Wszechnica.org.pl - Historia

Relacja Mateusza Zabłockiego z jego pierwszej wyprawy na ośmiotysięcznik. Spotkanie zorganizowane w ramach festiwalu naukowego MANEWR w liceum im. Tadeusza Reytana, 7 marca 2013 r. [1h01min]  

https://wszechnica.org.pl/wyklad/lhotse-czyli-moja-podroz-na-osmiotysiecznik/ 

Mateusz Zabłocki opowiada o jesiennej wyprawie na Lhotse, czyli czwartą górę świata, która odbyła się jesienią zeszłego roku. Wyprawa została zorganizowana w ramach programu Polski Himalaizm Zimowy 2010-2015, który ma na celu przygotowanie młodych wspinaczy do wykonania pierwszych w historii zimowych wejść na ośmiotysięczniki. Do zdobycia porą zimową zostały już tylko dwa ośmiotysięczniki – Nanga Parbat (8125 m n.p.m.) i K2 (8611 m n.p.m.)  

Dwa dni przed wykładem, tj. 5 marca na szczycie Broad Peak (8047 m n.p.m.) stanęli Maciej Berbeka, Adam Bielecki, Artur Małek i Tomasz Kowalski.  Mateusz Zabłocki opowiedział o skomplikowanych przygotowaniach do wyprawy i niezbędnym ekwipunku. Opowiedział, krok po kroku, jak przebiegała wspinaczka, z jakimi trudnościami się zmagali i jakie ciężkie decyzje musieli podjąć. Niezapomniane wrażenia, kaprysy pogody, wycieńczenie organizmu, odmrożenia i śmierć jednego z szerpów. Cała historia pokazana na wielu przepięknych zdjęciach z podróży.  Mateusz Zabłocki przy okazji wykładu poprosił o wsparcie dla trójki dzieci, które osierocił Temba – tragicznie zmarły podczas wyprawy szerpa nepalski.  

Znajdź nas:           
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/

Webinarium Dariusza Kraszewskiego, Fundacja Wspomagania Wsi, 16 marca  2017 r.  

Odpady:
– jakie są zasady gospodarki odpadami ,
– jak reagować na wyrzucanie odpadów w lesie i innych niedozwolonych  miejscach,
– jak zlikwidować dzikie wysypisko. 

Powietrze:
– czym są zanieczyszczenia powietrza i dlaczego są tak groźne- co władze  gminy mogą i muszą w kwestiach dotyczących zanieczyszczeń powietrza,
– co można zrobić aby poprawić jakość powietrza,
– kompetencje i uprawnienia gminy do kontroli spalania śmieci w  gospodarstwach domowych,
– jak reagować gdy sąsiedzi palą śmieci.  

Prowadzenie:
Dariusz Kraszewski– jestem ekspertem programu Masz Głos Fundacji im.  Stefana Batorego. Zajmuję się kwestiami dotyczącymi partycypacji  mieszkańców w procesach tworzenia budżetów gmin, kontroli społecznej  tworzenia i wykonywania budżetów gminnych oraz przejrzystości działania  władz samorządowych. Jestem autorem programu Laboratorium Monitoringu  Budżetu i współtwórcą programu Budżet obywatelski realizowanych przez  Sieć Obywatelska – Watchdog Polska. Prowadzę badania i spotkania w  gminach.  

https://wszechnica.org.pl/wyklad/obywatel-i-srodowisko-czyli-zielen-powietrze-i-gospodarowanie-odpadami-gminie-w-ktorej-zyje/  

Znajdź nas:   
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/

Webinarium Danieli Grzesińskiej, Fundacja Wspomagania Wsi, 16 marca 2017  r.  

Podczas szkolenia omówiliśmy następujące tematy: 

Zieleń miejska:
– aktualne zasady dotyczące wycinki drzew w przestrzeni prywatnej i  publicznej,
– jak reagować na nieprawidłową wycinkę w przestrzeni publicznej i  prywatnej,
– co mieszkańcy mogą robić aby chronić zieleń,
– pomnik przyrody
– jedna z form ochrony drzew.  

Daniela Grzesińska – jestem przyrodnikiem z wykształcenia i pasji. Od  wielu lat współpracuję z warszawskimi ekologicznymi organizacjami  pozarządowymi.  Od 4 lat współtworzę Fundację alter eko, której  działania skupiają się wokół zagadnień związanych z gospodarką odpadami,  głównie w nurcie zero waste, oraz zielenią miejską. Aktualnie,  najważniejszym dla mnie tematem jest ochrona drzew, oraz działania  związane z podnoszeniem standardów nowych nasadzeń.  

https://wszechnica.org.pl/wyklad/obywatel-i-srodowisko-czyli-zielen-powietrze-i-gospodarowanie-odpadami-gminie-w-ktorej-zyje/  

Znajdź nas:   
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/

Wykład prof. dr hab. Pawła Stępnia i dr. Stanisława Falkowskiego zorganizowany został w ramach Szkoły Otwartej liceum im. Tadeusza Reytana w Warszawie, 5 grudnia 2012 r. [1h50min]

Fraszka (wł. frasca – gałązka, drobiazg, bagatela, błahostka) – to krótki utwór liryczny, zazwyczaj rymowany lub wierszowany, o różnorodnej tematyce często humorystycznej lub ironicznej (satyrycznej). Często kończy się wyraźną puentą. Po raz pierwszy określenia fraszka jako nazwy gatunku literackiego użył Jan Kochanowski. Prof. Paweł Stępień omawia figlik Mikołaja Reja - "Baba, co w pasyją płakała":

Gdy ksiądz śpiewał Pasyją, więc baba płakała.
Umie li po łacinie, druga jej pytała:
„— Płaczesz, a to wiem pewnie, nie rozumiesz czemu,
I ten twój płacz podobien barzo k szalonemu.”
Rzekła baba: „— lżci ja płaczę nie dlatego,
Lecz wspominam na swego osiełka miłego,
Co mi zdechł. Prosto takim, by ksiądz, głosem ryczał
I takież na ostatku czasem cicho kwiczał.”

Tłumaczy też znaczenie postaci osła w utworze i wiele rycin m.in. z "osłem papieskim" - potworne to stworzenie ma "oślą głowę o długich uszach, tułów kobiety, lewą rękę człowieka, prawą na podobieństwo trąby słonia, na zadzie ma brodatą twarz starca, w miejsce ogona długą szyję z głową węża, prawą stopę orła, lewą wołu, a nogi i ciało ma okryte łuskami"

Prof. Stępień przedstawia luterańskie ryciny papieża jako antychrysta lub szatana. Analizuje też kolejny figlik Mikołaja Reja - "Pies u Bożej Męki jajca pogryzł":

Bożą Mękę przed święty na wznak położyli,
Całując ją niewiasty, jajcy obłożyły.
Potym sie w nocy wyga za formą zakradła,
A gdy żacy posnęli, ony jajca zjadła.
Przyszła baba po ranu, jęła lamentować,
Tej szkody, co sie zstała, okrutnie żałować,
Mówiąc: - [Ach, miłośniczku, zawżdy pokutujesz,
Chociaż psi jajka gryzą, żal mi, iż nie czujesz!]

Na koniec swojego wykładu pros. Stępień sięgnął do twórczości Jana Kochanowskiego:

"O flisie"
Ze Gdańska flis wędrując, gdy sobie nadchodził,
Stąpił we wsi do karczmy, aby się ochłodził.
Ale miasto ochłody jeszcze się zapalił,
Bo mu Kupido młodą gospodynią schwalił.
Więc każe piwa nosić, a gospodarz baczy,
Że mu do żony z wiosłem flis przymierzać raczy.
Da pokój: za gościów grosz miło mu się napić,
Nie każe się do łoża gospodyniej kwapić.
Flis ma swą rzecz na pieczy, a gospodarz nie mniej.
Słuchajcież, kto tu sztukę wyprawi foremniej.
Kiedy gospodarz nie mógł już przesiedzieć flisa:
"Nie tu - pry - łgać"; wzniózwszy gzła nakrył dłonią cisa.
Usnął ściany się wsparwszy. Flis ku paniej godzi.
Onej też nie od tego, ręka tylko szkodzi.
"Namniejsza to" - rzecze flis; także między spary
W grosz ugodził dobywszy krzoski z szarawary.

W kolejnej części wykładu dr Stanisław Falkowski zajął się analizą fraszek Norwida. W licznych fragmentach utworów pokazuje nawiązania do tematyki bardzo poważnej, religijnej.

Omówienie m.in. fraszki Ignacego Krasickiego "Jagnię i wilcy":

Zawżdy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie.
Dwóch wilków jedno w lesie nadybali jagnię;
Już go mieli rozerwać; rzekło: "Jakim prawem?"
"Smacznyś, słaby i w lesie!" -- Zjedli niebawem.

Znajdź nas:   
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/

Rozmowa Piotra Szczepańskiego z JErzym Markiem Nowakowskim w ramach cyklu #rozmowyWszechnicy [26 lutego 2023 r.]

Część polskich analityków i mediów skupia się na tym z kim prezydent Biden się spotkał i na ile, co powinien powiedzieć, a czego nie powiedział, etc., etc. Wszystko razem sprawie bulgotania w polskim kociołku z którego para idzie do atmosfery bo nawet nie w gwizdek. 

W rozmowie z Jerzym Markiem Nowakowskim spróbujemy spojrzeć na tę wizytę i wojnę z nieco innej perspektywy. 

Jak zwykle druga godzina będzie należała do obserwujących, czyli będzie można zadawać pytania, komentować, etc. 

Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz:  

1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww
Przez portal Patronite możesz wesprzeć tworzenie cyklu #rozmowyWszechnicy nie tylko dobrym słowem, ale i finansowo. Będąc Patronką/Patronem wpłacasz regularne, comiesięczne kwoty na konto Wszechnicy, a my dzięki Twojemu wsparciu możemy dalej rozwijać naszą działalność. W ramach podziękowania mamy dla Was drobne nagrody.  

2. Możesz wspierać nas, robiąc zakupy za pomocą serwisu Fanimani.pl - https://tiny.pl/wkwpk
Jeżeli robisz zakupy w internecie, możesz nas bezpłatnie wspierać. Z każdego Twojego zakupu średnio 2,5% jego wartości trafi do Wszechnicy, jeśli zaczniesz korzystać z serwisu FaniMani.pl Ty nic nie dopłacasz!  

Znajdź nas:   
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/

#rozmowyWszechnicy

7 kwietnia 1989 r. przyjęto ustawę o stowarzyszeniach. Jak przez ten czas rozwijało się społeczeństwo obywatelskie w Polsce?  Jak rozpoczynały swoją działalność organizacje pozarządowe i w jakiej kondycji są dziś? Z ekspertem w dziedzinie trzeciego sektora – dr.  Markiem Rymszą rozmawia Piotr Szczepański. Fundacja Wspomagania Wsi, 4 kwietnia 2013 r. [48min]

Stowarzyszanie jest najważniejszą formą aktywności obywatelskiej, bo opiera się na dobrowolnej działalności jego członków. Według dr. Marka Rymszy 7 kwietnia 1989 roku państwo utworzyło dobrą przestrzeń dla aktywności obywatelskiej. Dziś jednak kondycja społeczeństwa obywatelskiego i trzeciego sektora nie jest zadowalająca.

W pierwszej części spotkania dr Marek Rymsza nawiązał do pierwszych lat legalnej działalności organizacji pozarządowych. Legalnej, ponieważ w rozpadającym się systemie komunistycznym istniało wiele inicjatyw społecznych (na które władza przymykała oko).

Trzeci sektor i samorządy po 1989 roku w dużym stopniu tworzyli działacze „Solidarności”. Okazało się, że między tymi środowiskami, posiadającymi wspólne korzenie, nie było wspólnej kooperacji i zrozumienia. Również państwo nierówno potraktowało te dwie „nogi” samorządności. Samorządy lokalne otrzymały autonomię i majątek. Części pozarządowej zaoferowano tylko pole do działania i szybko okazało się, że ten zasób nie jest wystarczający. Aktywność społeczna po 1989 roku okazała się niewspółmierna do skali zaangażowania społecznego dziesięć lat wcześniej. Przyczyną może być większe zaangażowanie obywateli w transformację gospodarczą niż społeczną. „Ta transformacja społeczna odbyła się ponad głowami obywateli (…) Nie została stworzona atmosfera, że budujemy Polskę obywatelską (…) Zabrakło oferty dla organizacji jako ważnych graczy w sprawie” – powiedział Marek Rymsza.

Także zarządzający organizacjami popełnili błąd nie dbając o rozwój bazy członkowskiej. W okresie transformacji organizacje zaczęły pozbywać się „martwych” członków, z nadzieją na dołączenie nowych, aktywnych osób. Tak się jednak nie stało.

W jakiej kondycji są dziś organizacje pozarządowe? Jak uzasadniają swoją rację bytu? Jak mówi dr Marek Rymsza, trzeci sektor chcąc uwodnić rację swojego istnienia zbyt często upodabnia się do instytucji państwowych (m.in. poprzez nadmierną biurokrację).  Przez to również lokalne organizacje pozarządowe nie mają dobrego wizerunku w oczach młodych ludzi, jawią się bowiem jako „część establishmentu”, z wójtem na czele.  Ruchy oddolne, społeczne (takie jak sprzeciw wobec ACTA) nie zostały zainicjowane przez żadną z organizacji, co dowodzi, że realne życie społeczne nie do końca kanalizuje się w przestrzeni stworzonej przez ostatnie dwadzieścia lat. Jeśli zatem istnieją dobre podstawy prawne działania społecznego to jakich czynników jeszcze brakuje?

Według dr. Marka Rymszy, w Polsce brakuje obyczaju zaangażowania społecznego, które byłoby dobrze postrzegane i godne naśladowania. Lata komunizmu wypaczyły wzorce zaangażowania społecznego (na działaczach społecznych czy spółdzielczości nadal ciąży peerelowski stereotyp). Drugi czynnik to zmysł organizacyjny, zgodnie z myślą, że zrzeszanie się jest po prostu opłacalne. Polacy potrafią się zrzeszać (o czym świadczy liczne uczestnictwo Polaków w pielgrzymkach Jana Pawła II), jednak nie potrafią wdrożyć tej umiejętności w codziennych, przyziemnych kwestiach.

Na co grantodawcze organizacje pozarządowe powinny zwrócić uwagę wspierając lokalne organizacje? Czemu małe granty są tak samo pożyteczne jak duże? Czemu w życiu organizacji obywatelskich uczestniczyć powinni wolontariusze?

Spotkanie z Małgorzatą Juszczak, byłą obserwatorką praw człowieka na  Okupowanych Terytoriach Palestyńskich w ramach programu EAPPI i  Przemysławem Wielgoszem, redaktorem naczelnym „Le Monde Diplomatique –  edycja polska” w ramach cyklu „Czwartki Razem”. Państwomiasto, 10 marca  2016 [1h46min]

W mediach słyszymy tylko o zamachach, natomiast nie jest pokazywana cała seria różnych mechanizmów represji, z którymi na co dzień muszą żyć Palestyńczycy – mówiła Małgorzata Juszczak, była obserwatorka praw człowieka na Okupowanych Terytoriach Palestyńskich z ramienia EAPPI, autorka książki "Na Zachodnim Brzegu bez zmian", podczas spotkania z cyklu "Czwartki Razem", które poświęcone było sytuacji ludności palestyńskiej pod izraelską okupacją. Spotkanie poprowadził Przemysław Wielgosz, redaktor naczelny "Le Monde Diplomatique – edycja polska".

Konflikt izraelsko-palestyński jest jednym najdłużej trwających konfliktów w dziejach. Bezpośredni początek nadała mu Rezolucja nr 181 Zgromadzenia Ogólnego ONZ, która podzieliła obszar Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Następstwem tego podziału były kolejne wojny izraelsko-arabskie (1948, 1956, 1967, 1973). Podczas tzw. wojny sześciodniowej w 1967 roku wojska izraelskie zajęły Zachodni Brzeg Jordanu, który okupują do dziś. Wiodącym tematem spotkania była niezwykle trudna sytuacja ludności palestyńskiej na zajętych wówczas przez Izrael terenach.

Osadnictwo żydowskie na Zachodnim Brzegu

Na okupowanych ziemiach państwo żydowskie prowadzi akcję osadniczą, co jak podkreślił Przemysław Wielgosz, jest pogwałceniem prawa międzynarodowego. Małgorzata Juszczak, która miała okazję obserwować z bliska sytuację na Zachodnim Brzegu, opisała dyskryminację i represje, jakim poddawana jest tamtejsza ludność palestyńska pod  izraelską okupacją. Arabowie i Palestyńczycy na okupowanych terenach podlegają odrębnemu prawu. Palestyńczycy – wojskowemu, Żydzi – cywilnemu.

Palestyńczycy zmuszani są pod różnym pretekstem do opuszczenia zajmowanych przez siebie terenów, m.in. w następstwie tworzenia baz wojskowych i "rezerwatów przyrody". Juszczak przypomniała w tym kontekście sprawę słynnego muru, który rzekomo ma utrudniać przenikanie na teren Izraela palestyńskich terrorystów. Aktywistka zwróciła uwagę, że nie biegnie on dokładnie wzdłuż linii demarkacyjnej z 1948 roku, która jest uznawana przez społeczność międzynarodową za granicę Izraela, ale odcina po stronie izraelskiej 10 proc. terytorium Zachodniego Brzegu. - Są osoby i organizacje, które twierdzą, że celem muru nie jest zapewnienie bezpieczeństwa Izraelczykom, tak jak twierdzi rząd Izraela, ale ale raczej aneksja kolejnych terenów – mówiła Juszczak.

Represje i protesty na terytoriach okupowanych

Palestyńczycy mieszkający po zachodniej stronie muru mają utrudniony dostęp do swoich ziem uprawnych, które często znajdują się po stronie izraelskiej. Wojska okupacyjne ograniczają też możliwości poruszania się ludności palestyńskiej na terenie całego Zachodniego Brzegu. - Przejście do meczetu, czy do szkoły bardzo często wygląda tak, że trzeba przejsć przez kilka checkpointów. Na tych checkpointach nawet dzieci są przeszukiwane, są poniżane. Bardzo często zatrzymuje się osoby bez żadnego absolutnie powodu na wiele godzin – opisywała aktywistka.

Represje, jakim poddawana jest ludność arabska, spotykają się ze sprzeciwem. - Mamy bardzo silny ruch oporu palestyński, pokojowy, który nie stosuje absolutnie przemocy, o którym nie słychać w mediach, bo jest niemedialny. Co piątek mamy demonstracje pokojowe, na które jeździ bardzo dużo Izraelczyków, i też ludzi z całego świata, którzy solidaryzują się z Palestyńczykami – opowiadała Juszczak.

Trzeci wykład Jana Gondowicza zorganizowany w ramach Szkoły Otwartej w Liceum im. Tadeusza Reytana w Warszawie, 25 kwietnia 2012 r.  

https://wszechnica.org.pl/wyklad/cwiczenia-z-archeologii-wyobrazni-cz-iii/ 

Znajdź nas:           
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/

Wykład prof. Pawła Łukowa zorganizowany w ramach Szkoły Otwartej w Liceum im. Tadeusza Reytana w Warszawie, 14 grudnia 2011 r.  

https://wszechnica.org.pl/wyklad/glowne-nurty-wspolczesnej-etyki/  

Znajdź nas:           
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/

Wykład prof. Pawła Kozłowskiego z cyklu „Czwartki Razem”, Państwomiasto,  3 marca 2016 [1h02min]  

Zmarły w 2012 roku ekonomista prof. Tadeusz Kowalik należał do  najbardziej znanych krytyków reform Leszka Balcerowicza oraz polskiej transformacji gospodarczej po 1989 roku. Podczas spotkania z cyklu „Czwartki Razem” Tadeusza Kowalika wspominał jego przyjaciel, prof. Paweł Kozłowski.  

Gość spotkania mówił, że u podstaw zainteresowania prof. Kowalika ekonomią legły jego poglądy społeczne. – Był człowiekiem bardzo ideowym,  i te idee swoje nazywał i nie wstydził się tego. On był socjalistą. W większym stopniu socjalistą niż socjaldemokratą, aczkolwiek nazywał siebie czasami też socjaldemokratą. On należał do tych osób, które zajęły się ekonomią, czyli myślą o gospodarce – swoją własną lub innych,  dlatego że był ideowcem, a nie odwrotnie – stwierdził.  

Prof. Kozłowski wspominał, że jego przyjaciela cechował bardzo duży  egalitaryzm. – Jak przystało na lewicowca, uważał że świat społeczny nie  powinien być shierarchizowany. Jeżeli musi, to w jak najmniejszym  stopniu – mówił gość spotkania. Prof. Kowalikowi towarzyszyła też empatia wobec osób nieradzących sobie w systemie kapitalistycznym. – Patrzył na świat przede wszystkim z perspektywy ludzi biednych,  pokrzywdzonych. Miał przekonanie, które wyrażał w różnych miejscach, że ci ludzie nie muszą być ofiarami swojego losu – podkreślał prof.  Kozłowski.  

Alternatywa dla neoliberalizmu  

Prof. Kowalik uważał, że kapitalizm może funkcjonować właściwie tylko wówczas, gdy wpływy pracodawców oraz kapitału będą równoważone przez  instytucje świata pracy. – Zwracał uwagę – za Schumpeterem, i za Keynesem, i za Polanyim – że kapitalizm to jest taki  wielki system, który charakteryzuje się ciągłym brakiem, ale zarazem ciągłym dążeniem do wewnętrznej równowagi. On  się musi składać z sił i instytucji wzajemnie się równoważących, wzajemnie się ograniczających. Jedną z instytucji niezbędnych, która jest po to, żeby ograniczać tych, którzy z  natury rzeczy w kapitalizmie mogą być najsilniejsi – to znaczy  pracodawców i kapitalistów, są związki zawodowe – dowodził gość spotkania.  

Prof. Kozłowski przypominał, że Tadeusz Kowalik alternatywę dla neoliberalizmu widział w państwie opiekuńczym, którego modelową  realizację dostrzegał w krajach skandynawskich. – Wzorcem dla niego był  system skandynawski. To jest system, który jest bardzo innowacyjny. Który powstał nie wtedy, kiedy ludzie byli bogaci, tylko wtedy, kiedy  była bieda. To był sposób na wychodzenie z biedy – podkreślił gość spotkania.  

Znajdź nas:   
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/