Radio Naukowe
Wirtuale 2025, Podcast Roku 2024 i 2023, Medal Polskiego Towarzystwa Fizycznego 2024, Popularyzator Nauki 2023, Pop Science 2023 || RN to mądre rozmowy o naszym świecie i nas samych. O próbach zrozumienia rzeczywistości na najgłębszym poziomie. Rozmawiam z naukowcami i naukowczyniami, którzy - fenomenalnie! - opowiadają o swoich badaniach i dziedzinach wiedzy. Dyskutujemy nie tylko o tym CO wiemy, ale też SKĄD to wiemy. Zobacz nasze Wydawnictwo RN: https://radionaukowe.pl/wydawnictwo/
Pokazujemy po 10 odcinków na stronie. Skocz do strony:
12345678910111213141516171819202122232425262728293031
#105 Łowcy-zbieracze – czy nasi przodkowie wiedli sielskie życie? | prof. Iwona Sobkowiak-Tabaka
2022-07-28 08:00:02
Tygodniowo pracowali mniej, nie byli zależni od plonów, a ich możliwości przetrwania były bardziej różnorodne od rolników. - Znany archeolog Rober Kelly napisał kiedyś, że co prawda życie łowców-zbieraczy nie było usłane różami, ale nie było też złe, brutalne i krótkie – przywołuje w Radiu Naukowym prof. Iwona Sobkowiak-Tabaka z Wydziału Archeologii UAM. - Nauka pokazuje, że te społeczności wykazywały się bardzo dużą elastycznością w eksploatowaniu środowiska naturalnego. Dzięki mobilności doskonale znały jego zasoby, tworzyły w pamięci mapy, wiedziały, gdzie udać się w razie głodu – wylicza badaczka. Prof. Sobkowiak-Tabaka kierowała grantem badającym życie łowców-zbieraczy na terenie m.in. współczesnej północnej i środkowej Polski. Prehistoria na naszych terenach jest stosunkowo najsłabiej poznanym okresem. Grant miał tę lukę wypełnić. Ale to nie jest proste. – To zadanie jest szczególnie trudne dla archeologów działających na Nizinie Polskiej – przyznaje naukowczyni. – Lądolód, który tutaj był pozostawił po sobie wielometrowe piaszczyste nakłady, słabe, suche i kwaśne gleby. W takich warunkach szczątki organiczne zachowują się bardzo słabo – wyjaśnia. Co udało się ustalić? Posłuchacie w rozmowie. W podcaście wypytuję, jak z niewielkich okruchów prehistorii można odtwarzać zwyczaje dawnych społeczności (to ciężka naukowa praca; również… wcieleniowa), jakie były kulinarne upodobania „polskich” łowców zbieraczy i pierwszych rolników, a także czy dawni ludzie szanowali środowisko. Polecam! *** Odcinek powstał w ramach podróży Radia Naukowego do Poznania. Podróże są możliwe wyłącznie dzięki wsparciu Patronek i Patronów. Dziękuję! Kto ma ochotę i możliwość dołączyć do tej społeczności, zapraszam: https://patronite.pl/radionaukowe
Tygodniowo pracowali mniej, nie byli zależni od plonów, a ich możliwości przetrwania były bardziej różnorodne od rolników. - Znany archeolog Rober Kelly napisał kiedyś, że co prawda życie łowców-zbieraczy nie było usłane różami, ale nie było też złe, brutalne i krótkie – przywołuje w Radiu Naukowym prof. Iwona Sobkowiak-Tabaka z Wydziału Archeologii UAM. - Nauka pokazuje, że te społeczności wykazywały się bardzo dużą elastycznością w eksploatowaniu środowiska naturalnego. Dzięki mobilności doskonale znały jego zasoby, tworzyły w pamięci mapy, wiedziały, gdzie udać się w razie głodu – wylicza badaczka.
Prof. Sobkowiak-Tabaka kierowała grantem badającym życie łowców-zbieraczy na terenie m.in. współczesnej północnej i środkowej Polski. Prehistoria na naszych terenach jest stosunkowo najsłabiej poznanym okresem. Grant miał tę lukę wypełnić. Ale to nie jest proste. – To zadanie jest szczególnie trudne dla archeologów działających na Nizinie Polskiej – przyznaje naukowczyni. – Lądolód, który tutaj był pozostawił po sobie wielometrowe piaszczyste nakłady, słabe, suche i kwaśne gleby. W takich warunkach szczątki organiczne zachowują się bardzo słabo – wyjaśnia.
Co udało się ustalić? Posłuchacie w rozmowie. W podcaście wypytuję, jak z niewielkich okruchów prehistorii można odtwarzać zwyczaje dawnych społeczności (to ciężka naukowa praca; również… wcieleniowa), jakie były kulinarne upodobania „polskich” łowców zbieraczy i pierwszych rolników, a także czy dawni ludzie szanowali środowisko.
Polecam!
***
Odcinek powstał w ramach podróży Radia Naukowego do Poznania. Podróże są możliwe wyłącznie dzięki wsparciu Patronek i Patronów. Dziękuję! Kto ma ochotę i możliwość dołączyć do tej społeczności, zapraszam: https://patronite.pl/radionaukowe
Prof. Sobkowiak-Tabaka kierowała grantem badającym życie łowców-zbieraczy na terenie m.in. współczesnej północnej i środkowej Polski. Prehistoria na naszych terenach jest stosunkowo najsłabiej poznanym okresem. Grant miał tę lukę wypełnić. Ale to nie jest proste. – To zadanie jest szczególnie trudne dla archeologów działających na Nizinie Polskiej – przyznaje naukowczyni. – Lądolód, który tutaj był pozostawił po sobie wielometrowe piaszczyste nakłady, słabe, suche i kwaśne gleby. W takich warunkach szczątki organiczne zachowują się bardzo słabo – wyjaśnia.
Co udało się ustalić? Posłuchacie w rozmowie. W podcaście wypytuję, jak z niewielkich okruchów prehistorii można odtwarzać zwyczaje dawnych społeczności (to ciężka naukowa praca; również… wcieleniowa), jakie były kulinarne upodobania „polskich” łowców zbieraczy i pierwszych rolników, a także czy dawni ludzie szanowali środowisko.
Polecam!
***
Odcinek powstał w ramach podróży Radia Naukowego do Poznania. Podróże są możliwe wyłącznie dzięki wsparciu Patronek i Patronów. Dziękuję! Kto ma ochotę i możliwość dołączyć do tej społeczności, zapraszam: https://patronite.pl/radionaukowe
LAMU'22 #04 Skąd się wzięła Droga Mleczna? Dlaczego żyjemy na Ziemi?
2022-07-25 09:00:02
Letnia Akademia Młodych Umysłów - to Wy tu zadajecie pytania! Czwarty odcinek sezonu LAMU'22 sponsoruje literka K. Bo to ona otwiera słowo: KOSMOS 0:37 Skąd się wzięła Droga Mleczna? Bo nie wierzę, że komuś się wylało mleko Pyta: Kazio, 6 lat Odpowiada: dr hab. Dorota Skowron, Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego 5:59 Jak naukowcy badają Księżyc? Pyta: Tymek, 5 lat Odpowiada: dr Anna Fogtman, Europejska Agencja Kosmiczna 11:49 Planeta sie składa z meteorytów? Pyta: Jasiu, 4 lata Odpowiada: dr Anna Łosiak, Instytut Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu 15:22 Dlaczego żyjemy na Ziemi? Pyta: Franek, 4 lata Odpowiada: dr Tomasz Zajkowski, NASA, Polskie Towarzystwo Astrobiologiczne
Letnia Akademia Młodych Umysłów - to Wy tu zadajecie pytania!
Czwarty odcinek sezonu LAMU'22 sponsoruje literka K. Bo to ona otwiera słowo: KOSMOS
0:37 Skąd się wzięła Droga Mleczna? Bo nie wierzę, że komuś się wylało mleko
Pyta: Kazio, 6 lat
Odpowiada: dr hab. Dorota Skowron, Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego
5:59 Jak naukowcy badają Księżyc?
Pyta: Tymek, 5 lat
Odpowiada: dr Anna Fogtman, Europejska Agencja Kosmiczna
11:49 Planeta sie składa z meteorytów?
Pyta: Jasiu, 4 lata
Odpowiada: dr Anna Łosiak, Instytut Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu
15:22 Dlaczego żyjemy na Ziemi?
Pyta: Franek, 4 lata
Odpowiada: dr Tomasz Zajkowski, NASA, Polskie Towarzystwo Astrobiologiczne
Czwarty odcinek sezonu LAMU'22 sponsoruje literka K. Bo to ona otwiera słowo: KOSMOS
0:37 Skąd się wzięła Droga Mleczna? Bo nie wierzę, że komuś się wylało mleko
Pyta: Kazio, 6 lat
Odpowiada: dr hab. Dorota Skowron, Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego
5:59 Jak naukowcy badają Księżyc?
Pyta: Tymek, 5 lat
Odpowiada: dr Anna Fogtman, Europejska Agencja Kosmiczna
11:49 Planeta sie składa z meteorytów?
Pyta: Jasiu, 4 lata
Odpowiada: dr Anna Łosiak, Instytut Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu
15:22 Dlaczego żyjemy na Ziemi?
Pyta: Franek, 4 lata
Odpowiada: dr Tomasz Zajkowski, NASA, Polskie Towarzystwo Astrobiologiczne
#104 Ciemna materia – czy polski naukowiec odkryje niewidzialne cząstki? | dr Sebastian Trojanowski
2022-07-21 08:00:02
Niedługo minie wiek odkąd rozmawiamy o ciemnej materii. Wszystko zaczęło się od obserwacji Fritza Zwicky’ego. Zauważył, że galaktyki w gromadzie poruszają się „za szybko” - dużo szybciej niż powinny. - W związku z tym wydawało się, że nie ma siły, żeby utrzymać te galaktyki w danej gromadzie. A one w „magiczny sposób” są połączone - mówi w Radiu Naukowym dr Sebastian Trojanowski. - Wniosek Zwickiego był taki, że prawdopodobnie istnieje dużo więcej materii, która wypełnia ciemne obszary na niebie i spaja tę gromadę – dodaje. Przez kolejne dekady naukowcy próbowali znaleźć cząstki ciemnej materii. Bezskutecznie. Nowy pomysł, który może przełamać impas w tej sprawie ma właśnie dr Trojanowski wraz ze współpracownikami. To eksperyment FASER w Wielkim Zderzaczu Hadronów. Eksperyment już zaczął działać, będzie rozwijany. - Ma szukać nowych cząstek, między innymi cząstek ciemnej materii albo powiązanych z jej istnieniem – mówi gość Radia Naukowego. Pomysł tak prosty, że aż genialny. Fizycy pomyśleli, że zamiast oglądać zderzenia wiązki protonów wyłącznie od boku – jak to robią eksperymenty w Zderzaczu – można się przyjrzeć temu, co dzieje się na linii tego zderzenia. Tylko w pewnym oddaleniu. Nikt wcześniej o tym nie pomyślał! Dr Trojanowski wraz ze współpracownikami przekonał do tej koncepcji CERN w niezwykle szybkim tempie 2 lat (to naprawdę szybko w takich dużych naukowych organizacjach) - Myśli Pan, że FASER naprawdę odkryje ciemną materię? – pytam. - FASER na tym etapie ma zdolność poszukiwania cząstek, które mogą pośredniczyć między ciemną materią a znaną nam materią. I jest nadzieja, że się uda – odpowiada dr Trojanowski. Zaznacza, że nawet jeśli nie uda się odkryć ciemnej materii, to sam eksperyment ma ogromną wartość dla rozumienia fizyki neutrin. Dr Sebastian Trojanowski jest fizykiem, chemikiem i matematykiem. Głównie zajmuje się fizyką teoretyczną, ale co niezbyt częste, aktywnie interesuje się również częścią doświadczalną. Jest adiunktem w Grupie Astrofizyki Cząstek (AstroCeNT) w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN oraz w Zakładzie Fizyki Teoretycznej Narodowego Centrum Badań Jądrowych. W 2021 roku został laureatem Nagród Naukowych Polityki. W podcaście omawiamy kolejne kandydatki na cząstki ciemnej materii, rozmawiamy również o tym, co jeśli ona jednak nie istnieje (słynny MOND), wypytuję, jak się lobbuje za własnym pomysłem w świecie naukowym oraz czy wszyscy astrofizyki oglądali Star Treka.
Niedługo minie wiek odkąd rozmawiamy o ciemnej materii. Wszystko zaczęło się od obserwacji Fritza Zwicky’ego. Zauważył, że galaktyki w gromadzie poruszają się „za szybko” - dużo szybciej niż powinny. - W związku z tym wydawało się, że nie ma siły, żeby utrzymać te galaktyki w danej gromadzie. A one w „magiczny sposób” są połączone - mówi w Radiu Naukowym dr Sebastian Trojanowski. - Wniosek Zwickiego był taki, że prawdopodobnie istnieje dużo więcej materii, która wypełnia ciemne obszary na niebie i spaja tę gromadę – dodaje. Przez kolejne dekady naukowcy próbowali znaleźć cząstki ciemnej materii. Bezskutecznie.
Nowy pomysł, który może przełamać impas w tej sprawie ma właśnie dr Trojanowski wraz ze współpracownikami. To eksperyment FASER w Wielkim Zderzaczu Hadronów. Eksperyment już zaczął działać, będzie rozwijany. - Ma szukać nowych cząstek, między innymi cząstek ciemnej materii albo powiązanych z jej istnieniem – mówi gość Radia Naukowego.
Pomysł tak prosty, że aż genialny. Fizycy pomyśleli, że zamiast oglądać zderzenia wiązki protonów wyłącznie od boku – jak to robią eksperymenty w Zderzaczu – można się przyjrzeć temu, co dzieje się na linii tego zderzenia. Tylko w pewnym oddaleniu. Nikt wcześniej o tym nie pomyślał! Dr Trojanowski wraz ze współpracownikami przekonał do tej koncepcji CERN w niezwykle szybkim tempie 2 lat (to naprawdę szybko w takich dużych naukowych organizacjach)
- Myśli Pan, że FASER naprawdę odkryje ciemną materię? – pytam. - FASER na tym etapie ma zdolność poszukiwania cząstek, które mogą pośredniczyć między ciemną materią a znaną nam materią. I jest nadzieja, że się uda – odpowiada dr Trojanowski. Zaznacza, że nawet jeśli nie uda się odkryć ciemnej materii, to sam eksperyment ma ogromną wartość dla rozumienia fizyki neutrin.
Dr Sebastian Trojanowski jest fizykiem, chemikiem i matematykiem. Głównie zajmuje się fizyką teoretyczną, ale co niezbyt częste, aktywnie interesuje się również częścią doświadczalną. Jest adiunktem w Grupie Astrofizyki Cząstek (AstroCeNT) w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN oraz w Zakładzie Fizyki Teoretycznej Narodowego Centrum Badań Jądrowych. W 2021 roku został laureatem Nagród Naukowych Polityki.
W podcaście omawiamy kolejne kandydatki na cząstki ciemnej materii, rozmawiamy również o tym, co jeśli ona jednak nie istnieje (słynny MOND), wypytuję, jak się lobbuje za własnym pomysłem w świecie naukowym oraz czy wszyscy astrofizyki oglądali Star Treka.
Nowy pomysł, który może przełamać impas w tej sprawie ma właśnie dr Trojanowski wraz ze współpracownikami. To eksperyment FASER w Wielkim Zderzaczu Hadronów. Eksperyment już zaczął działać, będzie rozwijany. - Ma szukać nowych cząstek, między innymi cząstek ciemnej materii albo powiązanych z jej istnieniem – mówi gość Radia Naukowego.
Pomysł tak prosty, że aż genialny. Fizycy pomyśleli, że zamiast oglądać zderzenia wiązki protonów wyłącznie od boku – jak to robią eksperymenty w Zderzaczu – można się przyjrzeć temu, co dzieje się na linii tego zderzenia. Tylko w pewnym oddaleniu. Nikt wcześniej o tym nie pomyślał! Dr Trojanowski wraz ze współpracownikami przekonał do tej koncepcji CERN w niezwykle szybkim tempie 2 lat (to naprawdę szybko w takich dużych naukowych organizacjach)
- Myśli Pan, że FASER naprawdę odkryje ciemną materię? – pytam. - FASER na tym etapie ma zdolność poszukiwania cząstek, które mogą pośredniczyć między ciemną materią a znaną nam materią. I jest nadzieja, że się uda – odpowiada dr Trojanowski. Zaznacza, że nawet jeśli nie uda się odkryć ciemnej materii, to sam eksperyment ma ogromną wartość dla rozumienia fizyki neutrin.
Dr Sebastian Trojanowski jest fizykiem, chemikiem i matematykiem. Głównie zajmuje się fizyką teoretyczną, ale co niezbyt częste, aktywnie interesuje się również częścią doświadczalną. Jest adiunktem w Grupie Astrofizyki Cząstek (AstroCeNT) w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN oraz w Zakładzie Fizyki Teoretycznej Narodowego Centrum Badań Jądrowych. W 2021 roku został laureatem Nagród Naukowych Polityki.
W podcaście omawiamy kolejne kandydatki na cząstki ciemnej materii, rozmawiamy również o tym, co jeśli ona jednak nie istnieje (słynny MOND), wypytuję, jak się lobbuje za własnym pomysłem w świecie naukowym oraz czy wszyscy astrofizyki oglądali Star Treka.
LAMU'22 #03 Dlaczego mydło robi bańki? Czy płatki śniegu są niepowtarzalne?
2022-07-18 09:00:02
Letnia Akademia Młodych Umysłów - to Wy tu zadajecie pytania! Trzeci odcinek sezonu LAMU'22 łączy hasło: spostrzeżenia codzienne! 0:40 Dlaczego jak myję ręce mydłem robią się bańki? Pyta: Kacper, 6 i pół roku Odpowiada: dr Urszula Koss, chemiczka, edukatorka i popularyzatorka nauki, członkini Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki 4:23 Dlaczego z daleka widać kałuże w czasie upału, a jak się tam dojedzie, to ich nie ma? Pyta: Alicja, 9 lat Odpowiada: prof. Jacek Szczytko, Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego 8:39 Czy wszystkie płatki śniegu są niepowtarzalne, a jeśli tak dlaczego? Pyta: Laura, 5 i pół roku Odpowiada: dr Jakub Małecki, glacjolog z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, autor bloga glacjoblogia i współautor książki "Początek końca. Rozmowy o lodzie i zmianach klimatu" 15:00 Czemu jest okno zaparowane rano na zewnątrz? Pyta: Klara, prawie 4 lata Odpowiada: Dariusz Aksamit, fizyk z Politechniki Warszawskiej, członek Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki
Letnia Akademia Młodych Umysłów - to Wy tu zadajecie pytania!
Trzeci odcinek sezonu LAMU'22 łączy hasło: spostrzeżenia codzienne!
0:40 Dlaczego jak myję ręce mydłem robią się bańki?
Pyta: Kacper, 6 i pół roku
Odpowiada: dr Urszula Koss, chemiczka, edukatorka i popularyzatorka nauki, członkini Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki
4:23 Dlaczego z daleka widać kałuże w czasie upału, a jak się tam dojedzie, to ich nie ma?
Pyta: Alicja, 9 lat
Odpowiada: prof. Jacek Szczytko, Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego
8:39 Czy wszystkie płatki śniegu są niepowtarzalne, a jeśli tak dlaczego?
Pyta: Laura, 5 i pół roku
Odpowiada: dr Jakub Małecki, glacjolog z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, autor bloga glacjoblogia i współautor książki "Początek końca. Rozmowy o lodzie i zmianach klimatu"
15:00 Czemu jest okno zaparowane rano na zewnątrz?
Pyta: Klara, prawie 4 lata
Odpowiada: Dariusz Aksamit, fizyk z Politechniki Warszawskiej, członek Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki
Trzeci odcinek sezonu LAMU'22 łączy hasło: spostrzeżenia codzienne!
0:40 Dlaczego jak myję ręce mydłem robią się bańki?
Pyta: Kacper, 6 i pół roku
Odpowiada: dr Urszula Koss, chemiczka, edukatorka i popularyzatorka nauki, członkini Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki
4:23 Dlaczego z daleka widać kałuże w czasie upału, a jak się tam dojedzie, to ich nie ma?
Pyta: Alicja, 9 lat
Odpowiada: prof. Jacek Szczytko, Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego
8:39 Czy wszystkie płatki śniegu są niepowtarzalne, a jeśli tak dlaczego?
Pyta: Laura, 5 i pół roku
Odpowiada: dr Jakub Małecki, glacjolog z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, autor bloga glacjoblogia i współautor książki "Początek końca. Rozmowy o lodzie i zmianach klimatu"
15:00 Czemu jest okno zaparowane rano na zewnątrz?
Pyta: Klara, prawie 4 lata
Odpowiada: Dariusz Aksamit, fizyk z Politechniki Warszawskiej, członek Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki
#103 Bociany - wszystko co chcieliście i czego wolelibyście o nich nie wiedzieć | Adam Zbyryt
2022-07-14 08:00:03
Powszechnie sądzi się, że bociany zjadają głównie żaby. To mit. – Zjada, ale nigdy nie stanowią podstawowego źródła pokarmu – mówi w Radiu Naukowym Adam Zbyryt, biolog z Uniwersytetu w Białymstoku. Gość tego odcinka jest współautorem wraz z prof. Piotrem Tryjanowskim książki „Bocian. Biografia nieautoryzowana”. - Kiedy naukowcy w ramach eksperymentu proponują bocianom ryby, żaby, dżdżownice, gryzonie czy kurczaki jednodniowe to samce najpierw wybiorą gryzonie, a samice ptaki. Żaby są daleko z tyłu – mówi Adam Zbyryt. Bociany często łączą się w pary na całe życie, choć nie są w tym dogmatyczne. Jeśli samica spóźnia się do gniazda, to gdy pojawi się inna – nie gorsza – to biorąc pod uwagę presję czasu, samiec może się zdecydować na połączenie się z nową partnerką. Przy okazji: bociania para w gnieździe, ale jeszcze przed pojawieniem się jaj potrafią kopulować nawet 30 razy dziennie. – Krótko, ale bardzo intensywnie – podkreśla Zbyryt. W odcinku rozmawiamy również o tym, czy sens mają ośrodki rehabilitacyjne, dlaczego bociany białe mają trochę czarne skrzydła, co znaczą czerwone nogi i jaki jest dość oryginalny (i niezbyt higieniczny) sposób na chłodzenie się. Bardzo polecam! ***
Powszechnie sądzi się, że bociany zjadają głównie żaby. To mit. – Zjada, ale nigdy nie stanowią podstawowego źródła pokarmu – mówi w Radiu Naukowym Adam Zbyryt, biolog z Uniwersytetu w Białymstoku. Gość tego odcinka jest współautorem wraz z prof. Piotrem Tryjanowskim książki „Bocian. Biografia nieautoryzowana”.
- Kiedy naukowcy w ramach eksperymentu proponują bocianom ryby, żaby, dżdżownice, gryzonie czy kurczaki jednodniowe to samce najpierw wybiorą gryzonie, a samice ptaki. Żaby są daleko z tyłu – mówi Adam Zbyryt.
Bociany często łączą się w pary na całe życie, choć nie są w tym dogmatyczne. Jeśli samica spóźnia się do gniazda, to gdy pojawi się inna – nie gorsza – to biorąc pod uwagę presję czasu, samiec może się zdecydować na połączenie się z nową partnerką.
Przy okazji: bociania para w gnieździe, ale jeszcze przed pojawieniem się jaj potrafią kopulować nawet 30 razy dziennie. – Krótko, ale bardzo intensywnie – podkreśla Zbyryt.
W odcinku rozmawiamy również o tym, czy sens mają ośrodki rehabilitacyjne, dlaczego bociany białe mają trochę czarne skrzydła, co znaczą czerwone nogi i jaki jest dość oryginalny (i niezbyt higieniczny) sposób na chłodzenie się. Bardzo polecam!
***
- Kiedy naukowcy w ramach eksperymentu proponują bocianom ryby, żaby, dżdżownice, gryzonie czy kurczaki jednodniowe to samce najpierw wybiorą gryzonie, a samice ptaki. Żaby są daleko z tyłu – mówi Adam Zbyryt.
Bociany często łączą się w pary na całe życie, choć nie są w tym dogmatyczne. Jeśli samica spóźnia się do gniazda, to gdy pojawi się inna – nie gorsza – to biorąc pod uwagę presję czasu, samiec może się zdecydować na połączenie się z nową partnerką.
Przy okazji: bociania para w gnieździe, ale jeszcze przed pojawieniem się jaj potrafią kopulować nawet 30 razy dziennie. – Krótko, ale bardzo intensywnie – podkreśla Zbyryt.
W odcinku rozmawiamy również o tym, czy sens mają ośrodki rehabilitacyjne, dlaczego bociany białe mają trochę czarne skrzydła, co znaczą czerwone nogi i jaki jest dość oryginalny (i niezbyt higieniczny) sposób na chłodzenie się. Bardzo polecam!
***
LAMU'22 #02 Czy można zjeść rozpadający się atom? Czy światło jest wiecznie młode?
2022-07-11 12:50:13
Zapraszam na drugi odcinek LAMU22! Tym razem eksperci mierzą się z pytaniami fundamentalnymi i wyjaśniają zjawiska fizyczne związane ze światłem, atomami i elektromagnetyzmem. Oto szczegóły: 0:38 Czy światło jest wiecznie młode? Pyta: Piotrek, 7 lat Odpowiada: dr Sebastian Trojanowski z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk 5:59 Z czego tworzą się atomy? Pyta: Jaś, 6 lat Odpowiada: prof. Jacek Szczytko, Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego 11:16 Co by się stało, gdybym zjadła atom w chwili jego rozbicia? Czy wybuchłabym razem z nim? Pyta: Hania, 9 lat Odpowiada: prof. Jean-Pierre Lasota 14:32 Czym jest elektromagnetyczna siła? Pyta: Zosia, 9 lat Odpowiada: Darek Aksamit z Politechniki Warszawskiej
Zapraszam na drugi odcinek LAMU22! Tym razem eksperci mierzą się z pytaniami fundamentalnymi i wyjaśniają zjawiska fizyczne związane ze światłem, atomami i elektromagnetyzmem. Oto szczegóły:
0:38 Czy światło jest wiecznie młode?
Pyta: Piotrek, 7 lat
Odpowiada: dr Sebastian Trojanowski z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk
5:59 Z czego tworzą się atomy?
Pyta: Jaś, 6 lat
Odpowiada: prof. Jacek Szczytko, Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego
11:16 Co by się stało, gdybym zjadła atom w chwili jego rozbicia? Czy wybuchłabym razem z nim?
Pyta: Hania, 9 lat
Odpowiada: prof. Jean-Pierre Lasota
14:32 Czym jest elektromagnetyczna siła?
Pyta: Zosia, 9 lat
Odpowiada: Darek Aksamit z Politechniki Warszawskiej
0:38 Czy światło jest wiecznie młode?
Pyta: Piotrek, 7 lat
Odpowiada: dr Sebastian Trojanowski z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk
5:59 Z czego tworzą się atomy?
Pyta: Jaś, 6 lat
Odpowiada: prof. Jacek Szczytko, Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego
11:16 Co by się stało, gdybym zjadła atom w chwili jego rozbicia? Czy wybuchłabym razem z nim?
Pyta: Hania, 9 lat
Odpowiada: prof. Jean-Pierre Lasota
14:32 Czym jest elektromagnetyczna siła?
Pyta: Zosia, 9 lat
Odpowiada: Darek Aksamit z Politechniki Warszawskiej
#102 Pada, a miało być słońce? Dlaczego prognoza pogody czasem nie działa | M. Kopeć, B. Niezgódka
2022-07-07 08:00:02
Podcast został nagrany w studio Radia Naukowego. Mogłam je urządzić – wyciszyć i wyposażyć w sprzęt – wyłącznie dzięki wsparciu Patronek i Patronów. Dziękuję Wam! A pozostałych zachęcam do dorzucenia się: patronite.pl/radionaukowe *** - Można powiedzieć, że meteorolog zawodowo zajmuje się bujaniem w chmurach, a rozmowy z nim o pogodzie nigdy nie są nudne – żartuje Marta Kopeć, fizyczka atmosfery z ICM meteo. Razem z Bartoszem Niezgódką, osobą odpowiedzialną za informatyczna stronę serwisu, opowiadają w Radiu Naukowym o nowoczesnym prognozowaniu pogody. - Współczesne prognozy są oparte na modelach numerycznych. Przetwarzamy dane obserwacyjne – mówi Marta Kopeć. – Oprócz stacji naziemnych wykorzystujemy radary, balony, boje meteorologiczne, radary oraz czujniki na statkach. Staramy się korzystać także z danych z samolotów komercyjnych. Wszystkie te dane wkładamy w model numeryczny, czyli robimy gigantyczną symulację, która próbuje odtworzyć wszystkie procesy, które zachodzą w atmosferze – wyjaśnia. Dlaczego prognozy są coraz dokładniejsze? - Cały rozwój jest powiązany z rozwojem komputerów dużej mocy. Tysiące osób pracuje w dziedzinie numeryki i doszczegółowienia tych modeli – dodaje Bartosz Niezgódka. Jak mówi, na świecie są już próby do zejścia do dokładności prognozowania pogody do obszarów o boku 300 metrów. Obecnie ICM Meteo liczy dokładność do 1,5 km. W podcaście rozmawiamy również o tym, która pora roku jest najtrudniejsza dla meteorologów, skąd popularność 16-dniowej prognozy pogody, dlaczego w górach prognoza jest zmienna i jakie znaczenie w prognozowaniu ma efekt motyla. I dlaczego czasem, choć miało być słońce – to leje. *** PS. To nie jest podcast sponsorowany. Zwyczajnie jestem fanką meteo.pl :)
Podcast został nagrany w studio Radia Naukowego. Mogłam je urządzić – wyciszyć i wyposażyć w sprzęt – wyłącznie dzięki wsparciu Patronek i Patronów. Dziękuję Wam! A pozostałych zachęcam do dorzucenia się: patronite.pl/radionaukowe
***
- Można powiedzieć, że meteorolog zawodowo zajmuje się bujaniem w chmurach, a rozmowy z nim o pogodzie nigdy nie są nudne – żartuje Marta Kopeć, fizyczka atmosfery z ICM meteo. Razem z Bartoszem Niezgódką, osobą odpowiedzialną za informatyczna stronę serwisu, opowiadają w Radiu Naukowym o nowoczesnym prognozowaniu pogody.
- Współczesne prognozy są oparte na modelach numerycznych. Przetwarzamy dane obserwacyjne – mówi Marta Kopeć. – Oprócz stacji naziemnych wykorzystujemy radary, balony, boje meteorologiczne, radary oraz czujniki na statkach. Staramy się korzystać także z danych z samolotów komercyjnych. Wszystkie te dane wkładamy w model numeryczny, czyli robimy gigantyczną symulację, która próbuje odtworzyć wszystkie procesy, które zachodzą w atmosferze – wyjaśnia.
Dlaczego prognozy są coraz dokładniejsze? - Cały rozwój jest powiązany z rozwojem komputerów dużej mocy. Tysiące osób pracuje w dziedzinie numeryki i doszczegółowienia tych modeli – dodaje Bartosz Niezgódka. Jak mówi, na świecie są już próby do zejścia do dokładności prognozowania pogody do obszarów o boku 300 metrów. Obecnie ICM Meteo liczy dokładność do 1,5 km.
W podcaście rozmawiamy również o tym, która pora roku jest najtrudniejsza dla meteorologów, skąd popularność 16-dniowej prognozy pogody, dlaczego w górach prognoza jest zmienna i jakie znaczenie w prognozowaniu ma efekt motyla. I dlaczego czasem, choć miało być słońce – to leje.
***
PS. To nie jest podcast sponsorowany. Zwyczajnie jestem fanką meteo.pl :)
***
- Można powiedzieć, że meteorolog zawodowo zajmuje się bujaniem w chmurach, a rozmowy z nim o pogodzie nigdy nie są nudne – żartuje Marta Kopeć, fizyczka atmosfery z ICM meteo. Razem z Bartoszem Niezgódką, osobą odpowiedzialną za informatyczna stronę serwisu, opowiadają w Radiu Naukowym o nowoczesnym prognozowaniu pogody.
- Współczesne prognozy są oparte na modelach numerycznych. Przetwarzamy dane obserwacyjne – mówi Marta Kopeć. – Oprócz stacji naziemnych wykorzystujemy radary, balony, boje meteorologiczne, radary oraz czujniki na statkach. Staramy się korzystać także z danych z samolotów komercyjnych. Wszystkie te dane wkładamy w model numeryczny, czyli robimy gigantyczną symulację, która próbuje odtworzyć wszystkie procesy, które zachodzą w atmosferze – wyjaśnia.
Dlaczego prognozy są coraz dokładniejsze? - Cały rozwój jest powiązany z rozwojem komputerów dużej mocy. Tysiące osób pracuje w dziedzinie numeryki i doszczegółowienia tych modeli – dodaje Bartosz Niezgódka. Jak mówi, na świecie są już próby do zejścia do dokładności prognozowania pogody do obszarów o boku 300 metrów. Obecnie ICM Meteo liczy dokładność do 1,5 km.
W podcaście rozmawiamy również o tym, która pora roku jest najtrudniejsza dla meteorologów, skąd popularność 16-dniowej prognozy pogody, dlaczego w górach prognoza jest zmienna i jakie znaczenie w prognozowaniu ma efekt motyla. I dlaczego czasem, choć miało być słońce – to leje.
***
PS. To nie jest podcast sponsorowany. Zwyczajnie jestem fanką meteo.pl :)
LAMU'22 #01 Jak powstaje złoto? Jak człowiek zmienia klimat? Dlaczego w lato jest ciepło?
2022-07-04 15:53:21
Wraca LAMU! Drugi sezon. Dzieci pytają - naukowcy odpowiadają. Zaczynamy letnią przygodę. Odcinek pierwszy, pod hasłem: Ziemia 00:40 Jak powstaje złoto? Skąd się je wydobywa? Pyta: Kalinka, 11 lat Odpowiada: dr Jan Krawczewski z Państwowego Instytutu Geologicznego 5:40 Dlaczego w zimę jest zimno, a w lato ciepło? Pyta: Mela, 6 lat Odpowiada: Marta Kopeć z meteo.pl 9:45 Jak to się dzieje, że człowiek zmienia klimat? Pyta: Gosia, 7 lat Odpowiada: dr Aleksandra Kardaś, fizyczka atmosfery, naukaoklimacie.pl 13:50 Skąd się wzięło powietrze? Dlaczego akurat nim oddychamy? I dlaczego jest w nim tlen? Pyta: Pola, 11 lat Odpowiada: dr Anna Łosiak, geolożka planetarna z Instytutu Nauk Geologicznych PAN we Wrocławiu *** Radio Naukowe istnieje tylko dzięki Patronom i Patronkom. Jeśli podoba Ci się ten podcast i możesz się dorzucić, zajrzyj --> https://patronite.pl/radionaukowe.
Wraca LAMU! Drugi sezon. Dzieci pytają - naukowcy odpowiadają. Zaczynamy letnią przygodę.
Odcinek pierwszy, pod hasłem: Ziemia
00:40 Jak powstaje złoto? Skąd się je wydobywa?
Pyta: Kalinka, 11 lat
Odpowiada: dr Jan Krawczewski z Państwowego Instytutu Geologicznego
5:40 Dlaczego w zimę jest zimno, a w lato ciepło?
Pyta: Mela, 6 lat
Odpowiada: Marta Kopeć z meteo.pl
9:45 Jak to się dzieje, że człowiek zmienia klimat?
Pyta: Gosia, 7 lat
Odpowiada: dr Aleksandra Kardaś, fizyczka atmosfery, naukaoklimacie.pl
13:50 Skąd się wzięło powietrze? Dlaczego akurat nim oddychamy? I dlaczego jest w nim tlen?
Pyta: Pola, 11 lat
Odpowiada: dr Anna Łosiak, geolożka planetarna z Instytutu Nauk Geologicznych PAN we Wrocławiu
***
Radio Naukowe istnieje tylko dzięki Patronom i Patronkom. Jeśli podoba Ci się ten podcast i możesz się dorzucić, zajrzyj --> https://patronite.pl/radionaukowe.
Odcinek pierwszy, pod hasłem: Ziemia
00:40 Jak powstaje złoto? Skąd się je wydobywa?
Pyta: Kalinka, 11 lat
Odpowiada: dr Jan Krawczewski z Państwowego Instytutu Geologicznego
5:40 Dlaczego w zimę jest zimno, a w lato ciepło?
Pyta: Mela, 6 lat
Odpowiada: Marta Kopeć z meteo.pl
9:45 Jak to się dzieje, że człowiek zmienia klimat?
Pyta: Gosia, 7 lat
Odpowiada: dr Aleksandra Kardaś, fizyczka atmosfery, naukaoklimacie.pl
13:50 Skąd się wzięło powietrze? Dlaczego akurat nim oddychamy? I dlaczego jest w nim tlen?
Pyta: Pola, 11 lat
Odpowiada: dr Anna Łosiak, geolożka planetarna z Instytutu Nauk Geologicznych PAN we Wrocławiu
***
Radio Naukowe istnieje tylko dzięki Patronom i Patronkom. Jeśli podoba Ci się ten podcast i możesz się dorzucić, zajrzyj --> https://patronite.pl/radionaukowe.
#101 Islam i dżihad – czy są nierozłączne? O początkach działalności Mahometa | prof. Katarzyna Pachniak
2022-06-30 08:00:02
Radio Naukowe istnieje tylko dzięki Patronom i Patronkom. Jeśli podoba Ci się ten podcast i możesz się dorzucić, zajrzyj --> https://patronite.pl/radionaukowe . *** Kiedy na świat przychodził przyszły założyciel islamu, żyjący na Półwyspie Arabskim koczownicy byli politeistami. Ze względu na brak współczesnych źródeł pisanych trudno dokładnie opisać panteon bóstw. Wiemy natomiast, że jednym z ważniejszych, a być może najważniejszym, był Allah. Mahomet, choć rzecz jasna nie był wynalazcą monoteizmu, a wpływy judaizmu i chrześcijaństwa były na Półwyspie widoczne, to jego propozycja była dla samych Arabów rewolucyjna. - Religia absolutnie bezkompromisowo monoteistyczna była absolutnym wywróceniem porządku społecznego i gospodarczego - mówi w Radiu Naukowym prof. Katarzyna Pachniak, kierowniczka Katedry Arabistyki i Islamistyki Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. - Zamożni mekkańczycy, którzy byli najważniejszymi wrogami Proroka, byli strażnikami ruchu pielgrzymkowego do mekkańskich [politeistycznych – RN] świątyń. Czerpali więc z tego konkretne korzyści – dodaje. Początki islamu to nie tylko zmiana społeczna. To również historia militarno-polityczna. Zapytałam prof. Pachniak czy sam Mahomet miał się za mistyka czy polityka? - Dla muzułmanów to najświętszy Prorok. Badacze oceniający go obiektywnie widzą, że był dobrym politykiem, mężem stanu. Chciał scalić plemiona i niewątpliwie uważał, że religia monoteistyczna będzie mu pomocna – odpowiada badaczka. – Jednocześnie nie można wykluczyć, że faktycznie wierzył, że to co słyszy jest głosem Boga – podkreśla. W podcaście rozmawiamy również o dżihadzie – co znaczy i na ile jest z islamem spleciony. Jest o historii spisywania Koranu i źródłach fundamentalistycznej postawy części współczesnych muzułmanów. Bardzo polecam ten odcinek! *** Obiecany w Post Scriptum link do kanału LAMU: https://www.youtube.com/channel/UCTdqIW9cVGzbm1DybHXSkbQ/featured
Radio Naukowe istnieje tylko dzięki Patronom i Patronkom. Jeśli podoba Ci się ten podcast i możesz się dorzucić, zajrzyj --> https://patronite.pl/radionaukowe.
***
Kiedy na świat przychodził przyszły założyciel islamu, żyjący na Półwyspie Arabskim koczownicy byli politeistami. Ze względu na brak współczesnych źródeł pisanych trudno dokładnie opisać panteon bóstw. Wiemy natomiast, że jednym z ważniejszych, a być może najważniejszym, był Allah.
Mahomet, choć rzecz jasna nie był wynalazcą monoteizmu, a wpływy judaizmu i chrześcijaństwa były na Półwyspie widoczne, to jego propozycja była dla samych Arabów rewolucyjna. - Religia absolutnie bezkompromisowo monoteistyczna była absolutnym wywróceniem porządku społecznego i gospodarczego - mówi w Radiu Naukowym prof. Katarzyna Pachniak, kierowniczka Katedry Arabistyki i Islamistyki Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. - Zamożni mekkańczycy, którzy byli najważniejszymi wrogami Proroka, byli strażnikami ruchu pielgrzymkowego do mekkańskich [politeistycznych – RN] świątyń. Czerpali więc z tego konkretne korzyści – dodaje.
Początki islamu to nie tylko zmiana społeczna. To również historia militarno-polityczna. Zapytałam prof. Pachniak czy sam Mahomet miał się za mistyka czy polityka? - Dla muzułmanów to najświętszy Prorok. Badacze oceniający go obiektywnie widzą, że był dobrym politykiem, mężem stanu. Chciał scalić plemiona i niewątpliwie uważał, że religia monoteistyczna będzie mu pomocna – odpowiada badaczka. – Jednocześnie nie można wykluczyć, że faktycznie wierzył, że to co słyszy jest głosem Boga – podkreśla.
W podcaście rozmawiamy również o dżihadzie – co znaczy i na ile jest z islamem spleciony. Jest o historii spisywania Koranu i źródłach fundamentalistycznej postawy części współczesnych muzułmanów. Bardzo polecam ten odcinek!
***
Obiecany w Post Scriptum link do kanału LAMU:
https://www.youtube.com/channel/UCTdqIW9cVGzbm1DybHXSkbQ/featured
***
Kiedy na świat przychodził przyszły założyciel islamu, żyjący na Półwyspie Arabskim koczownicy byli politeistami. Ze względu na brak współczesnych źródeł pisanych trudno dokładnie opisać panteon bóstw. Wiemy natomiast, że jednym z ważniejszych, a być może najważniejszym, był Allah.
Mahomet, choć rzecz jasna nie był wynalazcą monoteizmu, a wpływy judaizmu i chrześcijaństwa były na Półwyspie widoczne, to jego propozycja była dla samych Arabów rewolucyjna. - Religia absolutnie bezkompromisowo monoteistyczna była absolutnym wywróceniem porządku społecznego i gospodarczego - mówi w Radiu Naukowym prof. Katarzyna Pachniak, kierowniczka Katedry Arabistyki i Islamistyki Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. - Zamożni mekkańczycy, którzy byli najważniejszymi wrogami Proroka, byli strażnikami ruchu pielgrzymkowego do mekkańskich [politeistycznych – RN] świątyń. Czerpali więc z tego konkretne korzyści – dodaje.
Początki islamu to nie tylko zmiana społeczna. To również historia militarno-polityczna. Zapytałam prof. Pachniak czy sam Mahomet miał się za mistyka czy polityka? - Dla muzułmanów to najświętszy Prorok. Badacze oceniający go obiektywnie widzą, że był dobrym politykiem, mężem stanu. Chciał scalić plemiona i niewątpliwie uważał, że religia monoteistyczna będzie mu pomocna – odpowiada badaczka. – Jednocześnie nie można wykluczyć, że faktycznie wierzył, że to co słyszy jest głosem Boga – podkreśla.
W podcaście rozmawiamy również o dżihadzie – co znaczy i na ile jest z islamem spleciony. Jest o historii spisywania Koranu i źródłach fundamentalistycznej postawy części współczesnych muzułmanów. Bardzo polecam ten odcinek!
***
Obiecany w Post Scriptum link do kanału LAMU:
https://www.youtube.com/channel/UCTdqIW9cVGzbm1DybHXSkbQ/featured
#100 Człowiek kontra biologia. Czy będziemy żyć wiecznie? | prof. A. Przegalińska, dr J. Różyńska, prof. W. Dragan [DEBATA]
2022-06-24 08:00:02
CZŁOWIEK kontra BIOLOGIA - debata Radia Naukowego na żywo Na ile jesteśmy w stanie jako gatunek wyrwać się prawom natury: starzeniu, chorobom dziedzicznym, zużywaniu się ciała... Co potrafimy technicznie, co będziemy umieli być może w przyszłości, co nam wolno pod względem etycznym? Goście: - prof. Wojciech Dragan, Katedra Psychologii Różnic Indywidualnych, Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski - prof. Aleksandra Przegalińska, Katedra Zarządzania w Społeczeństwie Sieciowym, Akademia Leona Koźmińskiego oraz Harvard University - dr Joanna Różyńska, Centrum Bioetyki i Bioprawa, Wydział Filozofii, Uniwersytet Warszawski Debata odbyła się 23 czerwca w budynku Wydziału Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego. Dziękujemy za gościnę! *** Zorganizowanie debaty jest możliwe wyłącznie dzięki wsparciu Patronek i Patronów Radia Naukowego na patronite.pl. Jeśli chcesz, dorzuć się do projektu: https://patronite.pl/radionaukowe
CZŁOWIEK kontra BIOLOGIA - debata Radia Naukowego na żywo
Na ile jesteśmy w stanie jako gatunek wyrwać się prawom natury: starzeniu, chorobom dziedzicznym, zużywaniu się ciała... Co potrafimy technicznie, co będziemy umieli być może w przyszłości, co nam wolno pod względem etycznym?
Goście:
- prof. Wojciech Dragan, Katedra Psychologii Różnic Indywidualnych, Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski
- prof. Aleksandra Przegalińska, Katedra Zarządzania w Społeczeństwie Sieciowym, Akademia Leona Koźmińskiego oraz Harvard University
- dr Joanna Różyńska, Centrum Bioetyki i Bioprawa, Wydział Filozofii, Uniwersytet Warszawski
Debata odbyła się 23 czerwca w budynku Wydziału Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego. Dziękujemy za gościnę!
***
Zorganizowanie debaty jest możliwe wyłącznie dzięki wsparciu Patronek i Patronów Radia Naukowego na patronite.pl. Jeśli chcesz, dorzuć się do projektu: https://patronite.pl/radionaukowe
Na ile jesteśmy w stanie jako gatunek wyrwać się prawom natury: starzeniu, chorobom dziedzicznym, zużywaniu się ciała... Co potrafimy technicznie, co będziemy umieli być może w przyszłości, co nam wolno pod względem etycznym?
Goście:
- prof. Wojciech Dragan, Katedra Psychologii Różnic Indywidualnych, Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski
- prof. Aleksandra Przegalińska, Katedra Zarządzania w Społeczeństwie Sieciowym, Akademia Leona Koźmińskiego oraz Harvard University
- dr Joanna Różyńska, Centrum Bioetyki i Bioprawa, Wydział Filozofii, Uniwersytet Warszawski
Debata odbyła się 23 czerwca w budynku Wydziału Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego. Dziękujemy za gościnę!
***
Zorganizowanie debaty jest możliwe wyłącznie dzięki wsparciu Patronek i Patronów Radia Naukowego na patronite.pl. Jeśli chcesz, dorzuć się do projektu: https://patronite.pl/radionaukowe
Pokazujemy po 10 odcinków na stronie. Skocz do strony:
12345678910111213141516171819202122232425262728293031