukowe

Radio Naukowe - włącz wiedzę!

#108 Techniki wpływu społecznego – jak rozpoznać, że ktoś nami manipuluje? | prof. Tomasz Grzyb
2022-08-18 08:00:02

Załóżmy, że chcemy kogoś do czegoś przekonać przedstawiając mu swoją prośbę na ucho. Dzięki badaniom włoskich medyków, wiemy, że aby zwiększyć swoje szanse na sukces trzeba mówić do ucha… prawego. To żadna magiczna sztuczka. – Chodzi o system przechodzenia sygnału akustycznego i budowę naszego mózgu - mówi w Radiu Naukowym prof. Tomasz Grzyb, psycholog społeczny z Uniwersytetu SWPS. Prof. Grzyb wraz z prof. Dariuszem Dolińskim są autorami książki „Sto technik wpływu społecznego”, w której m.in. wyjaśniają dokładniej kwestie skuteczności szeptu do ucha prawego. Książka – i nasz podcast – opowiada m.in. o klasycznych technikach, np. „stopa w drzwiach” lub „drzwiami w twarz”. Polegają one na przedstawianiu właściwej interesującej nas kwestii w zestawieniu z innymi prośbami, na których spełnieniu w istocie nam nie zależy. Przy „stopie” najpierw przedstawiamy prośby łatwe do spełnienia, przy „drzwiach” rzucamy na stół prośbę wręcz absurdalną. Warto podkreślić, że techniki wpływu społecznego nie są stuprocentowo działającymi trikami.– Kiedyś na szkoleniu dla sprzedawców zostałem poproszony o powiedzenie jednego słowa albo zdania, które trzeba dołożyć do prośby, aby wszyscy się na nią zgadzali. Powiedziałem „abrakadabra”, ale żart nie chwycił. To tylko pokazuje naszą wiarę w psychologię, którą nazywam psychologią jedi – opowiada naukowiec. Tymczasem, jak podkreśla, psychologia jest nauką probabilistyczną. Techniki wpływu społecznego zwiększają prawdopodobieństwo skuteczności – tylko tyle i aż tyle. Techniki warto znać, chociażby po to, żeby być na nie odpornym, w momencie gdy ktoś będzie chciał nas na coś naciągnąć. W podcaście rozmawiamy również o tym, że różne techniki mogą mieć różny odbiór w zależności od kultury społecznej; jest również o tym, czy sam prof. Grzyb jest dobrym praktykiem technik wpływu społecznego oraz jaka jest jego metoda na przekonanie studentów do niespóźniania się na wykłady. Posłuchajcie tego odcinka koniecznie!
Załóżmy, że chcemy kogoś do czegoś przekonać przedstawiając mu swoją prośbę na ucho. Dzięki badaniom włoskich medyków, wiemy, że aby zwiększyć swoje szanse na sukces trzeba mówić do ucha… prawego. To żadna magiczna sztuczka. – Chodzi o system przechodzenia sygnału akustycznego i budowę naszego mózgu - mówi w Radiu Naukowym prof. Tomasz Grzyb, psycholog społeczny z Uniwersytetu SWPS. Prof. Grzyb wraz z prof. Dariuszem Dolińskim są autorami książki „Sto technik wpływu społecznego”, w której m.in. wyjaśniają dokładniej kwestie skuteczności szeptu do ucha prawego.

Książka – i nasz podcast – opowiada m.in. o klasycznych technikach, np. „stopa w drzwiach” lub „drzwiami w twarz”. Polegają one na przedstawianiu właściwej interesującej nas kwestii w zestawieniu z innymi prośbami, na których spełnieniu w istocie nam nie zależy. Przy „stopie” najpierw przedstawiamy prośby łatwe do spełnienia, przy „drzwiach” rzucamy na stół prośbę wręcz absurdalną.

Warto podkreślić, że techniki wpływu społecznego nie są stuprocentowo działającymi trikami.– Kiedyś na szkoleniu dla sprzedawców zostałem poproszony o powiedzenie jednego słowa albo zdania, które trzeba dołożyć do prośby, aby wszyscy się na nią zgadzali. Powiedziałem „abrakadabra”, ale żart nie chwycił. To tylko pokazuje naszą wiarę w psychologię, którą nazywam psychologią jedi – opowiada naukowiec. Tymczasem, jak podkreśla, psychologia jest nauką probabilistyczną. Techniki wpływu społecznego zwiększają prawdopodobieństwo skuteczności – tylko tyle i aż tyle.
Techniki warto znać, chociażby po to, żeby być na nie odpornym, w momencie gdy ktoś będzie chciał nas na coś naciągnąć.

W podcaście rozmawiamy również o tym, że różne techniki mogą mieć różny odbiór w zależności od kultury społecznej; jest również o tym, czy sam prof. Grzyb jest dobrym praktykiem technik wpływu społecznego oraz jaka jest jego metoda na przekonanie studentów do niespóźniania się na wykłady. Posłuchajcie tego odcinka koniecznie!


LAMU'22 #07 Jak pająki chodzą po suficie? Czemu psy mają mokre nosy? Dlaczego ptaki śpiewają?
2022-08-15 09:00:03

Letnia Akademia Młodych Umysłów - to Wy tu zadajecie pytania! To już siódmy odcinek LAMU. Akademia rośnie! Przed Wami aż pięć pytań dotyczących PRZYRODY 00:38 Jak to się dzieje, że pająki mogą chodzić również po ścianach i po suficie? Pyta: Szymon, 9 lat Odpowiada: Grzegorz Stopa, edukator przyrodniczy 4:30 Czemu psy mają mokre nosy? Pyta: Jurek, 7 lat Odpowiada: dr Joanna Bagniewska, zoolożka z Brunel University w Londynie i popularyzatorka nauki z Uniwersytetu Oksfordzkiego 7:45 Jak się robią drzewa? Pyta: Natalka, 5 lat Odpowiada: prof. Arkadiusz Nowak, dyrektor Ogrodu Botanicznego Polskiej Akademii Nauk w Powsinie 11:06 Dlaczego ptaki śpiewają? Pyta: Łucja, 4 lata Odpowiada: Adam Zbyryt, biolog z Uniwersytetu w Białymstoku 14:02 Z czego się robi miód? Pyta: Karolina, 5 lat Odpowiada: dr inż. Małgorzata Krokowska-Paluszak z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Źródło ptasich dźwięków: https://www.glosy-ptakow.pl/
Letnia Akademia Młodych Umysłów - to Wy tu zadajecie pytania!

To już siódmy odcinek LAMU. Akademia rośnie! Przed Wami aż pięć pytań dotyczących PRZYRODY

00:38 Jak to się dzieje, że pająki mogą chodzić również po ścianach i po suficie?
Pyta: Szymon, 9 lat
Odpowiada: Grzegorz Stopa, edukator przyrodniczy

4:30 Czemu psy mają mokre nosy?
Pyta: Jurek, 7 lat
Odpowiada: dr Joanna Bagniewska, zoolożka z Brunel University w Londynie i popularyzatorka nauki z Uniwersytetu Oksfordzkiego

7:45 Jak się robią drzewa?
Pyta: Natalka, 5 lat
Odpowiada: prof. Arkadiusz Nowak, dyrektor Ogrodu Botanicznego Polskiej Akademii Nauk w Powsinie

11:06 Dlaczego ptaki śpiewają?
Pyta: Łucja, 4 lata
Odpowiada: Adam Zbyryt, biolog z Uniwersytetu w Białymstoku

14:02 Z czego się robi miód?
Pyta: Karolina, 5 lat
Odpowiada: dr inż. Małgorzata Krokowska-Paluszak z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

Źródło ptasich dźwięków:
https://www.glosy-ptakow.pl/


Informacja dotycząca prawa autorskich: Wszelka prezentowana tu zawartość podkastu jest własnością jego autora

Wyszukiwanie

Kategorie