Wszechnica.org.pl - Historia

Wykład red. Adama Szostkiewicza, Uniwersytet Trzeciego Wieku Collegium Civitas, 29 maja 2020 [0h55min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/mechanizm-wykluczania-spolecznego-na-przykladzie-epidemii-i-innych-ekstremalnych-zdarzen-cz-2/ Red. Adam Szostkiewicz podczas drugiej części wykładu zarejestrowanego w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku Collegium Civitas w nieco zmienionej formie przedstawia tematykę zaprezentowaną podczas pierwszej prelekcji. Prowadzący analizuje reakcje społeczne, jakie wyzwoliła pandemia koronawirusa. Red. Szostkiewicz omawia je w odniesieniu do historycznych przypadków zarazy i innych ekstremalnych zdarzeń. Wskazuje również wyzwania, przed jakimi stanęły rządy i społeczeństwa w obliczu rozprzestrzeniania się SARS-CoV-2. Red. Adam Szostkiewicz w nagraniu zauważa, że oprócz spontanicznej chęci niesienia pomocy oraz wsparcia służb medycznych pandemia koronawirusa wyzwoliła też wiele zachowań negatywnych. Do takich należało przede wszystkim ostracyzowanie pracowników ochrony zdrowia, którzy mieli kontakt z chorymi. W kolejnej części wystąpienia prowadzący wskazuje, że podobne reakcje miały miejsce również w przeszłości. Zwraca uwagę, że w obliczu ekstremalnych zdarzeń takich jak epidemia, częstym zachowaniem jest chęć wskazania przez społeczeństwo winnego nieszczęścia. Przypomina, że podczas zarazy dżumy w XIV wieku za takich uważano opiekujących się chorymi mnichów. Drugą grupą, którą dotknęły wówczas społeczne szykany, byli Żydzi. Ci ostatni niejednokrotnie padali ofiarami przemocy nawet w miastach, do których epidemia nie dotarła. Red. Szostkiewicz wyjaśnia, że irracjonalnym strachem były też motywowane procesy czarownic. Prelegent zauważa, że z negatywnymi reakcjami społecznymi wynikającymi z lęku mamy również do czynieni w XXI wieku. Tutaj wymienia niedawne przejawy agresji przeciwko fali uchodźców z Afryki i Bliskiego Wschodu. Pandemia koronawirusa – wyzwania dla rządów i społeczeństw Na zakończenie wystąpienia Red. Szostkiewicz opisuje wyzwania i zagrożenia, przed jakimi postawiła rządy i społeczeństwa pandemia koronawirusa. Wskazuje, że media nie zawsze wywiązują się odpowiedzialnie z roli strony relacjonującej wydarzenia. Zjawisko nierzetelnego oraz mającego na celu podgrzanie emocji przedstawiania faktów określa mianem „infodemii”. Zwraca też uwagę, że niektóre rządy same posuwają się do produkowania „fake newsów” w celach propagandowych. Jako przykład podaje wzajemne obrzucanie się oskarżeniami o wywołanie epidemii przez Chiny i USA, co w obu przypadkach pozbawione jest potwierdzonych przesłanek. Prowadzący zwraca uwagę, że na fałszywe przekazy najbardziej narażone są osoby z warstw uboższych, z niskim kapitałem społecznym. Te grupy są jednocześnie najbardziej narażone na zakażenie, więc poziom lęku mogącego generować negatywne zachowania jest wśród nich najwyższy. Red. Szostkiewicz podkreśla też, że łatwość z jaką społeczeństwa wyraziły zgodę na ograniczenie praw obywatelskich w trakcie pandemii, otwiera furtkę dla wprowadzenia systemów autorytarnych. Więcej a nagraniu wykładu. Red. Adam Szostkiewicz - dziennikarz Tygodnik „Polityka”, pisarz, tłumacz Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #społeczeność #społeczeństwo #socjologia #utwcc #wykluczenie #pandemia #covid

Wykład red. Adama Szostkiewicz, Uniwersytet Trzeciego Wieku Collegium Civitas, 25 maja 2020 [0h58min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/mechanizm-wykluczania-spolecznego-na-przykladzie-epidemii-i-innych-ekstremalnych-zdarzen-cz-1/ Red. Adam Szostkiewicz podczas wykładu zarejestrowanego w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku Collegium Civitas analizuje reakcje społeczne, jakie wyzwoliła epidemia koronawirusa. Prelegent omawia je w odniesieniu do historycznych przypadków zarazy i innych ekstremalnych zdarzeń. Wskazuje również wyzwania, przed jakimi stanęły rządy i społeczeństwa w obliczu rozprzestrzeniania się koronawirusa. Red. Adam Szostkiewicz w pierwszej części wykładu analizuje reakcje społeczne, jakie wyzwoliła dotąd epidemia koronawirusa. Prelegent zauważa, że oprócz spontanicznej chęci niesienia pomocy oraz wsparcia służb medycznych pojawiło się również wiele zachowań negatywnych. Do takich należało przede wszystkim ostracyzowanie pracowników medycznych, którzy mieli kontakt z chorymi. W kolejnej części wystąpienia red. Szostkiewicz wskazuje, że podobne reakcje miały miejsce również w przeszłości. Zwraca uwagę, że w obliczu ekstremalnych zdarzeń takich jak epidemia, częstym zachowaniem jest chęć wskazania winnego. Przypomina, że podczas zarazy dżumy w XIV wieku za takich uważano opiekujących się chorymi mnichów, ale przede wszystkim Żydów. Podobny mechanizm dostrzega również w przypadku procesów czarownic czy bliższej naszym czasom dożywotniej izolacji Mary Mallon („tyfusowej Mary”). Wspomniana kobieta roznosiła tyfus, będąc bezobjawową nosicielką wirusa. W ostatniej części wystąpienia prelegent wskazuje wyzwania społeczne, przed jakimi rządy i społeczeństwa postawiła epidemia koronawirusa. Do takich red. Szostkiewicz zalicza fakt, że zaraza najbardziej dotyka warstw najmniej uprzywilejowanych, co wymaga odpowiedniej reakcji władz. Wskazuje również, w sytuacji pandemii duża odpowiedzialność spoczywa na mediach, które relacjonują sytuację. Niewłaściwy sposób przedstawiania wydarzeń może wyzwalać negatywne reakcje społeczne, takie jak panika. Wreszcie, zagrożeniem są w obecnej chwili różnej maści szarlatani, którzy wykorzystują społeczne lęki do sprzedawania cudownych recept, które mają pomóc zachować zdrowie w obliczu zarazy. Więcej a nagraniu wykładu. Red. Adam Szostkiewicz - dziennikarz Tygodnika „Polityka”, pisarz, tłumacz Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #utwcc #wykluczenie #społeczeństwo #socjologia #pandemia #covid

Wykład dr Anny Materskiej-Sosnowskiej, Uniwersytet Trzeciego Wieku Collegium Civitas, 22 maja 2020 [1h05min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/diagnoza-i-prognoza-politologiczna-na-dzis-i-na-jutro/ Dr Anna Materska Sosnowska zgodnie z tytułem wykładu przedstawiła diagnozę i prognozę politologiczną dotyczącą wpływu pandemii koronawirusa na systemy polityczne państw demokratycznych, ze szczególnym uwzględnieniem Polski. Prelekcja odbyła się w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku Collegium Civitas. Dr Anna Materska-Sosnowska podczas wykładu analizowała, jak pandemia koronowariusa wpływa na systemy polityczne państw demokratycznych. Prelegentka szczególnie skupiła się na sytuacji w Polsce. Zwracała uwagę, że w wyniku pandemii rządzący ograniczyli prawa obywatelskie. Podkreśliła, że kary za łamanie restrykcji były nie zawsze uzasadnione i adekwatne do stopnia przewinienia. Jej zdaniem władza z niewystarczającym wyprzedzeniem informowała też o wprowadzanych ograniczeniach, w związku z czym obywatelom trudno było się do nich przygotować. Dr Materska-Sosnowska szczególnie podkreśliła nieprawidłowości, jakie były były związane z organizacją, a następnie odwołaniem wyborów prezydenckich 10 maja. Wśród pozytywów sytuacji związanej z pandemią wskazała na uwidocznienie roli samorządów. Dr Materska-Sosnowska w wykładzie „Diagnoza i prognoza politologiczna na dziś i na jutro”: Jesteśmy na bardzo poważnym zakręcie historii Prognoza, jaką przedstawiła prelegentka w związku z sytuacją, jest alarmująca. – Mam wrażenie, że jesteśmy na bardzo poważnym zakręcie historii i różnie można z tego wirażu wyjść. Albo wyjdziemy z wirażu i trochę nas porzuca na różne strony, ale pojedziemy dalej tym torem. Albo niestety może nas wyrzucić z wirażu i toru, na którym jesteśmy, z toru rodziny państw demokratycznych – mówiła dr Materska Sosnowska. Prelegentka wyraziła również niepokój w związku z tym, jak władza przedstawia działania podjęte w związku z pandemią koronowirusa. Chodzi zwłaszcza o podkreślanie skuteczności akcji podjętych przez państwa narodowe w kontrze do nieskuteczności Unii Europejskiej. Jej zdaniem jest to nie tylko niesprawiedliwe, ale też niekorzystne dla Polski. Podkreśliła, że tylko silna Wspólnota jest w stanie nawiązać równorzędne relacje z USA, Rosją i Chinami. Zaznaczyła, że pozostanie w niej jest wyzwaniem dla Polski. Więcej w nagraniu wykładu. Dr Anna Materska-Sosnowska - politolog, Instytut Nauk Politycznych UW, Podyplomowe Studium Zagadnień Legislacyjnych na Wydziale Prawa i Administracji UW Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #politologia #polityka #utwcc #demokracja

Prelekcja ks. Adama Bonieckiego MIC, VII Festiwalu Sąsiedzkiego Wespół w Zespół dla Solca, Fundacja Wspomagani Wsi, 21 maja 2020 [1h47min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/o-zyciu-i-nadziei/ Ks. Adam Boniecki podczas spotkania zorganizowanego w ramach VII Festiwalu Sąsiedzkiego Wespół z Zespół dla Solca podzielił się swoimi refleksjami o dobrym życiu i nadziei. – Bardzo dużo ludzi żyje od wydarzenia do wydarzenia, od wakacji do wakacji czy od jednego obowiązku do drugiego. Można powiedzieć, że dryfuje jak kawałek drzewa niesiony przez strumyk czy przez rzekę. Bardzo jest ważne, żeby sobie człowiek w młodości wyobraził, kim chce być, jak chce zrealizować swoje życie. Oczywiście nie zrealizuje tego, będzie korekty wprowadzał, ale jakiś pomysł na życie jest każdemu potrzebny i to nawet w pewnych odcinkach – mówił podczas spotkania ks. Boniecki. Gość podzielił się ze słuchaczami swoimi refleksjami o dobrym życiu nadziei. W kwestii tego pierwszego ks. Boniecki zwracał uwagę na potrzebę nie zatrzymywania się na osobistych tragediach oraz upadkach, ale patrzenia w przyszłość. Podkreślał również wartość posiadania wolności w decydowaniu o własnym życiu, w czym mogą przeszkadzać niesprzyjające okoliczności czy uzależnienia. Gość spotkania apelował również, żeby do różnych życiowych sytuacji i ludzi podchodzić z nadzieją. Zachęcał również, żeby tych drugich traktować bez wyższości. Ks. Boniecki po zasadniczej części wystąpienia odpowiadał również na pytania słuchaczy. Więcej w nagraniu wystąpienia. Ks. Adam Boniecki MIC – katolicki prezbiter, duszpasterz akademicki, dziennikarz i publicysta. Od 1964 jest związany z „Tygodnikiem Powszechnym”. W 1979 roku wyjechał na prośbę papieża Jana Pawła II do Rzymu, gdzie przygotował polskie wydanie dziennika „L’Osservatore Romano”, którego został później redaktorem naczelnym. W latach 1993-1999 pełnił funkcję generała zakonu marianów. W okresie 1999–2011 był redaktorem naczelnym „Tygodnika Powszechnego”. Opublikował wiele książek, m.in. „Notes” oraz „Notes rzymski”. Strony współorganizatorów VII Festiwalu Sąsiedzkiego Wespół w Zespół dla Solca: http://www.mdk.waw.pl/index.php/festiwal-sasiedzki http://www.koncert-anioly.cba.pl/ Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #boniecki #tygodnikpowszechny #religia #życie #nadzieja #historia

Rozmowa Piotra Szczepańskiego z Jerzym Markiem Nowakowskim w ramach cyklu #rozmowywszechnicy [8 stycznia 2025 r.] Polka przejęła pałeczkę od Węgier i to na nią spada teraz obowiązek wypracowania z innymi krajami konsensusu w ważnych dla Unii sprawach. Między innymi w sprawie przedłużania sankcji nałożonych na Rosję, o czym Węgry zapomniały. Po sześciu miesiącach "węgierskiego przewodniczenia", oczekiwania wobec Polski są duże. Mamy sześć miesięcy na pokazanie naszej sprawności negocjacyjnej. Polska wyznaczyła sobie siedem priorytetów swojej prezydencji: obronność, stabilność zewnętrznych granic Unii, walka z dezinformacją, bezpieczeństwo surowcowe, ograniczanie biurokracji i dalsze pogłębianie wspólnego rynku, poprawa zdrowia, poprawa konkurencyjności unijnego rolnictwa. Czy uda się zrealizować te cele, czy okazany przez prezydenta brak zainteresowania, czy spór Polski z Węgrami wpłynie na osiągnięcie celów? W jakim stanie jest dzisiaj Unia, czy cele jakie wyznaczyła dla swojej prezydencji Polska są do osiągnięcia? Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz: 1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww Przez portal Patronite możesz wesprzeć tworzenie cyklu #rozmowyWszechnicy nie tylko dobrym słowem, ale i finansowo. Będąc Patronką/Patronem wpłacasz regularne, comiesięczne kwoty na konto Wszechnicy, a my dzięki Twojemu wsparciu możemy dalej rozwijać naszą działalność. W ramach podziękowania mamy dla Was drobne nagrody. 2. Możesz wspierać nas, robiąc zakupy za pomocą serwisu Fanimani.pl - https://tiny.pl/wkwpk Jeżeli robisz zakupy w internecie, możesz nas bezpłatnie wspierać. Z każdego Twojego zakupu średnio 2,5% jego wartości trafi do Wszechnicy, jeśli zaczniesz korzystać z serwisu FaniMani.pl Ty nic nie dopłacasz! 3. Możesz przekazać nam darowiznę na cele statutowe tradycyjnym przelewem Darowizny dla Fundacji Wspomagania Wsi można przekazywać na konto nr: 33 1600 1462 1808 7033 4000 0001 Fundacja Wspomagania Wsi Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #rozmowywszechnicy #polska #prezydencja #ue #uniaeuropejska #węgry #rosja

Wykład prof. Pawła Łukowa, Uniwersytet Trzeciego Wieku Collegium Civitas, 18 maja 2020 [1h04min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/czy-istnieja-eksperci-od-moralnosci-czesc-ii/ Prof. Paweł Łuków kontynuuje temat z poprzedniego wykładu. Prelegent rozważa, jakie cechy powinni posiadać eksperci od moralności. Próbuje również określić, do czego eksperci moralni mogą być potrzebni. Odpowiadając na tytułowe pytanie, czyni rozróżnienie między ekspertami moralnymi a ekspertami etycznymi. Ci pierwsi zdaniem prelegenta uosabiają przywódcy religijni, zaś drudzy potrafią sobie wyobrazić, jak być ekspertem od moralności w różnych systemach. Prof. Paweł Łuków kontynuuje rozważania z wcześniejszego wykładu. Rozpoczyna prelekcję od przytoczenia argumentów przeciw tezie, że istnieją eksperci od moralności. Odwołuje się między innymi do platońskiego dialogu Menon. Jak mówi, z dialogu prowadzonego przez Sokratesa wynika, że skoro ludzie się tak czy inaczej wychowują, to nie istnieje tradycja w zakresie tego, co dobre a co złe. W XX w. pojawiły się też poglądy, według których wypowiedzi o dobru i złu nie mogą być prawdziwe ani fałszywe, co również przemawia przeciw tezie o istnieniu ekspertów od moralności. Filozof Gilbert Ryle mówił z kolei, że uczciwy człowiek nie zna się na niczym w szczególności, czego można by mu zazdrościć jako uczciwemu człowiekowi. Filozofowie podnosili też argument, że każde pytanie moralne jest zakorzenione w życiu konkretnej jednostki, wobec czego niemożliwe jest udzielenie porady moralnej. Czy eksperci od moralności są potrzebni? Prowadząc dalej rozważania, prof. Łuków próbuje odpowiedzieć na pytanie, komu w ogóle eksperci moralni mogą być potrzebni. Wskazuje, że mogą przydać się osobom, które muszą podjąć jakaś decyzję, lecz sytuacja je przerasta. Prelegent zaznacza, że nie chodzi o ślepe wykonanie rozkazu, tylko poznanie uzasadnienia decyzji, które umożliwia wzięcie za nią odpowiedzialności. Tutaj prof. Łuków sygnalizuje problem ekspertów performatywnych. Chodzi o osoby, który potrafią osiągnąć zamierzony efekt, ale nie są w stanie tego wyartykułować. Prelegent wskazuje, że zważywszy na powyższe, można określić, jakie warunki powinien spełniać ekspert od moralności. Osoba taka będzie w stanie odpowiedzieć na prośbę o opinię, częściej niż inni będzie udzielała wiarygodnej odpowiedzi, będzie umiała swoje zalecenia uzasadnić. Oprócz tego, sama powinna zrobić to, co zaleca w danej sytuacji. Eksperci mogą mieć jednak rozbieżne opinie, przy zachowaniu pewnego marginesu rozbieżności. Dalej prelegent rozważa, jakie pożytki mogłyby wynikać z faktu, że istnieją eksperci od moralności. Oprócz wskazania, co robić w danej sytuacji, ekspert może również określić problem, zdefiniować go, wskazać odmienność perspektyw. Może też pokazać, że w danej sprawie można docierać do konkluzji różnymi drogami. Czy istnieją eksperci moralni? Czy istnieją więc zdaniem prof. Łukowa eksperci moralni? Prelegent zwraca uwagę, że trzeba odróżnić eksperta moralnego od etycznego. Ten pierwszy potrafi odróżnić lepsze przekonania od gorszych. Natomiast ekspert etyczny to ktoś, kto zbadał rozmaite zagadnienia etyczne. Zna rozbieżne stanowiska i argumenty. Potrafi wyważyć wartość alternatyw i racji. Biorąc pod uwagę powyższe, za ekspertów moralnych można uznać przywódców duchowych wspólnoty religijnej, która opiera się na zbiorze przekonań na temat dobra i zła. Ten rodzaj ekspertów powinien przekładać idee na swoje uczynki. Prof. dr hab. Paweł Łuków - filozof i etyk, wykładowca akademicki w Uniwersytecie Warszawskim i Warszawskim Uniwersytecie Medycznym Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #moralność #etyka #filozofia #utwcc #społeczeństwo

Wykład prof. Pawła Łukowa, Uniwersytet Trzeciego Wieku Collegium Civitas, 15 maja 2020 [0h55min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/czy-istnieja-eksperci-od-moralnosci-czesc-i/ Prof. Paweł Łuków podczas wykładu podejmuje się zdefiniowania, kim jest ekspert. Następnie rozważa, czy mogą istnieć eksperci od moralności. Okazuje się, że już próba odpowiedzi na pierwsze pytanie rodzi problemy. Tym bardziej trudno orzec, kim mieliby być eksperci moralni. Jaką wiedzą i umiejętnościami takie osoby powinny dysponować? Wykład odbył się w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku Collegium Civitas. Prof. Paweł Łuków podczas wykładu podejmuje próbę zdefiniowania, kim jest ekspert, a następnie kim jest ekspert od moralności. Okazuje się, że wobec przykładów potocznego użycia tego terminu nie jest to zadanie łatwe. Półki księgarń uginają się od porad specjalistów, którzy radzą nie tylko jak coś ugotować, ale też dobrze żyć. W tym ujęciu ekspertem może zostać każdy, kto się nim mianuje. Specjalistą można być w jednej dziedzinie, ale nie predestynuje to od razu do bycia ekspertem w innej. Etyk zwraca uwagę, że specjalista od przygotowania makaronu nie zna się na katastrofach lotniczych. Problemem naszych czasów jest również fakt, że często nie uznaje się prawdy obiektywnej, ale swoją własną. W tym wypadku dwie strony mogą posiadać „swoich ekspertów”, którzy posługują się w sposób utylitarny własną narracją. Powyższe problemy to nie jedyne, które się pojawiają, gdy chcemy zdefiniować kim jest ekspert. Zasadniczo uważa się, że osoba taka posiada specyficzną wiedzę. Prof. Łuków sygnalizuje tutaj paradoks – otóż żeby ocenić, czy ktoś jest ekspertem, trzeba być samemu specjalistą w danej dziedzinie. Wobec tego ludzie poszukując ekspertów uciekają się do opinii bliskich lub znajomych. Te mają z natury charakter subiektywny i niemerytoryczny. Modelowy przykład, gdzie jakość eksperta oceniają inni eksperci, ma miejsce jedynie w nauce. Ta ostatnia jest jednak lekceważona. Czy istnieją eksperci od moralności? Czy wobec opisanych wyżej trudności definicyjnych można odpowiedzieć na pytanie, czy istnieją eksperci od moralności? Etyk próbując udzielić odpowiedzi odwołuje się do rozróżnienia rodzajów specjalistów przez Józef Marię Bocheńskiego. Opisywał on ekspertów poznawczych oraz normatywnych. Ci pierwsi posiadają jedynie wiedzę teoretyczną, drudzy zaś również praktyczną. Czy więc ekspert moralny, jeśli istnieje, powinien być osobą czyniącą jedynie dobro? Może żeby zabierać głos, powinien również znać ciemną stronę duszy ludzkiej? Czy istnieją jakieś specyficzne umiejętności, które powinni posiadać eksperci od moralności? Więcej w nagraniu wykładu Prof. dr hab. Paweł Łuków - filozof i etyk, wykładowca akademicki w Uniwersytecie Warszawskim i Warszawskim Uniwersytecie Medycznym Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #etyka #moralność #filozofia #społeczenstwo #utwcc

Wykład Barbary Tichy, VII Festiwal Sąsiedzki „Wespół w Zespół dla Solca”, 14 maja 2020 [1h06min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/w-odwiedzinach-u-jednorozca-wizerunki-zwierzat-w-sztuce-sredniowiecznej/ Barbara Tichy w nagraniu wykładu opowiada, co symbolizują wizerunki zwierząt w sztuce średniowiecznej. W dziełach sakralnych mogą mieć one znaczenie teologiczne, bądź funkcjonować w charakterze atrybutów świętych. Prelegentka odwołuje się przede wszystkim do przykładów prac, które można obejrzeć w Galerii Sztuki Średniowiecznej w Muzeum Narodowym w Warszawie. Prelekcja odbyła się online w ramach VII. Festiwalu Sąsiedzkiego „Wespół w Zespół dla Solca”. Tematem wykładu Barbary Tichy jest symbolika, jaką kryją przedstawienia zwierząt w sztuce średniowiecznej. Historyczka sztuki wyjaśnia, że ich znaczenia wywodzą się jeszcze z antycznych prac Arystotelesa czy Pliniusza Starszego oraz anonimowego Fizjologa, który łączy już tradycję starożytną z chrześcijaństwem. Z tego ostatniego czerpały później wszystkie średniowieczne bestiariusze. Wspomniane dzieła miały charakter encyklopedyczny. Opisy zwierząt, które się tam znajdują, autorzy oparli na obserwacjach. Często jednak wzbogacali teksty anegdotami, które upodabniały zachowania zwierząt do ludzkich, skąd czerpie właśnie sztuka sakralna. – Oczywiście tradycja chrześcijańska porównuje te zachowania zwierząt z różnymi scenami biblijnymi (…). Stąd w dziełach sztuki sakralnej stają się one nośnikami treści teologicznych i chrześcijańskich. W samym „Fizjologu” właśnie te tradycje, różne legendy antyczne były zestawiane z wydarzeniami biblijnymi i z odniesieniem interpretacji teologicznej do Chrystusa, do Boga – wyjaśnia Barbara Tichy. Prelegentka podczas wykładu tłumaczy symbolikę, jaką niosą za sobą wizerunki zwierząt w sztuce średniowiecznej, przede wszystkim na przykładzie dzieł, które można obejrzeć w Galerii Sztuki Średniowiecznej w Muzeum Narodowym w Warszawie. Poniżej przestawiamy w skrócie znaczenia zwierząt, które opisała Barbara Tichy w trakcie prelekcji. Wizerunki zwierząt w sztuce średniowiecznej i ich symbolika Sowa – tradycja chrześcijańska przypisywała jej jako ptakowi nocy znaczenie negatywne. Uosabiała ludzi pogrążonych w grzechu, mogła być również wcieleniem Diabła. Wizerunki sów w kościołach najczęściej umieszczane były w zachodnich częściach świątyń. Kierunek wschodni, gdzie architekci zwracali kościoły, symbolizował zmartwychwstanie Chrystusa. Lew – ma znaczenie ambiwalentne. Z jednej strony uosabia potęgę, królewskość i Mesjasza. Z drugiej oznacza zagrożenia czyhające na ludzką duszę i Szatana. Przedstawienie Maryi z lwem u stóp może być stąd interpretowane jako tryumf nad złem. Pies – oznacza wierność. Szczygieł – legenda głosi, że podczas męki Jezusa ptak usiadł na jego głowie i wyciągał ciernie, które wbijały się w jego głowę. Kropla krwi miała spaść wówczas na głowę ptaka, pozostając tam po dziś dzień. Wizerunek szczygła w średniowiecznej sztuce sakralnej zwiastuje mękę Chrystusa. Ptak przedstawiony w dłoniach Jezusa symbolizuje również duszą ludzką, która szuka zbawienia. Od XIV wieku wizerunek szczygłą miał również chronić przed chorobą. Kot – symbolizuje Diabła. Małpa – z racji na umiejętność naśladowania człowieka, małpa miała w tradycji chrześcijańskiej konotacje negatywne. Uważano, że „małpuje” Boga. Stąd na przedstawieniach symbolizuje Szatana. W scenach zwiastowania podobnie jak jabłko przypomina o grzechu pierworodnym. Barbara Tichy – jest historykiem sztuki, pracuje w Muzeum Narodowym w Warszawie Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #jednorożec #sztuka #kultura #średniowiecze #zwierzęta #muzeumnarodowe

Wykład Aleksandra Dąbrowicza w ramach konferencji Pogranicza. Tygiel kultur czy beczka prochu? [22 kwietnia 2024 r.] Aleksander Dąbrowicz - prezes Studenckiego Klubu Międzyepokowych Badań Historycznych Uniwersytetu Warszawskiego Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz: 1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww Przez portal Patronite możesz wesprzeć tworzenie cyklu #rozmowyWszechnicy nie tylko dobrym słowem, ale i finansowo. Będąc Patronką/Patronem wpłacasz regularne, comiesięczne kwoty na konto Wszechnicy, a my dzięki Twojemu wsparciu możemy dalej rozwijać naszą działalność. W ramach podziękowania mamy dla Was drobne nagrody. 2. Możesz wspierać nas, robiąc zakupy za pomocą serwisu Fanimani.pl - https://tiny.pl/wkwpk Jeżeli robisz zakupy w internecie, możesz nas bezpłatnie wspierać. Z każdego Twojego zakupu średnio 2,5% jego wartości trafi do Wszechnicy, jeśli zaczniesz korzystać z serwisu FaniMani.pl Ty nic nie dopłacasz! 3. Możesz przekazać nam darowiznę na cele statutowe tradycyjnym przelewem Darowizny dla Fundacji Wspomagania Wsi można przekazywać na konto nr: 33 1600 1462 1808 7033 4000 0001 Fundacja Wspomagania Wsi Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #historia

Wykład prof. Andrzeja Fabianowskiego, Uniwersytet Trzeciego Wieku Collegium Civitas, 8 maja 2020 [1h01]

https://wszechnica.org.pl/wyklad/norwid-estetyka-i-etyka-czesc-iii/

Prof. Andrzej Fabianowski podczas wykładu opisuje, jak Norwid reagował nowoczesność. Prelegent analizuje w tym kontekście wiersz „Na śmierć ś.p. Jana Gajewskiego” oraz nowelę „Ad leones!”, podsuwając oryginalny pomysł, jak można interpretować utwór. Wykład odbył się w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku Collegium Civitas.

Prof. Andrzej Fabianowski w nagraniu wykładu analizuje, w jaki sposób Norwid w swojej twórczości reagował na nowoczesność. Wieszcz za życia obserwował postępującą mechanizację produkcji, rozrastanie się miast oraz wzrost fortun burżuazji przy jednoczesnym poszerzaniu się obszarów nędzy.

Na zgon ś.p. Jana Gajewskiego – jak interpretować śmierć bohatera?

Literaturoznawca podczas wystąpienia wskazuje, jak można interpretować dwa utwory. Pierwszy z nich to wiersz Na zgon ś.p. Jana Gajewskiego. Norwid opisuje w nim śmierć tytułowego bohatera, który ginie z ran po eksplozji kotła lokomotywy parowej w 1858 roku w Manchesterze. Gajewski był emigrantem politycznym, który uchodził z kraju do Francji po wydarzeniach wiosny ludów w 1848 roku. Nad Sekwaną ukończył studia inżynierskie. Wypadek, w następstwie którego poniósł śmierć, miał miejsce podczas podróży służbowej Anglii.

Gajewski nie ginie śmiercią bohaterską, lecz zwyczajną. Wraz nim śmierć ponoszą również robotnicy, synowie ucisku kapitalistycznego. Norwid śmierć w wyniku tragicznego wypadku jednak uwzniośla. Prelegent wskazuje, że śmierć bohatera lirycznego Na zgon ś.p. Jana Gajewskiego należy interpretować jako akt odkupienia wobec Boga za możliwość korzystania z wynalazków techniki.

Ad leones! Jak rozumieć woltę rzeźbiarza, którą opisał Norwid

Drugi analizowany podczas wykładu utwór to nowela Ad leones! Norwid opisuje w nim postać artysty, który od lat pracuje nad rzeźbą przedstawiającą mękę pary chrześcijan w Rzymie, którzy są rzuceni na pożarcie z lwom. Impulsem do ukończenia dzieła jest chęć kupienia go przez bogatego Amerykanina. Rzeźbiarz dokonuje jednak zmian w swoim dziele. Krzyż z rąk bohaterów zmienia w klucz, lwa w kufer, przy którym stawia narzędzia. Obraz męki za wiarę zamienia się w symbol kapitalizacji.

Ad leones! najczęściej odczytuje się jako krytykę wyprzedaży ideałów. Prof. Fabianowski podsuwa inny pomysł, jak interpretować utwór Norwida. Prelegent wskazuje, że bez impulsu w postaci pieniędzy od bogatego kupca dzieło nie zostałoby ukończone. W tym ujęciu dylemat malarza nie polegał na wyborze między chrześcijaństwem a kapitalizmem. Dylemat polegał na wyborze: kapitalizm albo nic. W opinii prof. Fabianowskiego piękno, które cechowało figury chrześcijan, zostaje udoskonalone w utworze przez kapitalizm.

Więcej, w tym odpowiedź na pytania słuchaczy, w nagraniu wykładu. Prof. Andrzej Fabianowski - jest literaturoznawcą i krytykiem literackim, specjalizuje się w historii idei oraz związkach między literaturą romantyczną a polityką, pracuje w Instytucie Literatury Polskiej UW Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/

https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/

https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia

https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka

https://wszechnica.org.pl/

#utwcc #norwid #kultura #etyka #estetyka #literatura #pisarz #twórczość